Ɛnya dia wɛ ekɔ ombeki wa mɛtɛ wa Kristo

“Utamba tshe w’ololo atotokaka elua w’ololo.”—MAT. 7:17.

1, 2. Ngande wotshikitanyi ambeki wa mɛtɛ wa Kristo la wa kashi djekoleko lo nshi nyɛ y’ekomelo?

YESO akate dia wanɛ wafuna tsho dia wɛ ekɔ ekambi ande wayotshikitana l’ekambi ande wa mɛtɛ oma l’elowa awɔ, mbuta ate wetshelo ndo lɔkɛwɔ lawɔ. (Mat. 7:15-17, 20) Lo mɛtɛ, kɛnɛ kele lo timba ndo l’etema w’anto mongaka la shɛngiya le wɔ. (Mat. 15:18, 19) Wanɛ waleshama la wetshelo wa kashi tondjaka “elua wa kolo,” etena kele wanɛ wetshama akambo wa mɛtɛ wa lo nyuma tondjaka “elua w’ololo.”

² Weho ehende w’elowa ɛsɔ wekɔ lo mɛnama hwe lo nshi nyɛ y’ekomelo. (Adia Danyele 12:3, 10.) Akristo wa kashi wekɔ la kanyi ya kɔlɔ lo kɛnɛ kendana la Nzambi ndo mbala efula hawomamema Nzambi l’otema ɔtɔi etena kele wanɛ wele la shɛnɔdi ya lo nyuma tɛmɔlaka Nzambi “lu nyuma la lu mete.” (Joa. 4:24; 2 Tim. 3:1-5) Vɔ salaka la wolo dia nkɛnɛmɔla waonga wele oko waki la Kristo. Ko kayotota dikambo diaso? Etena kasɛdingolayɛ tolembetelo totanu ta Lokristo la mɛtɛ tayela tɔnɛ, yambola ɔnɛ: ‘Onde lɔkɛwɔ lami ndo wetshelo ami mbɔtɔnɛka lo yoho yɛnama hwe la Ɔtɛkɛta wa Nzambi? Onde lɔkɛwɔ ndo wetshelo ami kotolaka anto wele l’etema w’ɛlɔlɔ oya l’akambo wa mɛtɛ?’

Nsɛna lo yoho yɔtɔnɛ la kɛnɛ kata Ɔtɛkɛta wa Nzambi

3. Kakɔna kangɛnyangɛnya Jehowa, ndo kakɔna kalɔmba dui sɔ le Akristo wa mɛtɛ?

³ Yeso akate ate: “Aha untu tshe latumbetaka ati: Khumadiondjo, Khumadiondjo, kayoto lu diulelu dia l’ulungu. Keli paka one latutshaka lulangu la Papa leli l’ulungu.” (Mat. 7:21) Eelo, aha mfuna tsho dia onto ekɔ Okristo mbangɛnyangɛnya Jehowa koko nsala kɛnɛ kahomba Akristo nsala mbɔngɛnyangɛnya. Le ambeki wa mɛtɛ wa Kristo, dui sɔ mendanaka la lɔsɛnɔ lawɔ l’otondo mbidja ndo woho wɔsawɔ falanga, olimu wa l’emunyi, tɔkɛnyɔ, mbekelo ndo afɛstɔ wa l’andja ɔnɛ, diwala ndo awui akina wendana la diɔtɔnganelo diasawɔ l’anto akina. Koko, Akristo wa kashi mbokoyaka ekanelo ka yimba k’ase andja ɔnɛ wataleke mangana la Nzambi lo nshi y’ekomelo nyɛ.—Osam. 92:7.

4, 5. Ngande wakokaso nkamba la ɛtɛkɛta waki Jehowa wele lo Malaki 3:18 lo lɔsɛnɔ laso?

