Дили одамонеро, ки ба дин эътиқод надоранд, ба даст оред

1. Даҳсолаҳои охир дар баъзе ҷойҳо кадом дигаргунӣ ба чашм мерасад?

ТӮЛИ ҳазорсолаҳо аксарияти одамон ба ин ё он дин эътиқод доштанд. Вале даҳсолаҳои охир дигаргунии калоне ба амал омад. Шумораи одамоне, ки ба ягон дин эътиқод надоранд, торафт зиёд шуда истодаанд. Дар баъзе давлатҳо аксарияти аҳолӣ ягон динро пайравӣ намекунандb (Мат. 24:12).

2. Аз кадом сабабҳо бисёр одамон ба дин эътиқодашонро гум кардаанд?

² Чаро одамон торафт бештар эътиқодашонро ба дин гум карда истодаанд?c Чунки баъзеҳо шояд андармони вақтхушиҳо ё ташвишҳои рӯзғоранд (Луқ. 8:14). Баъзеи дигар шояд бо гузашти вақт ба ҳастии Худо бовариашонро гум карданд. Дигарон бошанд, ба Худо боварӣ доранд, вале ба ақидаи онҳо дин як чизи кӯҳнаву қадима буда ба илму мантиқ мувофиқ намеояд. Онҳо шояд аз дӯстону муаллимон ё кормандони радиову телевизион мешунаванд, ки ҳаёт ба воситаи эволютсия пайдо шудааст. Лекин дар бораи Худо бошад, шояд қариб ҳеҷ гоҳ суханони бомантиқро нашунидаанд. Баъзеҳоро аз дин рафтори ношоистаи диндорон ва чашмгуруснагиву мансабталошии онҳо дилхунук мекунад. Дар баъзе ҷойҳо бошад, қонуни давлат ба Худо ибодат карданро манъ кардааст.

3. Мақсади ин мақола дар чист?

³ Исо аз мо интизор аст, ки аз байни тамоми халқҳо барои ӯ шогирд тайёр кунем (Мат. 28:19). Чӣ тавр мо метавонем ба одамоне, ки ба дин эътиқод надоранд, кӯмак кунем, то Худоро дӯст доранд ва шогирди Масеҳ гарданд? Мо бояд дарк кунем, ки ба хабари мо чӣ тавр муносибат кардани шахс аз он вобаста аст, ки ӯ дар куҷо ба воя расидааст. Масалан, муносибати одамони Аврупо аз муносибати одамони Осиё фарқ карда метавонад. Чаро? Чунки дар Аврупо бисёриҳо дар бораи Китоби Муқаддас каму беш медонанд ва ба Офаридгор бовар доранд. Вале дар Осиё бошад, аксари одамон дар бораи Китоби Муқаддас қариб ягон бор нашунидаанд ва дар баъзе мамлакатҳои Осиё бисёри одамон ҳатто ба вуҷудияти Офаридгор бовар надоранд. Мақсади ин мақола дар чист? Мо аз он мефаҳмем, ки чӣ тавр дили одамонро дар хизмат ба даст орем, новобаста аз он ки онҳо аз куҷоянд ва ба чӣ бовар мекунанд.

БА ОДАМОН НАЗАРИ ДУРУСТ ДОШТА БОШЕД

4. Барои чӣ мо бояд нисбати одамон некбин бошем?

⁴ Некбин бошед. Ҳар сол одамони зиёде, ки ба дин шавқ надоштанд, Шоҳиди Яҳува мегарданд. Бисёрии онҳо пеш аз қабул кардани ҳақиқат аллакай ахлоқи хуб доштанд ва аз дурӯягии диндорон нафраташон меомад. Ахлоқи баъзеашон бошад, ношоиста буд ва онҳо бояд бисёр одатҳои бади худро тарк мекарданд. Ин нишон медиҳад, ки мо бо ёрдами Яҳува онҳоеро, ки «ба ҳаёти ҷовидонӣ» моиланд, ёфта метавонем (Аъм. 13:48; 1 Тим. 2:3, 4).

5. Одамонро одатан ба хабари мо чӣ бештар ҷалб мекунад?

