WEKELO 36
Wɔmbwɛlɔ wa lokanyi loleki ohomba
ATƐKƐTSHI wa tomanamana mbeyaka ohomba wa monga la lokanyi loleki ohomba lo sawo. Lam’alɔngɔsɔlawɔ sawo dimɔtshi, lokanyi loleki ohomba mbakimanyiyaka dia mbidja yimba efula l’awui amɔtshi wa shikaa ndo kana yimba dikambo di’awui akɔ. Lo sala ngasɔ, vɔ mongaka l’akoka wa mɔmbɔla awui wa lo sawo diawɔ lo yoho yakoka ampokami kondja wahɔ efula, lo dihole dia mɔmbɔla awui efula wa lahahɔ. Naka dui tshɛ dioleki ohomba mbɔtɔnɛka la lokanyi loleki ohomba ndo kokimanyiyaka dia mboliɔmbɔla, kete ndo ampokami ayɛ wayokimanyiyama dia kimɛ awui asɔ woleki ohomba ndo dia shihodia ohomba awɔ.
Kânga mbakokaso mbuta dia lokanyi loleki ohomba lamboyɔsɔna lekɔ dui diɔmbɔlayɛ, wɛ ayɛna dia wɛ ayolowanya asawo ayɛ, naka wɛ mbɔsa dia lokanyi layɛ loleki ohomba lekɔ kanyi mɔtshi ya lânde yele oma l’ekimanyielo kalɔ mbayangayɛ mɔmbɔla dui diakayasɔnyi. Diolelo, Bible, ndo eolwelo ekɔ awui watɛkɛtama efula. Tokanyi totshikitanyi toleki ohomba koka mɔmbwama oma l’awui anɛ. Bɛnyɛlɔ dimɔtshi diɔ nɛ: “Diolelo Diekɔ Lowandji la Mɛtɛ,” “Diolelo Diaki Nzambi Diayokonya Nkɛtɛ Paradiso,” “Bible Kakasambiyama oma le Nzambi,” “Bible Ekɔ Ɔnɔmbɔdi w’Oshika lo Nshi Yaso Nyɛ,” “Eolwelo Mbishaka Elongamelo le Wanɛ Walela,” ndo “Elongamelo ka Eolwelo Tokimanyiyaka dia Tshikala Nge Etena Kasoyamaso.” Tokanyi toleki ohomba tɔnɛ tshɛ koka mɔmbwama lo toho totshikitanyi.
Lo yoho yɔtɔnɛ la lokanyi loleki ohomba la woke la lo Bible, esambishelo ka Yeso Kristo lo nshi yakinde la nkɛtɛ kakake epole ɔsɛkɛ lo lokanyi loleki ohomba lɔnɛ: “Nyukadimuli etema, ne dia diulelu dia l’ulungu diaya suki.” (Mateu 4:17) Ngande wakandɔmbɔla lokanyi loleki ohomba lɔsɔ na? Ndekana mbala 110, Evanjiliɔ akɔ ɛnɛi tɛkɛtaka dia Diolelo sɔ. Koko Yeso kokomɛ tsho lo kamba la tshɛkɛta “diulelu” mbala efula. Oma lo wetshelo nd’oma l’ahindo ande, Yeso akɛnya hwe dia, ɔnɛ laki l’atei awɔ mbaki Ɔna Nzambi, Mɛsiya, onto lakalongola Diolelo oma le Jehowa. Yeso akɛnya nto di’oma lo tshimbo yande mbakadihwamɛ anto akina mboka k’otsha lo Diolelo sɔ. Nde akɛnya waonga wakahombe kɛnɛmɔla wanɛ wakalongola diɛsɛ sɔ. Oma lo wetshelo ndo oma l’awui wa weke wakandasale, nde akɛnya kɛnɛ kayosala Diolelo diaki Nzambi lo nsɛnɔ y’anto ndo dia woho wakandatondjaka ɛdiɛngɛ oma lo wolo wa nyuma ka Nzambi aki djembetelo yakɛnyaka dia ‘diolelo diaki Nzambi diakananda mɛtɛ’ ampokami ande. (Luka 11:20) Diolelo sɔ mbakalɔmbɛ Yeso ambeki ande dia sambisha.—Mat. 10:7; 24:14.
Kamba la lokanyi loleki ohomba lele ɔlɔlɔ. Hawokɔlɔmbɛ dia mɔmbɔla lokanyi lɔmɔtshi loleki ohomba lo woho akɔ wamɛ wɔmbwamilɔ lo Bible, koko ekɔ ohomba monga la lokanyi loleki ohomba l’ɔlɔlɔ.