⁴ Diakɔ diele ɔprɔfɛta Malaki akafunde ate: “Nyu nyayukalula ntu, nyayuyutshikitanya untu ololo la untu a kolo, one latotemolaka [Nzambi] la one lahatôtemolaka.” (Mal. 3:18) Etena kakanayɛ yimba l’ɛtɛkɛta ɛsɔ, yambola ɔnɛ: ‘Onde dimi ndjelaka ase andja ɔnɛ kana dimi ntshikitana la wɔ? Onde mbala tshɛ dimi salaka la wolo dia ndjaɔtɔnganyiya l’angɛnyi wa la kalasa kana wa l’olimu? Kana onde dimi kukutɛka la wolo atɔndɔ wa lo Bible ndo mbaewoyaka anto akina etena kakoka dui sɔ salema?’ (Adia 1 Petero 3:16.) Lo mɛtɛ, sho hatolange ndjaɛnya dia tekɔ anto w’ɛlɔlɔ, koko sho pombaka ntshikitana l’anto wahoke Jehowa ngandji ndo wahokambɛ.

⁵ Naka ekɔ ohomba dia wɛ ntshikitanya lɔkɛwɔ lakiyɛ, lande na kahayalɔmbɛ Jehowa lo dikambo sɔ ndo nyanga ekimanyielo ka lo nyuma lo tshimbo ya wekelo wa Bible wa mbala la mbala, dɔmbɛlɔ ndo wɔtwɛlɔ wa nsanganya? Lo yɛdikɔ yayoyoleka nkamba l’Ɔtɛkɛta wa Nzambi mbayoyoleka ntondja “elua w’ololo,” mbidja ndo “elua [w’]uma lu elomo watetawoka lukumbu landi.”—Heb. 13:15.

Sambishaka anto akina Diolelo diaki Nzambi

6, 7. Lo kɛnɛ kendana la losango la Diolelo, otshikitanu akɔna wakoka mɛnama lam’asa Akristo wa mɛtɛ ndo wa kashi?

⁶ Yeso akate ate: “Dieli la mi dia nsambisha lukumu l’ololo la diulelu dia [Nzambi] ndu lu esumba ekina, ne dia dimi lakatumama dia dikambu diako.” (Luka 4:43) Lande na kaketsha Yeso Diolelo diaki Nzambi ɔtɛ a dui w’esambishelo kande? Nde akeyaka dia oko wende Nkumekanga ka Diolelo sɔ kâmɛ l’anango wa lo nyuma wolwama wayonya kiɔkɔ y’asui w’anto, mbuta ate pɛkato ndo Diabolo. (Romo 5:12; Eny. 20:10) Ɔnkɔnɛ, nde akadjangɛ ambeki ande dia nsambisha Diolelo sɔ polo l’ekomelo ka dikongɛ nɛ di’akambo. (Mat. 24:14) Anto wayata tsho dia wekɔ ambeki wa Kristo hawokambe olimu ɔsɔ ndo lo mɛtɛ vɔ hawokoke mbokamba. Lande na? L’ɔtɛ w’ɛkɔkɔ esato: Ntondotondo, vɔ hawokoke nsambisha kɛnɛ kahawashihodia. Dui dia hende, efula ka l’atei awɔ bu l’okitshakitsha ndo la dihonga diahombama dia ndɔshana la wɔnyɔdi ndo ɔlɔshamelo wakoka mpomana la wɔ etena kasambishawɔ anto akina losango la Diolelo. (Mat. 24:9; 1 Pet. 2:23) Ndo dui dia sato, Akristo wa kashi asɔ bu la nyuma ka Nzambi.—Joa. 14:16, 17.

⁷ Ambeki wa mɛtɛ waki Kristo lo wedi awɔ shihodiaka ele Diolelo diaki Nzambi ndo kɛnɛ kayodiosala. Ndo nto, vɔ mbetshaka wahɔ wa Diolelo sɔ lo dihole dia ntondo lo nsɛnɔ yawɔ, disambishaka l’andja w’otondo l’ekimanyielo ka nyuma kaki Jehowa. (Zek. 4:6) Onde ndo wɛ mbayasha mbala la mbala l’olimu ɔsɔ? Onde wɛ salaka la wolo dia ndjalowanya oko weyɛ opandjudi wa Diolelo, ondo lo mbetshaka wenya efula l’esambishelo kana lo monga osambisha wa manamana? Anto amɔtshi wakayange dia ndowanya olimu awɔ w’esambishelo lo ndeka nkamba dimɛna la Bible. Ɔpɔstɔlɔ Paulo laki la mbekelo ka nkana l’anto yimba oma l’Afundelo akafunde ate: ‘Ɔtɛkɛta wa Nzambi wekɔ la lɔsɛnɔ ndo la wolo.’—Heb. 4:12; Etsha 17:2, 3.

