BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ wa Watchtower
Watchtower
BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ
Ɔtɛtɛla
  • BIBLE
  • EKANDA
  • NSANGANYA
  • es19 lk. 67-77
  • Ngɔndɔ k’esambele

Ndooko vidɛo yele lo kɛnɛ kɔsɔnyiyɛ.

Otokimwe, munga kakongi etena kakayatelesharjɛki vidɛo.

  • Ngɔndɔ k’esambele
  • Tɔsɛdingolake Afundelo lushi la lushi—2019
  • Ɛtɛ w'awui wahɔnyi
  • Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ k’esambele 1
  • Lushi la hende, Ngɔndɔ k’esambele 2
  • Lushi la sato, Ngɔndɔ k’esambele 3
  • Lushi la nɛi, Ngɔndɔ k’esambele 4
  • Lushi la tanu, Ngɔndɔ k’esambele 5
  • Lushi la samalo, Ngɔndɔ k’esambele 6
  • Lushi la lomingu, Ngɔndɔ k’esambele 7
  • Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ k’esambele 8
  • Lushi la hende, Ngɔndɔ k’esambele 9
  • Lushi la sato, Ngɔndɔ k’esambele 10
  • Lushi la nɛi, Ngɔndɔ k’esambele 11
  • Lushi la tanu, Ngɔndɔ k’esambele 12
  • Lushi la samalo, Ngɔndɔ k’esambele 13
  • Lushi la lomingu, Ngɔndɔ k’esambele 14
  • Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ k’esambele 15
  • Lushi la hende, Ngɔndɔ k’esambele 16
  • Lushi la sato, Ngɔndɔ k’esambele 17
  • Lushi la nɛi, Ngɔndɔ k’esambele 18
  • Lushi la tanu, Ngɔndɔ k’esambele 19
  • Lushi la samalo, Ngɔndɔ k’esambele 20
  • Lushi la lomingu, Ngɔndɔ k’esambele 21
  • Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ k’esambele 22
  • Lushi la hende, Ngɔndɔ k’esambele 23
  • Lushi la sato, Ngɔndɔ k’esambele 24
  • Lushi la nɛi, Ngɔndɔ k’esambele 25
  • Lushi la tanu, Ngɔndɔ k’esambele 26
  • Lushi la samalo, Ngɔndɔ k’esambele 27
  • Lushi la lomingu, Ngɔndɔ k’esambele 28
  • Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ k’esambele 29
  • Lushi la hende, Ngɔndɔ k’esambele 30
  • Lushi la sato, Ngɔndɔ k’esambele 31
Tɔsɛdingolake Afundelo lushi la lushi—2019
es19 lk. 67-77

Ngɔndɔ k’esambele

Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ k’esambele 1

Nyoyakitshakitsha l’ɛse ka lonya la wolo laki Nzambi dia nde nyodiya l’etena kahombama.​—1 Pe. 5:6.

Shebina aki “la ɔkɛndɛ wa luudu,” ondo luudu la nkumekanga Hɛzɛkiya ndo aki la lowandji l’efula. (Isa. 22:15) Koko Shebina akayonga l’otako ndo akalange di’anto akina mbɔsa dia nde aki onto l’ohomba. (Isa. 22:16-18) Lam’ele Shebina akasale la wolo dia ndjatombola, Nzambi akasha pami kakawelɛka Eliyakima ɔkɛndɛ ande. (Isa. 22:19-21) Dui sɔ diakasalema l’etena kakayalɔngɔsɔlaka Sɛnakɛribɛ nkumekanga ka Asuriya dia ndɔsha Jɛrusalɛma. L’ɔkɔngɔ diko, Sɛnakɛribɛ akatome elui w’ewandji w’asɔlayi ndo leemba la woke l’asɔlayi dia totsha ase Juda wɔma ndo tɔlɛndja nkumekanga Hɛzɛkiya. (2 Ku. 18:17-25) Hɛzɛkiya akatome Eliyakima nde l’apami akina ahende dia tohomana l’ewandji w’asɔlayi. Ɔmɔtshi l’atei w’apami akɔ aki Shebina, laki sekeletɛlɛ nshi yakɔ. Dui sɔ tɛnyaka dia ondo Shebina akeke dia monga l’okitshakitsha ndo nde konyanga. w18.03 25 od. 7, 8, 10

Lushi la hende, Ngɔndɔ k’esambele 2

Nyotetemale nkɛndakɛnda la nyuma, ko hanyotoyasha kaanga yema lo nsaki ya demba.​—Ngal. 5:16.

Naka tamboshihodia dia sho ndekaka ndjasha lo lomombo la l’emunyi kana ɛngɛnɔngɛnɔ, aha sho mpekɔ. Sho pombaka ntetemala nɔmba Jehowa nyuma k’ekila dia tɔ tokimanyiya dia ndjasha lo awui w’amɛna. (Luka 11:13) Tohɔ ɔpɔstɔlɔ Petero. Aha mbala tshɛ mbakandakanyiyaka oko Kristo. (Mat. 16:22,23; Luka 22:34, 54-62; Ngal. 2:11-14) Koko nde kopekɔ ndo Jehowa akokimanyiya. Yema yema, Petero akeye nkanyiya oko Yeso. Ndo kɛsɔ kakokaso nsala. L’ɔkɔngɔ diko, Petero akashile waonga wotshikitanyi wayotokimanyiya. (2 Pe. 1:5-8) Sho pombaka mbidja welo dia monga la solo dia lotutsha, ekikelo, ngandji k’onto l’ɔnango ndo waonga akina w’amɛna. Lushi tshɛ sho koka ndjambola ɔnɛ: ‘Dionga diakɔna diakokami nsala la wolo dia nkɛnɛmɔla ɛlɔ diayokimanyiya dia ndeka monga la lonyuma la wolo?’ w18.02 25-26 od. 12-13

Lushi la sato, Ngɔndɔ k’esambele 3

Dimi lakɔshi ɛtɛkɛta ande la nɛmɔ oleki kɛnɛ kakalɔmbamaka le mi.​—Jɔbɔ 23:12.

Jɔbɔ akashihodiaka atɔndɔ wa Nzambi dimɛna efula. Nde akeyaka mɛtɛ Jehowa ndo dui sɔ diakotshutshuyaka dia nsala akambo lo yoho ya dimɛna. Ɛnyɛlɔ, Jɔbɔ akeyaka dia nde kokoka mbuta dia nde akalangaka Nzambi naka nde kosalɛka anto akina ɔlɔlɔ. (Jɔbɔ 6:14) Nde kɔfɔnyaka dia nde ndeka anto akina, koko nde akawasalɛka akambo oko ase nkumbo kande oyadi wanɛ waki ɛngɔnyi kana ase wola. Jɔbɔ akate ate: “Shi Ɔnɛ lakankenge lo dikundju kakaakenge ndo vɔ?” (Jɔbɔ 31:13-22) Kaanga l’etena kaki Jɔbɔ ɔngɔnyi ndo la lowandji l’efula, nde komonga la lotamanya ndo kɔmbɔsa anto akina oko nde mbaleka ohomba. Dui sɔ ntshikitana etale la woho wasala akanga w’ɛngɔnyi ndo wanɛ wele la lowandji ɛlɔ kɛnɛ. Jɔbɔ akatone weho tshɛ w’ɛtɛmwɛlɔ wa dikishi, oyadi kaanga l’otema ande. Nde akeyaka dia naka nde nsala dui sɔ, kete nde akakoke nsɛka “Nzambi ka mɛtɛ kele l’olongo.” (Jɔbɔ 31:24-28) Ndo nto, Jɔbɔ akɔsaka diwala oko dɔkɔlɔkɔ di’ekila dia lam’asa wadi l’omi. Nde akatshike ndo dɔkɔlɔkɔ ndamɛ diaha menda womoto lo yoho ya kɔlɔ.​—Jɔbɔ 31:1. w18.02 11 od. 16; 12 od. 18-19

Lushi la nɛi, Ngɔndɔ k’esambele 4

[Nɔa] komonga la onongo l’atei w’anto wa lo lɔlɔnga lande. Nɔa akakɛndakɛndaka la Nzambi ka mɛtɛ.​—Eta. 6:9.

