BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ wa Watchtower
Watchtower
BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ
Ɔtɛtɛla
  • BIBLE
  • EKANDA
  • NSANGANYA
  • es19 lk. 57-67
  • Ngɔndɔ ka samalo

Ndooko vidɛo yele lo kɛnɛ kɔsɔnyiyɛ.

Otokimwe, munga kakongi etena kakayatelesharjɛki vidɛo.

  • Ngɔndɔ ka samalo
  • Tɔsɛdingolake Afundelo lushi la lushi—2019
  • Ɛtɛ w'awui wahɔnyi
  • Lushi la samalo, Ngɔndɔ ka samalo 1
  • Lushi la lomingu, Ngɔndɔ ka samalo 2
  • Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ ka samalo 3
  • Lushi la hende, Ngɔndɔ ka samalo 4
  • Lushi la sato, Ngɔndɔ ka samalo 5
  • Lushi la nɛi, Ngɔndɔ ka samalo 6
  • Lushi la tanu, Ngɔndɔ ka samalo 7
  • Lushi la samalo, Ngɔndɔ ka samalo 8
  • Lushi la lomingu, Ngɔndɔ ka samalo 9
  • Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ ka samalo 10
  • Lushi la hende, Ngɔndɔ ka samalo 11
  • Lushi la sato, Ngɔndɔ ka samalo 12
  • Lushi la nɛi, Ngɔndɔ ka samalo 13
  • Lushi la tanu, Ngɔndɔ ka samalo 14
  • Lushi la samalo, Ngɔndɔ ka samalo 15
  • Lushi la lomingu, Ngɔndɔ ka samalo 16
  • Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ ka samalo 17
  • Lushi la hende, Ngɔndɔ ka samalo 18
  • Lushi la sato, Ngɔndɔ ka samalo 19
  • Lushi la nɛi, Ngɔndɔ ka samalo 20
  • Lushi la tanu, Ngɔndɔ ka samalo 21
  • Lushi la samalo, Ngɔndɔ ka samalo 22
  • Lushi la lomingu, Ngɔndɔ ka samalo 23
  • Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ ka samalo 24
  • Lushi la hende, Ngɔndɔ ka samalo 25
  • Lushi la sato, Ngɔndɔ ka samalo 26
  • Lushi la nɛi, Ngɔndɔ ka samalo 27
  • Lushi la tanu, Ngɔndɔ ka samalo 28
  • Lushi la samalo, Ngɔndɔ ka samalo 29
  • Lushi la lomingu, Ngɔndɔ ka samalo 30
Tɔsɛdingolake Afundelo lushi la lushi—2019
es19 lk. 57-67

Ngɔndɔ ka samalo

Lushi la samalo, Ngɔndɔ ka samalo 1

Nzambi ekɔ ngandji.​—1 Jni. 4:16.

Jehowa tongolaka, tetshaka ndo tolowanyaka nɛ dia nde tolangaka. Tena dimɔ, ohokwelo hendana tsho la dako. Naka onto ɔmɔ akasale pɛkato ka woke, kete nde hayokotsha nto kɛnɛ kalɔmbama dia monga l’ɛkɛndɛ ɛmɔ l’etshumanelo. Kaanga l’etena kasalema dui sɔ, ohokwelo mɛnyaka dia Nzambi mbolangaka. Ɛnyɛlɔ, ohokwelo koka mbokimanyiya dia mɛna woho wele mbetsha etena k’otale dia mbeka Bible, kanaka yimba la tɔ ndo nɔmbaka ekɔ ohomba. Nsala awui asɔ koka mbokimanyiya dia nkeketsha diɔtɔnganelo diande la Nzambi. (Os. 19:7) L’edjedja ka wonya, nde koka ndjonga l’ɛkɛndɛ wakandashisha. Kaanga etena katshanyema onto ɔmɔ, dui sɔ mɛnyaka ngandji ka Jehowa nɛ dia wotshanyemelo kokɛka etshumanelo oma lo tɔsɛngiya ta kɔlɔ. (1 Kɔr. 5:6, 7, 11) Ndo lam’ele ohokwelo wa Jehowa mbishamaka mbala tshɛ la losembwe, vɔ kimanyiyaka onto lambotshanyema dia nshihodia woke woke wa pɛkato kande. w18.03 24 od. 5-6

Lushi la lomingu, Ngɔndɔ ka samalo 2

Nde la nkumbo kande k’otondo wakabatizama aha la ntshimbatshimba.​—Ets. 16:33.

Olami wa lokanu kombeyaka Ɔtɛkɛta wa Nzambi. Dia monga Okristo, nde akahombe mbeka akambo wa mɛtɛ w’etatelo wa lo Bible, nshihodia kɛnɛ kalɔmba Jehowa ekambi ande ndo nkitanyiya wetshelo wa Yeso. Kɛnɛ kakandeke lo tshenyi ya wonya shɔ kakokimanyiya dia nde batizama. (Ets. 16:25-33) Lo mɛtɛ, nde akahombe ndjotetemala mbeka awui efula l’ɔkɔngɔ wa batizama. Ko naka ɔnayɛ ambokotɛ dia nde nangaka batizama l’ɔtɛ walangande Jehowa ndo walangande mbokitanyiya, akokayɛ nsala? Oko weyɛ ombutshi w’Okristo wɛ koka mbotshika dia nde nsawola la dikumanyi dia vɔ mbɔsa yɛdikɔ dia kana nde ambokoka batizama. L’ɛnyɛlɔ k’Akristo tshɛ wambobatizama, nde ayotetemala mbeka awui efula wendana la Jehowa l’edja tshɛ kayondonga la lɔsɛnɔ kana pondjo pondjo.​—Rɔmɔ 11:33, 34. w18.03 10 od. 8-9

Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ ka samalo 3

‘Nyonge la woho wa yimba yaki la Kristo Yeso.’​—Rɔmɔ 15:5.

Etena kadjaso welo dia mpama lo nyuma, nyuma k’ekila kayotokimanyiya dia ntshikitanya ekanelo kaso. Yema yema, sho koka mbeya nkanyiya oko wakakanyiyaka Kristo. Nyuma k’ekila koka tokimanyiya dia minya nsaki ya kɔlɔ ndo monga la waonga wangɛnyangɛnya Nzambi. Naka sho kanyiyaka oko Kristo, kete dui sɔ diayonga la shɛngiya lo lɔkɛwɔ laso, l’olimu kana la kalasa, woho watɛkɛtaso ndo wɔsaso tɛdikɔ lushi la lushi. Tɛdikɔ taso tayɛnya dia tekɔ lo mbidja welo dia mbokoya Kristo. Lam’ele tambotshunda lo nyuma, hatolange kaanga dui ɔtɔi ndanya diɔtɔnganelo diasaso la Jehowa. Etena kahembamaso dia nsala dui dimɔ dia kɔlɔ, lonyuma laso layotokimanyiya dia nshika tanga la ntondo k’ohemba. Ntondo ka sho mbɔsa yɛdikɔ, tayemala ndo tayoyambola ɔnɛ: ‘Naa atɔndɔ wa lo Bible wakoka kimanyiyami? Kakɔna kotosala Kristo lo dikambo nɛ? Kakɔna kayɔngɛnyangɛnya Jehowa?’ w18.02 25 od. 12; 26 od. 14

Lushi la hende, Ngɔndɔ ka samalo 4

Nɔa akahomɔ lokolo l’ɔlɔ lo washo wa Jehowa.​—Eta. 6:8.