8, 9. a) Awui akɔna wakete wɛnya ohomba wa kambaka la Bible l’esambishelo? b) Ngande wakokaso nkoma tomanyi lo nkamba l’Ɔtɛkɛta wa Nzambi?

⁸ Etena kakandasambishaka lo soko la soko, ɔnangɛso ɔmɔtshi akadiyɛ pami kɛmɔtshi k’oseka Mupɛ Danyele 2:44 ndo akolembetshiya woho wayela Diolelo diaki Nzambi wɔladi ndo lotui tshitshi la mɛtɛ. Pami kɛsɔ akate ate: “Lambɔngɛnangɛna mɛtɛ woho wakayafodi Bible ndo wamboyɔmɛnya kɛnɛ kata divɛsa lo dihole dia mbutɛmi tsho l’onyɔ.” Etena kakadiyɛ ɔnangɛso ɔmɔtshi womoto ɔmɔ l’ose ɔtɛmwɛlɔ wa Ɔrtɔdɔksɛ wa la Ngirika divɛsa dimɔtshi, nde akambola ɔnangɛso ɔsɔ ambola efula w’amɛna. Ndo lo diaaso sɔ nto, ɔnangɛso la wadɛnde wakakadimola lo nkamba la Bible. L’ɔkɔngɔ diko, womoto ɔsɔ akayota ate: “Onde nyu mbeyaka lande na kakametawe nsawola la nyu? Nɛ dia nyu nyakaye la Bible ndo nyakambadie awui w’oma lɔkɔ.”

⁹ Eelo, ekɔ mɛtɛ di’ekanda aso wekɔ ohomba efula ndo sho pombaka mbashaka anto l’esambishelo. Koko, Bible mbele ehomɔ kahombaso ndeka nkamba la tɔ. Ɔnkɔnɛ, naka wɛ bu la mbekelo ka kambaka la tɔ mbala la mbala l’esambishelo, kete yadjɛ oyango wa salaka dikambo sɔ. Ondo wɛ kokaka nsɔtɔla avɛsa amɔtshi w’ohomba watɛkɛta dikambo dia Diolelo diaki Nzambi ndo woho wayodiokandola akambo amɔtshi shikaa wayakiyanya anto wa lo ngelo kanyu. Oma lâsɔ, yalɔngɔsɔla dia towadia etena kasambishayɛ lo soko la soko.

Ɛmba lokombo laki Nzambi la lɔwɔlɛ tshɛ

10, 11. Lo kɛnɛ kendana l’okambelo wa la lokombo laki Nzambi, otshikitanu akɔna wele lam’asa Yeso l’anto efula wayata ɔnɛ ambeki ande kewɔ?

¹⁰ “Nyu nyeli emenyi ami, mbata [Jehowa], dimi keli [Nzambi].” (Is. 43:12) Oko wende Ɔmɛnyi waki Jehowa woleki, Yeso Kristo akɔshi dia mɛmba lokombo laki Nzambi ndo liewoya ekɔ dikambo dia nɛmɔ efula. (Adia Etumbelu 3:15; Joani 17:6; Heberu 2:12.) Lo mɛtɛ, lam’ele Yeso akewoyaka lokombo la She, nde akelamɛ ɔnɛ “Omenyi a kolamelu.”—Eny. 1:5; Mat. 6:9.

¹¹ Koko, anto efula wayata dia wekɔ enyimpala waki Nzambi ndo waki Ɔnande hawɔshi lokombo laki Nzambi la nɛmɔ ndo vɔ linyaka oma lo dikadimwelo diawɔ dia Bible. La kanyi yakɔ yâmɛ shɔ, didjango dimɔtshi diakawasha waa evɛkɛ w’aseka Mupɛ atete edja diakate ɔnɛ: “Hanyokoke nkamba kana nimola lokombo la Nzambi lafundama lo tetragramɛ YHWH” lo misa.a Kanyi shɔ yekɔ kɔlɔ efula mɛtɛ!

