Оё аз умед ягон фоида ҳаст?

ДЕНИЭЛИ ДАҲСОЛА тӯли як сол бо бемории саратон мубориза мебурд. Духтурон ва наздиконаш умед надоштанд, ки ӯ сиҳат мешавад. Вале худи Дениэл ноумед намешуд. Ӯ боварӣ дошт, ки рӯзе калон шуда, давои бемории худро меёбад. Ӯ пеш аз ҳама бо умед мутахассисеро интизор буд, ки омада ӯро табобат мекунад. Аммо аз сабаби бад будани обу ҳаво духтур ба хабаргирии Дениэл омада наметавонад. Аз ҳамон рӯз сар карда Дениэл ноумед мешаваду аввалин бор дилаш аз ҳама чиз мемонад. Баъди якчанд рӯз ӯ вафот мекунад.

Ин воқеаро мутахассисе нақл мекунад, ки мавзӯи таъсири умедро ба саломатии инсон таҳқиқ кардааст. Шояд шумо низ воқеаҳои ба ин монандро шунидаед. Масалан, марди пиронсоле дар дами марг асту орзуи дидани наздиконашро дорад ё ягон рӯзи махсусро интизор аст. Баъди ба умеду орзуяш расидан, мефаҳмед, ки ӯ аз олам гузаштааст. Чаро ин тавр шуд? Оё умед, чи хеле бисёриҳо бовар доранд, қувваи ҳаётбахш дорад?

Дар натиҷаи таҳқиқоти зиёде маълум шудааст, ки некбинӣ, умед ва дигар эҳсосоти мусбат ба ҳаёт ва саломатии инсон таъсир мерасонанд. Вале на ҳама бо ин ақида розӣ ҳастанд. Баъзе мутахассисон мегӯянд, ки чунин ақида бо илм рост намеояд ва афсона асту халос. Онҳо боварӣ доранд, ки эҳсосоти инсон ба саломатиаш ягон таъсир намерасонад, одам танҳо ҷисман зарар дида метавонад.

Бояд гуфт, ки чунин ақида аз замонҳои қадим вуҷуд дошт. Ҳазорҳо сол пеш, вақте аз файласуфи юнонӣ Арасту хоҳиш карданд, ки калимаи «умед»-ро шарҳ диҳад, ӯ қайд кард: «Умед ин хоб дар бедорист». Дар замони мо бошад, сиёсатмадори амрикоӣ Бенҷамин Франклин писханд зада гуфтааст: «Касе бо умед зиндагӣ кунад, аз гуруснагӣ мемирад».

Пас, умед чист? Оё ин танҳо хаёли хом аст? Оё далеле ҳаст, ки умед барои саломатӣ ва хушбахтии инсон муҳим мебошад?

Чаро умед доштан муҳим аст?

БА ФИКРАТОН, агар Дениэл, ки бемории саратон дошту дар аввали мақола дар борааш хондем, умедашро аз даст намедод, зинда мемонд? Оё бар бемории саратон ғолиб мебаромад? Ба ин саволҳо ҳатто онҳое, ки ба қувваи шифобахши умед боварӣ доранд, зуд ҷавоб дода наметавонанд. Ин фикр сазовори диққат аст. Воҳима карда умедро дармони ҳамаи касалиҳо шуморидан начандон дуруст аст.

Дар мусоҳиба бо шабакаи «Си-би-эс Нюс» духтур Нейтан Черни қайд мекунад, ки дар мавриди беморони вазнин ба қувваи шифобахши умед аз ҳад зиёд таваккал кардан хатарнок аст. Ӯ мегӯяд: «Ҳолатҳое буданд, ки шавҳар занашро сарзаниш карда мегуфт, ки ӯ ба ҳолати равониаш нағз эътибор намедиҳад ва ба қадри кофӣ некбин нест». Духтур илова мекунад: «Дар натиҷаи чунин гуфтаҳо ақидаи беасосе пайдо мешавад, ки гӯё лаҷоми бемории саратон пурра дар дасти худи бемор аст. Аз рӯйи ин ақидаи нодуруст онҳо гӯё бо дарди худ ба қадри кофӣ мубориза намебаранд. Аз ин ҷиҳат беморро айбдор кардан аз рӯйи адолат нест».

Бояд гуфт, ки бо бемории марговар мубориза бурдан шахсро хаставу бемадор мегардонад. Бешубҳа хешу табори чунин бемор намехоҳанд, ки ӯро айбдор карда, дарду азобашро дучанд гардонанд. Пас, оё гуфтан мумкин аст, ки аз умед фоидае нест?

