Onde wɛ ekɔ ‘olami wa ngandji ka mamba kaki Nzambi’?
‘Lo dikambo dia ngandji k’onto l’ɔnango, nyonge la lolango l’efula lam’asanyu. Lo kɛnɛ kendana la nɛmiyana, nyosha ɛnyɛlɔ.’—ROMO 12:10.
1. Eshikikelo kakɔna katanaso lo Ɔtɛkɛta waki Nzambi?
ƆTƐKƐTA waki Nzambi toshikikɛka mbala la mbala dia Jehowa ayotosukɛ etena kakɔmɔso kana keso la etema wambatɛ. Ɛnyɛlɔ, tolembete ɛtɛkɛta ɛnɛ w’ekeketshelo wata ɔnɛ: “[Jehowa] atusukelaka wane tshe watokokaka. Ndi katusimbulaka wane tshe wukutami.” “Ndi atokonoyaka etema wakate, atombaka ahondo lu puta yawo.” (Osam. 145:14; 147:3) Ndo nto, Shɛso lele l’olongo ndamɛ mbutaka ate: “Ne dia dimi keli [Jehowa], [Nzambi k]aye latukukimelaka lu lunya laye la pami. Dimi latukutelaka nti: Tukaki woma, layukukimanyia.”—Is. 41:13.
2. Ngande wasukɛ Jehowa ekambi ande?
2 Ko ngande ‘watokimɛ Jehowa lo lonya,’ nde ɔnɛ lodjashi lo ahole wa l’olongo na? Ngande ‘watosembolande etena kambotokotama’ l’ɔtɛ w’ɔkɛi wele la so? Jehowa Nzambi tosukɛka lo toho efula. Ɛnyɛlɔ, nde mbishaka ekambi ande ‘wolo woleki wɔnɛ wokongaka l’onto’ lo tshimbo ya nyuma kande k’ekila. (2 Kor. 4:7; Joa. 14:16, 17) Ekambi waki Nzambi keketshamaka nto oma lo nkudu koleki kele la losango latanema lo Bible, Ɔtɛkɛta ande wakasambiyama. (Heb. 4:12) Onde ekɔ yoho kina nto yatokeketsha Jehowa? Sho tanaka okadimwelo lo dibuku dia Petero ka ntondo.
‘Nzambi mɛnyaka ngandji kande ka mamba lo toho efula’
3. a) Kakɔna kakate ɔpɔstɔlɔ Petero lo kɛnɛ kendana la ehemba? b) Kakɔna kotami lo etenyi k’ekomelo ka mukanda wa ntondo wakafunde Petero?
3 Lo kɛnɛ kakandafundɛ ambetawudi w’akitami wa nyuma, ɔpɔstɔlɔ Petero akate dia vɔ wekɔ la ɔkɔkɔ w’oshika wa monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ l’ɔtɛ wa difuto dia woke diâkongɛ. Oma lâsɔ, nde akakotsha ate: “Nyu mpumbaka dia nyangiema etenyi ka tshitshe l’ehimba efula.” (1 Pet. 1:1-6) Tshɛkɛta “efula” yokambi lawɔ lanɛ mɛnyaka dia ehemba wayonga efula. Petero kokomɛ tsho lâsɔ aha la mɛnya anango dia kana wayonga l’akoka wa ndɔshana l’ehemba wotshikitanyi ɛsɔ. Koko, nde akɛnya dia Akristo kokaka ndjashikikɛ ɔnɛ Jehowa ayowakimanyiya dia mbikikɛ woho w’ohemba tshɛ wayohomana la wɔ. Eshikikelo kɛsɔ tanemaka lo etenyi k’ekomelo ka mukanda waki Petero lɛnɛ alembetshiyande awui wendana la “ekumelu k’akambu tshe.”—1 Pet. 4:7.
4. Lande na kele ɛtɛkɛta wele lo 1 Petero 4:10 tokeketshaka na?
4 Petero mbutaka ate: ‘Lo yɛdikɔ yakalongola onto tshɛ woshasha ɔmɔtshi, nyokambe la wɔ dia kambanela olimu lam’asanyu oko alami w’ɛlɔlɔ wa ngandji ka mamba kaki Nzambi kakandɛnya lo toho efula.’ (1 Pet. 4:10) Petero ambokamba nto la tshɛkɛta “efula.” Nde ekɔ lo mbuta dia ‘ehemba ndjaka lo toho efula ndo ɔnɛ Nzambi mɛnyaka ngandji kande ka mamba lo toho efula.’ Lande na kele ɛtɛkɛta ɛsɔ keketshaka na? Vɔ mɛnyaka ɔnɛ oyadi ohemba wa ngande wayokoka tokomɛ, weho akɔ tshɛ Nzambi ayotɛnya ngandji kande ka mamba kayotokimanyiya dia sho mbikikɛ ohemba akɔ. Onde takalembete oma lo ɛtɛkɛta waki Petero woho watɛnya Jehowa ngandji kande ka mamba? Ekɔ oma lo tshimbo y’asekaso Akristo.