Nɔa kongɛnangɛnaka tsho dia monga onto ɔlɔlɔ. La dihonga tshɛ, nde akatɛka anto akina akambo wendana la mbetawɔ kande le Jehowa. Nde aki “osambisha w’akambo w’ɛlɔlɔ.” (2 Pe. 2:5) Ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ akafunde ate: “Oma lo mbetawɔ kɛsɔ nde akaanya andja.” (Hɛb. 11:7) Aha la taamu, anto wakɔsɔkɛ ndo wakasale la wolo dia mboshimba. Ondo vɔ wakawanɛka dia mbosalɛ kɔlɔ. Koko Nɔa “[ko]didima la ntondo ka anto.” (Tok. 29:25) Nde aki la dihonga diasha Jehowa ekambi ande wa kɔlamelo. L’ɔkɔngɔ wa Nɔa monga la kɔlamelo le Jehowa ɛnɔnyi ndekana 500, Jehowa akawotɛ dia nsala waato dia nshimbɛ anto ndo nyama. (Eta. 5:32; 6:14) Mɛnamaka dia nsala waato wa woke ɔsɔ akahombe monga okakatanu le Nɔa. Ndo nde akeyaka di’anto wayowɔsɔka ndo lɔsɛnɔ lande layoleka monga l’ekakatanu. Koko Nɔa aki la mbetawɔ ndo akakitanyiya Jehowa. “Nde akasale kɛnɛ kakandawotɛ tshɛ lo tshɛ.”​—Eta. 6:22. w18.02 4 od. 4, 6-7

Lushi la tanu, Ngɔndɔ k’esambele 5

Ande dimɛna ndo ande ɔlɔ dia . . . mbidjasɛ kaamɛ lee!​—Os. 133:1.

Yoho mɔtshi y’ohomba ya nkeketsha kaamɛ kaso ele, mbokoya Jehowa lo mbokana ngandji. (1 Jni. 4:8) Hatohombe pondjo mbuta ɔnɛ: “Dimi koka mbidja wɔladi lam’asami l’analengo, koko hahombe monga la diɔtɔnganelo dia ma ma la wɔ.” Naka ekanelo kɛsɔ mbele la so, kete hatoyele dako dia Pɔɔlɔ diata ɔnɛ “nyokikane onto la wonyande lo ngandji.” (Ɛf. 4:2) Tolembete dia Pɔɔlɔ kombita tsho ɔnɛ sho pombaka ‘mbikikanɛ onto la wonyande,’ koko ɔnɛ sho pombaka nsala dui sɔ “lo ngandji.” Awui asɔ ntshikitana. Tekɔ la weho w’anto efula l’etshumanelo kaso ndo Jehowa akaakotola vɔ tshɛ oya le nde. (Jni. 6:44) Diakɔ diele, nde ekɔ l’ɛkɔkɔ efula w’eshika wa mbaoka ngandji. Naka Nzambi mbokaka anangɛso l’akadiyɛso ngandji, ngande wakokaso mbuta dia sho hatokoke mbaoka ngandji? Sho pombaka nomɔlomɔ dia mbaoka ngandji woho walanga Jehowa dia sho nsala.​—1 Jni. 4:20, 21. w18.01 16 od. 14

Lushi la samalo, Ngɔndɔ k’esambele 6

Ohɔke Otungi ayɛ wa Woke lo nshi yayɛ y’ɔlɔngɔlɔngɔ.​—Ond. 12:1.

Ambutshi amɔ fɔnyaka dia ayoleka dimɛna ɔnawɔ ndjobatizama paka l’ɔkɔngɔ wa nde nshidiya kalasa ndo monga l’olimu wa dimɛna. Ambutshi asɔ koka monga la tokanyi t’amɛna, ko onde dui sɔ diayokimanyiya ɔnawɔ dia ntondoya? Onde dui sɔ mbɔtɔnɛka la kɛnɛ kekaso lo Bible? Ekɔ ohomba dia mbohɔka di’andja ɔnɛ ndo diangɔ dia lɔkɔ ndɔshanaka la kɛnɛ kalanga Jehowa ndo tokanyi tande. (Jak. 4:7, 8; 1 Jni. 2:15-17; 5:19) Diɔtɔnganelo dia dimɛna la Jehowa ekɔ ekokelo koleki kakoka ɔna monga la tɔ dia ndɔshana la Satana, andja ɔnɛ ndo tokanyi ta kɔlɔ ta l’andja ɔnɛ. Naka ambutshi mbetsha kalasa ndo olimu wa dimɛna lo dihole dia ntondo lo lɔsɛnɔ, ondo ɔnawɔ ayɔfɔnya di’akambo wa l’andja ɔnɛ wekɔ ohomba efula ndeka monga la diɔtɔnganelo dia ma ma la Jehowa. Oko weyɛ ombutshi wa ngandji, onde wɛ nangaka mɛtɛ dia andja ɔnɛ mbetsha ɔnayɛ kɛnɛ kafɔnyawɔ ɔnɛ kayowosha ɔngɛnɔngɛnɔ? Yoho yaamɛ ya ntondoya ndo monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ wa mɛtɛ ele, mbetsha Jehowa lo dihole dia ntondo lo nsɛnɔ yaso.​—Os. 1:2, 3. w18.03 10-11 od. 10-11

Lushi la lomingu, Ngɔndɔ k’esambele 7

[Yanga] ntondo Diolelo la losembwe laki Nzambi.​—Mat. 6:33.

