Jehowa mbishaka ɔnɛ lambɔkɔmɔ wolo
“Wane watukungelaka [le Jehowa] watuludiamaka la wulu w’uyuyu. Vo watufumboka uku fudu ya pungu.”—ISAYA 40:31.
1, 2. Kakɔna kasha Jehowa wanɛ walongamɛ le nde, ndo kakɔna kayangaso sɛdingola kakianɛ?
PONGO yekɔ l’atei a tofudu toleki wolo l’atei a loowa. Tɔ kokaka fumbɔ otsha l’ahole w’etale efula aha la mpohanya ahafu atɔ. L’ahafu atɔ wakoka ndekana mɛtɛlɛ hiende lo wêkeke, “Nkumekanga ka Tofudu,” pongo koleki woke, ekɔ “pongo koleki mambiya anto l’olui a wa pongo; tɔ nombɛ̂ka lâdiko di’ekongo l’eswe, [tɔ] nombɛ̂ka l’edja ka wenya efula lâdiko dia tɔsɔdi t’akona amɔtshi, ko naka aya lɛkɔ kete tɔ kɛnamaka oko kiamakama miɔtshi y’odima l’atei [a] loowa.”—Ansiklopedi ɔmɔtshi w’endana l’akambo wa tofudu (The Audubon Society Encyclopedia of North American Birds).
2 Lam’akandakanyiyaka dikambo di’akoka w’ofumbwelo wele la pongo, Isaya akafunde ate: “[Jehowa] atushaka one lambokomo wulu. Ndi atufud[i]yaka one lamboko la yimba ntshimba wulu. Akenda w’apami watokomoka, watuhekoka. Ndu elongo w’apami watukitaka huhakayi. Keli wane watukungelaka [le Jehowa], watuludiamaka la wulu w’uyuyu. Vo watufumboka uku fudu ya pungu. Vo watulawoka, ku hawuheko, watokendakendaka, ku hawokomo.” (Isaya 40:29-31) Ande ekeketshelo dia mbeya ɔnɛ Jehowa mbishaka wanɛ walongamɛ le nde wolo wa vɔ tetemala, wate kana oko onto lambâlɔtsha ahafu wa pongo kafumbɔ lo loowa aha la mpekɔ lee! Tênde kakianɛ tɛdikɔ tɔmɔtshi takandɔsɛ dia mbisha ɔnɛ lambɔkɔmɔ wolo.
Wolo w’Oma lo Dɔmbɛlɔ
3, 4. (a) Kakɔna kakakeketsha Yeso ambeki ande dia vɔ ntsha? (b) Kakɔna kakokaso nongamɛ ɔnɛ Jehowa atosale lo ndjela alɔmbɛlɔ aso na?
3 Yeso akakeketsha ambeki ande dia vo “nombaka nshi tshe, aha mpeko.” (Luka 18:1) Onde mɛtɛ naka sho ndjiholɛ Jehowa otema aso kete nde ayotokimanyiya dia sho nyomokondja wolo ndo di’aha mpekɔ etena kɛnama di’oko ekakatanu wa lo lɔsɛnɔ wambotoheka? Eelo, koko, awui amɔtshi wahombaso kimɛ lo yimba wekɔ.
