SAWO DIA WEKELO 9
OSAMBO 51 Le Nzambi mbambotoyakimɔ
Batizama aha la ntshimbatshimba
“Atshimbatshimbayɛ nto? Emala, batizama.”—ETS. 22:16.
KƐNƐ KAYOTEKA
Tana ekeketshelo kele la yɛ ohomba dia mpama polo lo batisimu lo mbokoya ɛnyɛlɔ k’ase Samariya, Saolo k’ose Taraso, Kɔnɛliyo ndo k’ase Kɔrɛtɔ.
1. Ɛkɔkɔ akɔna ɛmɔtshi wakotshutshuya dia batizama?
ONDE wɛ nangaka Jehowa Nzambi ɔnɛ lakakosha woshasha tshɛ wa dimɛna mbidja ndo lɔsɛnɔ layɛ? Onde wɛ nangaka mbɛnya ngandji kawokayɛ? Yoho yoleki dimɛna yakokayɛ nsala dui sɔ ele lo ndjakimɔ le nde lo batizama l’ashi. Etena kasalayɛ ngasɔ, wɛ komaka ose nkumbo ka Jehowa. Etombelo wayonga la dui sɔ ele, Papa kayɛ ndo Ɔngɛnyi ayɛ ayokɔlɔmbɔla ndo ayokokokɛ nɛ dia wɛ aya ose nkumbo kande. (Os. 73:24; Isa. 43:1, 2) Ndjakimɔ ndo batisimu koshaka nto elongamelo ka ngɛnangɛna la lɔsɛnɔ pondjo pondjo.—1 Pe. 3:21.
2. Kakɔna kayotɔsɛdingola lo sawo nɛ?
2 Onde ekɔ dui dimɔtshi diakotshindjatshindja dia batizama? Naka ngasɔ kete eya dia wɛ bu wɛmɛ. Miliyɔ y’anangɛso l’akadiyɛso wakabatizama la ntondo kayɛ wakasale etshikitanu lo lɔkɛwɔ lawɔ ndo lo yoho yawɔ ya nkanyiya l’oyango wakotsha kɛnɛ kalɔmbama dia batizama. Kakianɛ, vɔ wekɔ lo kambɛ Jehowa l’ɔngɛnɔngɛnɔ ndo l’ohetoheto. Wetshelo akɔna wakokayɛ nkondja oma le wanɛ wakabatizama lo ntambe ka ntondo? Tɔsɛdingole wekamu wakahomana la wɔ ndo wetshelo wakokaso nkondja oma l’ɛnyɛlɔ kawɔ.
ASE SAMARIYA WAKABATIZAMA
3. Wekamu akɔna wakahomana l’ase Samariya?
3 Ase Samariya waki lo nshi ya Yeso waki lo yaato y’ɔtɛmwɛlɔ yakatanemaka lo distrikɛ di’edjedja dia Shɛkɛmɛ, la Samariya ndo lo nɔrdɛ ka Judeya. La ntondo k’ase Samariya batizama, vɔ wakahombe monga l’ewo k’oshika k’Ɔtɛkɛta wa Nzambi. Ase Samariya waketawɔka paka abuku atanu wa lo Bible mbuta ate Etatelo polo lo Eohwelo k’Ɛlɛmbɛ ndo ondo dibuku dia Jashua, ɔnɛ vɔ mbakasambiyama oma le Nzambi. Koko ase Samariya wakalongamɛka oyelo wa Mɛsiya lo ndjela daka dia Nzambi dia lo Eohwelo k’Ɛlɛmbɛ 18:18, 19. (Jni. 4:25) Dia vɔ batizama, vɔ wakahombe mbetawɔ Yeso oko Mɛsiya wakalakema. Kɛsɔ mbakasale “ase Samariya efula.” (Jni. 4:39) Akina wakahombe nsala la wolo dia minya dionga dia kɔngɔdi diaki l’am’asa ase Samariya l’ase Juda.—Luka 9:52-54.