Lo nshi ya Ɛnɔkɛ, lɔtshɛtshɛ la Nɔa, ko anto wamboshilaka monga kɔlɔ efula. Vɔ wakataka “ɛtɛkɛta .  . . wa kɔlɔ efula” lo dikambo dia Jehowa. (Judɛ 14, 15) Andja wakatalekaka ndolanɛ l’awui wa ngala. Lo nshi ya Nɔa, “[nkɛtɛ] yakalole la akambo wa ngala.” Andjelo wa kɔlɔ wakaye la nkɛtɛ, wakalɔtɛ alemba w’anto ko wakatshuke wamato, anawɔ waki ngala ndo todjawudi. (Eta. 6:2-4, 11, 12) Koko Nɔa akatshikitana la wɔ. “Nde komonga la onongo l’atei w’anto wa lo lɔlɔnga lande. Nɔa akakɛndakɛndaka la Nzambi ka mɛtɛ.” (Eta. 6:9) Tɔsɛdingole kɛnɛ kakatama lo dikambo dia pami ka losembwe kɛsɔ. Tokanyiya edja kakakambɛ Nɔa Jehowa la kɔlamelo tshɛ lo andja wa kɔlɔ ɔsɔ la ntondo ka Mvula k’elola ndɔ. Dui sɔ kosalema ɛnɔnyi 70 kana 80, koko ɛnɔnyi suke la 600! (Eta. 7:11) Tohɔ dia nde komonga la etshumanelo kakakoke mbokimanyiya ndo mbokeketsha oko weso la tɔ ɛlɔ kɛnɛ. Mɛnamaka dia kaanga anango la akadiyɛnde kombosukɛ. w18.02 4 od. 4-5

Lushi la sato, Ngɔndɔ ka samalo 5

Anto . . . wayolanga falanga.​—2 Tim. 3:2.

Anto walanga falanga ndo walanga monga la yɔ efula, wayonga la “lonyangu l’efula.” (1 Tim. 6:9, 10; Ond. 5:10) Sho tshɛ tekɔ l’ohomba wa falanga. Yɔ toshaka yema y’ekokelo. (Ond. 7:12) Ko onde onto koka monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ naka nde monga paka la falanga yakoka nkotsha kɛnɛ kende latɔ l’ohomba mɛtɛ? Eelo! (Ond. 5:12) Angura ɔna Jakɛ akafunde ate: “Tombetɛke wola kana kanga ɔngɔnyi. Ontshike tsho ndɛke yema ya mbo ya ndɛ yami.” Ekɔ dui dia wɔdu dia nshihodia lande na kele pami kɛsɔ konanga monga wola w’efula. Nde akate dia nde halange pembama dia mbiva, nɛ dia mbiva hatosha Nzambi nɛmɔ. Ko lande na kakinde konanga monga ɔngɔnyi? Nde akafunde ate: “Diaha dimi ndjolota ko ndjokanguna ndo ndjota nte: ‘Akɔna ele Jehowa?’” (Tok. 30:8, 9) Yeso akate ate: “Ndooko onto lakoka kambɛ ewandji 2 olimu, nɛ dia nde ayohetsha ɔmɔtshi ko ayolanga okina, kana nde ayɛkama ɔmɔtshi ko ayɛkɔ okina. Nyu hanyokoke kambɛ Nzambi la ɛngɔnyi olimu oko ɛhɔmbɔ.”​—Mat. 6:24. w18.01 24 od. 9-11

Lushi la nɛi, Ngɔndɔ ka samalo 6

Ngasɔ mbayonyosalɛ ndo Papa lele l’olongo naka onto l’onto hadimanyiya ɔnango l’otema ɔtɔi.​—Mat. 18:35.

Sho keketshaka kaamɛ kaso lo dimanyiyaka anto akina l’otema ɔtɔi. Etena kasalaso dui sɔ, sho mɛnyaka dia tekɔ la lowando dia Jehowa koka todimanyiya pɛkato yaso diɛsɛ l’olambo wa Kristo. Tɔsɛdingole ɛnyɛlɔ ka Yeso kele lo Mateo 18:23-34. Yambola wate: ‘Onde dimi nangaka nsala kɛnɛ kaketsha Yeso? Onde lekɔ la solo dia lotutsha ndo ndjadjaka lo dihole di’analengo l’akadiyɛmi? Onde dimi lekɔ suke dia dimanyiya wanɛ wasalɛ kɔlɔ?’ Ekɔ mɛtɛ dia pɛkato mɔtshi ndeka kina weke, ndo lam’ele sho bu kokele, koka monga wolo efula dia sho dimanyiya pɛkato mɔtshi. Koko ɛnyɛlɔ kɛsɔ tetshaka kɛnɛ kalanga Jehowa sho nsala. Yeso akɛnya hwe dia Jehowa hotodimanyiya naka sho hatodimanyiya anangɛso naka vɔ wamboyatshumoya l’otema ɔtɔi. Ɔsɔ ekɔ mɛtɛ dui diahombaso nkana yimba dimɛna. Dia nkokɛ ndo nama kaamɛ kaso k’ohomba, sho pombaka dimanyiya anto akina oko wakatetsha Yeso. w18.01 15 od. 12

Lushi la tanu, Ngɔndɔ ka samalo 7

Lo nshi 30, onto tshɛ layɔlɔmba nzambi kɛmɔtshi kana onto ɔmɔtshi, onyake wɛ nkumekanga, pombaka mbikashema lo difuku dia ntambwɛ.​—Dan. 6:7.

Kaanga mbele dui sɔ diaki waale, Danyɛlɛ akatetemala nɔmba lo dihole diakakoke anto mbɛna nɛ dia nde konanga di’anto mfɔnya dia nde ambotshika kambɛ Jehowa. Jehowa akatshɔkɔla Danyɛlɛ l’ɔtɛ wa dihonga ndo yɛdikɔ yande ya monga la kɔlamelo. Etombelo waki la dui sɔ ele, anto wa lo diolelo di’otondo dia Mediya la Pɛrɛsiya wakeye Jehowa! (Dan. 6:25-27) Ngande wakokaso monga la mbetawɔ oko ka Danyɛlɛ? Dia monga la mbetawɔ ka wolo, hatohombe nkomɛ tsho lo mbadia Ɔtɛkɛta wa Nzambi, koko sho pombaka ‘mboshihodia.’ (Mat. 13:23) Sho nangaka mbeya woho wakanyiya Jehowa ndo kanyi yande l’akambo akɔ. Diakɔ diele, sho pombaka nkana yimba efula la kɛnɛ kadiaso. Ekɔ nto ohomba efula nɔmbaka mbala la mbala, djekoleko etena keso l’ekakatanu. Naka sho nɔmba Jehowa lomba ndo wolo la mbetawɔ tshɛ, kete nde ayotosha la lokaho tshɛ.​—Jak. 1:5. w18.02 10-11 od. 13-15

Lushi la samalo, Ngɔndɔ ka samalo 8

Nyɔlɛtɛ ko nyayɛna dia Jehowa ekɔ ɔlɔlɔ.​—Os. 34:8.