Не албатта! Вазифаи духтуре, ки аллакай дар борааш гуфтем, муолиҷа ё дароз кардани умри бемор нест. Мақсади ӯ дарди беморро сабук кардан аст. Чунин духтурон боварӣ доранд, ки ин тарзи табобат, ҳатто табъи беморони вазнинро болида мегардонад. Бинобар ин далелҳои зиёде ҳастанд, ки умед ҳолати беморро беҳтар гардонда метавонад ва ба бисёр чиз қодир аст.

Фоидаи умед

«Умед таъсири калон дорад» — мегӯяд рӯзноманигор, Гиффорд Джонс. Ӯ ҳар гуна мақолаҳои тиббиро таҳқиқ карда, фаҳмиданӣ буд, ки оё кӯмаки равонӣ ба беморони вазнин ягон фоида дорад. Тахмин карда мешавад, ки чунин кӯмак ба одамон ёрӣ медиҳад, ки назари мусбӣ дошта бошанд ва ноумед нашаванд. Мувофиқи яке аз таҳқиқоти соли 1989 маълум гашт, ки умри бемороне, ки аз ҷиҳати равонӣ дастгирӣ карда шуданд, дарозтар мешавад. Вале таҳқиқоте, ки дар ин мавзӯъ ба наздикӣ карда шуд, далелҳояш чандон боваринок нестанд. Ба ҳар ҳол мувофиқи чунин таҳқиқот бемороне, ки кӯмаки равонӣ мегиранд, назар ба онҳое, ки аз ин гуна кӯмак маҳруманд, камтар ба депрессия дучор мешаванд ва азобашон сабуктар аст.

Як таҳқиқоти дигареро аз назар мегузаронем, ки мақсади он фаҳмидани таъсири некбинӣ ва бадбинӣ дар мавриди бемории дил аст. Дар рафти санҷиш, бо 1300 мард сӯҳбат карда, некбин ё бадбин будани онҳоро маълум сохтанд. Баъд аз даҳ сол 12 фоизи онҳо гирифтори бемории дил шуданд. Шумораи онҳое, ки бадбин буданд, назар ба некбинон ду маротиба зиёд буд. Лора Кубзански, дотсенти кафедраи саломатӣ ва рафтори ҷамъиятии факултаи тандурустии донишгоҳи Гарвард қайд мекунад: «Аксар ақидаҳое, ки дар бораи таъсири хуби некбинӣ ба саломатии одам буданд, ягон асоси илмӣ надоштанд. Валекин таҳқиқоте, ки гузаронда шуд аз ҷиҳати тиб исбот мекунад, ки некбинӣ ба саломатии одам таъсири хуб мерасонад».

Мувофиқи тадқиқот онҳое, ки ба саломатии худ баҳои бад медиҳанд баъди ҷарроҳӣ назар ба онҳое, ки саломатии худро хуб баҳо медиҳанд, дертар сиҳат мешаванд. Яъне дарозумрии инсон ба некбинии ӯ вобаста аст. Дар як тадқиқот маълум карданд, ки некбинӣ ва бадбинӣ ба саломатии одамони пиронсол чӣ тавр таъсир мерасонад. Дар рафти санҷиш, ба пиронсолон паёмакҳои кӯтоҳ фиристода, мегуфтанд, ки онҳо баробари пир шудан соҳиби хираду таҷрибаи бойи зиндагӣ гаштанд. Пиронсолон аз ин паёмакҳо рӯҳбаланд шуда, қувват мегирифтанд. Дар натиҷаи ин таҳқиқот маълум шуд, ки таъсири сухани нек ба машқи ҷисмонии 12-ҳафтаина баробар будааст.

Аз чӣ сабаб умед ва некбинӣ ба саломатии одам таъсири хуб мерасонанд? Азбаски олимон ва духтурон то ҳол хусусияти мағзи сар ва организми одамро пурра наомӯхтаанд, ба ин савол ҷавоби аниқ дода наметавонанд. Валекин мутахассисони соҳаи равоншиносӣ дар асоси таҷриба ва дониши худ нуқтаи назари худро доранд. Масалан, як духтури асабшинос мегӯяд: «Умед ва хурсандӣ ба инсон қаноатмандӣ мебахшанд. Дар чунин ҳолат асаби инсон ором аст ва ӯ худро саломат ҳис мекунад. Хулосаи гап, агар инсон баумед ва хурсанд бошад, саломатиаш низ беҳтар мешавад».

Ин ақида барои баъзе духтурону равоншиносон ва олимон нав аст, вале онҳое, ки Каломи Худоро меомӯзанд ин фикрро барвақт медонистанд. Тақрибан 3000 сол пеш шоҳи хирадманд Сулаймон зери илҳоми Худо фикри зеринро гуфта буд: «Дили шод давои дард аст, вале рӯҳи ғамгин қувватро ҷаббида мегирад» (Панднома 17:22). Аҳамият диҳед, дар ин оят гуфта шудааст, ки «дили шод давои дард аст», на ин ки давои ҳамаи дардҳост.