4. Lo ndjela Etsha 8:5, 6, 14, kakɔna kakasale ase Samariya la esambishelo ka Filipɛ?
4 Kakɔna kakakimanyiya ase Samariya dia vɔ batizama? Etena kakasambisha osambisha Filipɛ “anto wa lɛkɔ akambo wendana la Kristo,” ase Samariya amɔtshi ‘waketawɔ ɔtɛkɛta wa Nzambi.’ (Adia Etsha 8:5, 6, 14.) Filipɛ aki ose Juda koko vɔ kotona dia mbohokamɛ. Ondo vɔ wakohɔ avɛsa w’oma lo Bible wɛnya dia Nzambi keema la shɔnɔdi. (Eoh. 10:17-19) L’oseka dui tshɛ, ‘vɔ wakadjaka yambalo yawɔ tshɛ lo akambo wakataka Filipɛ’ lo dikambo dia Kristo ndo wakashihodia dia kɛnɛ kakataka Filipɛ kakayaka oma le Nzambi. Nde akasalaka ahindo efula mbidja ndo wa nkɔnɔla hemɔ ndo ntondja ɛdiɛngɛ.—Ets. 8:7.
5. Wetshelo akɔna wakokayɛ nkondja oma le ase Samariya?
5 Ase Samariya asɔ wakakokaka ntona wetshelo wa Filipɛ nɛ dia nde aki ose Juda kana l’ɔtɛ wakiwɔ watokaka wetshelo wa ngasɔ. Koko, aha kɛsɔ mbakawasale. Ase Samariya kotshimbatshimba dia batizama l’ɔkɔngɔ wa vɔ nshikikɛ ndo mbetawɔ dia kɛnɛ tshɛ kakawaetsha Filipɛ kaki mɛtɛ. Ɔkɔndɔ wa lo Bible nembetshiyaka ɔnɛ: “Lam’akewoyaka Filipɛ lokumu l’ɔlɔlɔ la Diolelo dia Nzambi ndo lendana la lokombo la Yeso Kristo, vɔ waketawɔ ko apami ndo wamato wakabatizama.” (Ets. 8:12) Onde wɛ mbetawɔka di’Ɔtɛkɛta waki Nzambi wekɔ mɛtɛ ndo ɔnɛ Ɛmɛnyi wa Jehowa salaka la wolo dia minya kɔngɔdi, mɛnyanyaka ngandji l’am’asawɔ, ndjembetelo yɛnya dia wekɔ Akristo wa mɛtɛ? (Jni. 13:35) Laasɔ, tokake wɔma dia batizama ndo onga l’eshikikelo dia Jehowa ayokɔtshɔkɔla.
6. Wetshelo akɔna wakokayɛ nkondja oma l’ɛnyɛlɔ kaki Ruben?
6 Ruben, y’oma l’Allemagne akodiama lo nkumbo k’Ɛmɛnyi wa Jehowa. Koko, lam’akinde dikɛnda, nde akikɔ la taamu lo kɛnɛ kendana la eongelo ka Jehowa. Ngande wakandanya taamu tɔsɔ? Etena kakandashihodia awui efula lo dikambo sɔ, nde akɔshi yɛdikɔ ya nsala dui dimɔtshi. Nde akate ate: “Lo wekelo ami w’onto ndamɛ, lakahombe ndɔshana la taamu tami. Mbala la mbala lakekaka asawo wendana l’ohilwelo.” Nde akadiaka dibuku: Y a-t-il un Créateur qui se soucie de vous ? Dibuku sɔ diaki l’etombelo w’amɛna le Ruben. Nde akate ate: ‘Mama lɛɛ! Jehowa ekɔ mɛtɛ.’ Ndo lam’akandatembolaka Mbalasa kalɔmbɔla olimu aso wa l’andja w’otondo, Ruben akafudia lowando lande lo kaamɛ kele l’Ɛmɛnyi wa Jehowa wa l’andja w’otondo wa lo nkumbo k’onto l’ɔnango. Ndo etena kakandakalola l’Allemagne, Ruben akayobatizama ele l’ɛnɔnyi 17. Naka wɛ ekɔ la taamu lo kɛnɛ kakayeke, kete sala eyangelo l’ekanda aso. Wɛ koka minya taamu diɛsɛ la “ewo k’oshika.” (Ɛf. 4:13, 14) Ndo etena kokayɛ ɛkɔndɔ wendana la ngandji ndo kaamɛ kele l’am’asa atɛmɔdi wa Jehowa l’ahole akina wa l’andja ndo kɛnayɛ mɛtɛ ka dikambo sɔ l’etshumanelo kayɛ, lowando layɛ le nkumbo k’onto l’ɔnango fulaka.