4 Sho pombaka mɛna akambo la sso di’ɔlɔlɔ lo kɛnɛ kalongamɛso shate Jehowa atosale oma l’alɔmbɛlɔ aso. Okristo ɔmɔtshi wa omoto wakakɔmɔ woho w’anyanya akayɛnaka l’ɔkɔngɔ ɔnɛ: “Oko lo dikambo dia hemɔ kina, Jehowa hasale ahindo nshi nyɛ. Koko mɛtɛ, nde tokimanyiyaka dia sho mbikikɛ ndo nkɔnɔ lo yɛdikɔ yakokaso mbikikɛ lo dikongɛ dia nshi nyɛ.” Lam’akandalembetshiyaka lande na kaki alɔmbɛlɔ ande l’etombelo wa lânde, nde akakotsha ate: “lakokaka dia lekɔ la nyuma k’ekila kaki Jehowa otsho oko otsho, yanyi oko yanyi.” Ɔnkɔnɛ, Jehowa hatanganyiyɛ ekakatanu wa lo lɔsɛnɔ wakoka tɔkɔmɔya, koko mɛtɛ, nde ‘mbishaka wanɛ wɔlɔmba nyuma k’ekila!’ (Luka 11:13; Osambu 88:1-3) Nyuma kɛsɔ kokaka tosha wolo dia sho tondoya ehemba l’ekakatanu wakoka tokomɛ. (1 Koreto 10:13) Naka ekɔ ohomba, kete tɔ kokoka tolodia la “wolo woleki wɔnɛ wokôngaka l’onto” dia sho mbikikɛ polo ndo lam’ayoshidiya Diolelo diaki Nzambi awui wafukutanya tokanyi ta l’andja w’oyoyo waya ka suke.—2 Koreto 4:7, NW.
5. (a) Di’alɔmbɛlɔ aso monga l’etombelo w’ɛlɔlɔ, akambo ahende akɔna wele ohomba efula? (b) Woho akɔna wakokaso nɔmba naka tekɔ lo ndɔshana la wɔdu ɔmɔtshi wa lo demba na? (c) Kakɔna kayɛna Jehowa oma l’alɔmbɛlɔ aso w’etete ndo w’eshika na?
5 Koko, di’alɔmbɛlɔ aso monga l’etombelo w’ɛlɔlɔ, sho pombaka nɔmbaka l’etete ndo ponolaka kɛnɛ kalɔmbaso. (Romo 12:12) Oko ɛnyɛlɔ, naka mbala mɔtshi wɛ ambɔkɔmɔ nɛ dia wɛ ekɔ lo ndɔshana la wɔdu ɔmɔtshi wa lo demba, kete lɔmbaka Jehowa oma ko pindju tshɛ dia nde kokimanyiya di’aha wɛ kɔ lo wɔdu akɔ ɔsɔ lushi longo l’otondo. Lɔmbaka woho akɔ wâmɛ lushi l’otondo ndo l’otsho tshɛ la ntondo ka wɛ ndala. Naka wɛ ambɔkɔ lo kɔlɔ kakɔ nto, ko wɛ nɔmba Jehowa edimanyielo ndo mbotɛ̂ kɛnɛ kayokokonyaka dia wɛ ndjɔkɔ lo wɔdu akɔ nto ndo kɛnɛ kakokayɛ ntsha dia mbewɔ akambo akɔ asɔ lo nshi yayaye. Dɔmbɛlɔ di’oshika ndo di’etete dia ngasɔ diayɛnya “Ɔnɛ Lôka alɔmbɛlɔ” woho wakombolayɛ l’otema ɔtɔi dia mbidja otshumba lo ta diakɔ.—Osambu 65:2, NW; Luka 11:5-13.
6. Lande na kahombaso nongamɛ l’ɔlɔlɔ tshɛ ɔnɛ Jehowa ayolonga alɔmbɛlɔ aso oyadi kânga tekɔ lo ndjaoka oko hatosungana nɔmba na?