12. Ngande wakaleke ekambi waki Jehowa mbeyama oko anto ande lo 1931?

¹² Lo mbokoya Kristo ndo “ului a wuki w’emenyi” wakasɛnɛ la ntondo kande, Akristo wa mɛtɛ kambaka la lɔwɔlɛ tshɛ la lokombo laki Nzambi. (Heb. 12:1) Diakɔ diele, lo 1931, ekambi waki Nzambi wakayoleka mbeyama oko anto waki Jehowa etena kakawayɔsaka lokombo la Ɛmɛnyi wa Jehowa. (Adia Isaya 43:10-12.) Omalɔkɔ, lo yoho ya lânde ambeki wa mɛtɛ waki Kristo wakakome ‘anto welamɛ oma lo lokombo la Nzambi.’—Etsha 15:14, 17.

13. Ngande wakokaso nsɛna lo yoho yɔtɔnɛ la lokombo lakatosha Nzambi?

¹³ Ngande wakokaso ndjashikikɛ dia tekɔ lo nsɛna lo yoho yahomba nsɛna wanɛ wɛmba lokombo laki Nzambi? Yoho mɔtshi ele, sho pombaka nsambisha awui wendana la Nzambi la kɔlamelo tshɛ. Paulo akafunde ate: “Untu tshe latetaka lukumbu la [Jehowa], ayushimbamela. Keli, ukundi ayuweya mbeta one lahawatetawo? Ukundi eyawo mbetawo, lam’ahawatuki lukumu landi? Ukundi eyawo mbuka, lam’ahawo la usambisha? Ukundi eyawo sambisha, lam’ahawatatumama?” (Romo 10:13-15) Ndo nto, la yewo tshɛ, sho pombaka ntondja kashi y’ase ɛtɛmwɛlɔ tshɛ yɔnyɔla Otungi aso sɛkɛ, ɛnyɛlɔ oko wetshelo wa ifɛrnɔ, wetshelo wɛnya dia Nzambi kaso ka ngandji ekɔ la waonga wa kɔlɔ wele oko wa Diabolo.—Jer. 7:31; 1 Joa. 4:8; ɛdika la Mako 9:17-27.

14. Kakɔna kakasale anto amɔtshi etena kakaweye lokombo la Nzambi?

¹⁴ Onde wɛ mɛmbaka lokombo la Shɛso lele l’olongo la lɔwɔlɛ tshɛ? Onde wɛ kimanyiyaka anto akina dia vɔ mbeya lokombo l’ekila lɔsɔ? Womoto ɔmɔtshi la l’osomba wa Paris, la France, akoke dia Ɛmɛnyi wa Jehowa mbeyaka lokombo la Nzambi, ɔnkɔnɛ nde akambola Ɔmɛnyi wa Jehowa ɔmɔtshi wakahomana la nde dia nde mbɛnya lokombo lɔsɔ lo Bible kande. Etena kakandadia Osambu 83:18 nde akambe efula. Nde akatatɛ mbeka Bible ndo kakianɛ nde aya kadiyɛso kakamba la kɔlamelo tshɛ lo wodja okina. Etena kakɛnyi osekaseka ɔmɔtshi w’oseka Mupɛ wele lo wodja wa Australie mbala ka ntondo lokombo la Nzambi lo Bible, nde akakɛdia asɔi w’ɔngɛnɔngɛnɔ. Aya ɛnɔnyi efula wakambande oko ombatshi mboka wa pondjo. Atete edja, etena kakɛnya Ɛmɛnyi wa Jehowa womoto ɔmɔtshi la lo wodja wa Jamaïque lokombo la Nzambi lo Bible kande, nde akakɛdia asɔi w’ɔngɛnɔngɛnɔ. Ɔnkɔnɛ, tɛmbake lokombo laki Nzambi la lɔwɔlɛ tshɛ ndo tewoyake anto akina lokombo la nɛmɔ efula lɔsɔ l’ɛnyɛlɔ kaki Yeso.