Naka wɛ ekɔ ɔlɔngɔlɔngɔ wambobatizama wakambɛ Nzambi, kete wɛ koka mɛna ɔlɔlɔ wa Jehowa nto etena kakoshande dihonga dia mbutɛ anto akina awui wendana la mbetawɔ kayɛ. Wɛ koka nsala dui sɔ l’esambishelo ndo la kalasa. Wɛ koka ndjakiyanya lo dikambo dia kɛnɛ kayowosala. Wɛ koka mboka wɔma djekoleko dia nembetshiya awui wendana la dietawɔ diayɛ la ntondo k’olui a woke w’anto. Kakɔna kakoka kokimanyiya? Kanyiya lande na ketawɔyɛ kɛnɛ ketawɔyɛ. Naka asawo wa wekelo wele lo jw.org wekɔ l’Ɔtɛkɛta ayɛ, kete sala la wolo dia nkamba la wɔ. Vɔ koka kokimanyiya dia nkana yimba lo dikambo dia kɛnɛ ketawɔyɛ, lande na kakietawɔyɛ ndo woho wakokayɛ nembetshiya anto akina dietawɔ diayɛ. Naka wɛ ekɔ mɛtɛ l’eshikikelo ndo amboyalɔngɔsɔla dimɛna, kete wɛ ayokombola nsambisha awui wendana la Jehowa.​—Jɛr. 20:8, 9. w17.12 26 od. 12, 14-15

Lushi la lomingu, Ngɔndɔ ka samalo 9

Tetemala lo akambo wakayeke ndo wakawakokimanyiya dia mbetawɔ. ​—2 Tim. 3:14.

Tanyokomɛke tsho lo mbetsha ana awui wendana l’anto ndo awui watɛkɛtama lo Bible. Nyohɔ dia Timɔte ‘akakimanyiyama dia mbetawɔ.’ Etelo ka lo Grɛkɛ kakakambe la Pɔɔlɔ lanɛ nembetshiyaka “monga l’eshikikelo ka” kana “mbetawoyama ndo nshikikɛ dia dui dimɔ diekɔ mɛtɛ.” Timɔte akeyaka Afundelo wa lo Hɛbɛru “oma ko kiɛndakɛnda,” mbuta ate oma ko etena kakinde dikɛnda efula. L’ɔkɔngɔ diko, nde akayetawɔ dia Yeso ekɔ Mɛsiya. Timɔte akayala la mbetawɔ ka wolo, ko nde akabatizama ndo akakambe la Pɔɔlɔ oko misiɔnɛrɛ. Ngande wakokayɛ nkimanyiya anayɛ dia monga la mbetawɔ oko Timɔte l’oyango wa vɔ la wɔ ‘kimanyiyama dia mbetawɔ’? Ntondotondo, nyonge la solo dia lotutsha. Nɔmbamaka etena k’otale dia wɛ monga la mbetawɔ ka wolo. Ndo naka nyu nyambetawɔ dui dimɔ, kete dui sɔ halembetshiya ɔnɛ ndo ananyu wayodietawɔ mbala kakɔ ɔtɔi. Ɔna tshɛ pombaka nkamba la “akoka an[de] w’ekanelo ka yimba” dia monga la mbetawɔ lo Bible. (Rɔmɔ 12:1) Oko weyɛ ombutshi, wɛ koka nsala awui efula dia nkimanyiya anayɛ dia nkeketsha mbetawɔ kawɔ, djekoleko etena kokawɔ ambola. w17.12 19 od. 3, 5-6

Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ ka samalo 10

Dimi mbeyaka dia nde ayolɔ lo eolwelo ka lushi l’ekomelo.​—Jni. 11:24.

Maata, ɔngɛnyi wa ma ma ndo ombeki wa Yeso aki l’ɔkɛyi. Lazaro, ɔnango akavu. Onde aki dikambo dimɔ diakakoke mbosamba? Eelo. Yeso akoolake ate: “Ɔnanyɔ ayolɔ.” (Jni. 11:20-23) Mata aki l’eshikikelo dia eolwelo kayonga lo nshi yayaye. Koko oma laasɔ, Yeso akasale dihindo dimɔ. Nde akolola Lazaro lushi lakɔ laamɛ. Sho bu ndooko l’ɔkɔkɔ wa nongamɛ ɔnɛ Yeso kana She ayolola wakiso wa ngandji kakianɛ. Ko onde wɛ ekɔ l’eshikikelo oko Maata ɔnɛ wakiyɛ wa ngandji wayolɔ lo eolwelo ka lo nshi yayaye? Ondo wɛ ambovushaka omɛyɛ kana wadɛyɛ, mama kayɛ, papa kayɛ, tshɛyɛ kɛmɔ ka ngandji, kana ɔnayɛ la ngandji. Wɛ hakoke nkumbatɛ, nsawola ndo mbɔla kaamɛ la onto akɔ lokayɛ ngandji l’etena kɛnɛ. Diɛsɛ ko l’ɛnyɛlɔ ka Maata, wɛ koka monga l’ɛkɔkɔ w’eshika wa mbuta ɔnɛ: ‘Dimi mbeyaka dia onto lokami ngandji ayolɔ lo eolwelo.’ Koko, ekɔ ohomba di’Okristo tshɛ mbeya ɛkɔkɔ watokonya dia monga l’eshikikelo kɛsɔ. w17.12 3 od. 1-2

Lushi la hende, Ngɔndɔ ka samalo 11

Dia nsala lolango layɛ, wɛ Nzambi kami, kele ɔngɛnɔngɛnɔ ami.​—Os. 40:8.

Yeso akalangaka Ɛlɛmbɛ wa Mɔsɛ. Dui sɔ hatambiya! Nɛ dia Jehowa She, onto loleki ohomba lo lɔsɛnɔ la Yeso, mbakadje Ɛlɛmbɛ akɔ. Woho wakalangaka Yeso Ɛlɛmbɛ wa Nzambi efula akatatami ntondo lo prɔfɛsiya kele lo divɛsa di’ɛlɔ. Yeso akɛnya oma lo kɛnɛ kakandataka ndo kakandasalaka ɔnɛ Ɛlɛmbɛ wa Nzambi wekɔ kokele, wekɔ ohomba ndo kotshamaka. (Mat. 5:17-19) Ande Woho wakanyange Yeso etena kakandɛnyi afundji la Afarisɛ wakamba l’Ɛlɛmbɛ wa She lo yoho ya kɔlɔ lee! Vɔ wakalekaka mbidja yimba dia nkitanyiya towuiwui ta totshitshɛ ta l’Ɛlɛmbɛ, diakɔ diakawatɛ Yeso ate: “Nyu tokimɔka etenyi ka dikumi ka mɛntɛ la ka anɛtɛ la ka kumino.” Ko okakatanu akɔna waki la wɔ? Yeso akalembetshiya ate: “Koko nyu tonyaka yimba lo awui woleki ohomba wa lo Ɛlɛmbɛ, mbuta ate losembwe, kɛtshi ndo kɔlamelo.” (Mat. 23:23) Otshikitanyi la Afarisɛ wa lokaki, Yeso akeyaka oyango waki ledia k’Ɛlɛmbɛ ndo kɛnɛ kakɛnyaka ɔlɛmbɛ tshɛ lo dikambo dia Jehowa. w17.11 13 od. 1-2