Ekambi wa Jehowa efula salaka la wolo dia nsɛna lɔsɛnɔ l’ɔsɛlɛngɛ, aha dia monga tsho l’ɔngɛnɔngɛnɔ, koko nsala ngasɔ mbashaka ndo etena k’efula ka kambɛ Jehowa. Jack akasondja luudu lande la woke ndo diangɔ diande di’okanda l’oyango wa nde monga ombatshi mboka kaamɛ la wadɛnde. Nde mbutaka ate: “L’edja k’ɛnɔnyi efula, lakakalolaka la ngelo la lonyangu l’ɔtɛ w’ekakatanu wa l’olimu. Wadɛmi laki ombatshi mboka wa pondjo akongaka tena tshɛ l’ɔngɛnɔngɛnɔ efula. Nde akataka ate: ‘Dimi lekɔ l’owandji w’olimu woleki tshɛ dimɛna!’ Ɛlɔ kɛnɛ dimi la wɔ laya ombatshi mboka, sho tshɛ tekɔ lo kambɛ Onto laamɛ, Jehowa.” Etena kasɛdingolaso kanyi yaso lo dikambo dia falanga, sho pombaka monga la losembwe ndo ndjambola ɔnɛ: ‘Onde lɔsɛnɔ lami mɛnyaka dia dimi mbetawɔka mɛtɛ kɛnɛ kata Bible lo dikambo dia falanga? Onde monga la falanga mbele dui dioleki ohomba le mi? Onde dimi ndjakiyanyaka lo dikambo dia lomombo la l’emunyi ndeka woho wayakiyanyami dia diɔtɔnganelo diasami la Jehowa ndo l’anto? Onde dimi mbetawɔka mɛtɛ dia Jehowa ayombisha kɛnɛ kele la mi ohomba?’ Sho koka monga l’eshikikelo dia nde hashaki wanɛ wayaɛkɛ le nde sɔnyi pondjo. w18.01 25 od. 12-13

Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ k’esambele 8

Oko watonyongaka la okitanyiya nshi tshɛ, . . . nyotetemale nkamba dikambo dia panda kanyu la wɔma ndo la lokomba.​—Flpɛ. 2:12.

Nkamba dia nkondja panda kayɛ ekɔ ohomba efula. Dia nsala dui sɔ, wɛ pombaka mbadiaka ndo kanaka yimba la Ɔtɛkɛta wa Nzambi, nɔmbaka Jehowa ndo kanyiyaka dimɛna lo dikambo dia toho tshɛ takokimanyiyande. Salaka akambo asɔ ayokokimanyiya dia ndeka nshikikɛ ɔnɛ Jehowa ekɔ ɔngɛnyi ayɛ. Dui sɔ diayokotshutshuya dia nsambisha anto akina akambo wendana la dietawɔ diayɛ. (Os. 73:28) Yeso akate ate: “Naka onto nangaka ndjelami, nde ayasɛkɛ, ɛmbɛ otamba ande w’asui ndo atetemale ndjelami.” (Mat. 16:24) Lo mɛtɛ dia ndjela Yeso, Okristo tshɛ pombaka ndjakimɔ le Jehowa ndo batizama. Koko ɔsɔ ekɔ tsho etatelo ka lɔsɛnɔ la dimɛna efula l’etena kɛnɛ ndo dui sɔ diayokokonya lo lɔsɛnɔ la pondjo l’andja w’oyoyo waki Nzambi. Ɔnkɔnɛ, nsala kɛnɛ tshɛ kakokayɛ nsala dia ntetemala nkamba dikambo dia panda kayɛ! w17.12 27 od. 18-19

Lushi la hende, Ngɔndɔ k’esambele 9

Nyɔlɔtɛ . . . solo dia lotutsha.​—Kɔl. 3:12.

Naka ambutshi mbetsha la solo dia lotutsha tshɛ, kete anawɔ wayoyotatɛ nshihodia “wekeke, otale, wemema ndo ɔhɔngɔ” wa mbetawɔ. (Ɛf. 3:18) Nyu koka mbaetsha lo yoho yɔtɔnɛ la ɛnɔnyi awɔ ndo yakokawɔ nshihodia. Etena katakeketala mbetawɔ kawɔ lo kɛnɛ kekawɔ, mbataleke monga dui dia wɔdu le wɔ dia mamɛ dietawɔ diawɔ la ntondo k’anto akina ndo asekawɔ wa la kalasa. (1 Pe. 3:15) Ɛnyɛlɔ, onde anayɛ koka nkamba la Bible dia nembetshiya woho wayala onto l’ɔkɔngɔ wa nyɔi? Onde vɔ mbɔsaka elembetshielo w’oma lo Bible la nɛmɔ? Ohɔ dia wɛ pombaka monga la solo dia lotutsha dia nkimanyiya ɔnayɛ dia monga la mbetawɔ lo Ɔtɛkɛta wa Nzambi, ekɔ ohomba nsala dui sɔ. (Eoh. 6:6, 7) Lo mɛtɛ, ɛnyɛlɔ kayɛ kekɔ nto ohomba dia nkimanyiya anayɛ dia monga la mbetawɔ. Stephanie, ombutshi wele l’ana wa wamato asato mbutaka ate: “Oma ko etena kaki anami akɛnda efula, lakahombaka ndjambola ɔnɛ: ‘Onde dimi lekɔ lo nsawola l’anami dia vɔ mbeya lande na ketawɔmi ɔnɛ Jehowa ekɔ, mbokanaka ngandji ndo mboka yande yekɔ osembɔki?’ Halokoke nongamɛ di’anami mbetawoyama naka dimi haletawɔ.” w17.12 20 od. 8-10

Lushi la sato, Ngɔndɔ k’esambele 10

Ɔnanyɔ ayolɔ.​—Jni. 11:23.

Lande na kaki Maata l’eshikikelo ɔnɛ ɔnango ayolɔ? Nɛ dia nde akeyaka akambo wendana l’anto wakolɔ lo nshi yakete. Ondo nde akeke akambo wendana la wɔ lakawɔ ndo lo shinangɔnga etena kakinde dikɛnda. Ondo bɛnyɛlɔ sato di’anto wakolɔ dioshilami l’Afundelo diakoyɛ lo yimba. Tɔsɛdingole eolwelo ka ntondo. Tɔ kakasalema etena kakasha Nzambi omvutshi Elidja wolo wa nsala ahindo. Womoto ɔmɔ la wadi aki odo aki lo nɔrdɛ k’Isariyɛlɛ, l’osomba wa Fenikiya wakelamɛka Zarɛfatɛ, nde akalongola omvutshi akɔ. Oma laasɔ, Jehowa akasale dihindo dimɔ. Nde akookimanyiya diaha ofushi la esɔ kande nshila dia nde la ɔnande la pami ntetemala nsɛna. (1 Ku. 17:8-16) L’ɔkɔngɔ diko, ɔnande akɔ akandama la hemɔ ko akavu. Koko Elidja akookimanyiya. Etena kakandakimɛ ɔna akɔ, Elidja akalɔmbɛ Jehowa ate: “Nzambi kami le, lam’alangayɛ, etawɔ dia lɔsɛnɔ l’ɔna ɔnɛ nkalola le nde.” Ndo kɛsɔ mbakasalema! Nzambi akokɛ Elidja ndo ɔnakɔ akolɔ. Ɔsɔ mbaki eolwelo ka ntondo kɔkɔndwami lo Bible. (1 Ku. 17:17-24) Aha la taamu, Maata akeyaka awui wendana la dikambo dia diambo sɔ. w17.12 3 od. 1; 4 od. 3, 5, 6

Lushi la nɛi, Ngɔndɔ k’esambele 11

Nyu hanyokoke kambɛ Nzambi la ɛngɔnyi olimu oko ɛhɔmbɔ.​—Mat. 6:24.