Ба фикратон, агар умед дору мебуд, магар духтурон онро ба бемор тавсия намедоданд? Бояд гуфт, ки умед на танҳо ба саломатӣ фоида меорад.

Некбинӣ, бадбинӣ ва ҳаёти шумо

Тадқиқотчиён фаҳмиданд, ки некбинӣ аз бисёр ҷиҳат ба одам манфиат меорад. Чунин шахсон дар мактаб, ҷойи кор ва ҳатто машғулиятҳои варзишӣ нисбатан муваффақанд. Масалан, бо як гурӯҳи заноне, ки бо варзиши сабук машғуланд, санҷиш гузаронда шуд. Аз мураббиён хоҳиш карданд, ки ба қобилияти ҳар як варзишгар баҳо диҳанд. Ҳамзамон дар байни варзишгарон пурсиш гузаронда, маълум карданд, ки то чӣ андоза онҳо умеди қавӣ доранд. Дар натиҷа маълум шуд, ки варзишгароне, ки умед доштанд, назар ба муррабиёнашон ба қобилияти худ баҳои аниқтар доданд. Умед аз куҷо ин қадар қудрат дорад?

Вобаста ба ин мавзӯъ, олимон хислати бадбиниро таҳқиқ карда, маълумоти бештаре ба даст оварданд. Солҳои 1960-ум дар натиҷаи санҷиши рафтори ҳайвонот маълумоти ҷолибе ошкор гашт. Дар асоси ин санҷиш олимон фаҳмиши наве ҷорӣ карданд, ки он «ночории азхудкарда» ном гирифт. Онҳо муайян намуданд, ки ин синдромро ҳатто одамон дошта метавонанд. Масалан, ба як гурӯҳ одамон садои гӯшхарошеро монда, гуфтанд, ки агар тугмачаҳои махсусро пайдарпай пахш кунанд, он садо хомӯш мешавад. Иштирокчиёни санҷиш мувофиқи дастурот амал карда, он садоро хомӯш карданд.

Ба гурӯҳи дуюм низ чунин дастур доданд, вале дар мавриди онҳо садо хомӯш намешуд. Дар натиҷа иштирокчиёни гурӯҳи дуюм худро ночор ҳис карданд. Дар санҷишҳои навбатӣ бошад, онҳо тамоман ягон чора намеандешиданд, зеро боварӣ доштанд, ки ҳамаи кӯшишҳояшон бефоида аст. Бояд гуфт, ки ҳатто дар ҳамин гурӯҳи дуюм шахсони некбин барои хомӯш кардани садои гӯшхарош таслим намешуданд ва пайваста тугмачаҳоро пахш мекарданд.

Равоншинос Мартин Селигман, ки дар ташкил кардани баъзе санҷишҳо кӯмак карда буд, мавзӯи бадбинӣ ва некбиниро ҳаматарафа омӯхт. Ӯ тарзи фикрронии онҳоеро, ки одатан ҳисси ночорӣ доранд, таҳқиқ кард. Дар натиҷа ин равоншинос ба хулоса омад, ки чунин фикрронӣ дар ҳаёт ба одам барои пешравӣ кардан халал мерасонад ва ҳатто сабаб мегардад, ки шахс аз ҳама кор дилхунук мешавад. Селигман дар бораи бадбинӣ ва таъсири он чунин хулоса мебарорад: «Дар асоси таҳқиқоти 25-сола гуфта метавонам, ки агар мо мисли шахси бадбин, аз рӯйи одат гӯем, ки ягон корамон барор намегирад, воқеан ҳам ҳамин хел мешавад. Лекин, агар некбин бошем, корамон барор гирифта метавонад».

Ин суханон барои баъзеҳо шояд нав бошанд, аммо барои онҳое, ки Каломи Худоро меомӯзанд, ин гуфтаҳо нав нестанд. Ба панди зерин диққат кунед: «Агар дар рӯзи сахтӣ дилшикаста шавӣ, оҷизу нотавон мегардӣ» (Панднома 24:10). Бале, дар Китоби Муқаддас қайд мешавад, ки рӯҳафтодагӣ ва фикрҳои манфӣ шахсро аз по меафтонанд. Пас, чӣ тавр бо бадбинӣ мубориза бурда, бештар некбин гардем ва бо умед зиндагӣ кунем?