⁵ Меҳрубон бошед ва боадабона гап занед. Бисёр вақт одамонро на гапҳои мо, балки тарзи муомилаи мо ба худ ҷалб мекунад. Ба одамон маъқул аст вақте мо бо мулоимиву меҳрубонӣ гап мезанем ва аз кору бори онҳо пурсон мешавем. Мо онҳоро маҷбур намекунем, ки суханони моро гӯш кунанд. Ба ҷойи ин мо ҳаракат мекунем, то фаҳмем, ки чаро онҳо ба ин ё он чиз бовар мекунанд. Масалан, баъзеҳо бо одамони бегона дар бораи дин сӯҳбат кардан намехоҳанд. Ё гумон мекунанд, ки фикри касро дар бораи Худо пурсидан аз рӯйи одоб нест. Баъзеҳо шарм медоранд, ки мабодо касе онҳоро дар кӯча ҳангоми хондани Китоби Муқаддас набинад, хусусан бо Шоҳидони Яҳува. Чизе ки набошад, мо кӯшиш мекунем, ки ҳиссиёти онҳоро ба назар гирем (2 Тим. 2:24).

6. Павлуси расул чӣ тавр ба одамон мутобиқ мешуд ва мо чӣ хел ба ӯ пайравӣ карда метавонем?

⁶ Дар баъзе ҷойҳо вақте мо калимаҳои «Худо», «Китоби Муқаддас», «дин»-ро истифода мебарем, одамон хиҷил мешаванд. Пас чӣ кор кунем, то онҳо худро бо мо озод ҳис кунанд? Мо бояд мисли Павлуси расул ҳиссиёти одамонро ба назар гирем. Масалан, ӯ ҳангоми бо яҳудиён гап задан Навиштаҳоро истифода мебурд. Лекин ҳангоми дар Арюпогус бо файласуфони юнонӣ сӯҳбат карданаш рӯйирост намегуфт, ки дар асоси Китоби Муқаддас гап мезанад (Аъм. 17:2, 3, 22–31). Чӣ тавр мо ба намунаи Павлус пайравӣ карда метавонем? Агар шумо шахсеро вохӯред, ки Китоби Муқаддасро эътироф намекунад, хуб мебуд, ки номи Китоби Муқаддасро нагиред. Агар шумо ба касе, ояти Китоби Муқаддасро нишон доданӣ шаведу ҳис кунед, ки ӯ барои хондани ин китоб аз дигарон шарм медорад, пас ба ӯ оятро бо ягон роҳи дигар, масалан аз телефон ё планшет, нишон диҳед.

7. Мувофиқи 1 Қӯринтиён 9:20–23 Павлус чӣ кор мекард ва чӣ тавр мо мисли ӯ рафтор карда метавонем?

⁷ Фаҳмиш зоҳир кунед ва гӯш кунед. Мо бояд нисбати одамоне, ки дар хизмат вомехӯрем меҳрубон бошем ва фаҳмем, ки бо кадом сабабҳо онҳо ба ин ё он ақида омадаанд (Мас. 20:5). Боз мисоли Павлусро ба ёд оред. Ӯ дар байни яҳудиён калон шуда буд. Вай мефаҳмид, ки халқҳои дигар дар бораи Яҳува ва Навиштаҳо чизе намедонанд ё кам медонанд. Бинобар ин ҳангоми ба онҳо мавъиза кардан вай ин чизро ба назар мегирифт ва ба онҳо мутобиқ мешуд. Мо ҳам метавонем ба одамони маҳалли худ чунин муносибат кунем. Барои фикрронӣ ва ҳиссиёти онҳоро хубтар фаҳмидан мо метавонем дар бораашон аз ягон манбаъ зиёдтар фаҳмем ё бо воизони ботаҷрибаи ҷамъомадамон маслиҳат кунем. (1 Қӯринтиён 9:20–23-ро хонед.)

8. Мисол оред, ки чӣ тавр мо дар бораи Китоби Муқаддас сӯҳбатро сар карда метавонем.

⁸ Мақсади мо ҷустуҷӯйи одамони сазовор аст (Мат. 10:11). Барои дар хизмат комёб шудан мо бояд аз одамон хоҳиш кунем, ки фикру ақидаашонро баён кунанд ва сипас онҳоро бодиққат гӯш кунем. Бародаре аз Англия дар хизмат саволҳои зеринро истифода мебарад: «Чӣ тавр метавонем оилаамонро хушбахт кунем?», «Фарзандонро чӣ тавр тарбия кунем?», «Ба муносибати беадолатона чӣ хел тоб орем?» Баъди гӯш кардани фикри ҳамсӯҳбати худ, ӯ мегӯяд: «Бинед, ки қариб 2000 сол пеш дар ин бора чӣ маслиҳат дода шуда буд». Сипас ӯ номи «Китоби Муқаддас»-ро нагирифта аз телефонаш як ё ду ояти ба мавзӯъ мувофиқро нишон медиҳад.