Lushi la sato, Ngɔndɔ ka samalo 12

Lolango la Nzambi ele dia nyu monga ekila ndo ntona awui wa mindo wa dieyanelo.​—1 Tɛs. 4:3

Anto koka kombola ɔnɛ: “Lande na keyɛ awui wolo nganɛ? Ɔngɛnangɛna la lɔsɛnɔ layɛ.” Koko Ɔtɛkɛta wa Nzambi sekɛka awui wa mindo wa dieyanelo. (1 Tɛs. 4:4-8) Jehowa ekɔ la lotshungɔ la todjɛ ɛlɛmbɛ nɛ dia nde mbakatotonge. Nde mbutaka dia paka pami la womoto wotshukanyi mbele la lotshungɔ la nsala dieyanelo. Jehowa toshaka ɛlɛmbɛ nɛ dia nde tolangaka. Nde mbeyaka dia naka sho mbakitanyiya, kete lɔsɛnɔ laso layoleka monga dimɛna. Nkumbo kakitanyiya ɛlɛmbɛ wa Nzambi ndekaka mbokana ngandji, nɛmiyana ndo ndjaoka l’ekokelo. Koko Nzambi ayosha wanɛ weya ɛlɛmbɛ ande ko hawowakitanyiya dilanya. (Hɛb. 13:4) Bible tetshaka woho wa mbewɔ awui wa mindo wa dieyanelo. Yoho yoleki ohomba ya nsala dui sɔ ele, lo nsɛdingola kɛnɛ kendaso. (Mat. 5:28, 29) Diakɔ diele sho pombaka mbewɔ esato wɛnyawɔ anto etakataka ndo mishiki w’awui wa mindo.​—Ɛf. 5:3-5. w17.11 22 od. 9-10

Lushi la nɛi, Ngɔndɔ ka samalo 13

Ekɔ dimɛna membɛ Nzambi kaso esambo wa lotombo.​—Os. 147:1.

L’edja k’ɔkɔndɔ w’ana w’anto, atɛmɔdi wa Jehowa wokokambaka la mishiki dia mbotombola. Tolembete di’etena kaki ase Isariyɛlɛ la kɔlamelo le Jehowa, wembelo w’esambo aki etenyi kɛmɔ k’ɔtɛmwɛlɔ awɔ. Ɛnyɛlɔ, etena kakasalaka Davidɛ ɛlɔngɔswɛlɔ wendana la tɛmpɛlɔ, nde akakongɛ ase Lɛwi 4 000 dia ntombola Jehowa la mishiki. L’atei awɔ, anto 288 “waketshama dia membɛka Jehowa esambo . . . vɔ tshɛ waki tomanyi.” (1 Ɛk. 23:5; 25:7) Mishiki ndo wembelo w’esambo waki nto etenyi k’ohomba l’osapwelo wa tɛmpɛlɔ. Bible totɛka ɔnɛ: “Etena kakatombolaka ndo kakashaka ambidi w’amama ndo amembi Jehowa losaka lo kaamɛ, ndo lam’akatombaka wendjo oma l’amama ndo oma lo nsɛmbalɛ kaamɛ la dihomahoma dikina etena kakawatombolaka Jehowa, . . . lotombo la Jehowa lakalole lo luudu la Nzambi ka mɛtɛ.” Ohokanyiya woho wakahombe mbetawɔ k’ase Isariyɛlɛ keketshama lo diaaso sɔ!​—2 Ɛk. 5:13, 14; 7:6. w17.11 4 od. 4-5

Lushi la tanu, Ngɔndɔ ka samalo 14

Tanyɔfɔnyake dia dimi lakaye dia ndjodja wɔladi la nkɛtɛ, dimi lakaye aha dia ndjodja wɔladi, koko lakela lokuwa la ta.​—Mat. 10:34.

Yeso akeyaka di’aha onto tshɛ mbakahombe mbetawɔ wetshelo ande. Nde akeyaka nto di’ambeki ande wakahombe monga la dihonga nɛ di’anto amɔ wakahombe mbalɔsha. Oyango waki la Yeso aki wa mbetsha anto akambo wa mɛtɛ wendana la Nzambi, koko aha wa mbidja diatɔnelo lo nkumbo yawɔ. (Jni. 18:37) Koko ambeki ande wakahombe mbeya di’aha mbala tshɛ mbakadiongaka wɔdu dia mboyela, djekolelo naka angɛnyi awɔ wa ma ma kana ase nkumbo yawɔ hawetawɔ akambo wa mɛtɛ. Dia mbɔngɛnyangɛnya, ambeki wa Yeso wakakikɛ etena kakawaɔnyɔla ase nkumbo yawɔ kana etena kakawaatonaka. Koko vɔ wakakondja ɛtshɔkɔ efula oleki kɛnɛ kakawashisha. (Makɔ 10: 29, 30) Kaanga naka ewotɔ aso wambotɔlɔsha l’ɔtɛ watɛmɔlaso Jehowa, sho tetemalaka mbaoka ngandji. Koko sho pombaka mbohɔ ɔnɛ ngandji kokaso Nzambi la Kristo pombaka ndeka ngandji kokaso oseka onto okina tshɛ. (Mat. 10:37) Sho pombaka nto mbeya dia Satana koka tokonya dia ndeka mboka nkumbo kaso ngandji diaha sho monga la kɔlamelo le Jehowa. w17.10 13 od. 3-6

Lushi la samalo, Ngɔndɔ ka samalo 15

Nde [akasokola kɔlɔ] l’etei ka yɛdikɔ ya efa, nde akafɛ ofidi wa lowolo wa wotsho l’onyɔ ayɔ.​—Zɛk. 5:8.

Ɛnɛlɔ kɛsɔ toshikikɛka dia Jehowa hatetawɔ kaanga dikambo ɔtɔi dia kɔlɔ monga l’atei w’ekambi ande. Naka Jehowa ambɛna dui dimɔ dia kɔlɔ, nde ayodinya esadi eto. (1 Kɔr. 5:13) Ondjelo akɛnya dui sɔ etena kakandadihe ofidi wa wotsho wa yɛdikɔ esadi eto. Diakɔ diele, ɛnɛlɔ kɛsɔ kakashikikɛ ase Isariyɛlɛ wakasɛnaka lo nshi ya Zɛkariya dia Jehowa akahombe mbɛdia ɔtɛmwɛlɔ ande. Ɛnɛlɔ kɛsɔ kakoholaka nto ase Juda ɔnɛ vɔ lawɔ waki l’ɔkɛndɛ wa mbɛdia ɔtɛmwɛlɔ awɔ. Nzambi hakoke mbetawɔ ndo hetawɔ di’awui wa kɔlɔ monga l’atei w’ekambi ande. Ɛlɔ kɛnɛ, Jehowa akatela l’okongamelo ande wa pudipudi, lɛnɛ ayaokaso lo ngandji ndo l’ekokelo kande. Onto tshɛ la l’atei aso ekɔ l’ɔkɛndɛ wa mbisha lonya dia vɔ ntshikala pudipudi. Akambo wa kɔlɔ hawohombe monga l’atei w’ekambi wa Jehowa. w17.10 24 od. 14-15; 25 od. 17-18

Lushi la lomingu, Ngɔndɔ ka samalo 16

Dimi nangaka ɛlɛmbɛ ayɛ.​—Os.119:163.