[Тасвир дар саҳифаҳои 4, 5]

Умед манфиати зиёд меорад

Шумо бар бадбинӣ ғолиб омада метавонед

ШУМО ба нокомиҳои худ чӣ тавр муносибат мекунед? Бисёр мутахассисон мегӯянд, ки аз ҷавоби шахс маълум мешавад, ки ӯ некбин аст ё бадбин. Дар ҳаёт ҳама бо пастиву баландиҳо рӯ ба рӯ мешаванд, лекин мушкилиҳои баъзеҳо нисбатан вазнинтаранд. Пас, чаро баъзе одамон душвориҳоро паси сар карда, кӯшиш мекунанд, ки муваффақ шаванду дигарон бошанд, ҳатто бо душвориҳои ночиз рӯ ба рӯ шуда ноумед мешаванд?

Тасаввур кунед, ки кор мекобед. Шумо ба мусоҳиба меравед, вале ба кор қабул намешавед. Баъди ин худро чӣ хел ҳис мекунед? Шояд ин воқеаро ба дил наздик гиред ва фикр кунед, ки ин проблема ҳалнашаванда аст. Шумо ба худ мегӯед: «Ман барин одамро ягон кас ба кор намегирад. Ман ҳеҷ гоҳ кор намеёбам». Бадтар аз ин, эҳтимол аз пушти ҳамин як воқеа ҳаёт дар назаратон тираву тор менамояд. Сипас ба худ мегӯед: «Ман як ноӯҳдабароям. Ба ҳеҷ кас даркор нестам». Дар ҳар ду маврид чунин фикрронӣ бадбин будани касро нишон медиҳад.

Бо бадбинӣ мубориза баред

Чӣ тавр бо ин фикрронӣ мубориза бурдан мумкин? Қадами аввалин ва хеле муҳим ин муайян кардани фикрҳои манфӣ аст. Қадами дуюм, бо чунин фикрҳо мубориза бурдан мебошад. Фикр кунед, ки чаро дар асл шуморо ба кор нагирифтанд. Мисол, оё дар ҳақиқат сабаби ба кор қабул нашуданатон дар он буд, ки шумо ба ҳеҷ кас маъқул нестед? Ё шояд он корхона ба дигар мутахассис ниёз дошт?

Агар истода фикр кунед, пай мебаред, ки тарзи фикррониатон манфӣ аст ва дар асл аз пашша фил сохтаед. Оё аз пушти як бор ба кор қабул нашудан худро ноӯҳдабаро ҳисобидан, дуруст аст? Ба ҷои ин дар бораи комёбиҳои худ, масалан, дар бораи мақсадҳои рӯҳонӣ, оила ва дӯстони наздикатон фикр кунед. Фикрҳои манфиро аз саратон дур созед ва пешакӣ хулоса накунед, ки шуморо ягон чизи хуб интизор нест. Охир шумо аз куҷо медонед, ки ҳеҷ гоҳ кор намеёбед? Барои бо фикрҳои манфӣ мубориза бурдан боз дигар роҳҳо вуҷуд доранд.

Фикрронии мусбат ва мақсаднок

Солҳои охир тадқиқотчиён калимаи умедро ба таври ҷолиб, вале ҳамзамон нопурра маънидод карданд. Ба ақидаи онҳо умед доштан маънои онро дорад, ки шахс барои ба мақсадҳояш расидан шубҳае намекунад. Ҳарчанд ин ақидаи онҳо дар баъзе мавридҳо ҷон дорад, вале аз мақолаи навбатӣ мефаҳмед, ки маънои калимаи умед васеътар аст. Ба ин маънои калимаи умед диққат карда, фикррониамон бештар мусбат ва мақсаднок мегардад.

Барои фаҳмидани он ки мо ба мақсад мерасем ё не, дар аввал мақсад мондан даркор аст, сипас кӯшиш карда ба он расидан лозим. Агар шумо ягон мақсад надошта бошед, хуб мебуд, ки дар ин бора ҷиддӣ фикр кунед. Фаҳмед, ки дар ҳаёт ягон мақсад доред ё не. Баъзан инсон ба ташвишҳои зиндагӣ ғӯтида, фаромӯш мекунад, ки дар асл аз ҳаёт чӣ мехоҳад ва чӣ барояш аз ҳама муҳим аст. Дар ин хусус чандин сол пеш дар Китоби Муқаддас фикри ҷолибе навишта шуда буд: «Бифаҳмед, ки кадом чизҳо муҳимтаранд» (Филиппиён 1:10).

Агар донем, ки бароямон чӣ муҳимтар аст, мо дар ҳар ҷониби ҳаёт, аз ҷумла дар хизмати Худо, оила ва ҳаёти ҳаррӯза мақсад монда метавонем. Дар аввал беҳтараш мақсади бисёр намонем. Ба ҷойи ин мақсадҳое монем, ки ба иҷро шуданашон шубҳа надорем. Зеро, агар мақсаде монем, ки амалӣ гаштанаш душвор аст, рӯҳафтода мешавем. Бинобар ин хуб мебуд, ки дар аввал як-ду мақсаде монем, ки дар муддати кӯтоҳ амалӣ гашта метавонанд.