Anto mbeyaka totɛ dia ndeka nshisha wenya ndo wolo aso dia nkamba olimu l’andja ɔnɛ, djekoleko olimu wayotetɛ anto wa lokumu, wele la lowandji kana ɔngɔnyi. Lam’ele anto efula fɔnyaka dia olimu wa dimɛna mbele sheke y’ɔngɛnɔngɛnɔ, sho lawɔ koka ntatɛ mfɔnya yoho shɔ. Onde ekɔ mɛtɛ dia olimu waketɛ onto la woke kana la lokumu wayokosha ndo ɔngɛnɔngɛnɔ? Ndooko. Tokanyiya yema. Satana akalange monga la lowandji l’efula ndo la lokumu. Lo yoho mɔtshi, nde akakondja kɛnɛ kakandalange. Koko nde ekɔ la nkɛlɛ, aha ɔngɛnɔngɛnɔ. (Mat. 4:8, 9; Ɛny. 12:12) Otshikitanyi la nde, kanyiya ɔngɛnɔngɛnɔ wonga la so etena kakimanyiyaso anto akina dia mbeka akambo wendana la Nzambi ndo nshi yayaye y’amɛna yalakande. Ndooko olimu wa l’andja ɔnɛ wakoka kosha ɔngɛnɔngɛnɔ wa ngasɔ. Ndo nto, dia nkondja olimu wa dimɛna, mbala efula anto sɛmanɛka, mongaka ngala kana mbokanaka kandjema. Koko vɔ ndjokomɛka lo ndjaoka oko anto w’anyanya. Bible mbutaka dia vɔ wekɔ oko onto “latatshanya lɔpɛpɛ.”​—Ond. 4:4. w17.11 23 od. 11-13

Lushi la tanu, Ngɔndɔ k’esambele 12

L’ɔkɔngɔ wa vɔ memba esambo wa lotombo, vɔ wakatshu otsha lo Dikona di’esongo w’Ɔlivɛ.​—Mat. 26:30.

Lo nshi ya Yeso, mishiki wakatetemala monga etenyi k’ohomba k’ɔtɛmwɛlɔ wa mɛtɛ. Ohokanyiya yema kɛnɛ kakete lo otsho woleki ohomba l’ɔkɔndɔ w’ana w’anto. L’ɔkɔngɔ wa Yeso nsala Dambo dia dikɔlɔ dia Nkumadiɔndjɔ nde l’ambeki ande, vɔ tshɛ wakembɛ Jehowa esambo wa lotombo. Akristo wa lo ntambe ka ntondo wakatshike ɛnyɛlɔ ka dimɛna ka tombolaka Nzambi l’esambo. Otshikitanyi l’ase Isariyɛlɛ wakatshɔka lo tɛmpɛlɔ dia tɔtɛmɔla Jehowa, Akristo asɔ wakasanganaka lo mvudu yawɔ. Kaanga mbele mvudu shɔ komonga y’amɛna ndo ya diambo oko tɛmpɛlɔ, anangɛso wakembaka l’ohetoheto. Diakɔ diele, ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ akatɛ anango w’Akristo ate: “Nyotetemale mbetshana ndo keketshana onto la wonyande la esambo, awui watombola Nzambi ndo la nkembo ya lo nyuma yembama la lowando, nyembɛ Jehowa lo etema anyu.” (Kɔl. 3:16) Esambo wa lo dibuku diaso di’esambo pombaka mɛtɛ “[m]embama la lowando.” Vɔ wekɔ etenyi kɛmɔ ka “mbo ya ndɛ . . . lo etena kahombama” yatosha “ɔhɔmbɔ wa kɔlamelo ndo kɛsɔ.”​—Mat. 24:45. w17.11 4 od. 7-8

Lushi la samalo, Ngɔndɔ k’esambele 13

Kanyɔsɔnɛ esomba wele amɛna le nyu dia vɔ monga esomba w’eshamelo.​—Wal. 35:11.

Jehowa akakongɛ di’esomba esamalo w’eshamelo monga l’ahole wakakoke onto nkoma aha l’okakatanu. Nde akatɛ ase Isariyɛlɛ dia nsɔna esomba esato lo wedi akɔ ehende wa Jɔrdana. Lande na? Di’onto lakalawɔ nkoma l’osomba ɔmɔ l’atei awɔ esadi eto ndo aha l’okakatanu. (Wal. 35:12-14) Etadimbo w’otsha l’esomba akɔ waki amɛna efula. (Eoh. 19:3) Lo ndjela mbekelo k’ase Juda, tolembetelo taki l’otadimbo w’otondo dia nkimanyiya anto watalawɔ dia mbishola esomba akɔ. Lam’ele esomba w’eshamelo wakikɔ l’Isariyɛlɛ, ose Isariyɛlɛ lakadiakaka onto aha l’okonda kokokamɛka naka nde ntshɔ lo wodja okina, lɛnɛ akandakoke tohembama dia ntɛmɔla tozambizambi ta kashi. Tokanyiya dui nɛ: Jehowa mbakadjanga dia andjakanyi ndjakema, koko ndamɛ mbakasalaka la wolo di’onto lambodiaka onto aha l’okonda mbokama kɛtshi, kandji ndo kokamɛ! Nomb’ewo kɛmɔtshi k’akambo wa lo Bible akate ate: “Dui tshɛ diakasalema lo yoho ya dimɛna, ya wɔdu ndo y’aha l’okakatanu.” Jehowa bu shushi y’esehe yatayange toho ta mbisha ekambi ande dilanya. Koko nde ekɔ “ɔngɔnyi lo kɛtshi.”—Ɛf. 2:4. w17.11 14 od. 4-5

Lushi la lomingu, Ngɔndɔ k’esambele 14

Nyokalole le mi, . . . ko dimi layokalola le nyu.​—Zɛk. 1:3.

Wɔɔmbɔ ɔmɔtshi wekɔ lo ndjafumbɔ, womoto ɔmɔtshi l’etei ka yɛdikɔ ndo wamato ahende wayafumbɔ lo lɔpɛpɛ la ahafu wele oko wa tokombe. Ɔsɔ ekɔ waɛnɛlɔ amɔ wa diambo efula wakɛnyi Zɛkariya. (Zɛk. 5:1, 7-9) Lande na kakɛnya Jehowa omvutshi ande waɛnɛlɔ wa diambo asɔ? Ɛnɛlɔ ka samalo ndo k’esambele ka Zɛkariya kekɔ ɔhɛmwɛlɔ wa wolo le wanɛ wasala awui wa kɔlɔ. Jehowa hatetawɔ di’akambo wa kɔlɔ ntetemala. Oko weso ekambi ande, sho pombaka mpetsha awui wa kɔlɔ. Waɛnɛlɔ asɔ toshikikɛka nto dia naka sho nsala la wolo dia ngɛnyangɛnya Shɛso ka ngandji, kete nde hatotodja mananu koko ayotokokɛ ndo ayotɔtshɔkɔla. Kaanga mbakokaso monga l’okakatanu dia monga pudipudi l’andja ɔnɛ wa kɔlɔ, l’ekimanyielo ka Jehowa sho koka ntondoya! w17.10 21 od. 1; 25 od. 19

Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ k’esambele 15

Wamato w’epalanga vɔ lawɔ wonge la lɔkɛwɔ l’anto wele la dilɛmiɛlɔ di’efula, . . . dia vɔ ndaka esekaseka.​—Tito 2:3, 4.