SAOLO K’OSE TARASO AKABATIZAMA
7. Ekanelo ka yimba kakɔna kakahombe Saolo nɔngɔsɔla?
7 Tɔsɛdingole ɛnyɛlɔ ka Saolo k’ose Taraso. Nde akatatetemalaka mpama l’ɔtɛmwelɔ w’ase Juda ndo akakome onto la lokumu l’atei w’ase Juda. (Nga. 1:13, 14; Flpɛ. 3:5) L’etena kakɔsaka ase Juda Akristo oko w’apɔsta, Saolo akaahɛnyahɛnyaka l’esehe tshɛ. Nde akafɔnyaka dia lolango la Nzambi mbakandasalaka. (Ets. 8:3; 9:1, 2; 26:9-11) Dia mbetawɔ Yeso ndo mbatizama ko nkoma Okristo, Saolo akahombe mbetawɔ sɔkishama ndo soyama.
8. a) Kakɔna kakakimanyiya Saolo dia batizama? b) Lo ndjela Etsha 22:12-16, ngande wakakimanyiya Ananiya Saolo? (Enda ndo osato.)
8 Kakɔna kakakimanyiya Saolo dia batizama? Etena kakatɛkɛta Yeso la Saolo oma l’olongo, osase wa wolo wakahɛtɛ ko waketɛ Saolo tshungu. (Ets. 9:3-9) L’edja ka nshi shato, nde kɔndɛka ndooko ɛngɔ ndo ondo akakanaka yimba efula oma lo kɛnɛ kaki oma la mbokomɛ. Lo mɛtɛ, Saolo aketawɔ dia Yeso aki Mɛsiya ndo ambeki ande waki l’ɔtɛmwɛlɔ wa mɛtɛ. Saolo akahombe monga la lɔkɔnyɔ l’efula l’ɔtɛ wakandetawɔ nyɔi ka Stɛfano! (Ets. 22:20) L’ɔkɔngɔ wa nshi shato, ombeki ɔmɔtshi waki Yeso wakawelɛka Ananiya, akaye l’ɔlɔlɔ tshɛ le Saolo ko akɔkɔnɔla oma lo tshungu yande ndo akokeketsha dia batizama aha la tshimbatshimba. (Adia Etsha 22:12-16.) Saolo aketawɔ ekimanyielo l’okitshakitsha tshɛ ndo akabatizama.—Ets. 9:17, 18.
Onde wɛ ayetawɔ ekimanyielo dia batizama oko wakasale Saolo? (Enda odingɔ 8)
9. Wetshelo akɔna wakokayɛ nkondja oma l’ɛnyɛlɔ kaki Saolo?
9 Wetshelo efula wekɔ wakokaso nkondja oma le Saolo. Nde akakoke mbetawɔ di’otako kana wɔma w’onto mboshimba dia batizama. Koko aha kɛsɔ mbakandasale. L’okitshakitsha tshɛ, Saolo akatshikitanya lɔsɛnɔ lande etena kakandetawɔ akambo wa mɛtɛ wendana la Kristo. (Ets. 26:14, 19) Saolo aki suke dia nkoma Okristo kaanga mbakandeyaka dia nde ayɔhɛnyahɛnyama. (Ets. 9:15, 16; 20:22, 23) L’ɔkɔngɔ wa batisimu kande, nde akatetemala ndjaɛkɛ le Jehowa dia mbokimanyiya dia mbikikɛ ehemba wakahomana la nde. (2 Kɔr. 4:7-10) Batizama dia nkoma Ɔmɛnyi wa Jehowa koka kela ehemba wendana la mbetawɔ koko wɛ ayokondja ekimanyielo. Yashikikɛ dia Nzambi nde la Yeso wayokosukɛ.—Flpɛ. 4:13.