6 Koko, mbala mɔtshi, wanɛ wambɔkɔmɔ ndjaokaka di’oko hawosungana nɔmba. Okristo ɔmɔtshi wa omoto wakakanyiyaka ɔsɔku akayɛnaka l’ɔkɔngɔ ɔnɛ: “Ɔsɔ ekɔ kanyi ya wâle efula nɛ dia yɔ mɛnyaka ɔnɛ shoamɛmɛ tambɔsa tɛdikɔ ta ndjalombosha, tete le, dikambo sɔ hadiotende.” Mɛtɛ, “[Nzambi, NW] ndame keli usambudi.” (Osambu 50:6) Bible toshikikɛka ɔnɛ: kânga mbele ‘etema aso mbeyaka tâmia, . . . , Nzambi ndeka etema aso woke ndo nde mbeyaka akambo tshɛ.’ (1 Joani 3:20) Ande ekeketshelo dia mbeya ɔnɛ etena kɛnaso shoamɛ dia hatosungana nɔmba, mbeyaka monga ko Jehowa hatokanɛ woho akɔ wâmɛ lee! Nde “mbeyaka akambu tshe” watenda, kâmɛ ndo akambo watotombɛ lo nsɛnɔ yaso, akambo wakoka tosokoya dia sho ndjasa oko tekɔ anto w’anyanya. (Osambu 103:10-14) Kɛtshi kande ndo woke wa ewo kande mbosokoyaka dia nde mboka alɔmbɛlɔ w’oma le “sulu diambate [ndo otema wambɔtɛtshatɛtshama, NW].” (Osambu 51:17) Woho akɔna wakokande ndjiha atui lo woho wôlelɛso dia nde tokimanyiya lam’ele ndamɛmɛ tonaka “one latudihaka atui lam’alela usi wula” na?—Tukedi 21:13.
Wangasanu wa l’Atei a Diwotɔ
7. (a) Yɛdikɔ yakɔna kina yakɔsɛ Jehowa dia tokimanyiya dia sho kondja wolo w’oyoyo na? (b) Kakɔna keyaso lo dikambo dia diwotɔ diaso kakoka tokeketsha?
7 Yɛdikɔ kina yakɔsɛ Jehowa dia tokimanyiya dia sho kondja wolo w’oyoyo ele diwotɔ diakiso di’Akristo. Ande diɛsɛ di’oshika di’ele laso dia ndjâla l’atei wa nkumbo ka l’andja w’otondo k’anangɛso l’akadiyɛso lee! (1 Petero 2:17) Etena kayâla ekakatanu wa lo lɔsɛnɔ wotsho w’efula le so, wangasanu wa lo diwotɔ diaso kokaka tokimanyiya dia sho kondja wolo w’oyoyo. Woho akɔna na? Sho kokaka keketshama lo mbeya ɔnɛ aha shoamɛ ato mbalɔshana l’etakanu wa lo tokanyi. Aha la tamu, l’atei w’anangɛso l’akadiyɛso, hasambe amɔtshi wakahomana la weoho w’ekakatanu akɔ kana ehemba akɔ ndo wakandama la kandji k’efula l’asolo oko wôkaso. (1 Petero 5:9) Sho kondjaka ekeketshelo lam’eyaso ɔnɛ aha shoamɛ ato mbadiɛnɛ kana mbôka woho wokaso.
8. (a) Diɛnyɛlɔ diakɔna diɛnya woho wakokaso kondja ekimanyielo ndo ekeketshelo kahombama l’atei a diwotɔ diaso? (b) Lo woho akɔna wakayakimanyiyama kana keketshama oma le ‘ɔngɛnyi ɔmɔtshi wa mɛtɛ’ na?
8 L’atei a diwotɔ diaso dia wangasanu, sho kokaka kondja ‘angɛnyi wa mɛtɛ’ wele, lam’akomaso l’asui, vɔ kokaka tokimanyiya ndo tokeketsha. (Tukedi 17:17) Mbala efula, kɛnɛ katohombamaka ele ɛtɛkɛta ɛmɔtshi w’ɔlɔlɔ kana mbadja yimba. Okristo wa omoto wakalɔshanaka la tokanyi ta mɛnama onto l’anyanya ekɔ lo mbohɔ ɔnɛ: “Angɛnyi wakakokaka mbishami tokanyi t’amɛna woho wa dimi minya akambo wa kɔlɔ waki lo yimba yami wakikɔ.” (Tukedi 15:23) L’ɔkɔngɔ wa nyɔi k’ɔnande l’osekaseka, ntondotondo, kadiyɛso kɛmɔtshi akɛnyi wolo efula memba esambu wa Diolelo lo nsanganya ya l’etshumanelo, djekoleko esambu w’endana l’eolwelo. Nde ekɔ lo mbohɔ ate: “Mbala kɛmɔtshi, kadiyɛso kakadjasɛ, ɛlɛngane lami lo wedi okina w’ɔsɛsɛ akamɛnyi lalela. Nde akaye, akadinge anya, ko akembe la mi etenyi k’osambu kakatshikala. Dimi lakalole la ngandji k’efula otsha le anangɛso l’akadiyɛso ndo laki l’ɔngɛnɔngɛnɔ w’efula lo woho wakatɔtɔka lo nsanganya, lo Mbalasa ka Diolelo, lêya ɔnɛ lɛkɔ mbakondjaso ekeketshelo.”