Akadiyɛso w’enyemba wekɔ la waaso efula wa monga la dihonga ndo kambɛ Jehowa. Vɔ koka monga ambatshi mboka, monɔ lo dihole diewɔ l’ohomba efula w’ekimanyielo, nkamba lo Ekongelo ka lo ngelo kendana la wokelo ndo mbɔtɔ lo Kalasa k’esambisha wa Diolelo. Amɔtshi mbelamɛka lo Kalasa ka Ngiliyadɛ. Kaanga mbele akadiyɛso w’epalanga waya bu l’akoka wa nsala awui efula asɔ, tekɔ la lowando l’efula dia monga la wɔ l’etshumanelo! Kaanga mbele ondo amɔtshi hawoyokoka nsala akambo efula oko wakawasalaka l’olimu wa Nzambi, vɔ wakakoke monga la dihonga ndo ntshɔ l’olimu. Ɛnyɛlɔ, kadiyɛso kaya opalanga pombaka monga la dihonga naka dikumanyi wambɔɔlɔmba dia nsawola la kadiyɛso k’osekaseka lo dikambo di’ɔlɔtɔ wa la wɛdimo. Nde hakoke mpangwɛ kadiyɛso l’ɔtɛ w’ahɔndɔ wakandalɔtshi, koko la ngandji tshɛ nde ayowokimanyiya dia nkana yimba lo woho wakoka ɛsɔnwɛlɔ ande monga la shɛngiya le anto akina. (1 Tim. 2:9, 10) Naka akadiyɛso w’epalanga nkɛnɛmɔla ngandji kawɔ lo toho tɔsɔ, kete vɔ koka nkeketsha etshumanelo. w17.09 31-32 od. 17-18

Lushi la hende, Ngɔndɔ k’esambele 16

Wɛ ayotana ewo ka Nzambi.​—Tok. 2:5.

L’edja k’ɛnɔnyi efula, ɛnɔmbɔdi efula wele la wolo wakasale la wolo dia nshimba anto dia mbadia Bible. Koko, anto wakokaka Nzambi wɔma kotshika mbidja welo di’anto tshɛ monga la Bible. John Wycliffe aki ɔmɔtshi l’atei awɔ, lakadjasɛka l’Angleterre lo ntambe ka 14. Nde akate dia onto tshɛ pombaka monga l’akoka wa mbadia Bible. Etena kakinde la lɔsɛnɔ, ko anto efula wa l’Angleterre watokaka losango la lo Bible l’ɛtɛkɛta awɔ. Lo 1382, John Wycliffe ndo anto akina wakakadimola Bible lo Angɛlɛ. Bible ka Wycliffe kakakokanɛ le olui ɔmɔtshi wakawelɛka waa Lollards. Vɔ wakande nkɛndɔ l’ekolo lo ngelo tshɛ ya l’Angleterre. Waa Lollards wakadiɛka anto Bible ndo wakawashaka tenyi dia kɔpi yatɔ yakafundama l’anya. Lo ɛnɔnyi nkama wakayele, anto wa l’Erɔpɛ ndo wa l’ahole akina wa l’andja wakatatɛ nkadimola ndo ntondja Bible l’ɛtɛkɛta wakakokaka anto efula mboka. w17.09 20-21 od. 10-12

Lushi la sato, Ngɔndɔ k’esambele 17

Wanɛ watshukana wayonga la asui lo alemba awɔ.​—1 Kɔr. 7:28.

Wadi la waomi amɔ wekɔ la weho ekina w’asui. Vɔ kombolaka mbota ana, koko vɔ hawote. (Tok. 13:12) Lo nshi yakafundamaka Bible aki dui di’ohomba efula le wamato dia tshukana ndo mbota ana. Diakɔ diele Rashɛlɛ wadi aki Jakɔbɔ aki la lonyangu efula etena kakinde komonga l’akoka wa mbota ana oko kadiyɛnde. (Eta. 30:1, 2) L’atei w’asui wakoka atshukanyi amɔ monga la wɔ mbele ndo nyɔi k’olonganyi. Kaanga mbele vɔ koka mfɔnya dia dui sɔ hawakomɛki pondjo, anto efula pombaka mbikikɛ okakatanu wa wolo efula ɔsɔ. Akristo wekɔ la mbetawɔ k’efula lo daka dia eolwelo, ndo dui sɔ mbasambaka efula. (Jni. 5:28, 29) L’Ɔtɛkɛta ande, Jehowa Shɛso akasha alaka efula watokeketsha lo tena dia paa. Ɔsɔ ekɔ yoho kina yasukɛ ndo yasamba Shɛso ka ngandji wanɛ wahomana l’ekakatanu. w17.06 4 od. 1; 5 od. 6; 6 od. 9

Lushi la nɛi, Ngɔndɔ k’esambele 18

Jehowa, Jehowa, Nzambi ka kɛtshi ndo kokana kandji.​—Eto. 34:6.

Lo diaaso dimɔ, Nzambi akayaɛnya le Mɔsɛ dia mbotɛ lokombo Lande ndo waonga Ande amɔ. Jehowa akakoke ndeka ntɛkɛta dia wolo kana lomba lande, koko lo dihole dia nsala ngasɔ, nde akatɛkɛta ntondo dia kɛtshi kande ndo woho wokanande kandji. (Eto. 34:5-7) Mɔsɛ akalange mbeya dia kana Jehowa ayowosukɛ. Diakɔ diele, Jehowa akaleke ntɛkɛta dia waonga ande wɛnya dia nde mɛtɛ nangaka nkimanyiya ekambi ande. (Eto. 33:13) Kaanga mbele takatongama dia mbokana kandji, sho keema kokele ndo mongaka la lokaki. Tena dimɔ hatongaka dui dia wɔdu dia sho nshikikɛ kana sho kokaka nkimanyiya anto akina kana mbidja yimba paka lo dikambo diaso. Kakɔna kakoka tokimanyiya dia ndeka ndjasha le anto akina? Dui dia ntondo, nsɛdingola woho wakɛnya Jehowa ndo anto akina dia vɔ mbokanaka kandji. Dui dia hende, nsɛdingola woho wakokaso mbokoya Nzambi lo mbokana kandji ndo lande na kele ekɔ dimɛna dia sho nsala dui sɔ. w17.09 8 od. 1; 9 od. 3

Lushi la tanu, Ngɔndɔ k’esambele 19

La okitshakitsha, nyɔshi dia anto akina nyoleka.​—Flpɛ. 2:3.

Sho pombaka ndɔta lonto l’oyoyo l’oyango wa ntombola Jehowa, koko aha di’anto akina totombola. Tohɔ dia kaanga ondjelo wa kokele akonge l’otako ndo akasale pɛkato. (Ɛdika la Ɛzɛkiyɛlɛ 28:17.) Sho keema kokele, diakɔ diele sho ndekaka monga l’okakatanu dia mbewɔ otako. Koko, sho kokaka ndɔta okitshakitsha. Kakɔna kayotokimanyiya dia nsala dui sɔ? Dui dia ntondo diayotokimanyiya dia monga l’okitshakitsha ele, mbadiaka Ɔtɛkɛta wa Nzambi lushi tshɛ ndo kanaka yimba la kɛnɛ kadiaso. (Eoh. 17:18-20) Sho pombaka nkana yimba lo yoho ya laande la kɛnɛ kakatetsha Yeso ndo ɛnyɛlɔ kande k’okitshakitsha. (Mat. 20:28) Yeso aki l’okitshakitsha w’efula woho wele nde akasole apɔstɔlɔ ande ekolo. (Jni. 13:12-17) Dikambo dikina diakokaso nsala ele, nɔmba Jehowa nyuma kande. Nyuma kande k’ekila kokaka tokimanyiya dia minya kanyi tshɛ yakoka tokonya dia mfɔnya ɔnɛ sho ndeka anto akina.​—Ngal. 6:3, 4. w17.08 25 od. 11-12

Lushi la samalo, Ngɔndɔ k’esambele 20

Nyote Nzambi ehomba anyu . . . ko wɔladi wa Nzambi woleki tokanyi tshɛ wayolama etema anyu la timba tanyu.​—Flpɛ. 4:6, 7.