‘Nyokambanele olimu lam’asanyu’
5. a) Kakɔna kahomba Okristo tshɛ sala? b) Ambola akɔna wonyiyama?
5 Petero akate lo dikambo di’anto tshɛ wa lo etshumanelo k’Akristo ate: “Ladiku dia akambu tshe, nyutamanya mbukana ngandji.” Oma lâsɔ, nde akakotsha ate: ‘Lo yɛdikɔ yakalongola onto tshɛ woshasha ɔmɔtshi, nyokambe la wɔ dia kambanela olimu lam’asanyu.’ (1 Pet. 4:8, 10) Omalɔkɔ, ose etshumanelo tshɛ pombaka mbisha lonya lo keketsha asekande Akristo. Tekɔ alami wa diangɔ dimɔtshi di’oshinga wolo diaki Jehowa ndo tekɔ la ɔkɛndɛ wa dikahɛ anto akina. Ko naa diangɔ di’oshinga wolo diakawatosha sɔ na? Petero dielɛka ɔnɛ “wushasha.” Naa woshasha ɔsɔ na? Ngande wahombaso kamba ‘la wɔ dia kambanela olimu lam’asaso’?
6. Naa weshasha ɛmɔtshi wakalongola Akristo?
6 Ɔtɛkɛta waki Nzambi mbutaka ɔnɛ: “Losha cɛɛ la mamba, ndo woshasha cɛɛ wa kokele njaaka oma l’olongo.” (Jak. 1:17, Dyookaneelo dy’Oyooyo) Lo mɛtɛ, weshasha tshɛ washa Jehowa ekambi ande wekɔ djembetelo ya ngandji kande ka mamba. Woshasha ɔmɔtshi wa diambo watosha Jehowa ele nyuma k’ekila. Woshasha ɔsɔ tokimanyiyaka dia sho monga la waonga wangɛnyangɛnya Nzambi wele oko, ngandji, ɔlɔlɔ la memakana. Waonga asɔ totshutshuyaka vɔ lawɔ dia mɛnya asekaso ambetawudi ngandji k’oma k’ɛse otema kawaokaso ndo dia monga suke dia mbâkimanyiya. Lomba ndo ewo ka mɛtɛ wekɔ nto l’atei wa weshasha w’ɛlɔlɔ wakondjaso oma lo ekimanyielo ka nyuma k’ekila. (1 Kor. 2:10-16; Ngal. 5:22, 23) Omalɔkɔ welo, akoka ndo diewo diaso wekɔ lo mbɔsama oko weshasha wahombaso kamba la wɔ dia tombola ndo nɛmiya Shɛso lele l’olongo. Takalongola ɔkɛndɛ oma le Nzambi wa kamba l’akoka ndo la waonga aso dia mɛnya ngandji ka mamba kaki Nzambi otsha le asekaso ambetawudi.
Lo woho akɔna ‘wayotokamba la wɔ dia kambanela olimu’?
7. a) Kakɔna kɛnya etelo k’ɔnɛ ‘lo yɛdikɔ’? b) Ambola akɔna wahombaso ndjaoka ndo lande na?
7 Lo kɛnɛ kendana la weshasha wakatalongola, Petero akate nto ate: ‘Lo yɛdikɔ yakalongola onto tshɛ woshasha ɔmɔtshi, nyokambe la wɔ.’ Etelo k’ɔnɛ ‘lo yɛdikɔ’ mɛnyaka dia waonga ndo akoka mbeyaka tshikitana aha tsho lo woho wewɔ, koko ndo lo ndjela yɛdikɔ yele onto la wɔ. Oyadi woshasha akɔna wele l’onto, onto tshɛ keketshamaka dia ‘kamba la wɔ, [mbuta ate woshasha wa lânde wakandalongola] dia kambanela olimu lam’asaso.’ Ndo nto, etelo k’ɔnɛ ‘kamba la wɔ oko alami w’ɛlɔlɔ’ ekɔ tshondotondo ya didjango. Omalɔkɔ, sho pombaka ndjambola ɔnɛ: ‘Onde dimi kambaka la weshasha wakawambisha dia keketsha asekami ambetawudi?’ (Ɛdika la 1 Timote 5:9, 10.) ‘Kana onde dimi kambaka l’akoka wakamalongola oma le Jehowa ntondotondo dikambo dia wahɔ ami, ondo lo ndjakondjiyɛ ɔngɔnyi kana dihole dia woke lo andja ɔnɛ?’ (1 Kor. 4:7) Naka sho kamba la weshasha aso dia ‘kambanela olimu lam’asaso,’ kete tayɔngɛnyangɛnya Jehowa.—Tuk. 19:17; adia Heberu 13:16.