10. Wetshelo akɔna wakokayɛ nkondja oma l’ɛnyɛlɔ kaki Anna?
10 Anna akoole lo nkumbo kɛmɔtshi ka waa Kurdes lo Erɔpɛ wa l’owɛstɛ. L’ɔkɔngɔ wa nyango batizama, Anna akatatɛ mbeka Bible ele l’ɛnɔnyi 9 la lotshungɔ laki she. Koko, etena kakoke ase nkumbo kande dia nde ambotatɛ mbeka Bible l’Ɛmɛnyi wa Jehowa, vɔ wakatatɛ mbɔlɔsha. Ewotɔ ande wakate dia ɔsɔ ekɔ dui dia sɔnyi di’ose nkumbo ntshika ɔtɛmwɛlɔ wa watshɛnde ko tɔtɛmɔla lo ɔtɛmwɛlɔ okina. Lam’akakotsha Anna ɛnɔnyi 12, nde akalɔmbɛ she lotshungɔ la batizama. She akalangaka mbeya dia kana ɔsɔ aki yɛdikɔ yande ndamɛ ko kana onto okina mbotshutshuya dia batizama. Nde akakadimola ate: “Dimi nangaka Jehowa.” Ko papa kande aketawɔ dia nde batizama. L’ɔkɔngɔ wa nde nongola batisimu, ewotɔ ande wakatetemala mbosalɛ akambo wa kɔlɔ. Owotɔ ande ɔmɔtshi akawotɛ ate: “Otoleka dimɛna wɛ nsɛna yoho mɔtshi ya lɔsɛnɔ la mindo, kana monga ɔnɔshi wa mfɔka lo dihole dia monga Ɔmɛnyi wa Jehowa.” Ngande wakatondoya Anna? Nde akate ate: “Jehowa akakimanyiya dia monga la dihonga ndo papa la mama wakasukɛ efula.” Anna akasale listɛ l’awui amɔtshi shikaa lo woho wakandɛnyi lonya la Jehowa lo lɔsɛnɔ lande. Nde mendaka listɛ lɔsɔ mbala la mbala l’oyango waha nde mbohɛ woho wakokimanyiya Jehowa. Naka wɛ ekɔ lo mboka ɔlɔshamelo wɔma, kete eya dia Jehowa ayokokimanyiya ndo wɛ lawɔ.—Hɛb. 13:6.
KƆNƐLIYO AKABATIZAMA
11. Lande na kakakoke Kɔnɛliyo ntshimbatshimba dia batizama?
11 Lo Bible sho tanaka ɛnyɛlɔ ka Kɔnɛliyo. Nde aki “ɔnɔmbɔdi” w’asɔlayi lakalɔmbɔlaka asɔlayi 100 w’ase Rɔmɔ. (Ets. 10:1, nɔtɛ.) Ndo l’ɔtɛ ɔsɔ, ondo nde akahombe monga la dihole dia nɛmɔ lo tshunda ndo aki ɔsɔlayi. “Nde akashaka anto weshasha efula wa kɛtshi.” (Ets. 10:2) Jehowa akatome Ɔpɔstɔlɔ Petero dia towewoya lokumu l’ɔlɔlɔ. Onde Kɔnɛliyo akatshimbatshimba dia batizama l’ɔtɛ wa dihole diaki la nde lo tshunda?
12. Kakɔna kakakimanyiya Kɔnɛliyo dia Batizama?
12 Kakɔna kakakimanyiya Kɔnɛliyo dia Batizama? Sho mbadiaka ɔnɛ: “Nde l’ase luudu lande tshɛ wakokaka Nzambi wɔma.” Ndo Kɔnɛliyo akasɛngasɛngaka Nzambi mbala la mbala. (Ets. 10:2) Etena kakewoya Petero Kɔnɛliyo lokumu l’ɔlɔlɔ, nde l’ase nkumbo kande waketawɔ Kristo ndo wakabatizama aha la ntshimbatshimba. (Ets. 10:47, 48) Aha la taamu, Kɔnɛliyo akahombe nsala etshikitanu tshɛ wakahombamaka l’oyango wa nde la nkumbo kande ntɛmɔla Jehowa.—Jas. 24:15; Ets. 10:24, 33.
13. Wetshelo akɔna wakokayɛ nkondja oma l’ɛnyɛlɔ kaki Kɔnɛliyo?
13 Oko Saolo, Kɔnɛliyo akakoke mbetawɔ dia dihole diaki la nde lo tshunda mboshimba dia nkoma Okristo. Koko, aha kɛsɔ mbakandasale. Onde wɛ ayosala etshikitanu wa weke lo lɔsɛnɔ la yɛ l’oyango wa batizama? Naka ngasɔ, kete eya dia Jehowa ayonga okimanyedi ayɛ. Nde ayɔtshɔkɔla yɛdikɔ yayɛ ya mbokambɛ lo yoho yɔtɔnɛ l’atɔndɔ wa lo Bible.