Abuku 39 wa ntondo wa lo Bible wakafundama oma le ase Juda kana ase Isariyɛlɛ. Vɔ waki anto wa ntondo “wakalongola ɛtɛkɛta w’ekila waki Nzambi.” (Rɔmɔ 3:1, 2) Vɔ wakafunde abuku asɔ ntondo lo Hɛbɛru kana lo Arameyɛ. Koko, oya lo ntambe ka sato N.T.D., ase Juda efula kombokaka Hɛbɛru. Lande na? Etena kakalɛndja Alɛksandrɛ wa Woke etenyi ka woke k’andja, Diolelo di’ase Ngirika diakakokanɛ. (Dan. 8:5-7, 20, 21) Etombelo waki la dui sɔ ele, Grɛkɛ akayonga ɔtɛkɛta wakalekaka anto ntɛkɛta l’ahole wakalɔmbɔlaka ase Ngirika ndo anto efula wakatatɛ ntɛkɛta Grɛkɛ lo dihole di’ɛtɛkɛta awɔ. Dui sɔ diakendanaka ndo l’ase Juda efula, diakɔ diakawayonga l’okakatanu dia mboka Bible ka lo Hɛbɛru. Kakɔna kakahombe salema? Oya lo ntambe ka hende N.T.D., abuku wa lo Bible atanu w’etatelo wakakadimɔma lo Grɛkɛ. Oma laasɔ, abuku akina wa l’Afundelo wa lo Hɛbɛru wakayokadimɔma. Ekadimwelo kɛsɔ akayelamɛ la Septante ka lo Grɛkɛ. Ekadimwelo kɛsɔ ka la Septante mbele ekadimwelo ka lofunda ka Afundelo wa lo Grɛkɛ k’otondo kakeyama ntondo. w17.09 20 od. 7-9

Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ ka samalo 17

Dimi hakotshikaki ndo hakokalɛki pondjo.​—Hɛb. 13:5.

Owandji ayɛ w’olimu koka kɔlɔmba mbala efula dia kambaka wenya wa laadiko lo nshi yatoyosalaka ɔtɛmwɛlɔ wa lo nkumbo, yatoyosambishaka ndo yatoyotshɔka lo nsanganya ya l’etshumanelo. Wɛ pombaka monga la dihonga dia mbutɛ owandji ayɛ w’olimu ɔnɛ keema ndo mbisha anayɛ ɛnyɛlɔ ka dimɛna. Nɔmbamaka nto monga la dihonga dia nkimanyiya anaso dia ndjadjɛ ndo nkotsha eyango awɔ l’olimu wa Nzambi. Ɛnyɛlɔ, ambutshi amɔ koka mboka wɔma dia nkeketsha anawɔ dia vɔ monga ambatshi mboka lɔsɛnɔ lawɔ l’otondo, dia tokamba lɛnɛ ewɔ l’ohomba efula w’ekimanyielo, dia nkamba lo Bɛtɛlɛ kana nkimanyiya lo wokelo wa Mbalasa ya Diolelo ndo ya nsanganya ya weke. Ondo vɔ mbokaka wɔma di’anawɔ hawotoyonga l’akoka wa mbakokɛ etena kayowonga esombe. Koko, ambutshi wele la lomba mongaka la dihonga ndo la mbetawɔ ɔnɛ Jehowa ayokotsha alaka ande. (Os. 37:25) Ambutshi wele la dihonga dia ngasɔ ndo wayaɛkɛ le Jehowa kimanyiyaka anawɔ dia nsala woho akɔ waamɛ.​—1 Sa. 1:27, 28; 2 Tim. 3:14, 15. w17.09 30 od. 14-15

Lushi la hende, Ngɔndɔ ka samalo 18

Olowa wa nyuma wekɔ . . . ndjakimɛ.​—Ngal. 5:22, 23.

Ngande wakokayɛ nkimanyiya anayɛ dia monga la ndjakimɛ? Ambutshi mbeyaka di’anawɔ kombotɔ la dionga sɔ. Diakɔ diele vɔ pombaka mbetsha anawɔ dia monga la waonga w’amɛna oma l’ɛnyɛlɔ kawɔ. (Ɛf. 6:4) Naka wɛ ambɛna dia anayɛ bu la ndjakimɛ, kete yambola dia kana wɛ ekɔ lo mbasha ɛnyɛlɔ ka dimɛna. Wɛ koka mbasha ɛnyɛlɔ ka dimɛna lo sambishaka mbala la mbala, lo mbɔtɔka nsanganya ndo lo nɔmbɔlaka ɔtɛmwɛlɔ wa lo nkumbo. Ndo tokake wɔma dia mbutɛ anayɛ ɔnɛ bu lo kɛnɛ kakɔlɔmbawɔ naka ekɔ ohomba! Jehowa akadjɛ Adama la Eva elelo. Elelo ɛsɔ wakakoke mbakimanyiya dia mbeka dia nɛmiya lowandji la Jehowa. Woho akɔ waamɛ mbele, naka ambutshi mpokola anawɔ ndo mbasha ɛnyɛlɔ ka dimɛna, kete dui sɔ koka mbetsha ana dia monga la ndjakimɛ. Nanga lowandji la Nzambi ndo nɛmiya atɔndɔ ande ekɔ awui amɔ w’ohomba efula wakokayɛ nkimanyiya anayɛ dia nsala.​—Tok. 1:5, 7, 8. w17.09 7 od. 17

Lushi la sato, Ngɔndɔ ka samalo 19

Diaha demba mbatɔna, koko dia tenyi diadiɔ kimanyiyana lam’asadiɔ.​—1 Kɔr. 12:25.