8, 9. a) Naa toho tɔmɔtshi takamba Akristo wa lo andja w’otondo dia kimanyiya asekawɔ ambetawudi? b) Ngande wakimanyiyana anangɛnyu la akadiyɛnyu wa lo etshumanelo kanyu?
8 Ɔtɛkɛta waki Nzambi shilaka toho efula takakambanela Akristo wa ntondo olimu lam’asawɔ. (Adia Romo 15:25, 26; 2 Timote 1:16-18.) Woho akɔ wâmɛ mbele ɛlɔ kɛnɛ, Akristo wa mɛtɛ wekɔ lo kitanyiya didjango dialɔmba onto dia kamba la woshasha ande lo wahɔ w’asekande ambetawudi l’otema ɔtɔi. Tɔsɛdingole toho tɔmɔtshi tasalawɔ dui sɔ.
9 Anangɛso la akadiyɛso efula mbetshaka wenya ngɔndɔ tshɛ dia nɔngɔsɔla asawo lo losanganya. Lo nsanganya, etena kalembetshiyawɔ awui w’ohomba wakawatane lo wekelo awɔ wa Bible, ɛtɛkɛta awɔ wa lomba ɛsɔ keketshaka etshumanelo k’otondo dia tetemala. (1 Tim. 5:17) Anangɛso la akadiyɛso efula mbeyamaka oma lo ngandji ndo kɛtshi kokawɔ asekawɔ ambetawudi. (Romo 12:15) Amɔtshi tshɔka mbala la mbala dia tembola wanɛ wambɔkɔmɔ ndo nɔmbaka kâmɛ la wɔ. (1 Tes. 5:14) Akina fundɛka asekawɔ Akristo walɔshana l’ohemba ɔmɔtshi mukanda wele la ɛtɛkɛta w’ekeketshelo. Ndo akina nto kimanyiyaka la ngandji tshɛ wanɛ wele la pâ lo demba dia vɔ mbɔtɔka lo nsanganya ya lo etshumanelo. Nunu di’Ɛmɛnyi kambaka olimu wa kimanyiyaka asekawɔ ambetawudi wele mpokoso y’oma lo diangɔ diakatongama yambolanya mvudu yawɔ. Lolango l’efula ndo ekimanyielo kɛnama kasha anangɛso ndo akadiyɛso wekɔ vɔ tshɛ tolembetelo ta ‘ngandji ka mamba kɛnya Nzambi lo toho efula.’—Adia 1 Petero 4:11.
Woshasha akɔna woleki ohomba?
10. a) Naa akambo ahende wendana l’olimu wakandakambɛka Nzambi wakayakiyanyaka Paulo dikambo diawɔ? b) Ngande wokoyaso Paulo ɛlɔ kɛnɛ?
10 Ekambi waki Nzambi wakalongola aha tsho woshasha wahombawɔ kamba la wɔ dikambo dia wahɔ w’asekawɔ ambetawudi, koko ndo losango lahombawɔ mbewoya anyawɔ anto. Ɔpɔstɔlɔ Paulo akashihodia toho tohende tɔsɔ t’olimu wakandakambɛka Jehowa. Nde akafundɛ etshumanelo ka l’Ɛfɛsɔ dikambo dia ‘ɔkɛndɛ wakawosha Nzambi oma lo ngandji kande ka mamba’ dia wahɔ w’etshumanelo kakɔ. (Ef. 3:2) Nde akate nto ate: ‘Nzambi akatetawɔ, diakɔ diakandatɔkɛkɛtshiya lokumu l’ɔlɔlɔ.’ (1 Tes. 2:4) L’ɛnyɛlɔ ka Paulo, sho lawɔ mbeyaka dia wakatosha ɔkɛndɛ wa kamba oko esambisha wa Diolelo diaki Nzambi. Lo sambisha la ohetoheto tshɛ, sho salaka la wolo dia mbokoya ɛnyɛlɔ kaki Paulo laki opandjudi wa lokumu l’ɔlɔlɔ wahahekɔ. (Etsha 20:20, 21; 1 Kor. 11:1) Sho mbeyaka dia esambishelo ka losango la Diolelo kokaka shimbɛ nsɛnɔ y’anto. Koko l’etena kakɔ kâmɛ, sho salaka la wolo dia mbokoya Paulo lo nyanga waaso wa mbisha asekaso ambetawudi “ushasha omotshi wa nyuma.”—Adia Romo 1:11, 12; 10:13-15.