Беҳуда нагуфтаанд: «Агар хоҳиш бошад роҳи кор пайдо мешавад». Бале, вақте мо мақсадҳои асосӣ мегузорем, барои амалӣ гардондани онҳо ирода, хоҳиш ва азми қавӣ лозим мешавад. Барои иродаи қавӣ пайдо кардан мо бояд дар бораи натиҷаи хуби мақсадҳоямон фикр кунем. Албатта ин кор бе душворӣ намешавад, вале мо ба душвориҳо набояд чун ба кӯҳ, балки чун ба пайроҳа нигоҳ кунем.

Инчунин дар бораи роҳҳое, ки моро ба мақсад мерасонанд, фикр кардан муҳим аст. Рик Снайдер, ки мавзӯи арзиши умедро бисёр таҳқиқ кардааст, маслиҳат медиҳад, ки барои ба мақсад расидан шахс бояд роҳҳои гуногунро ба кор барад. Дар ин сурат, агар як роҳ натиҷа наорад, дуюм, сеюм ё ҳатто роҳи чорумашро истифода бурдан мумкин аст.

Ин тадқиқотчӣ боз маслиҳат медиҳад, ки баъзан мақсадро тағйир додан лозим. Масалан, агар мо дуру дароз ба мақсадамон нарасему барои амалӣ гаштанаш талош кардан гирем, рӯҳафтода мешавем. Лекин, агар мақсади дигаре монем, ки амалӣ гаштанаш осонтар аст, умед пайдо мекунем.

Дар Китоби Муқаддас дар ин маврид як мисоли мувофиқе оварда шудааст. Шоҳ Довуд орзу дошт, ки барои Яҳува Худо маъбаде бисозад. Вале Худо ба Довуд гуфт, ки маъбадро ӯ неву писараш Сулаймон месозад. Дар ин маврид Довуд ду поро дар як мӯза наандохт, балки мақсадашро тағйир дод. Ӯ қувваташро ба ҷамъ кардани маблағу масолеҳ равона кард, ки барои сохтмони маъбад лозим мешуд (1 Подшоҳон 8:17–19; 1 Воқеанома 29:3–7).

Мо бар бадбинӣ ғолиб омада, фикрронии мусбату мақсаднокро соҳиб гашта бошем ҳам, эҳтимоли зиёд аст, ки пурра баумед нестем. Чаро ин хел гуфтан мумкин? Дар ҳаёт мавридҳое мешаванд, ки ба мо вобаста нестанд ва моро ноумед мегардонанд. Як фикр кунед, дар дунёе, ки пур аз проблемаҳо, аз ҷумла камбағалӣ, ҷанг, беадолатӣ ва касаливу марг аст, чӣ тавр некбин мондан мумкин?

[Тасвир дар саҳифаи 7]

Агар шуморо як бор ба кор нагиранд, оё хулоса мекунед, ки акнун ҳеҷ гоҳ кор намеёбед?

[Тасвир дар саҳифаи 8]

Шоҳ Довуд бо омодагӣ мақсадҳояшро тағйир дод

Умеди ҳақиқиро аз куҷо ёфтан мумкин аст?

АҚРАБАКИ СОАТИ ШУМО ҳаракат намекунад, аз афташ соататон вайрон шудааст. Бисёр мутахассисон онро таъмир кардан мехоҳанд. Вале пешниҳоди онҳо ҳархела буда, ба ҳам муқобиланд. Аммо, чӣ агар шумо фаҳмед, ки якчанд сол пеш соати шуморо ҳамсояатон сохта будааст ва мехоҳад онро бароятон бепул таъмир кунад? Маълум аст, ки шумо таъмири соататонро ба кӣ бовар мекунед, ҳамин тавр не?

Акнун тасаввур кунед, ки соат ин умеди шумо аст. Агар шумо бинед, ки дар ин замонҳои сахт умедатонро мисли дигар одамон аз даст дода истодаед, аз кӣ кӯмак мепурсед? Бисёр одамон мегӯянд, ки дар чунин маврид ба шумо кӯмак карда метавонанд. Вале пешниҳоди беҳисоби онҳо сари шуморо гаранг мекунад ва ба ҳам муқобил мебарояд. Пас беҳтараш аз Оне кӯмак пурсед, ки одамро бо қобилияти умед доштан офаридааст. Дар Китоби Муқаддас гуфта шудааст, ки «ӯ аз ҳеҷ кадоми мо дур нест» ва мехоҳад ба мо кӯмак кунад (Корнома 17:27; 1 Петрус 5:7).