Polo l’ekomelo k’andja wa Satana ɔnɛ, ekambi wa Jehowa wayongaka l’ehemba. Ohombelo w’olimu, hemɔ ya wolo, ɔlɔshamelo, mpokoso y’oma lo diangɔ diakatongama, oshishelo wa diangɔ l’ɔtɛ w’awui wa kɔlɔ kana ekakatanu ekina koka monga la shɛngiya le so. Dia kimanyiyana lo tena di’ehemba, sho pombaka mbokana kɛtshi ka mɛtɛ. Kɛtshi k’efula kayototshutshuya dia salɛ anto akina awui w’ɛlɔlɔ. (Ɛf. 4:32) Waonga asɔ wekɔ waonga wa lo lonto l’oyoyo wayotokimanyiya dia mbokoya Nzambi ndo nsamba anto akina. (2 Kɔr. 1:3, 4) Ngande wakokaso nyomoleka mɛnya ɔlɔlɔ w’otema le ase etshumanelo kaso wakonɔ oma lo wodja okina kana wanɛ wele lo dihombo? Sho nangaka mbalongola, monga angɛnyi awɔ ndo mbakimanyiya dia vɔ nshihodia ɔnɛ tekɔ l’ohomba awɔ l’etshumanelo. (1 Kɔr. 12:22) Ndo nto, Ɛmɛnyi wa Jehowa efula mbokaka anto wakonɔ kɛtshi ndo salaka la wolo dia mbeka ɔtɛkɛta awɔ. (1 Kɔr. 9:23) Welo wadjawɔ mongaka l’etombelo w’amɛna. w17.08 23-24 od. 7-9

Lushi la nɛi, Ngɔndɔ ka samalo 20

Jehowa ekɔ etenyi kami k’okitɔ, diakɔ diele dimi layɛnyaka dia lekɔ lo kongɛɛ le nde.​—Del. 3:24.

Onto tshɛ la l’atei aso nɔmbamaka dia monga la solo dia lotutsha ndo mbetawɔ nkonga. Kakɔna kayotokimanyiya dia nsala dui sɔ? Sho pombaka nɔmbaka dia nkondja nyuma k’ekila ka Nzambi. Tohɔ dia nyuma k’ekila ka Nzambi mbakimanyiya onto dia monga la solo dia lotutsha. (Ɛf. 3:16; 6:18; 1 Tɛs. 5:17-19) Ɔnkɔnɛ, nsɛngasɛnga Jehowa dia kokimanyiya dia mbikikɛ la solo dia lotutsha tshɛ! Tohɔ nto kɛnɛ kakakimanyiya Abrahama, Yɔsɛfu ndo Davidɛ dia nkonga la solo dia lotutsha tshɛ okotshamelo w’alaka wa Jehowa. Aki mbetawɔ kawɔ ndo woho wakawayaɛkɛ le Jehowa. Vɔ kokanyiyaka tsho lo dikambo diawɔ vɔamɛ ndo kɛnɛ kakawalangaka. Etena kakanyiyaso woho wakayotshikitana akambo awɔ, sho lawɔ koka keketshama dia mɛnya dia tekɔ lo nkonga. Kaanga mbakokaso ndɔshana l’ehemba, tamboyashikikɛ dia mɛnya “dia [t]ekɔ lo nkonga.” Lo tena dimɔ sho koka ndjambola ɔnɛ: “Jehowa le, polo l’etena kakɔna?” (Isa. 6:11) Koko l’ekimanyielo ka nyuma k’ekila ka Nzambi, sho koka mbokoya omvutshi Jɛrɛmiya lo mbuta ɛtɛkɛta wele lo divɛsa di’ɛlɔ. w17.08 7 od. 18-20

Lushi la tanu, Ngɔndɔ ka samalo 21

Dia nsala lolango layɛ, wɛ Nzambi kami, kele ɔngɛnɔngɛnɔ ami. ​—Os. 40:8.

Aha la taamu, etena kakinde dikɛnda, Yeso akakokaka nkɛnya ndo nsala shɛkɛsɛkɛ. Oko wadita Ɔtɛkɛta wa Nzambi, ekɔ “etena ka mbɔla” ndo “etena ka nnɔ lokombe.” (Ond. 3:4) Yeso akayasukanya nto la Jehowa lo mbekaka Afundelo. Etena kakinde la ɛnɔnyi 12 embetsha wa lo tɛmpɛlɔ wakaambe “lo menda yimba yande ndo ekadimwelo ande.” (Luka 2:42, 46, 47) Etena kakayala Yeso opalanga, nsala kɛnɛ kakɔɔlɔmbaka Nzambi akawoshaka ɔngɛnɔngɛnɔ. Ɛnyɛlɔ, Nzambi akalange dia nde “mbewoya ase wola lokumu l’ɔlɔlɔ” ndo “akanga wa totshungu ɔsɛnɛlɔ.” (Luka 4:18) Yeso akangɛnangɛnaka mbetsha anto awui wendana la She. (Luka 10:21) Lushi lɔmɔ l’ɔkɔngɔ wa nde nsawola la womoto ɔmɔ awui wendana l’ɔtɛmwɛlɔ wa mɛtɛ, Yeso akatɛ ambeki ande ate: “Mbo ya ndɛ yami ele nsala lolango la Ɔnɛ lakantome ndo nshidiya olimu ande.” (Jni. 4:31-34) Yeso aki l’ɔngɛnɔngɛnɔ nɛ dia nde akɛnya Nzambi ndo anto akina ngandji kakandawaokaka. Naka wɛ nsala woho akɔ waamɛ, kete ndo wɛ ayonga l’ɔngɛnɔngɛnɔ. w17.07 23 od. 4-5

Lushi la samalo, Ngɔndɔ ka samalo 22

Wɔladi wa Nzambi . . . wayolama etema anyu la timba tanyu lo tshimbo ya Kristo Yeso.​—Flpɛ. 4:7.

Etena kakinde la nkɛtɛ, Yeso akokoya lo yoho ya kokele waonga w’amɛna wa She oma lo kɛnɛ kakandataka ndo kakandasalaka. (Jni. 5:19) Jehowa akatome Yeso la nkɛtɛ dia ndjosamba “etema wambatɛ” ndo “wanɛ tshɛ walela.” (Isa. 61:1, 2; Luka 4:17-21) Anto wakeyaka dia Yeso akashihodiaka asui waki la wɔ ndo akalangaka mɛtɛ mbakimanyiya. (Hɛb. 2:17) Bible mɛnyaka hwe dia “Yeso Kristo ekɔ woho akɔ waamɛ loyi, ɛlɔ ndo pondjo pondjo.” (Hɛb. 13:8) Nde mbelamɛka ɔnɛ “Owandji wa Woke wa lɔsɛnɔ” nɛ dia diɛsɛ la nde mbayotokondja lɔsɛnɔ la pondjo. Yeso shihodiaka nto ɔkɛyi wele l’anto ndo “nde ekɔ la akoka wa nkimanyiya wanɛ wahembama.” (Ets. 3:15; Hɛb. 2:10, 18) Yeso hangɛnangɛna etena konga anto akina la paa. Nde shihodiaka ɔkɛyi awɔ ndo nde koka mbasamba “etena kahombama.”​—Hɛb. 4:15, 16. w17.07 13 od. 6-7; 14 od. 10

Lushi la lomingu, Ngɔndɔ ka samalo 23

Lɛnɛ ele ɛngɔ kayɛ ka nɛmɔ, lɛkɔ mbayoyala ndo otema ayɛ.​—Luka 12:34.