11. Ngande wahombaso mbɔsa ɔkɛndɛ aso wa sambisha ndo wa keketsha anangɛso la akadiyɛso?
11 Lo elimu ehende ɛsɔ, wakɔna woleki ohomba? Mboka dimbola dia ngasɔ ekɔ oko onto lambola dikambo dia fudu mɔtshi ɔnɛ: Lo ahafu ayɔ ahende, dihafu diakɔna dioleki ohomba? Okadimwelo mbokɛmaka hwe. Fudu pombaka kamba l’ahafu ayɔ ahende dia yɔ fumbɔ dimɛna. Woho akɔ wâmɛ mbele, sho pombaka mbisha lonya lo weho akɔ ehende w’olimu wakambɛso Nzambi dia sho kitanyiya kɛnɛ tshɛ katɔlɔmbawɔ oko weso Akristo. Ɔnkɔnɛ, lo dihole dia mbɔsa ɔkɛndɛ aso wa sambisha lokumu l’ɔlɔlɔ ndo wa keketsha asekaso ambetawudi oko ɛkɛndɛ ehende wotshikitanyi, sho mbaɔsaka oko wakawaɔsaka ɔpɔstɔlɔ Petero nde l’ɔpɔstɔlɔ Paulo, mbuta ate ɛkɛndɛ akɔ ehende mbɔtɔnɛka lam’asawɔ. Lo woho akɔna?
12. Ngande weso oko dihomɔ diakamba Jehowa la diɔ olimu?
12 Oko weso esambisha, sho kambaka l’akoka tshɛ wa mbetsha wele laso dia minanda etema wa wanyaso anto la losango lakeketsha la Diolelo diaki Nzambi. Lo sala ngasɔ, sho nongamɛka dia mbâkimanyiya dia vɔ koma ambeki waki Kristo. Koko, sho kambaka nto l’akoka tshɛ ndo la weshasha ekina wakoka monga la so dia keketsha asekaso ambetawudi oma lo ɛtɛkɛta wakeketsha ndo oma l’etsha aso wakɛnɛmɔla ngandji ka mamba kaki Nzambi. (Tuk. 3:27; 12:25) Lo sala ngasɔ, sho mbâkimanyiyaka dia vɔ tshikala ambeki waki Kristo. Lo elimu akɔ ehende, mbuta ate sambisha anto ndo ‘kambanela olimu lam’asaso,’ tekɔ la diɛsɛ dia lânde dia monga oko dihomɔ diakamba Jehowa la diɔ olimu.—Ngal. 6:10.
‘Tonge la lolango l’efula lam’asaso’
13. Kakɔna kayotomba naka tambotshika dia ‘kambanela olimu lam’asaso’?
13 Paulo akakeketsha asekande ambetawudi ate: ‘Lo dikambo dia ngandji k’onto l’ɔnango, nyonge la lolango l’efula lam’asanyu. Lo kɛnɛ kendana la nɛmiyana, nyosha ɛnyɛlɔ.’ (Romo 12:10) Lo mɛtɛ, monga la lolango l’efula otsha le anangɛso la akadiyɛso ayototshutshuya dia sho kamba l’otema ɔtɔi oko alami wa ngandji ka mamba kaki Nzambi. Sho shihodiaka dia naka Satana ayotondoya dia toshimba dia sho ‘kambanela olimu lam’asaso,’ kete nde ayɔtɛwɔla kâmɛ kele lam’asaso. (Kol. 3:14) Naka kâmɛ kaya bu lam’asaso, kete hatotonga la ohetoheto l’olimu w’esambishelo. Satana mbeyaka dimɛna dia naka nde ambotɔkɔla dihafu dimɔtshi, kete nde ambotoshimba dia sho fumbɔ, mbuta ate kotsha ɔkɛndɛ aso.