ДИЛИ ОДАМОНРО БА ДАСТ ОРЕД

9. Ба онҳое, ки дар бораи Худо гап задан намехоҳанд, мо чӣ тавр кӯмак карда метавонем?

⁹ Баъзеҳо одатан дар бораи Худо гап задан намехоҳанд. Бо чунин одамон мо метавонем дар бораи ягон мавзӯи барояшон шавқовар сӯҳбат кунем. Масалан, бисёриҳо табиатро дӯст медоранд ва аз аҷоиботи он ба ҳайрат меоянд. Бо онҳо сӯҳбатро чунин сар кардан мумкин аст: «Оё медонед, ки бисёр чизҳоро олимон ба табиат тақлид карда ихтироъ мекунанд. Мисол, онҳое, ки микрофон ихтироъ мекунанд, сохти гӯшро меомӯзанд; ихтироъкунандагони суратгирак сохти чашмро меомӯзанд. Ба фикратон олимон сохтани ин чизҳоро дар асл аз кӣ ёд гирифтаанд? Баъди бодиққат гӯш кардани фикри шахс шумо метавонед чунин гӯед: “Суханони як шоири замони қадим маро қоил кард. Вай гуфтааст: “Он ки гӯшро шинондааст, оё намешунавад? Он ки чашмро офаридааст, оё намебинад?... Он [Ҳамонест] ки одамро ақл меомӯзад”. Бисёр олимон низ бо ин суханон розиянд ва бовар мекунанд, ки табиатро Худо офаридааст”» (Заб. 93:9, 10). Сипас мо метавонем видеопешниҳоди «Оё ҳаёт офарида шуда буд» аз JW Library нишон диҳем (Мультимедиа > Наши встречи и служение > Пособия для служения). Ё мо ба онҳо брошураи «Оё ҳаёт офарида шуда буд?»-ро аз таҷҳизоти электронӣ дастрас карда метавонем.

10. Бо онҳое, ки дар бораи Худо гап задан намехоҳанд, мо чӣ тавр сӯҳбатро сар карда метавонем?

¹⁰ Аксари одамон ояндаи некро орзу мекунанд. Лекин бисёриҳо метарсанд, ки замин нест мешавад ё ҳама одамон мемиранд. Як нозири ноҳиявӣ аз Норвегия мегӯяд, ки одамоне, ки дар бораи Худо гап задан намехоҳанд, одатан дар бораи вазъияти ҷаҳон бо омодагӣ сӯҳбат мекунанд. Баъди саломуалек ӯ мегӯяд: «Оё мехостед, ки оянда ҳаёт дар рӯи замин беҳтар шавад? Мо аз кӣ умед карда метавонем: аз сиёсатмадорон, олимон ё ягон шахси дигар?» Баъди гӯш кардани ҷавоби кас, ӯ оятеро иқтибос меорад, ки он ҷо дар бораи ояндаи дурахшон гуфта шудааст. Баъзеҳо баъд аз шунидани ваъдаи Худо оиди он ки замин ҳеҷ гоҳ нест намешавад ва одамони хуб дар он абадӣ зиндагӣ мекунанд, шавқашон бедор мешавад (Заб. 36:29; Воиз 1:4).

11. Чаро мо бояд кӯшиш кунем, ки бо тарзҳои гуногун сӯҳбатро сар кунем? Дар Румиён 1:14–16 оиди Павлус чӣ гуфта шудааст ва чӣ тавр мо ба ӯ пайравӣ карда метавонем?

¹¹ Хуб мебуд, ки мо дар хизмат сӯҳбатро бо тарзҳои гуногун сар кунем. Барои чӣ? Барои он ки ҳама одамон гуногунанд. Чизе ки ба як кас шавқовар аст, шояд ба каси дигар маъқул нест. Баъзеҳо зид не, ки дар бораи Худо ё Китоби Муқаддас ҳамроҳашон сӯҳбат кунем, вале дигарон дар сӯҳбати аввал шояд оиди дигар мавзӯъ сӯҳбат кардан хоҳанд. Чизе ки набошад, мо бояд имконият ҷӯем, ки бо ҳама гуна одамон гап занем. (Румиён 1:14–16-ро хонед.) Лекин бояд фаромӯш накунем, ки ҳақиқатро дар дили одамони самимӣ Яҳува Худаш месабзонад (1 Қӯр. 3:6, 7).