Koko, sho pombaka menda ɔlɔlɔ diaha sho ndjosha Satana la andja ɔnɛ diaaso dia mbɔdia ngandji kaso ka diangɔ dia nɛmɔ sɔ diakatosha Jehowa. Naka hatendji ɔlɔlɔ, kete awui amɔ koka ndjekola yimba yaso, ɛnyɛlɔ wambotolaka olimu wafutawɔ falanga efula, mfɔnya dia monga la lɔsɛnɔ la kawotake kana nsaki ka mɛnya lomombo la l’emunyi lele laso. Ɔpɔstɔlɔ Joani akatohola ɔnɛ andja ɔnɛ ndo kɛnɛ tshɛ kele lɔkɔ kayeta kem’edja. (1 Jni. 2:15-17) Diakɔ diele, sho pombaka mongaka la lowando dikambo dia diangɔ diaso dia nɛmɔ dia lo nyuma ndo dikokɛ. Onga suke dia ntona ɛngɔ tshɛ kakoka mbɔdia ngandji kayɛ lo dikambo dia Diolelo dia Nzambi. Yashikikɛ dia sambishaka l’ohetoheto ndo tetawɔke pondjo dia ntshika nanga olimu w’esambishelo. Tetemala nsala eyangelo wendana l’akambo wa mɛtɛ wa lo Bible. Naka wɛ nsala ngasɔ, kete wɛ ayolama “ɛngɔ k’oshinga wolo kahashile l’olongo, lɛnɛ ahakoke wevi nsukana kana loombo ndanya.”​—Luka 12:33. w17.06 13 od. 19-20

Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ ka samalo 24

Lushi ɔtɔi lo asɛkɛ ayɛ ndeka nshi kinunu (1 000) dihole dikina tshɛ!​—Os. 84:10.

Ɛlɔmbwɛlɔ ka Jehowa bu ka la ngala. Diakɔ diele, wanɛ wookitanyiya hawoyaoke lo shasa ndo wekɔ l’ɔngɛnɔngɛnɔ efula. (2 Kɔr. 3:17) Davidɛ akate lo dikambo dia Jehowa ate: “Lalende kele lɔnɛnɛ ndo lotombo; wolo ndo ɔngɛnɔngɛnɔ wekɔ lo dihole diadjasɛnde.” (1 Ɛk. 16:7, 27) Omembi w’esambo Etana akafunde ate: “Ɔngɛnɔngɛnɔ le anto weya mbida ekoko w’ɔngɛnɔngɛnɔ. Jehowa le, vɔ kɛndakɛndaka lo osase w’elungi kayɛ. Vɔ ngɛnangɛnaka lo lokombo layɛ lushi l’otondo, ndo vɔ wambodiyama lo losembwe layɛ.” (Os. 89:15, 16) Etena kayotoleka nkana yimba lo ɔlɔlɔ wa Jehowa, mbayotoleka nshikikɛ ɔnɛ ɛlɔmbwɛlɔ kande mboleki tshɛ dimɛna. Shi ngasɔ mbahombadiɔ monga? Jehowa mbakatotonge, diakɔ diele nde mbeyaka shikaa kɛnɛ kayotosha ɔngɛnɔngɛnɔ ndo la lokaho tshɛ nde toshaka diangɔ efula oleki kɛnɛ kele la so ohomba. Dikambo tshɛ diatɔlɔmba Jehowa dia nsala diekɔ lo wahɔ aso hita. Kaanga naka sho pombaka ndjahondja awui amɔ, tayongaka nshi tshɛ l’ɔngɛnɔngɛnɔ naka sho nkitanyiya Jehowa.​—Isa. 48:17. w17.06 29 od. 10-11

Lushi la hende, Ngɔndɔ ka samalo 25

Elongamelo kahatakotshama mbishaka paa l’asolo.​—Tok. 13:12.

Kadiyɛso kɛmɔ ka l’Angleterre akakombolaka mbota ana. Koko etena kakandeye dia nde bu l’akoka wa mbota ana lo dikongɛ nɛ di’akambo, nde akanyange efula. Oma laasɔ nde l’omɛnde wakɔshi yɛdikɔ ya mbɔsa ɔna ɔmɔ ko mbodia. Koko nde akatetemalaka ndela lo tena dimɔ. Nde akate ate: “Dimi mbeyaka di’ɔna loodia hongaki pondjo oko ɔna loota.” Bible mbutaka dia womoto “ayoshimbamɛ l’ɔtɛ wotande ana.” (1 Tim. 2:15) Koko dui sɔ hadiolembetshiya ɔnɛ womoto ayokondja lɔsɛnɔ la pondjo paka l’ɔtɛ wotande ana. Ombutshi wa womoto ekɔ l’awui efula wa nsala dia nkokɛ anande ndo luudu lande. Dui sɔ koka mbokimanyiya dia mbewɔ awui wele oko lɔtɛndɔ kana ndjatambiya l’awui wahawende.​—1 Tim. 5:13. w17.06 5-6 od. 6-8

Lushi la sato, Ngɔndɔ ka samalo 26

Kakɔna kawoshayɛ [Nzambi]; kakɔna kalongolande oma le yɛ? ​—Jɔbɔ 35:7.

Onde Elihu nde lawɔ akalange mbuta dia welo wadjaso dia nkambɛ Nzambi wekɔ anyanya? Ndooko. Elihu akashaka kanyi yotshikitanyi. Nde akataka dia Jehowa hendɛ oma lo woho wɔtɛmɔlaso. Jehowa ndjakotsha. Ndooko kɛnɛ kakokaso nsala dia mbokonya ɔngɔnyi kana wolo woleki. Lo mɛtɛ, waonga tshɛ w’amɛna kana akoka tshɛ wele la so ndja oma le Nzambi ndo nde mɛnaka woho wakambaso la wɔ. Etena kɛnyaso ngandji ka kɔlamelo le wanɛ watɛmɔla Jehowa, nde mbɔsaka etsha aso ɛsɔ oko otondo ande ndamɛ mbasalɛso. Sho mbadiaka lo Tokedi 19:17 ɔnɛ: “Onto loka mbolambola kɛtshi ekɔ lo nsɔndja Jehowa diangɔ, ndo Nde ayowofuta l’ɔtɛ wa kɛnɛ kasalande.” Jehowa mɛnaka mɛtɛ etena tshɛ kokaso anto akina kɛtshi. Ndo kaanga mbende Otungi w’andja, Jehowa sɔnaka dia mbɔsa etsha aso oko tekɔ lo mbɔsɔndja diangɔ ndo nde sɔmbɔlaka la weshasha efula wa diambo. Yeso y’Ɔna Nzambi akashikikɛ dui sɔ.​—Luka 14:13, 14. w17.04 29 od. 3-4

Lushi la nɛi, Ngɔndɔ ka samalo 27

Nde ngɛnangɛnaka lo ɛlɛmbɛ wa Jehowa,ndo nde mbadiaka ɛlɛmbɛ Ande la dui dia l’ɛse la yanyi ndo l’otsho.​—Os. 1:2.