9, 10. (a) Woho akɔna wakokaso mbisha lonya dia wangasanu wayale l’atei a diwotɔ diaso na? (b) Akɔna ele l’ohomba wa lɔngɛnyi la dimɛna lo woho wa lânde? (c) Kakɔna kakokaso sala dia kimanyiya wanɛ wele l’ohomba w’ekimanyielo?
9 Mɛtɛ, onto l’onto la l’atei aso ekɔ l’ɔkɛndɛ wa mbisha lonya lande woho wa wangasanu aso wa lo diwotɔ di’Akristo ndjâla. Ɔnkɔnɛ, sho pombaka ‘ndjihola etema aso’ otsha le anangɛso l’akadiyɛso tshɛ, aha la mbohɛ onto ɔmɔtshi. (2 Koreto 6:13) Ande kandji kayoyala la wanɛ wambɔkɔmɔ naka wambɛna ɔnɛ ngandji k’anangɛwɔ ka lo diwotɔ kambɔla otsha le wɔ lee! Koko, Akristo amɔtshi totaka dia vɔ ndjaokaka dia waya etshike ndo wambokalema. Kadiyɛso kɛmɔtshi kele omɛnde hetawɔ mɛtɛ akakiyanaka ate: “Akɔna ahalange ndo ele kema l’ohomba wa lɔngɛnyi la ngandji, lasha onto ekimanyielo ndo ekeketshelo na? Lam’alanganyu, nyôhole anangɛso l’akadiyɛso dia tekɔ l’ohomba awɔ!” Mɛtɛ, djekoleko, wanɛ wele akambo wa lo lɔsɛnɔ waya wotsho w’efula le wɔ—wanɛ wele la waomi kana wadi waha ambetawudi, nkumbo yambotshikala paka l’ombutshi ɔtɔi, wanɛ wele la hemɔ yahakɔnɔ, esombe w’anto, l’akina—wekɔ l’ohomba wa lɔngɛnyi la dimɛna. Onde anto amɔtshi l’atei aso wayonga l’ohomba wa vɔ mbaohola dikambo sɔ?
10 Ahombaso ntsha dia kimanyiyana? Todihole etema aso lo mɛnya ngandji kaso. Lam’alongɔnaso, tatohɛke wanɛ wele l’ohomba w’ekeketshelo. (Luka 14:12-14; Heberu 13:2) Lo dihole dia fɔnyaka ntsho ɔnɛ ondo hawotetawɔ, lande na ahatawaelɛ la wakaso kânga mbediɔ ɔsɔku na? L’ɔkɔngɔ diko, sho pombaka mbatshikɛ dihole dia vɔ mbɔsa tɛdikɔ. Oyadi kânga hawotetawɔ, mɛtɛ vɔ wayokeketshama dia mbeya ɔnɛ anto akina mbakanɛka. Mbeyaka monga ko paka kɛsɔ keto mbahombawɔ dia kondja wolo w’oyoyo.