БА ОДАМОНЕ, КИ БА ХУДО БОВАР НАМЕКУНАНД, ЧӢ ТАВР ҲАҚИҚАТРО РАСОНЕМ?

12. Ба он одамоне, ки ҳеҷ гоҳ дар бораи Офаридгор ҷиддӣ фикр накардаанд, мо чӣ тавр кӯмак карда метавонем?

¹² Дар тамоми ҷаҳон, бисёр воизон одамонеро вомехӯранд, ки ба Худои ҳақиқӣ бовар надоранд ё аз ҷойҳое мебошанд, ки давлат фаъолияти диниро манъ кардааст. Дар баъзе мамлакатҳои Осиё бисёр одамон ҳеҷ гоҳ дар бораи ҳастии Офаридгор ҷиддӣ фикр накардаанд. Вақте мо бо онҳо сӯҳбат мекунем, баъзеашон аз ҳисси кунҷкобӣ ба омӯзиши Китоби Муқаддас розӣ мешаванд, вале баъзеи дигар дар аввал ба гӯш кардани ақидаи нав ҷуръат намекунанд. Чӣ тавр мо ба онҳо кӯмак карда метавонем? Баъзе воизони ботаҷриба чунин мекунанд: аввал дӯстона аз ин сӯ он сӯ гап мезананд, дар бораи кору борашон мепурсанд ва сипас дар фурсати муносиб нақл мекунанд, ки бакорбарии принсипҳои Китоби Муқаддас чӣ тавр ҳаёти онҳоро беҳтар кард.

13. Чӣ диққати одамонро ба Китоби Муқаддас ҷалб карда метавонад? (Ба расми муқоваи маҷалла нигаред.)

¹³ Бисёр одамонро пеш аз ҳама маслиҳатҳои фоиданоки Китоби Муқаддас ба худ ҷалб мекунанд (Воиз 7:12). Дар Ню-Йорк хоҳаре, ки ба одамони хитоизабон мавъиза мекунад, мегӯяд: «Вақте сӯҳбатро сар карданӣ мешавам, ман аввал кӯшиш мекунам аз кору бори одамон пурсам ва онҳоро гӯш кунам. Агар пай барам, ки онҳо ба қарибӣ аз дигар давлат омадаанд, ман аз онҳо мепурсам: “Дар ҷойи нав душворӣ намекашед? Оё кор ёфтед? Одамони ин ҷо бо шумо нағз муомила мекунанд?”» Баъзан истифодабарии ин тарз ба ӯ имконият медиҳад, ки дар бораи Китоби Муқаддас сӯҳбат кунад. Агар бамаврид бошад, хоҳар боз чунин мегӯяд: «Ба фикри шумо чӣ ба мо кӯмак мекунад, ки бо дигарон муносибати хуб дошта бошем? Мехостам як масали Китоби Муқаддасро ба шумо нишон диҳам: “Ибтидои нифоқ мисли рахнаи об аст: пеш аз он ки ҷанҷол авҷ гирад, онро тарк кун”. Ба фикратон, оё ин маслиҳат барои бо дигарон забон ёфтан кӯмак мекунад?» (Мас. 17:14). Бо ёрии чунин сӯҳбатҳо мо муайян карда метавонем, ки ҳамсӯҳбатамон дафъаи дигар боз сӯҳбат кардан мехоҳад ё не.

14. Чӣ тавр як бародар дар Шарқи Дур ба одамоне, ки ба Худо бовар намекунанд, кӯмак мекунад?