Калимаи умед маънои васеътар дорад

Мувофиқи Китоби Муқаддас маънои калимаи умед назар ба фаҳмиши олимон, духтурон ва равоншиносони имрӯза васеътар аст. Калимаи ибронӣ ва юноние, ки дар Китоби Муқаддас «умед» тарҷума шудаанд, маънояшон чизеро сахт хостан ва чизи хубро интизор будан аст. Одатан умед ду чизро дар бар мегирад: чизи хуберо хостан ва барои иҷро шудани чизи хуб боварии асоснок доштан. Умеде, ки дар Китоби Муқаддас омадааст танҳо як орзуи хом нест. Ин умед аз далелҳои асоснок сарчашма мегирад.

Аз ин ҷиҳат маънои умед ва имон наздик аст. Имон бояд бар далелҳо асос ёбад, на бар суханони ҳеҷу пуч (Ибриён 11:1). Валекин мувофиқи Китоби Муқаддас байни умед ва имон фарқе ҳаст (1 Қӯринтиён 13:13).

Мисоле меорем. Вақте шумо аз дӯсти наздикатон кӯмак мепурсед, умедвор мешавед, ки ӯ ба мададатон мерасад. Ин умедатон беасос нест. Шумо ба дӯстатон боварӣ доред, чунки ӯро нағз мешиносед ва аз некиву саховатмандиаш бохабаред. Дар ин маврид боварӣ ва умедатон алоқаманданд, ҳатто ба якдигар вобастаанд. Лекин ҳамзамон аз якдигар фарқ мекунанд. Чӣ тавр шумо ба Худо ҳамин гуна умед баста метавонед?

Умеди асоснок

Худо сарчашмаи умеди ҳақиқӣ аст. Дар замонҳои қадим Яҳува «умеди Исроил» номида шуда буд (Ирмиё 14:8). Ӯ ба халқаш умеди асоснок медод ва ҳамзамон Худаш умеди онҳо буд. Ин умед танҳо орзуву хаёли хом набуд. Умеде, ки Яҳува ба халқаш медод таҳкурсии мустаҳкам дошт. Дар давоми асрҳо Яҳува пайваста ба халқаш умед бахшида ваъдаҳояшро иҷро мекард. Боре пешвои исроилиён Юшаъ ба халқ муроҷиат карда гуфт: «Шумо хуб медонед, ки ҳеҷ як сухан аз ҳама ваъдаҳои Худоятон Яҳува, ки ба шумо додааст, барбод нарафтааст» (Юшаъ 23:14).

Аз иҷрошавии ин ваъдаҳо ҳазорҳо сол гузашта бошад ҳам, онҳо имони моро имрӯз низ қавӣ мегардонанд. Дар Китоби Муқаддас дар бораи бисёр пешгӯйиҳои Худо гуфта шудааст, ки иҷрошавии онҳоро таърих тасдиқ мекунад. Пешгӯйиҳои Китоби Муқаддас чунон бовариноканд, ки баъзан дар бораи онҳо тавре гуфта мешавад, ки гӯё аллакай иҷро шудаанд.

Бинобар ин гуфтан мумкин аст, ки Китоби Муқаддас умедбахш аст. Вақте аз он мехонед, ки чӣ тавр Худо бо одамон муносибат мекард, барои ба ӯ умед бастан бештар асос пайдо мекунед. Павлуси расул навиштааст: «Ҳар он чӣ пештар навишта шудааст, барои таълими мо навишта шудааст, то ба воситаи истодагарии худ ва тасаллие, ки аз Навиштаҳо меёбем, умедвор бошем» (Румиён 15:4).

Худо ба мо чӣ гуна умед мебахшад?

Кадом вақт ба мо умед бештар лозим аст? Шояд вақте, ки бо марг рӯ ба рӯ мешавем? Барои бисёриҳо, вақте ягон шахси наздикашонро аз даст медиҳанд, умед доштан хеле душвор аст. Охир, марг ба кас ягон умед боқӣ намемонад. Аз марг ягон ҷойи гурез нест. Инсон аз он андаке гурезад ҳам, вале пурра пеши роҳи онро гирифта наметавонад. Аз ин ҷост, ки Китоби Муқаддас маргро «душмани охирин» меномад (1 Қӯринтиён 15:26).

Пас, чӣ тавр ҳангоми бо марг рӯ ба рӯ шудан умед дошта метавонем? Дар ояте, ки нав хондем, инчунин гуфта шудааст, ки марг «нест карда мешавад». Яҳува Худо аз марг дида бузургтар аст. Ӯ инро маротибаҳои зиёд исбот кардааст. Чӣ тавр? Дар Китоби Муқаддас оиди нӯҳ воқеае гуфта шудааст, ки бо қувваи Худо мурдаҳо зинда шудаанд.