11. Lo weoho akɔna wele wanɛ wambɔkɔmɔ wekɔ l’ohomba w’ekimanyielo na?
11 Wanɛ wambɔkɔmɔ mbeyaka monga l’ohomba w’ekimanyielo lo weoho ekina. Ɛnyɛlɔ oko mama kɛmɔtshi k’ompoko mbeyaka monga l’ohomba w’ɔnangɛso ɔmɔtshi lambotshunda wɔɔngɔ dia nde ndjashaka le anande waha la shɛwɔ. (Jakoba 1:27) Ɔnangɛso kana kadiyɛso kɛmɔtshi kele la hemɔ ka wolo mbeyaka monga l’ohomba w’onto ɔmɔtshi latshɔ dia tôsombɛ diangɔ kana lawokambɛ tumu mɔtshi ya la ngelo. Osombe ɔmɔtshi w’onto mbeyaka kombola monga l’ɔngɛnyi kana l’ohomba wa yema y’ekimanyielo dia nde tomba l’olimu w’esambishelo. Naka ohomba w’ekimanyielo ka ngasɔ wekɔ ntsho, kete dui sɔ diayoyala tshondo y’‘ohemba lo mɛtɛ ka ngandji kaso.’ (2 Koreto 8:8) Lo dihole dia mbewɔka wanɛ wele l’ohomba dikambo dui sɔ tɔsɛka wenya ndo tɔlɔmbaka dia sho mbidja weolo efula, ekɔ ɔlɔlɔ sho tondoya ehemba w’endana la ngandji k’Okristo lo ndjakiyanyaka dikambo di’ehomba w’anto akina ndo mbakimanyiyaka.
Wolo w’Oma lo Dui dia Nzambi
12. Woho akɔna watokimanyiya Dui dia Nzambi dia sho kondja wolo w’oyoyo?
12 Onto lahayɔlɛ ayoshisha wolo ande esadi eto. Woho akɔ mbele, yoho kina yatosha Jehowa wolo wa sho tetemala ele woho wadjande yimba dia sho ndɛ̂ka dimɛna lo nyuma. (Isaya 65:13, 14) Naa mbo ya ndɛ ya lo nyuma yatoshande na? Lâdiko dia tshɛ, tekɔ la Bible, Dui diande. (Mateu 4:4; ɛdika la Heberu 4:12.) Woho akɔna wakokatɔ tokimanyiya dia sho kondja wolo w’oyoyo na? Etena katatɛ kitshakitsha ekakatanu l’akambo wahomana la so wolo aso, sho kokaka kondja wolo oma lo mbalaka kɛnɛ kakasalaka apami la amato wa kɔlamelo la ntondo k’akambo wakâkomɛka ndo ɛhɛnyɔhɛnyɔ wa mɛtɛ wakalɔshanaka lawɔ lo nshi yakafundamaka Bible. Kânga mbakawasha diɛnyɛlɔ di’amɛna efula di’endana l’akambo wa kɔlamelo, vɔ waki anto ‘waki l’asolo wele oko wakiso.’ (Jakoba 5:17; Etsha 14:15) Vɔ wakahomanaka l’ehemba ndo ekakatanu wɔfɔnyi la wakiso. Tênde diɛnyɛlɔ dimɔtshi.
13. Diɛnyɛlɔ diakɔna dia l’Afundelo diɛnya ɔnɛ: apami ndo amato wa kɔlamelo wa lo nshi yakafundamaka Bible waki l’asolo wele oko waso ndo wakahomanaka l’akambo efula oko wahomana laso ɛlɔ kɛnɛ na?
13 Abarahama, lokombakomba, akanyange efula lam’akavu wadiɛnde kânga mbakinde la mbetawɔ lo eolwelo. (Etatelu 23:2; ɛdika la Heberu 11:8-10, 17-19.) Davidɛ kanga ndjatshumoya akayaoke ɔnɛ pɛkato kande akawetɛ oko onto lahasungana kambɛ Jehowa. (Osambu 51:11) Mɔsɛ akakanyiyaka ɔnɛ nde kema l’akoka. (Etumbelu 4:10) Epafɔrɔdito akakɔmɔ lam’akayeyaka anto ɔnɛ hemɔ ka wolo kakoshimbe dia nde kotsha lutumu lande l’“Ulimu wa [Nkumadiɔndjɔ, NW].” (Filipi 2:25-30) Paulo akahombaka ndɔshana la demba diande dia pɛkato. (Romo 7:21-25) Akɛnama dia Ewadiya la Sutukɛ, akadiyɛso ahende w’akitami wa l’etshumanelo ka la Filipi waki l’ekakatanu ɛmɔtshi lam’asawɔ. (Filipi 1:1; 4:2, 3) Ande ekeketshelo dia mbeya ɔnɛ akanga wa kɔlamelo asɔ waki l’asolo wele oko waso ndo wakahomanaka l’akambo wɔfɔnyi la wahomana laso, koko vɔ kompekɔ lee! Ndo Jehowa nde lawɔ kombâkalɛ.