Kakɔna nto kayotokimanyiya dia mfudia ngandji kaso k’akambo wa mɛtɛ? Sho pombaka mbɔtɔka lo nsanganya ya l’etshumanelo mbala la mbala lɛnɛ etshamaso oma le Jehowa. Wekelo wa Bible wa lomingu la lomingu l’ekimanyielo ka Tshoto y’Etangelo ekɔ yoho mɔtshi y’ohomba yetshamaso. Naka sho nangaka nkondja wahɔ tshɛ lo tshɛ oma lo losanganya lɔsɔ, kete sho pombaka nɔngɔsɔlaka la ntondo. Ɛnyɛlɔ, sho koka mboka sso lo avɛsa tshɛ woshilami. Ɛlɔ kɛnɛ, anto efula waya l’akoka wa mbadia kana telesharjɛ Tshoto y’Etangelo l’Ɛtɛrnɛtɛ. Periodikɛ kakɔ kekɔ lo ɛtɛkɛta efula lo sitɛ ka jw.org ndo lo application JW Library. Fɔrma mɔtshi yele lo mashinyi tokimanyiyaka dia ntana avɛsa woshilami esadi eto. Koko sho nɔmbamaka dia mbeka sawo tshɛ, naka sho mbadia la yambalo tshɛ avɛsa ndo nkana yimba efula lo dikambo diawɔ, kete ngandji kaso k’akambo wa mɛtɛ wa lo Bible kayohama. w17.05 20 od. 14

Lushi la tanu, Ngɔndɔ ka samalo 28

Onto l’onto ayokoya la Nzambi.​—Rɔmɔ 14:12.

L’ɔkɔngɔ wa sho batizama, sho pombaka ntetemala nsɛna lo yoho yɔtɔnɛ la ndjakimɔ kaso lo kambɛ Nzambi la kɔlamelo tshɛ. Kam’atshikaso dɔkɔlɔkɔ dia kambɛ Jehowa, hatokoke nkalola ɛkɔngɔkɔngɔ. Onto lambohekɔ kambɛ Jehowa kana lambohekɔ dia nsɛna oko Okristo hakoke ndjota pondjo l’ɔkɔngɔ dia nde kondjakimɔ mɛtɛ le Nzambi ndo dia batisimu kande hetawɔma. Naka onto lakayakimɔ le Jehowa ambosala pɛkato ka woke, nde pombaka mbikoya la Jehowa ndo la etshumanelo. Sho hatolange monga oko anto wele Yeso akawatɛ ate: “Wɛ ambotshika ngandji kaki la yɛ ntondo.” Koko sho nangaka nde mbuta lo dikambo di’onto l’onto ate: “Dimi mbeyaka etsha ayɛ ndo ngandji kayɛ ndo mbetawɔ kayɛ ndo olimu ayɛ ndo ekikelo kayɛ, ndo ɔnɛ etsha ayɛ wa nshi nyɛ wamboleka wa lo nshi ya ntondo.” (Ɛny. 2:4, 19) Sho nangaka ngɛnyangɛnya Jehowa ndo nsɛna l’ohetoheto tshɛ lo yoho yɔtɔnɛ la ndjakimɔ kaso. w17.04 6-7 od. 12-13

Lushi la samalo, Ngɔndɔ ka samalo 29

Dive, akambo ande wekɔ kokele, nɛ dia mboka yande tshɛ yekɔ losembwe.​—Eoh. 32:4.

“Onde Shushi ya nkɛtɛ k’otondo hatosala akambo la losembwe?” (Eta. 18:25) Abrahama pami ka kɔlamelo komimbola Jehowa dimbola sɔ l’ɔtɛ w’ɔnɛ nde aki la taamu. Koko dimbola diande akɛnya dia nde aki l’eshikikelo dia Jehowa ayolombosha osomba wa Sɔdɔma la Ngɔmɔra la losembwe la kokele. Nde aki l’eshikikelo dia Jehowa takandahombe pondjo “ndjaka anto w’ɛlɔlɔ kaamɛ l’anto wa kɔlɔ.” Abrahama ‘kɔfɔnya’ dui dia ngasɔ. Nde aki l’eshikikelo kɛsɔ nɛ dia Jehowa mbele ɛnyɛlɔ koleki dimɛna ka losembwe ndo sambo k’ɔlɔlɔ. Lo mɛtɛ, tshɛkɛta “losembwe” ndo “sambo k’ɔlɔlɔ” mbala efula kambemaka kaamɛ lo Afundelo wa lo Hɛbɛru nɛ dia tɔ tekɔ la kitshimudi yaamɛ. Ɔnkɔnɛ, lam’ele atɔndɔ wa Jehowa wokongaka nshi tshɛ la losembwe, nde ayosambolaka akambo nshi tshɛ dimɛna. Bible mbutaka ɔnɛ: “Nde nangaka sambo k’ɔlɔlɔ ndo losembwe.”​—Os. 33:5. w17.04 18 od. 1-2

Lushi la lomingu, Ngɔndɔ ka samalo 30

Ndooko dikambo dioleki mbishami ɔngɛnɔngɛnɔ oleki nɛ: dia dimi mboka dia anami wekɔ lo ntetemala nkɛndakɛnda lo akambo wa mɛtɛ.​—3 Jni. 4.

Ambutshi le, ɛnyɛlɔ kanyu kekɔ ohomba di’ananyu ntatɛ nkɛndakɛnda lo mboka katɔla lo lɔsɛnɔ la pondjo. Naka ananyu mɛna dia nyekɔ lo “nyanga ntondo Diolelo,” kete vɔ wayokondja wetshelo dia ndjaɛkɛka le Jehowa dia nde mbakotshɛ ehomba awɔ wa lushi la lushi. (Mat. 6:33, 34) Ɔnkɔnɛ, nyonge la wɛdimo. Nyetsha awui wa lo nyuma lo dihole dia ntondo, koko aha oweso wa lomombo la l’emunyi. Nyosale la wolo dia mbewɔ abasa. Nyoyange “ɔngɔnyi [wa] l’olongo,” mbuta ate mbetawɔma le Jehowa, koko aha ɛngɔnyi kana “lotombo l’anto.” (Makɔ 10:21, 22; Jni. 12:43) Tanyongake pondjo la elimu wamboleka ko nkoma polo lo mpomba etena ka ndjasha le ananyu. Vɔ weye dia nyekɔ l’ofunu dikambo diawɔ naka vɔ mbɔsa yɛdikɔ ya mbetsha Jehowa lo dihole dia ntondo, koko aha ndjayangɛ kana nyoyangɛ lokumu kana ɛngɔnyi. Nyewɔ kanyi ya l’andja ɔnɛ y’ɔnɛ ana mbahomba nsɛnya ambutshi awɔ dimɛna. Nyohɔ dia “ana hawɔlɔmbama dia mombɛ ambutshi awɔ diangɔ, koko ambutshi mbombɛ anawɔ diangɔ.”​—2 Kɔr. 12:14. w17.05 8-9 od. 3-4

    Ekanda wa l’Ɔtɛtɛla (1983-2025)
    Tomba
    Ɔtɔ
    • Ɔtɛtɛla
    • Kahana l'onto
    • Nango
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ɛlɛmbɛ w'okambelo
    • Awui wa sheke
    • Paramètres de confidentialité
    • JW.ORG
    • Ɔtɔ
    Kahana l'onto