Ondo aki tena dimɔtshi lo lɔsɛnɔ laso diakatalɔmbɛ Nzambi dia tokimanyiya dia mbɔsa yɛdikɔ ndo takoke dia sho taki lo ndjela ɛlɔmbwɛlɔ ka nyuma k’ekila. Koko l’ɔkɔngɔ diko, takonge l’ekakatanu efula kana takahombe nsala etshikitanu efula lo lɔsɛnɔ laso. (Ond. 9:11) Kakɔna kakoka tokimanyiya diaha ‘ndjakiyanya l’oseka dikambo tshɛ,’ koko monga la “wɔladi wa Nzambi”? Ɛtɛkɛta wa Pɔɔlɔ otsha le ase Filipɛ mɛnyaka dia etena kayakiyanyaso l’ɔtɛ w’okakatanu ɔmɔtshi, dɔmbɛlɔ mbele okanga. Diakɔ diele etena keso l’ekiyanu, sho pombaka mbuta ekiyanu aso lo dɔmbɛlɔ. (1 Pe. 5:6, 7) Etena kalɔmbayɛ Jehowa, onga l’eshikikelo tshɛ lo tshɛ dia nde ndjakiyanyaka lo dikambo diayɛ. Mbala tshɛ ‘okakande losaka’ l’ɔtɛ wa ɛtshɔkɔ tshɛ wakondjayɛ. Ndo tohɛke pondjo dia Jehowa kokaka “nsala akambo efula oleki kɛnɛ tshɛ kalɔmbaso kana kakanyiyaso.”​—Ɛf. 3:20. w17.08 9 od. 4, 6; 10 od. 10

Lushi la lomingu, Ngɔndɔ k’esambele 21

Sangwelo ndanaka lam’aha ɔkɛtshanyelo, koko dikambo ndowanaka lam’ele andaki efula.​—Tok. 15:22.

Akristo efula wakatatɛ olimu w’ombatshi mboka etena kakiwɔ ɛlɔngɔlɔngɔ ndo dui sɔ diakawasha ɔngɛnɔngɛnɔ. Onde wɛ koka mbutɛ amɔtshi l’atei awɔ kɛnɛ kasangoyayɛ? Ondo anangɛso l’akadiyɛso asɔ wayokotɛ ɔnɛ olimu w’ombatshi mboka wayokokimanyiya dia nongola olowanyelo wayokokimanyiya lɔsɛnɔ layɛ l’otondo. Yeso akeke awui efula oma le She etena kakinde l’olongo. Oma laasɔ, etena kakandakambaka olimu ande w’esambishelo la nkɛtɛ, nde akatetemala mbeka. Nde akonge l’ɔngɛnɔngɛnɔ etena kakandasambishaka anto akina lokumu l’ɔlɔlɔ ndo akalame olowanyi ande la ntondo k’ekakatanu wa wolo. (Isa. 50:4; Hɛb.5:8; 12:2) Yeso akatotɛ dia ntshɔ dia ‘tetɛ anto ambeki’ ndo towaetsha. (Mat. 28:19, 20) Naka wɛ nkongɛ dia nkamba olimu ɔsɔ, kete wɛ ayonga la lɔsɛnɔ la dimɛna latombola Nzambi. Oko wediɔ lo dikambo di’olimu tshɛ, wɛ pombaka mbɔsa etena ka ndowanyema. w17.07 23 od. 6-7

Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ k’esambele 22

Dimi layotetemala nyosamba.​—Isa. 66:13.

Jehowa Shɛso ka nkɛtshi mbele onto loleki tosha esambelo keso l’ohomba. (2 Kɔr. 1:3, 4) Anto wele l’ɔkɛyi koka nkondja nto esambelo l’etshumanelo k’Akristo. (1 Tɛs. 5:11) Ngande wakokayɛ nkeketsha ndo nsamba wanɛ wele la “yimba yambɔkɔmɔ”? (Tok. 17:22) Ohɔ dia ekɔ “etena ka mbɔlama la etena ka ntɛkɛta.” (Ond. 3:7) Wadi aki odo lelɛwɔ Dalene mbutaka ɔnɛ wanɛ wele l’ɔkɛyi wekɔ l’ohomba wa nkɛnɛmɔla tokanyi ndo nsaki yawɔ. Diakɔ diele, dui dioleki ohomba diakokayɛ nsala ele mbahokamɛ aha la mbahembola ɔtɛkɛta. Junia, lele ɔnango akayadiake mbutaka ɔnɛ: “Kaanga mbahayakoke nshihodia tshɛ lo tshɛ ɔkɛyi wele la wɔ, kɛnɛ koleki ohomba ele nanga dia nshihodia woho wayaokawɔ.” Sho pombaka mbohɔka di’aha onto tshɛ la l’atei aso mboka ndo mbakɛnɛmɔla ɔkɛyi lo yoho yakɔ yamɛ. w17.07 13 od. 3; 14 od. 11-13

Lushi la hende, Ngɔndɔ k’esambele 23

Anto weye dia wɛ, lele lokombo layɛ Jehowa, wɛmɛ kele Ɔnɛ-Laheme-Tshɛ lo nkɛtɛ k’otondo.​—Os. 83:18.

Le anto efula ɛlɔ kɛnɛ, falanga mbele dikambo dioleki ohomba. Vɔ kanyiyaka ndo ndjakiyanyaka paka lo dikambo diakɔ. Vɔ mbetshaka wenya awɔ dia ndeka nkondja kana nama falanga yele la wɔ. Le anto akina, dikambo dioleki ohomba ele nkumbo yawɔ, yoonge yawɔ ya demba kana akambo wakombolawɔ nkotsha lo lɔsɛnɔ. Koko ekɔ dikambo dimɔ dioleki akambo asɔ ohomba efula. Dikambo diakɔ ko oyindjamelo wa lowandji la Jehowa. Ekɔ ohomba efula diaha sho ntshika mbika washo lɔkɔ pondjo. Naka hatongi la shɛnɔdi, kete sho koka ndjonga l’akambo efula wa nsala lo lɔsɛnɔ laso la lushi la lushi kana ndjakiyanya lo dikambo di’ekakatanu aso hita ko ndjohɛ ohomba wele la dikambo sɔ. Naka sho nsukɛ lowandji la Jehowa, kete tayonga l’akoka wa ndɔshana l’ekakatanu wa lo lɔsɛnɔ laso la lushi la lushi ndo tayoleka ndjasukanya la Jehowa. w17.06 22 od. 1-2

Lushi la sato, Ngɔndɔ k’esambele 24

Nyombokoyake oko wokoyami Kristo.​—1 Kɔr. 11:1.