Боре Яҳува ба писараш Исо қувват бахшид, то ӯ дӯсти наздикаш Лаъзорро, ки чор рӯз дар қабр буд, зинда кунад. Исо ин мӯъҷизаро дар пеши шоҳидони бисёр ба амал овард (Юҳанно 11:38–48, 53; 12:9, 10).

Шояд шумо гӯед: «Чаро одамонро зинда мекарданд? Охир онҳо оқибат пир шуда боз мемурданд-ку?» Гапатон рост. Вале дар асоси воқеаҳои зиндашавӣ мо умеди асоснок пайдо мекунем, ки рӯзе наздикони фавтидаамон ҳатман аз нав зинда мешаванд. Хулосаи гап, мо умеди ҳақиқӣ дорем.

Исо гуфта буд: «Ман растохез ва зиндагӣ ҳастам» (Юҳанно 11:25). Яҳува ба Исо қудрат медиҳад, ки дар саросари замин мурдагонро зинда кунад. Исо гуфтааст: «Соате мерасад, ки ҳамаи онҳое, ки дар қабранд, овози ӯро [Масеҳро] мешунаванд ва берун меоянд» (Юҳанно 5:28, 29). Бале, ҳамаи онҳое, ки дар қабр ҳастанд, зинда шуда дар биҳишти рӯйи замин зиндагӣ хоҳанд кард.

Пайғамбар Ишаъё зиндашавиро хеле ҷолиб тасвир кардааст: «Мурдагони ман зинда мешаванд, ҷасадҳои халқи ман бармехезанд. Эй сокинони хок, бедор шаведу хурсандӣ кунед! Зеро шабнами ту мисли шабнами саҳарӣ аст ва замин мурдагони бемаҷолро ба ҳаёт бармегардонад» (Ишаъё 26:19).

Магар ин суханон тасаллибахш нестанд? Мурдагон дар ҷойи аз ҳама бехатар қарор доранд, ба мисли тифле, ки дар батни модар аст. Бале, онҳое ки дар қабр хобидаанд, дар хотираи Худои Қодир нигоҳ дошта шудаанд (Луқо 20:37, 38). Ба наздикӣ онҳо дар дунёе зинда мешаванд, ки саршори хушбахтӣ асту ҳама аз дидорашон хурсанд мегарданд, ба мисли он ки оилаи меҳрубоне аз таваллуди кӯдак хурсандӣ мекунад. Бинобар ин мо бо марг рӯ ба рӯ шавем ҳам, ноумед нестем.

Аз умед чӣ фоида?

Павлуси расул дар бораи фоидаи умед нағз қайд кардааст. Ӯ умедро бо қисми муҳими либоси ҷангии рӯҳонӣ, яъне кулоҳ, муқоиса кардааст (1 Таслӯникиён 5:8). Павлус бо ин суханонаш чӣ гуфтанӣ буд? Дар замонҳои қадим ҷанговар кулоҳи оҳанинро аз болои каллапӯши намадин ё чармин пӯшида ба ҷанг мерафт. Ба туфайли кулоҳ зарбаҳои гуногун ба сари ҷанговар зарари марговар намерасонданд. Аз ин рӯ, Павлус гуфтанӣ буд, ки чи хеле кулоҳ сари ҷанговарро муҳофизат мекард, умед низ ақл ва фикрронии одамро муҳофизат мекунад. Агар умеди шумо дар асоси ваъдаҳои Худо бошад, дар вақтҳои ноором оромиро нигоҳ дошта ба воҳима намеғалтед ва рӯҳафтода намешавед. Кӣ соҳиби чунин кулоҳ шудан намехоҳад?

Павлус инчунин бо як мисоли дигар нишон додааст, ки чӣ тавр умед бо иродаи Худо алоқаманд аст. Ӯ навиштааст, ки «умед барои ҷонҳои мо лангари мустаҳкаму устувор» аст (Ибриён 6:19). Павлус, ки киштиаш чандин маротиба ғарқ шуда буд, қадри лангарро нағз медонист. Ҳангоми тӯфон баҳрнавардон лангарро ба қаъри баҳр мефароварданд. Агар лангар ба сангҳои қаъри баҳр расида дармемонд, киштӣ сӯйи соҳил рафта ба сангҳо барнамехӯрд ва намешикаст.