“Tanyulangaki akambu wa la kete”

15, 16. Ngande wɔsa Akristo wa mɛtɛ andja ɔnɛ, ndo ambola akɔna wahombaso ndjambola?

¹⁵ “Tanyulangaki akambu wa la kete kuyanga diango dia la kete. Naka untu alanga akambu wa la kete, [kete] ngandji ka Shesu kema l’utema andi.” (1 Joa. 2:15) Andja ɔnɛ ndo yimba yawɔ ya lokaki ndɔshanaka la Jehowa ndo la nyuma kande k’ekila. Ɔnkɔnɛ, ambeki wa mɛtɛ waki Kristo hawokomɛ tsho lo nkakitɔna l’andja ɔnɛ. Vɔ hawolange andja akɔ, weya dia oko wakafunde ombeki Jakɔba, “ongenyi w’akambu wa la kete eko utunyi a [Nzambi].”—Jak. 4:4.

¹⁶ Kokaka monga tshondo y’okakatanu dia nkitanyiya ɛtɛkɛta waki Jakɔba l’andja ɔnɛ wele l’ehemba efula. (2 Tim. 4:10) Ɔnkɔnɛ, Yeso akalɔmbɛ lo dikambo di’ambeki ande ate: “Dimi halombe nti: Uwanya la kete, keli lambukolomba nti: Uwashimbeli uma [le kanga] kolo. Vo kema wa la kete, uku wemi kema la la kete.” (Joa. 17:15, 16) Yambola ɔnɛ: ‘Onde lekɔ lo nsala la wolo dia nkakitɔna l’andja ɔnɛ? Onde anto akina mbeyaka kanyi yami lo kɛnɛ kendana la mbekelo ndo la afɛstɔ wahɔtɔnɛ l’Afundelo mbidja ndo wahaye oma le apanganu koko kɛnɛmɔlaka hwe yimba ya l’andja ɔnɛ?’—2 Kor. 6:17; 1 Pet. 4:3, 4.

17. Kakɔna kakoka ntshutshuya anto wele l’etema w’ɛlɔlɔ dia nkambɛ Jehowa?

¹⁷ Ekɔ mɛtɛ dia anto wa l’andja hawotɔngɛnangɛna l’ɔtɛ wa woho wɔsaso Bible, koko tɔ mbeyaka nkotola yambalo y’anto wele l’etema w’ɛlɔlɔ. Lo mɛtɛ, etena kɛna anto asɔ dia mbetawɔ kaso mbika edio l’Afundelo ndo mendanaka la lɔsɛnɔ laso l’otondo, vɔ mbeyaka ndjetawɔ monga oko anto watɛ akitami ɔnɛ: “Shu tayutsho kame la nyu, ne dia shu takuki lukumu ati: [Nzambi] eko kame la nyu.”—Zek. 8:23.

Ɛnya ngandji ka mɛtɛ k’Okristo

18. Kakɔna kalɔmbama dia mboka Jehowa ndo onyaso onto ngandji?

¹⁸ Yeso akate ate: “Ulangi [Jehowa, Nzambi k]aye l’utema aye tshe, la lumu laye tshe, ndu la yimba yaye tshe” ndo “ulangi unyaye uku ayalangaye.” (Mat. 22:37, 39) Ngandji kɛsɔ (a·gaʹpe lo Grɛkɛ) ekɔ ngandji kendana l’ɔkɛndɛ, tɔndɔ ndo tɔ mongaka mbala efula la nsaki ya wolo. Tɔ kokaka mpɛtahɛta ndo monga wolo. (1 Pet. 1:22) Tɔ ntshikitana la lokaki, nɛ dia tɔ kɛnɛmɔmaka oma lo ɛtɛkɛta ndo etsha waha la lokaki.—Adia 1 Koreto 13:4-7.

19, 20. Kɔndɔla awui wakete wɛnya wolo wele la ngandji k’Okristo.