Sho mbeyaka l’ekimanyielo ka Bible ɔnɛ mbala tshɛ Jehowa kambaka la wolo ande la ngandji. Ewandji wa nkumbo ndo dikumanyi dialanga lowandji la Jehowa mbookoyaka ndo hawonge awui wolo kana nyanga dia mbeya vuiwui tshɛ. Ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ akasale la wolo dia mbokoya Nzambi ndo Ɔnande. Nde kombotsha anto akina nsɔnyi kana mbatshutshuya dia nsala kɛnɛ kaki ɔlɔlɔ. Koko, la ngandji tshɛ nde akaakimanyiyaka dia nsala kɛnɛ kaki ɔlɔlɔ. (Rɔmɔ 12:1; Ɛf. 4:1; Filɛ. 8-10) Lo nsala dui sɔ, Pɔɔlɔ akookoya Jehowa. Etena kasalɛso anto akina akambo la ngandji, sho sukɛka lowandji la Jehowa. Sho sukɛka ɛlɔmbwɛlɔ ka Jehowa nto lo nɛmiya ndo nkamba kaamɛ la wanɛ wakandasha lowandji. Kaanga naka hatoshihodia tshɛ lo tshɛ kana hatetawɔ yɛdikɔ mɔtshi yambowɔsa, sho pombaka mbasukɛ. Aha ngasɔ mbasala ase andja ɔnɛ, koko sho ngasɔ mbasalaso etena ketawɔso Jehowa oko Ɔnɔmbɔdi aso.​—Ɛf. 5:22, 23; 6:1-3; Hɛb. 13:17. w17.06 30 od. 14-15

Lushi la nɛi, Ngɔndɔ k’esambele 25

Nyekɔ lo mbetshama oma le Nzambi dia mbokana ngandji lam’asanyu.​—1 Tɛs. 4:9.

Anangɛso l’akadiyɛso wambɔkɔmɔ kana wele l’ekakatanu ekina, wekɔ l’ohomba wa sho mbadja yimba, mbakeketsha ndo mbasamba. (Tok. 12:25; Kɔl. 4:11) Sho mɛnyaka ɔnɛ tekɔ lo mboka “wanɛ wotɔ la so lo mbetawɔ” ngandji oma l’ɛtɛkɛta ndo etsha aso. (Nga. 6:10) Bible mbutaka ɔnɛ “lo nshi y’ekomelo” ka dikongɛ nɛ di’akambo dia kɔlɔ anto efula wayonga la lokaki ndo l’ɔkɔmiya. (2 Tim. 3:1, 2) Lam’ele tekɔ Akristo, sho pombaka nsala la wolo dia ntetemala mfudia ngandji kokaso Jehowa, Ɔtɛkɛta ande ndo lam’asaso. Oko weso keema kokele, lo tena dimɔtshi ekakatanu wa totshitshɛ mongaka lam’asaso l’anangɛso. Koko naka sho mbokanaka ngandji k’onto l’ɔnango, kete tayosala la wolo dia nkandola ekakatanu akɔna tshɛ lo yoho ya dimɛna ndo esadi eto naka kokaka! (Ɛf. 4:32; Kɔl. 3:14) Ɔnkɔnɛ, nyɛsɔ totetemale mboka Jehowa, Ɔtɛkɛta ande ndo anangɛso ngandji k’efula. w17.05 21 od. 17-18

Lushi la tanu, Ngɔndɔ k’esambele 26

Naka sho mbuta shate: “Sho keema la pɛkato,” kete tekɔ lo ndjakesa.​—1 Jni. 1:8.

Akristo nongamɛka dia mpomana l’awui waha la losembwe l’andja w’etshumanelo k’Akristo. Koko mbetawɔ kaso koka pembama naka sho mɛna kana mpomana la dui dimɔ diɛnama oko bu la losembwe l’atei w’etshumanelo. Naka dui dia ngasɔ diambokokomɛ, ayoyosala? Onde wɛ ayetawɔ dia dui sɔ kotakanya? Sho tshɛ keema kokele ndo sho salaka munga, ɔnkɔnɛ onto ɔmɔ koka tosalɛ akambo aha la losembwe kana sho koka salɛ onto okina la lo etshumanelo akambo aha la losembwe. Kaanga mbele dui sɔ salemaka paka lo pai, Akristo wa kɔlamelo hawokashimɔ kana ntakana etena kasalema dui dimɔ aha la losembwe. Jehowa akatosha alako w’eshika lo Bible dia tokimanyiya dia sho nama kɔlamelo naka ɔnangɛso kana kadiyɛso kɛmɔ ambotosalɛ akambo aha la losembwe.​—Os. 55:12-14. w17.04 19 od. 4-5

Lushi la samalo, Ngɔndɔ k’esambele 27

Wanɛ watshukana wayonga la asui lo alemba awɔ.​—1 Kɔr. 7:28.

Naka wɛ ambotshukana l’onto lahakambɛ Jehowa, dui sɔ koka ndeka kosha paa ndo ekiyanu lo diwala diayɛ. Koko, ekɔ ohomba dia wɛ mɛna okakatanu ayɛ woho wawɛna Jehowa. Nde mbutaka dia hatokoke kakitɔna kana ndjaka diwala l’olonganyi aso paka l’ɔtɛ wahandakambɛ Jehowa. (1 Kɔr. 7:12-16) Naka omɛyɛ hakambɛ Jehowa ndo hanyɔlɔmbɔla l’akambo wa lo nyuma, wɛ pombaka ntetemala mbɔlɛmiya oko wende owandji wa nkumbo kanyu. Ndo naka wadɛyɛ hakambɛ Jehowa, wɛ pombaka ntetemala mbolanga ndo mbokotshɛ ehomba ande. (Ɛf. 5:22, 23, 28, 29) Kakɔna kahombayɛ nsala naka olonganyi ayɛ ekɔ lo koshimba awui amɔ wa l’ɔtɛmwɛlɔ ayɛ? Omi aki kadiyɛso kɛmɔ akawotɛ ɔnɛ nde pombaka tshɔka nshi mɔtshi tsho ya lo lomingu l’esambishelo. Naka wɛ ekɔ l’okakatanu akɔ waamɛ, kete yambola ɔnɛ: ‘Onde olonganyi ami nɔmbakami dia dimi ntshika ntɛmɔla Jehowa tshɛ lo tshɛ? Ko naka bu, onde dimi koka nsala kɛnɛ kanɔmba olonganyi ami?’ Naka wɛ monga l’ekanelo k’ɔlɔlɔ, kete wɛ honga l’ekakatanu efula lo diwala diayɛ.​—Flpɛ. 4:5. w17.10 13 od. 7-8

Lushi la lomingu, Ngɔndɔ k’esambele 28

Kowakɔkɔmiyake anayɛ.​—Eoh. 6:7.