14. (a) Dihomɔ diakɔna diakakambe Jehowa ladiɔ olimu dia tokimanyiya woho wa sho kondja ekeketshelo k’oma lo Dui diande? (b) Lande na katondja tojurnalɛ Tshoto y’Etangelo la Réveillez-vous! asawo w’endana la woho wasɛna anto, nkumbo, ndo ekakatanu w’endana l’asolo w’anto na?
14 Dia tokimanyiya woho wa sho kondja wolo oma lo Dui diande, Jehowa ndjakimanyiyaka l’olui w’ɔhɔmbɔ wa kɔlamelo ndo wa kɛsɔ dia tosha ‘mbo ya ndɛ ya wolo ndo yafukɔfukɔ lo tena diahombama.’ (Mateu 24:45) Aya edja efula, ɔhɔmbɔ wa kɔlamelo ekɔ lo kamba la tojurnalɛ Tshoto y’Etangelo ndo Réveillez-vous! dia mamɛ mɛtɛ ya lo Bible ndo sambisha Diolelo diaki Nzambi oko tshɔi yakɔ y’elongemelo kele l’anto. Djekoleko lo ɛnɔnyi akumi amɔtshi weeke ka mbeta ɛnɛ, tojurnalɛ tɔsɔ tekɔ lo tondja la wonya asawo w’oma l’Afundelo w’endana la woho wasɛna anto, la nkumbo, ndo l’ekakatanu wa l’asolo wele kânga anto wa Jehowa amɔtshi wekɔ lo mpomana lawɔ. L’oyango akɔna wadianganyema awui asɔ na? Ele mɛtɛ dia kimanyiya wanɛ wahomana l’ehemba akɔ dia vɔ kondja wolo la ekeketshelo oma lo Dui dia Nzambi. Koko, asawo akɔ asɔ tokimanyiaka sho tshɛ dia sho mpotɔ ɔlɔlɔ akambo wele ondo wekɔ lo komela anangɛso l’akadiyɛso amɔtshi. Ɔnkɔsɔ, tambokondja dihomɔ di’amɛna efula diatokimanyiya woho wa sho ndjela ɛtɛkɛta wa Paulo wata ɔnɛ: “Nyukikitsha akanga w’etema a weodu, nyusukeli wane weli weodu, nyuyali la memakana le antu tshe.”—1 Tesalonika 5:14.
Dikumanyi Diele “Eshamelu Uma lu Lopepe”
15. Kakɔna kakatatshi Isaya lo dikambo dia wanɛ wakamba oko dikumanyi, ndo ɔkɛndɛ akɔna wele l’ahɛka awɔ oma lo dikambo sɔ na?
15 Yɛdikɔ kina nto yakɔshi Jehowa dia tokimanyiya lam’akɔmɔso ko—dikumanyi dia l’etshumanelo. Isaya akafunde lo dikambo diawɔ ate: “Untu l’untu ayuyala uku eshamelu uma lu lopepe, uku ukumbo uma lu ngimbi, uku ekedi w’ashi lu kete ya wumu, ndu uku dedi dia dive dia wuki l’usui watuhekuyaka antu.” (Isaya 32:1, 2) Omalɔkɔ, dikumanyi diekɔ l’ɔkɛndɛ wa kotsha akoka asɔ wakate Jehowa lo dikambo diawɔ. Vɔ ‘pombaka ndjâla’ tɔkɔkɔ t’ekeketshelo ndo ta mbɔladia anto akina asolo ndo mbetawɔ dia ‘mɛmbanela wetsho [kana “ekakatanu”; kana “diango dia wotsho” lo ndjela tshɛkɛta yakɔ oko weyɔ] onto la onyande.’ (Ngalatiya 6:2) Woho akɔna akokawɔ ntsha dikambo sɔ na?