14. Wetshelo akɔna wakokayɛ nkondja oma l’ɛnyɛlɔ kaki Tsuyoshi?
14 Tsuyoshi, ladjasɛ la Japon, akahombe sala etshikitanu l’olimu ande l’oyango wa nkotsha kɛnɛ kalɔmbama dia batizama. Nde aki okimanyedi w’owandji wa kalasa ka Ikenobo kendana l’osalelo w’alɛmbɔlɛmbɔ watɔlawɔ lo waombo. Naka owandji ande w’olimu bu l’etena ka ntshɔ dia tosala sɛlɛmɔni y’okundelo w’ase ɔtɛmwɛlɔ wa Buda, kete Tsuyoshi mbakatshɔka lo dihole diande. Lam’akeke Tsuyoshi akambo wa mɛtɛ wendana la nyɔi, tshelo shɔ yakayowodjɛka wekamu dia nde batizama. Nde akɔshi yɛdikɔ yaha nyomotshɔ nto lo sɛlɛmɔni shɔ y’ase ɔtɛmwɛlɔ wa Buda. (2 Kɔr. 6:15, 16) Tsuyoshi akatɛ owandji ande w’olimu dikambo sɔ. Etombelo akɔna wakonge la dui sɔ? Tsuyoshi akayongaka l’akoka wa ntetemala nkamba olimu ande aha la mbisha lonya lo sɛlɛmɔni y’okundelo. Nde akabatizama ɔnɔnyi ɔtɔi l’ɔkɔngɔ wa nde ntatɛ mbeka Bible.a Naka wɛ ekɔ l’ohomba wa nsala etshikitanu l’olimu ayɛ l’oyango wa wɛ ngɛnyangɛnya Nzambi, kete yashikikɛ dia nde ayokotsha ehomba ayɛ ndo w’ase nkumbo kayɛ.—Os. 127:2; Mat. 6:33.
ASE KƆRƐTƆ WAKABATIZAMA
15. Wekamu akɔna wakahomana l’ase Kɔrɛtɔ dia batizama?
15 Anto wakasɛnaka l’osomba wa Kɔrɛtɔ k’edjedja wakayangaka lomombo ndo wakasalaka awui wa mindo. Efula ka l’atei wa wanɛ wakadjasɛka lɛkɔ wakasɛnaka yoho ya lɔsɛnɔ lahetsha Nzambi. Mbokɛmaka hwe dia awui asɔ tshɛ waki tshondo y’okakatanu le onto tshɛ lakahombaka mbetawɔ lokumu l’ɔlɔlɔ. Koko, etena kakatshu Ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ l’osomba ɔsɔ ndo kakandasambisha lokumu l’ɔlɔlɔ lendana la Kristo, “ase Kɔrɛtɔ efula wakahokamɛ waketawɔ ndo wakabatizama.” (Ets. 18:7-11) Oma laasɔ, Nkumadiɔndjɔ akɛnama le Pɔɔlɔ ndo akawotɛ lo ɛnɛlɔ ate: “Dimi lekɔ l’anto efula l’osomba ɔnɛ”. Ɔnkɔnɛ, Pɔɔlɔ akatetemala nsambisha lɛkɔ l’edja k’ɔnɔnyi l’etenyi.
16. Kakɔna kakakimanyiya ase Kɔrɛtɔ amɔtshi dia nsala la wolo dia minya wekamu ndo batizama? (2 Kɔrɛtɔ 10:4, 5)
16 Kakɔna kakakimanyiya ase Kɔrɛtɔ dia batizama? (Adia 2 Kɔrɛtɔ 10:4, 5.) Ɔtɛkɛta waki Nzambi ndo wolo ande wa nyuma k’ekila akaakimanyiya dia nsala etshikitanu wa weke lo nsɛnɔ yawɔ. (Hɛb. 4:12) Wanɛ wakoke lokumu l’ɔlɔlɔ lendana la Kristo wakatshike mbekelo ndo ditshelo diawɔ dia kɔlɔ diele oko ɔnwɛlɔ wa wanu wa tshambandeko, wovi, ndo awui wa mindo wa dieyanelo wa lam’asa pami la pami kana womoto la womoto.—1 Kɔr. 6:9-11.b
17. Wetshelo akɔna wakokayɛ nkondja oma l’ɛnyɛlɔ k’ase Kɔrɛtɔ?
17 Tolembete dia kaanga mbaki ase Kɔrɛtɔ amɔtshi la mbekelo yambokaka edio dia vɔ yinya, vɔ kombuta dia ɔsɔ aki wolo efula le wɔ dia nkoma Akristo. Vɔ wakadje welo wa l’otema ɔtɔi dia mbɔtɔ lo mboka katshitshɛ katɔla otsha lo lɔsɛnɔ la pondjo. (Mat. 7:13, 14) Onde wɛ ekɔ l’okakatanu wa minya tshelo kana mbekelo mɔtshi l’oyango wa wɛ batizama? Tohekɔke pondjo! Lɔmba Jehowa dia kosha nyuma kande k’ekila dia nshika tanga la ntondo k’ohemba wa nsala kɛnɛ kele kɔlɔ.