Naka wɛmɛ mbayolisɔna, kete sɛdingola ntondo oyango wa sawo diayɛ. Oma lâsɔ, etena kasɔnayɛ awui woleki ohomba wayokenga sawo diayɛ, yashikikɛ dia vɔ wayosukɛ mɛtɛ lokanyi loleki ohomba lakayasɔnyi.
Naka wakatakɔsɔnɛlɔ, kete sɛdingola dimɛna kɛnɛ kɛnyalɔ lo yoho yayoyɔmbɔla awui ayɛ. Nɔmbamaka dia wɛ mbidja yema ya wolo dia shihodia ohomba ndo woho wakoka lokanyi loleki ohomba lɔsɔ mɔmbwama. Naka wɛ ayɔsɔna awui wahomba kokimanyiya dia mɔmbɔla lokanyi loleki ohomba lakawakosha, kete awui akɔ wendane paka la lokanyi loleki ohomba la lo sawo diayɛ. Ko naka vɔ wambɔlɔngɔswamaka, kete wɛ ayonga l’ohomba wa sɛdingola woho wa kamba l’awui akɔ lo yoho yɔtɔnɛ la lokanyi loleki ohomba. Wɛ ayɔsɛdingola nto bonde kele awui akɔ wekɔ ohomba le ampokami ayɛ ndo oyango wa sawo diayɛ. Kɛsɔ ayokokimanyiya dia mbeya awui wa lo sawo diayɛ wahombayɛ tɔtɔmiya.
Woho wa Tɔtɔmiya Lokanyi Loleki Ohomba. Dia mbeya tɔtɔmiya lokanyi loleki ohomba, wɛ la dia mbeya awui wasukɛ sawo diayɛ etena kasɔnayɛ ndo kakongɛyɛ awui wayoyɔmbɔla. Naka wɛ kamba paka l’awui wasukɛ lokanyi layɛ loleki ohomba ndo naka wɛ ndjela alako wendana la woho wa nɔngɔsɔla ekongelo k’ɔlɔlɔ, kete wɛ ayeya tɔtɔmiya lokanyi layɛ loleki ohomba suke la mbala kakɔ ɔtɔi.
Wohwelo koka kokimanyiya dia litɔtɔmiya. Lo mishiki wekawɔ leka lo kalasa (musique classique), lokanyi loleki ohomba ekɔ ɛtɛkɛta wakawolawɔ lɔkɔ mbala efula lo lembo l’otondo. Aha mbala tshɛ mbavusɔma ɛtɛkɛta ɛsɔ lo yoho yamɛ. Mbala mɔtshi paka ɔnɔngɔ ɔtɔi kana ehende mbakoka monga woho wamɛ, koko mbala la mbala vɔ kambaka la tɔtɛkɛta totshikitanyi ta lo lokanyi loleki ohomba lo yoho mɔtshi kana kina ndo, ɔnɛ lakongɛ lembo mbidjaka kana minyaka ɛtɛkɛta edja ndo lembo l’otondo laya dimɛna. Ngasɔ mbahombayɛ sala la lokanyi loleki ohomba la lo sawo. Wohwelo w’ɛtɛkɛta woleki ohomba wa lo sawo ekɔ oko onto lakawola nto l’ɛtɛkɛta wakawolawɔ lɔkɔ mbala efula wa lo mishiki. Okambelo wa la tɔtɛkɛta tafɔna kana tɛkɛta lokanyi loleki ohomba lo tɔtɛkɛta totshikitanyi kimanyiyaka dia tatshikitanyaka awui wa lo lokanyi loleki ohomba la lo sawo. Okambelo wa la toho tɔsɔ ayokimanyiya ampokami di’aha mbohɛ lokanyi loleki ohomba latayɔmbɔla.
Awui asɔ hawendana tsho l’asawo washama lo lɔyɛnga, koko ndo l’asawo wa l’esambishelo. Sawo dia mondo kimamɛka dimɛna naka lokanyi loleki ohomba kɛnɛmɔma dimɛna. Wetshelo washama lo wekelo wa Bible wayokimamɛ esadi naka wɛ tɔtɔmiya lokanyi loleki ohomba. Welo wadjayɛ dia sɔna ndo mɔmbɔla tokanyi t’ɔlɔlɔ toleki ohomba wayokokimanyiya dia koma ɔtɛkɛtshi ndo ombetsha w’oshika w’Ɔtɛkɛta wa Nzambi.