¹⁹ Lam’ele ngandji ndja oma lo nyuma k’ekila kaki Nzambi, tɔ kimanyiyaka Akristo wa mɛtɛ dia nsala kɛnɛ kahakoke anto akina nsala ɛnyɛlɔ oko, minya elelo wendana la koho y’alemba, atshunda ndo awui wa pɔlitikɛ. (Adia Joani 13:34, 35; Ngal. 5:22) Anto wele oko ɛkɔkɔ munandemaka efula etena kɛnawɔ ngandji kɛsɔ. Ɛnyɛlɔ, etena kakɔtɔ ɔlɔngɔlɔngɔ ɔmɔtshi w’ose Juda waki lo wodja wa Israël mbala ka ntondo lo losanganya lɔmɔ l’Akristo, nde akambe dia mɛna anangɛso w’ase Juda la wa waa Arabɛ watɛmɔla Jehowa kâmɛ. L’ɔtɛ wa dikambo sɔ, nde akatatɛ mbɔtɔ lo nsanganya mbala la mbala ndo aketawɔ dia mbeka Bible. Onde wɛ mbokaka ananyɔ l’akadiyɛyɛ ngandji k’oma k’ɛse otema ka ngasɔ? Onde wɛ salaka la wolo dia ndjayola eyoyo tshɛ waya lo Mbalasa kanyu ka Diolelo, oyadi oma lo wodja akɔna woyewɔ, lokoho lakɔna lele la wɔ kana dihole diawɔ lo tshunda?

²⁰ Oko weso Akristo wa mɛtɛ, sho salaka la wolo dia mboka anto tshɛ ngandji. Lo wodja wa Salvador, opandjudi ɔmɔtshi w’osekaseka akekaka Bible l’osombe ɔmɔtshi wa womoto w’oseka Mupɛ wele l’ɛnɔnyi 87 ndo wakayashaka efula l’awui w’ɔtɛmwɛlɔ. Lushi lɔmɔtshi, mama kɛsɔ akandama la hemɔ ka wolo ndo nde akɔtɔ lo lopitadi. Etena kakandakalola la ngelo, Ɛmɛnyi wa Jehowa wakayaka ndjowenda ndo wakasalaka tshɛ dia nde monga la diangɔ dia ndɛ. Vɔ wakasale dikambo sɔ l’edja ka ngɔndɔ k’otondo. Ndoko onto l’oma l’ɔtɛmwɛlɔ waki mama kɛsɔ lakaye ndjowenda. Etombelo akɔna wakayala? Nde akatshatsha mpingu yande, akamɔ oma l’ɔtɛmwɛlɔ ɔsɔ ndo akatetemala mbeka Bible. Eelo, ngandji k’Okristo kekɔ la wolo! Tɔ kokaka munanda etema lo yoho yoleki ɛtɛkɛta.

21. Ngande wakokaso monga la nshi yayaye y’amɛna?

²¹ Kem’edja, Yeso ayanga mbutɛ wanɛ wasɛma tsho dia wekɔ lo mbokambɛ ɔnɛ: “Dimi halanyeyi nduku yema. Nyumanganeli, nyu atshi wa kolo.” (Mat. 7:23) Ɔnkɔnɛ, nyɛsɔ tɔtɔke elowa watombola Shɛso ndo Ɔnande. Yeso akate ate: “Untu tshe latukaka aui ami ane, ndu latâtshaka, ayufana la kanga yimba, lakahiki luudu landi ladiku dia dive.” (Mat. 7:24) Eelo, naka sho mɛnya dia tekɔ ambeki wa mɛtɛ waki Kristo, kete tayetawɔma oma le Nzambi, ndo tayonga la nshi yayaye y’amɛna yohikami lo dive!

[Nɔtɛ ka l’ɛse ka dikatshi]

Onde wɛ âkohɔ?

• Kakɔna katshikitanya ambeki wa mɛtɛ waki Kristo la wa kashi?

• Shila “elua” ɛmɔtshi weyanya Akristo wa mɛtɛ.

• Lo kɛnɛ kendana la ntɔ olowa w’Okristo, eyango akɔna wakokaso ndjadjɛ?

[Osato wa lo lɛkɛ 13]

Onde wɛ ekɔ la mbekelo ka kambaka la Bible mbala la mbala l’esambishelo?

[Osato wa lo lɛkɛ 15]

Onde anto akina mbeyaka kanyi yayɛ lo kɛnɛ kendana l’afɛstɔ wahɔtɔnɛ l’Afundelo?