18. Wetshelo akɔna wakokayɛ nkondja oma l’ɛnyɛlɔ ka Monika ?
18 Monika, ladjasɛ la Georgie akasale la wolo dia ntshika nkamba l’ɛtɛkɛta wa mindo l’oyango wa mpama ndo nongola batisimu. Nde mbutaka ate: “Etena kakimi dikɛnda, dɔmbɛlɔ mbakakimanyiyaka dia monga la wolo. Jehowa akeyaka dia lakalangaka nsala kɛnɛ kele ɔlɔlɔ, nde akakimanyiyaka ndo akanɔmbɔlaka.” Monika akabatizama ele l’ɛnɔnyi 16. Onde ekɔ mbekelo mɔtshi yahombayɛ ntshika dia kambɛ Jehowa? Tetemala mbɔlɔmba wolo ande dia wɛ nsala etshikitanu. La lokaho tshɛ, Jehowa mbishaka nyuma kande k’ekila.—Jni. 3:34.
MBETAWƆ KAYƐ KOKA NSƐKƆLA AKONA
19. Kakɔna kakoka kokimanyiya dia wɛ mbekola wekamu wele oko akona? (Enda ndo osato.)
19 Onga l’eshikikelo ɔnɛ Jehowa kolangaka ndo nangaka dia wɛ monga ose nkumbo kande. Lo mɛtɛ, ndooko wekamu ɔtɔi wakoka koshimba dia wɛ batizama. Yeso akatɛ olui w’ambeki ande wa lo ntambe ka ntondo ate: “Naka nyu monga la mbetawɔ ka woke oko lɔtɔngɔ la mutardɛ, kete nyayotɛ dikona nɛ nyate: ‘Mɔ oma lanɛ, tshɔka lɛnɛ,’ ko diɔ diayomɔ ndo ndooko dikambo diahanyatokoka nsala.” (Mat. 17:20) Wanɛ wakoke ɛtɛkɛta ɛsɔ, waki kaamɛ la Yeso l’edja k’ɛnɔnyi engana eto ndo mbetawɔ kawɔ kakahombe ntetemala nkeketala. Koko Yeso akawashikikɛ dia naka vɔ ntetemala monga la mbetawɔ ka wolo, kete Jehowa ayowakimanyiya dia mbekola wekamu wa wolo wele oko akona. Ndo Jehowa ayokokimanyiya ndo wɛ lawɔ dia nsala woho akɔ waamɛ!
Onga l’eshikikelo dia Jehowa kolangaka ndo nangaka dia wɛ monga ose nkumbo kande (Enda odingɔ 19)c
20. Ngande wakoka bɛnyɛlɔ di’Akristo wa lo ntambe ka ntondo ndo wa nshi nyɛ wɔtɛkɛtami lo sawo nɛ kokimanyiya?
20 Naka wɛ mɛnaka dia ekɔ awui amɔtshi wakotshindjatshindja dia batizama, kete takola wanya wakoka kokimanyiya dia batizama. Kondja esambelo ndo ekeketshelo lo bɛnyɛlɔ di’Akristo wa lo ntambe ka ntondo ndo wa nshi nyɛ. Bɛnyɛlɔ diawɔ diakokeketsha ndo diakokimanyiya dia wɛ ndjakimɔ le Jehowa ndo batizama. Ɔsɔ mbele yɛdikɔ yoleki dimɛna yahombayɛ mbɔsa!
OSAMBO 38 Nde ayokokeketsha
a Ɔkɔndɔ wa lɔsɛnɔ w’ɔnangɛso Tsuyoshi Fujii, tanemaka lo Emɔ! ka Ngɔndɔ k’enanɛi 8, 2005, lk. 20-23 lo Falase.
b Enda lo jw.org vidɛo yele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: ‘Lande na katshimbatshimbayɛ dia batizama?’
c ELEMBETSHIELO W’ESATO: Olui w’anangɛso l’akadiyɛso walongola l’ɔngɛnɔngɛnɔ tshɛ anto waki oma la nongola batisimu.