Oko wakadiatama, anto “w’oma l’ɛtɛkɛta tshɛ wa wedja” wekɔ lo mpongomɔ l’okongamelo wa Jehowa. (Zɛk. 8:23) Koko wekamu w’ɔtɛkɛta koka monga tshondo y’okakatanu le nyu dia mbetsha ananyu akambo wa mɛtɛ. Ananyu mbele ambeki anyu wa Bible woleki ohomba ndo naka vɔ ‘mbeka dia mbeya’ Jehowa, kete vɔ wayokondja lɔsɛnɔ la pondjo. (Jni. 17:3) Dia ananyu mbeya wetshelo wa Jehowa, “[kany]owatɛkewɔ” lo waaso tshɛ wakoka. (Eoh. 6:6, 7) Ondo ananyu wayeya ɔtɛkɛta wa lo dihole diodjashinyu la kalasa ndo l’ahole wetetawɔ, koko vɔ wayeya ɔtɛkɛta anyu wa lootɔ naka nyu sawolaka la wɔ mbala la mbala l’ɔtɛkɛta anyu. Mbeya ɔtɛkɛta anyu kimanyiyaka ananyu dia nsawola la nyu lo nyotɛ tokanyi tawɔ t’oma k’ɛse otema ndo dui sɔ diekɔ la wahɔ ekina. Naka ananyu mbeya ɛtɛkɛta efula, kete dui sɔ diayolowanya akoka awɔ w’ekanelo ka yimba ndo ayowakimanyiya dia mbeya tokanyi t’anto akina. w17.05 05 9 od. 5-6

Lushi l’ɔtɔi, Ngɔndɔ k’esambele 29

Tshɔka otsha lo Dikona dia Tabɔra . . . Dimi layokela Sisɛra, . . . ko dimi layowokimɔ lo anya ayɛ.​—Emb. 4:6, 7.

Asɔlayi wa Jabina waki la pusupusu ya ta 900 yaki la mbolo ya mpɛmɔ, koko ase Isariyɛlɛ komonga la dihomɔ dia ta diawɔ hita dia ndɔsha kana dia ndjakokɛ. (Emb. 4:1-3, 13; 5:6-8) Koko Jehowa akatɛ Baraka ɛtɛkɛta wele ladiko. Baraka nde la apami ande wakatshu dia tɔlɔsha asɔlayi wa andɔshi awɔ lo dihole diakawelɛka ɔnɛ Tanaka. (Emb. 4:14-16) Mvula ngembe kakalɔ la shashimoya ko dihole dia ta dia womu diakayala lɔtɛkɛ loto. Baraka akatshanya asɔlayi waki Sisɛra etale ka kilɔmɛtrɛ 24 lo mboka k’otondo k’otsha lo dihole diakawelɛka ɔnɛ Harɔshɛta. Dihole dimɔtshi lo mboka, pusupusu ka ta kaki Sisɛra kakakundama lo lɔtɛkɛ. Nde akaholɔ ko akalawɔ otsha la Zananima, ondo suke la Kɛdɛshɛ. Lɛkɔ Sisɛra akatoyashɛ lo luudu la dipɛma laki womoto ɔmɔ lokombo lande Jaɛlɛ. Sisɛra akalɛmbɛ ko akalale djɔ esadi. Etena kakinde lo djɔ, la dihonga tshɛ Jaɛlɛ akoodiake. (Emb. 4:17-21) Atunyi w’ase Isariyɛlɛ wakalɛndjama! w17.04 29-30 od. 6-8

Lushi la hende, Ngɔndɔ k’esambele 30

Jehowa ekɔ la owanu la wedja. . . . Nde ayodja akanga wa kɔlɔ lo lokuwa la ta.​—Jɛr. 25:31.

L’ɔkɔngɔ wa Aramangɛdɔna, onde tshunda dimɔ diayoyala la nkɛtɛ? Bible mbutaka ɔnɛ: “Lo ndjela daka diande, sho tekɔ lo nkonga olongo w’oyoyo ndo nkɛtɛ k’oyoyo, lɛnɛ ayongaka losembwe.” (2 Pe. 3:13) Olongo w’edjedja ndo nkɛtɛ y’edjedja ele mandji ya kɔlɔ ndo anto walɔmbɔlawɔ. L’ɔkɔngɔ wa vɔ minyɛma, kakɔna kayowahɛna? “Olongo w’oyoyo ndo nkɛtɛ k’oyoyo.” Olongo w’oyoyo mendanaka la lowandji l’oyoyo, Diolelo diokengami la Yeso Kristo nde la anto 144 000 wayolɛ kaamɛ la nde. Nkɛtɛ k’oyoyo mendanaka la anto wayɔlɔmbwama oma le Diolelo diaki Nzambi. Yeso nde la wanɛ wayolɛ kaamɛ la nde wayokoya lo yoho ya kokele Jehowa Nzambi, lele Nzambi kaha la ofukutanu. (1 Kɔr. 14:33) Ɔnkɔnɛ, “nkɛtɛ k’oyoyo” kayokongɛma dimɛna. Apami w’amɛna wayonga dia nkokɛ diangɔ. (Os. 45:16) Apami asɔ wayɔlɔmbwama oma le Kristo la anto 144 000. Ohokanyiya yema etena kayɔhɛnyama atshunda tshɛ wa kɔlɔ la tshunda ɔtɔi diele kaamɛ diahongaki kɔlɔ pondjo! w17.04 11 od. 8-9

Lushi la sato, Ngɔndɔ k’esambele 31

Vɔ 2 wayoyala demba 1.​—Eta. 2:24.

Diwala ekɔ ekila. Etena katshika otshuki la otshukami alɔkɔlɔkɔ awɔ, vɔ tshikaka daka la ntondo ka Jehowa ndo ka wanɛ tshɛ wele laawɔ. Vɔ ndakaka dia mbokana ngandji, nangana ndo nɛmiyana lam’asawɔ edja tshɛ kayowotshikala la lɔsɛnɔ kaamɛ la nkɛtɛ lo ndjela yɛdikɔ yaki Nzambi ya diwala. Mbeyaka monga ko anto akina hawokambe la tɔtɛkɛta tɔsɔ, koko vɔ tshikaka dɔkɔlɔkɔ la ntondo ka Nzambi. Etena katshikawɔ alɔkɔlɔkɔ asɔ, vɔ mongaka wadi l’omi. Diwala ekɔ dimama diahomba ntshikala lɔsɛnɔ l’otondo. (1 Kɔr. 7:39) Yeso akate ate: “Onto atokakitolake kɛnɛ kakamamatanya Nzambi.” Anto akɔ ahende watshukana hawohombe mfɔnya dia naka awui hawete dimɛna lo diwala diawɔ, kete vɔ koka ndjaka diwala. (Makɔ 10:9) Lo mɛtɛ, oko wele ndooko onto lele kokele, mbele ndooko diwala diele kokele. Diakɔ diatotɛ Bible ɔnɛ anto tshɛ watshukana “wayonga la asui” lo tena dimɔtshi. 1 Kɔr. 7:28. w17.04 7 od. 14-15

    Ekanda wa l’Ɔtɛtɛla (1983-2025)
    Tomba
    Ɔtɔ
    • Ɔtɛtɛla
    • Kahana l'onto
    • Nango
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ɛlɛmbɛ w'okambelo
    • Awui wa sheke
    • Paramètres de confidentialité
    • JW.ORG
    • Ɔtɔ
    Kahana l'onto