16. Kakɔna kakoka dikumanyi sala dia kimanyiya ɔnɛ layaoka ɔnɛ nde hasungana nɔmba na?
16 Oko wakataditshi, mbala mɔtshi, onto lambɔkɔmɔ mbeyaka mɛna di’oko nde hasungana nɔmba. Kakɔna kakoka ntsha dikumanyi na? Vɔ kokaka nɔmba lande ndo mbɔlɔmbɛ. (Jakoba 5:14) Nɔmba paka Jehowa oto l’atui w’onto lambɔkɔmɔ dia nde mbokimanyiya woho wa nde mpotɔ ɔnɛ Jehowa l’anto akina mbôka ngandji ayonga mɛtɛ ekeketshelo k’oshika. Lo mboka dɔmbɛlɔ dia l’ohetoheto ndo di’oma ka tshina di’otema diaki Ekumanyi kɛmɔtshi mbeyaka keketsha elongamelo k’onto lele la lɔkɔnyɔ. Onto akɔ mbeyaka kimanyiyama lo nde kana yimba ɔnɛ: naka dikumanyi mbetawɔka ɔnɛ Jehowa ayohokamɛ alɔmbɛlɔ awɔ lo lokombo lande, kete nde lawɔ mbeyaka monga l’elongamelo kakɔ kɛsɔ.
17. Lande na kahomba dikumanyi ndjâla ampokami wele l’asolo wa kɛtshi?
17 Jakoba 1:19 mbutaka ɔnɛ: “Untu tshe [pombaka mpokamɛka esadi ndo atɔtɛkɛtake, NW].” Dia kimanyiya wanɛ wambɔkɔmɔ woho wa vɔ kondja wolo w’oyoyo, dikumanyi pombaka ndjâla nto ampokami wele la kɛtshi k’onto. Mbala mɔtshi, ase etshumanelo mbeyaka ndjâla ko wekɔ lo ndɔshana l’awui amɔtshi kana ekakatanu wahawakoke mbashidiya lo dikongɛ nɛ di’akambo. L’etena kɛsɔ, kɛnɛ kayonga ohomba le wɔ kema l’okandwelo ɔmɔtshi dia “shidiya” dikambo diele lawɔ koko paka ompokami w’ɔlɔlɔ wahombawɔ sawola lande—ompokami w’ɔlɔlɔ wahowatɛ ɔnɛ ondo ngasɔ mbokanyu, koko layowahokamɛ aha la mbalombosha.—Luka 6:37; Romo 14:13.
18, 19. (a) Woho akɔna wele monga suke dia nonga kimanyiyaka ekumanyi di’aha nde mbahɛ onto lambɔkɔmɔ wotsho okina kana wotsho woleki na? (b) Etombelo akɔna wayotomba naka dikumanyi diambɛnya ɔnɛ ‘vɔ mbokaka anyawɔ ngandji’ na?
18 Dikumanyi le, naka nyayongaka suke dia mpokamɛ, kete nyayokimanyiyama di’aha mbahɛ̂ wanɛ wambɔkɔmɔ wotsho okina kana wotsho w’efula aha la nyu mbeya. Oko ɛnyɛlɔ, naka ɔnangɛso kana kadiyɛso kɛmɔtshi ambohandja nsanganya mɔtshi kana hayâsasa l’olimu w’esambishelo, onde mɛtɛ nde ayonga l’ohomba w’alako woho wa kamba olimu kambe kana mbɔtɔka lo nsanganya nshi tshɛ? Ondo ngasɔ. Ko onde, wɛ mbeyaka otondo a dikambo diohokosanya oka? Onde yonge yande yaya l’ekakatanu ɛmɔtshi? Onde ɛkɛndɛ ande wa lo nkumbo wêke ka tshikitana oka? Onde awui akina wekɔ kana ekakatanu wôdingitanya wolo efula kana wamboleka wotsho le nde? Ohɔ dia, onto akɔ mbeyaka ndjaoka dia nde ambokongola onongo a woke lo woho wahandakoke kamba olimu efula.