¹⁴ Агар ягон одам гӯяд, ки ба Худо бовар намекунад, мо чӣ тавр бо ӯ сӯҳбат карда метавонем? Як бародар солҳои зиёд дар Шарқи Дур ба одамоне мавъиза мекунад, ки ба дин эътиқод надоранд. Ӯ нақл мекунад: «Вақте ягон кас мегӯяд, ки “ман ба Худо бовар намекунам”, бо ин вай одатан гуфтанӣ аст, ки ба худоёне, ки сокинони он маҳал парастиш мекунанд, бовар намекунад. Барои ҳамин ман гапи онҳоро тасдиқ карда мегӯям, ки он худоҳоро одамон худашон сохтаанд ва онҳо ҳақиқӣ нестанд. Ман бисёр вақт Ирмиё 16:20-ро мехонам, ки он ҷо гуфта шудааст: “Оё одамизод метавонад барои худ худоён бисозад, ва ҳол он ки онҳо худо нестанд?”. Сипас ман чунин савол медиҳам: “Чӣ тавр мо худои ҳақиқиро аз худоёни сохта фарқ карда метавонем?” Ман ҷавоби онҳоро бодиққат гӯш мекунам ва баъд Ишаъё 41:23-ро мехонам: “Он чиро, ки баъд аз ин ба вуқӯъ хоҳад омад, баён кунед, ва мо хоҳем донист, ки шумо худо ҳастед”. Баъд ман ягон мисол меорам, ки чӣ тавр Яҳува воқеаи ояндаро пешгӯйӣ карда буд».

15. Мо аз мисоли бародаре, ки аз Осиёи Шарқӣ аст, чӣ омӯхта метавонем?

¹⁵ Бародаре аз Осиёи Шарқӣ нақл кард, ки ҳангоми боздидҳо чӣ кор мекунад: «Ман нишон медиҳам, ки чӣ тавр Китоби Муқаддас маслиҳатҳои фоиданок медиҳад, пешгӯйиҳояш иҷро шуданд ва чӣ тавр дар он оиди қонунҳои табиат гуфта шудааст. Сипас мефаҳмонам, ки ҳамаи ин аз вуҷуд доштани Офаридгори зинда ва бохирад шаҳодат медиҳад. Агар баъди чунин мулоҳизаронӣ шахси атеист оиди вуҷуд доштани Худо ба фикр афтад, ман ба ӯ нишон медиҳам, ки Китоби Муқаддас дар бораи Яҳува чӣ мегӯяд».

16. Мувофиқи Ибриён 11:6 чаро ба Худо ва Китоби Муқаддас имон доштан муҳим аст? Чӣ тавр мо ба омӯзандагон барои инкишоф додани имон кӯмак карда метавонем?

¹⁶ Агар мо бо одамоне омӯзиш кунем, ки пеш ба Худо бовар намекарданд, бояд ба онҳо мунтазам кӯмак кунем, то ба вуҷуд доштани Худо имони мустаҳкам пайдо кунанд. (Ибриён 11:6-ро хонед.) Ва боз кӯмак кардан лозим, то онҳо ба Китоби Муқаддас бовариашонро қавӣ гардонанд. Барои ин шояд баъзе чизҳоро гаштаву баргашта ба онҳо гуфтан лозим ояд. Дар ҳар як омӯзиш мо бояд далелҳо оварда фаҳмонем, ки Китоби Муқаддас Каломи Худо аст. Масалан, мо метавонем дида бароем, ки чӣ тавр пешгӯйиҳои Китоби Муқаддас иҷро шуданд, он аз ҷиҳати илму таърих аниқ аст ва маслиҳатҳои он барои ҳаёти ҳаррӯза чӣ қадар фоиданоканд.

17. Муҳаббати мо ба одамон чӣ тавр таъсир карда метавонад?

¹⁷ Инак, новобаста аз он ки одамон ба дин шавқ доранд ё не, бо зоҳир кардани муҳаббат мо ба онҳо ёрӣ дода метавонем, ки шогирди Исо шаванд (1 Қӯр. 13:1). Ҳангоми таълим додан мо бояд ба онҳо нишон диҳем, ки Худо онҳоро дӯст медорад ва мехоҳад, ки мо ҳам Ӯро дӯст дорем. Ҳар сол ҳазорҳо одамоне, ки пеш ба дин шавқ надоштанд, таъмид мегиранд. Чунки онҳо дар дилашон ба Худо боварӣ ва муҳаббат пайдо мекунанд. Барои ҳамин биёед, некбин бошем, нисбати ҳар гуна одамон муҳаббат ва таваҷҷӯҳи самимӣ зоҳир кунем. Хуб мебуд, ки онҳоро гӯш кунем ва фикру ҳиссиёташонро фаҳмем. Ва бо гуфтору рафтори худ ба онҳо намуна нишон дода, барои шогирди Масеҳ шудан кӯмак кунем.