Ба ин монанд, агар ваъдаҳои Худо бароямон мисли умеди «мустаҳкаму устувор» бошанд, мо дар гирдоби зиндагӣ намепечем. Яҳува ваъда медиҳад, ки ба наздикӣ одамон аз ҷанг, ҷиноят, дарду алам ва ҳатто марг дигар азоб намекашанд. (Ба чорчӯбаи саҳифаи 10 нигаред). Умед кӯмак мекунад, ки аз тӯфон паноҳ ёбем ва қувват медиҳад, то мувофиқи меъёрҳои Худо зиндагӣ кунем. Инчунин ба туфайли умедамон мо аз рӯҳияи бадахлоқонае, ки дар ҷаҳони имрӯза паҳн гаштааст, дурӣ ҷуста метавонем.

Умеде, ки Яҳува медиҳад ба шумо низ дахл дорад. Ӯ ният дорад, ки шумо аз ҳаёти ваъдакардаи ӯ баҳра баред. Яҳува «мехоҳад, ки ҳама гуна одамон наҷот ёбанд». Чӣ хел? Дар аввал ҳама бояд «дар бораи ростӣ дониши хуб гиранд» (1 Тимотиюс 2:4). Мо ба шумо маслиҳат медиҳем, ки дар бораи ҳақиқат аз Каломи Худо дониш гиред ва соҳиби ҳаёти ҷовидона шавед. Ҳамин тавр Худо ба шумо умеде медиҳад, ки аз умеди ин ҷаҳон садчандон беҳтар аст.

Бо чунин умед шумо ҳеҷ гоҳ ноумед намешавед. Худо ба шумо қувват медиҳад, ки ба ҳар мақсаде, ки мувофиқи иродаи ӯст, бирасед (2 Қӯринтиён 4:7; Филиппиён 4:13). Магар шумо чунин умедро орзу намекунед? Пас, агар ба шумо умед лозим бошад, агар дар ҷустуҷӯи он бошед, далерӣ зоҳир кунед. Умед дар остонаи дар аст. Шумо онро соҳиб шуда метавонед!

[Чорчуба/Тасвир дар саҳифаи 10]

Умеди мо асоснок аст

Фикрҳои зерин бар Китоби Муқаддас асос меёбанд ва умеди шуморо қавӣ гардонда метавонанд:

◼ Худо ояндаи хушбахтонаро ваъда медиҳад.

Дар Китоби Муқаддас гуфта шудааст, ки тамоми рӯйи замин биҳишт мешавад ва одамон чун оилаи тифоқ хушбахтона зиндагӣ мекунанд (Забур 37:11, 29; Ишаъё 25:8; Ошкорсозӣ 21:3, 4).

◼ Худо дурӯғ намегӯяд.

Худо аз ҳар гуна дурӯғ нафрат дорад. Яҳува Худои пок ва муқаддас аст, барои ҳамин ӯ ҳаргиз дурӯғ намегӯяд (Панднома 6:16–19; Ишаъё 6:2, 3; Титус 1:2; Ибриён 6:18).

◼ Худо қувваи беохир дорад.

Танҳо Яҳува Абарқудрат аст. Барои иҷро кардани ваъдаҳояш ягон чиз дар олам садди роҳи ӯ шуда наметавонад (2 Мӯсо 15:11; Ишаъё 40:25, 26).

◼ Худо мехоҳад, ки шумо абадан зиндагӣ кунед.

(Юҳанно 3:16; 1 Тимотиюс 2:3, 4).

◼ Худо аз мо умедашро намеканад.

Худо на ба камбудиву сустиҳо, балки ба хислатҳои хуб ва кӯшишҳои мо аҳамият медиҳад (Забур 103:12–14; 130:3; Ибриён 6:10). Ӯ умедвор аст, ки мо дуруст рафтор карда розигиашро ба даст меорем (Панднома 27:11).

◼ Худо кӯмак мекунад, то хосташро иҷро карда тавонед.

Хизматгорони ӯ ҳеҷ гоҳ ноумед намешаванд. Худо саховатмандона ба мо рӯҳи муқаддасашро медиҳад. Рӯҳи муқаддас ин қувваи бузург ва беҳамтои ӯст (Филиппиён 4:13).

◼ Умед ба Худо ҳеҷ касро ноумед намесозад.

Худо сазовори боварӣ аст ва ҳеҷ гоҳ шуморо ноумед намекунад (Забур 25:3).

[Тасвир дар саҳифаи 12]

Чи хеле кулоҳ сари ҷанговарро муҳофизат мекард, умед низ ақл ва фикрронии одамро муҳофизат мекунад

[Тасвир дар саҳифаи 12]

Мисли лангар умеде, ки таҳкурсии мустаҳкам дорад ба кас оромӣ мебахшад

[Манбаи маълумот]

Courtesy René Seindal/Su concessione del Museo Archeologico Regionale A. Salinas di Palermo