19 Ko woho akɔna wakokayɛ kimanyiya ɔnanyɔ kana kadiyɛ na? Longa la ntondo ka wɛ pembola dikambo dimɔtshi kana ka mbisha alako. (Tukedi 18:13) Oma lo mboka wembola woludi la yimba, ‘nkundola’ tokanyi tele l’otema w’onto. (Tukedi 20:5) Tɔ̂nyɔlake tokanyi tɔsɔ—ɔsatɔ la nɛmɔ. Onto lambɔkɔmɔ mbeyaka monga l’ohomba wa kondja eshikikelo k’ɔnɛ: Jehowa tokanɛka ndo mpotɔka ɔnɛ: mbala mɔtshi akambo watokomɛ todjɛka wekamu. (1 Petero 5:7) Etena kɛnya dikumanyi woho wa ‘nsaki ka ngasɔ otsha le anyawɔ,’ wanɛ wambɔkɔmɔ ‘wayokondja ekeketshelo lo anima awɔ.’ (1 Petero 3:8; Mateu 11:28-30) Etena kakondjawɔ mumuya ka ngasɔ, hawotonga l’ohomba wa vɔ mbatɛ nto ɔnɛ: nyokambe kambe; etema awɔ wayowasokoya dia vɔ ntsha kɛnɛ tshɛ kakokawɔ ntsha l’ekanelo ka lomba dia kambɛ Jehowa.—Ɛdika la 2 Koreto 8:12; 9:7.
20. Lam’ele ekomelo ka lɔlɔnga la kɔlɔ lɔnɛ kaya ka suke, sho pombaka mbɔsa tɛdikɔ dia ntsha dikambo diakɔna?
20 Mɛtɛ, tekɔ lo nsɛna l’etena koleki wolo tshɛ lo lɔsɛnɔ l’onto. Ekakatanu wa lo lɔsɛnɔ watomba l’andja waki Satana ɔnɛ wekɔ lo tadɛ mbudɛ tsho edja tshɛ katataleke nyɔngɔmɛ lo tena di’ekomelo. Ohɔ dia, oko kimbwe kadikita, Diabolo nongamɛka ɔnɛ tɔkɔmɔ kele tohekɔ woho wa nde tonda aha kânga l’okakatanu wate kana oko nyama ya wɔdu munda. Ande lowando lahomba monga laso lam’ele Jehowa atoshaka ɔnɛ lambɔkɔmɔ wolo lee! Toyakimanyiya l’ɔlɔlɔ tshɛ la tɛdikɔ takandɔshi dia tosha wolo wa sho tetemala, wate kana oko nde ekɔ lo tosha ahafu wa wolo wa fudu ka pongo kalombɛ lo loowa. Lam’ele ekomelo ka lɔlɔnga la kɔlɔ lɔnɛ kaya suke, ɔnɛ kema etena ka sukukala lo lowango laso la kondja difuto—lɔsɛnɔ la pondjo.—Heberu 12:1.
Okonde Ayokadimola Na?
◻ Kakɔna kakokaso nongamɛ ɔnɛ Jehowa ayotosalɛ lo ndjela alɔmbɛlɔ aso na?
◻ Lo weoho akɔna wakokaso kondja wolo oma l’atei wa diwotɔ diaso di’Akristo?
◻ Woho akɔna watokimanyiya Dui dia Nzambi dia sho kondja wolo w’oyoyo?
◻ Kakɔna kakoka sala dikumanyi dia kimanyiya wanɛ wambɔkɔmɔ dia vɔ kondja wolo w’oyoyo?
[Caption]
Lam’atalolaso olongwanelo aso tatohɛke wanɛ wele l’ohomba w’ekeketshelo
Dikumanyi kokaka nɔmba Jehowa dia nde kimanyiya wanɛ wambɔkɔmɔ dia vɔ mpotɔ ɔnɛ vɔ mbokamaka ngandji efula