14. Waa na wakondja wahɔ oma lo woho ‘wakambanelaso olimu lam’asaso’? Sha ɛnyɛlɔ kɛmɔtshi.
14 ‘Kambanela olimu lam’asaso’ ekɔ la wahɔ aha tsho le wanɛ wokama ngandji ka mamba oma le Nzambi, koko ndo le wanɛ wɛnya anto akina ngandji kakɔ. (Tuk. 11:25) Tɔshi ɛnyɛlɔ kaki atshukanyi amɔtshi, Ryan nde la Roni, wadjasɛ l’osomba wa Illinois, lo États-Unis. Etena kakaweye ɔnɛ mvula ngembe kakawɔlɛ lokombo ɔnɛ Katrina kambolanya nkama ya mvudu y’Ɛmɛnyi wa Jehowa w’asekawɔ, ngandji k’onto l’ɔnango kakâtshutshuya dia vɔ tshika elimu awɔ ndo luudu la dimɛna lakawadjasɛka, ko vɔ somba Caravane kɛmɔtshi k’omusu (mutuka ɔmɔtshi w’omusu wele oko luudu). Vɔ wakɔ̂lɔngɔsɔla ko wakande lɔkɛndɔ la kilɔmɛtɛlɛ 1400 otsha la Louisiana. Vɔ wakadjasɛ yɛdikɔ yolekanyi ɔnɔnyi w’otondo lɛkɔ ndo wakakambe la wenya, wolo ndo la diangɔ diawɔ dia kimanyiya anangɛwɔ la akadiyɛwɔ. Ryan lele l’ɛnɔnyi 29 mbutaka ɔnɛ: “Mbisha lonya l’olimu wa kimanyiya anto akina akasukanya suke la Nzambi. Dimi lakɛnyi woho wakakotsha Jehowa ehomba w’ekambi ande.” Ryan kotshaka ate: “Kamba kâmɛ l’analengo waya esombe akambisha wetshelo w’efula lo woho wahombami ndjashaka lo dikambo di’analengo la akadiyɛmi. Lakɛnyi nto dia sho ɛlɔngɔlɔngɔ tekɔ l’awui efula wa sala l’okongamelo waki Jehowa.” Roni lele l’ɛnɔnyi 25 mbutaka ate: “Lekɔ la lowando efula lo woho wakamasha lonya dia kimanyiya anto akina. Lekɔ l’ɔngɛnɔngɛnɔ wemi latongaka la wɔ ndoko lushi lo lɔsɛnɔ lami. Dimi mbeyaka dia l’ɛnɔnyi wayaye, layotetemala kondja wahɔ oma lo akambo wa diambo wakamɛnyi.”
15. Naa ɛkɔkɔ w’eshika wele la so watotshutshuya dia kamba oko alami wa ngandji ka mamba kaki Nzambi?
15 Lo mɛtɛ, kitanyiya didjango diaki Nzambi dialɔmba dia sambisha lokumu l’ɔlɔlɔ ndo keketsha asekaso ambetawudi mbelaka anto tshɛ ɛtshɔkɔ. Wanɛ wakimanyiyaso keketshamaka lo nyuma ndo sho wanɛ wâkimanyiya mongaka l’ɔngɛnɔngɛnɔ waya paka oma lo lokaho. (Etsha 20:35) Etshumanelo k’otondo pamaka lo ngandji etena kayasha onto tshɛ lo wahɔ w’anto akina. Ndo nto, ngandji ndo lolango lele lam’asaso mɛnyaka hwe dia tekɔ Akristo wa mɛtɛ. Yeso akate ate: “Uma lu dikambu ne, antu tshe wayeya vati: Ambeki ami mbenyu, naka nyu nyayukana ngandji.” (Joa. 13:35) Lâdiko di’akambo asɔ tshɛ, Jehowa Shɛso mbalongola lotombo ndo nsaki kele lande ka keketsha wanɛ wele lo dihombo mɛnamaka le ekambi ande wele la nkɛtɛ. Omalɔkɔ, tekɔ la ɛkɔkɔ w’eshika wa kamba la woshasha aso dia ‘kambanela olimu lam’asaso oko alami w’ɛlɔlɔ wa ngandji ka mamba kaki Nzambi.’ Onde tayotetemala sala ngasɔ?—Adia Heberu 6:10.
Onde wɛ âkohɔ?
• Lo toho takɔna takeketsha Jehowa ekambi ande?
• Kakɔna kakawatosha?
• Naa toho tɔmɔtshi takambɛso asekaso ambetawudi?
• Kakɔna kayototshutshuya dia ‘kambanela olimu lam’asaso’?
[Esato wa lo lɛkɛ 13]
Onde wɛ kambaka la “ushasha” ayɛ dia kambɛ anto akina ko kana dia ndjangɛnyangɛnya wɛmɛ?
[Esato wa lo lɛkɛ 15]
Sho sambishaka anto akina lokumu l’ɔlɔlɔ ndo sukɛka asekaso Akristo
[Osato wa lo lɛkɛ 16]
Wanɛ wakamba olimu wa kimanyiya anto akina kokaka mandɔma l’ɔtɛ wa yimba yawɔ ya ndjahombia