BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ wa Watchtower
Watchtower
BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ
Ɔtɛtɛla
  • BIBLE
  • EKANDA
  • NSANGANYA
  • w97 8/1 lk. 4-6
  • Woho Wakokayɛ Ndakanya Nkum’otema Kayɛ

Ndooko vidɛo yele lo kɛnɛ kɔsɔnyiyɛ.

Otokimwe, munga kakongi etena kakayatelesharjɛki vidɛo.

  • Woho Wakokayɛ Ndakanya Nkum’otema Kayɛ
  • Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—1997
  • Ɛtɛ w'awui wahɔnyi
  • Awui wa woho akɔ
  • Yimba, Otema, ndo Nkum’otema Kayɛ
  • Naka Wɛ Lanɛ, wɛ mbaleka sungana ndo mbalekana munanda onto lo yoho yande ndamɛ Ambosala Kɔlɔ
  • “Nyuyali la Khum’utema k’Ololo”
  • Ngande wakokaso monga la nkum’otema k’ɔlɔlɔ?
    ‘Nyotshikale lo ngandji ka Nzambi’
  • Nkum’otema k’ɔlɔlɔ la ntondo ka Nzambi
    Woho wa ntshikala lo ngandji ka Nzambi
  • Onde nkum’otema kayɛ kekɔ ɔnɔmbɔdi wa mbɛkɛ otema?
    Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—2015
  • Tohokame kɛnɛ katotɛ nkum’otema kaso
    Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—2007
Enda awui akina
Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—1997
w97 8/1 lk. 4-6

Woho Wakokayɛ Ndakanya Nkum’otema Kayɛ

‘NKUM’OTEMA ka pudipudi ekɔ kusɛ kaleka kimanyiya onto dia nde ndala djɔ dimɛna.’ Yokedi shɔ y’edjedja shikikɛka dikambo nɛ di’ohomba efula: Etena kahokamɛso nkum’otema kaso, sho mongaka la wɔladi ndo la ki ka l’atei w’otema.

Koko, aha anto tshɛ mbalanga mpokamɛ nkum’otema kawɔ. Adolf Hitler akate ɔnɛ olimu ande aki wa tshungola anto oma lo ekanyikanyi kawafukutanya, mbut’ate lokanyi l’anyanya lelɛwɔ ɔnɛ nkum’otema. Lowandji lande la mbokiyaka anto tshɛ wɔma ekɔ ɛnyɛlɔ ka lonyangu efula kɛnya woho wakoka anto monga l’osehe wa mamba naka vɔ ntona mpokamɛ nkum’otema kawɔ. Popo ndo ɛlɔ kɛnɛ, ekɔ anto amɔtshi wasala awui w’epetenge, wahokana ndo kɛtshi kânga yema: vɔ mbeyanaka la amato la wolo ndo ndjakaka anto ko hawoke ndo nkandji l’asolo. Efula ka wanɛ wasala akambo asɔ ele ana w’akɛnda, ndo lofulo lawɔ lekɔ lo tadɛ paka mbudɛ tsho. Diɔ diakɔ diele, lo dibuku dimɔtshi diakayasha lo wekelo wa dikambo sɔ, wakafunde ɔtɛ a dui wahɔnyi wata ɔnɛ: Ana Waha la Nkum’otema.

Kânga mbele anto suke la tshɛ hawotokanyiyaka kânga yema dia ntsha dikambo dimɔtshi di’epetenge, anto efula hawoke pâ l’asolo dia ntsha akambo wa mindo wele oko loseka kana monanyi, dia mbuta kashi, kana dia dimbiyana. Lɔkɛwɔ l’anto wa l’andja w’otondo lambofukutana. Lam’akandatɛkɛtaka dikambo di’apɔstazi a woke, mbut’ate woho ɔnɛ wayɔtɔmbɔkɔ anto oma l’ɔtɛmwɛlɔ wa mɛtɛ, ɔpɔstɔlɔ Paulo akafunde ɔnɛ Akristo amɔtshi wayetawɔ tɔsɛngiya t’andja ɔnɛ ko ndjoyala oko wanɛ wele ‘nkum’otema kawɔ kambodjama tshapa la lowolo lambololɔ dja.’ (1 Timote 4:⁠2) Wâle wa lɔkɛwɔ l’onto fukutana wambɔtɛkɔya lo “nshi y’ekumelo” nyɛ yasɛnaso. (2 Timote 3:⁠1) Ɔnkɔnɛ, Akristo pombaka sala la wolo awɔ tshɛ dia kokɛ nkum’otema kawɔ. Sho kokaka kilama naka sho kilakanyaka ndo kilowanyaka.

Yimba, Otema, ndo Nkum’otema Kayɛ

Ɔpɔstɔlɔ Paulo akate ate: “Dimi lambuta mete lu Kristu, halati kashi. Khum’utema kami keko omenyi ami lu [“nyuma k’ekila,” NW].” (Romo 9:⁠1) Lâsɔ nkum’otema kokaka monga ɔmɛnyi. Tɔ kokaka sɛdingola lɔkɛwɔ l’onto ko lietawɔ kana lianya. Efula k’akoka wele laso wa mbeya tshikitanya ɔlɔlɔ la kɔlɔ Otungi aso mbakawadje l’atei w’otema aso. Koyanga mbediɔ ɔsɔku, nkum’otema kaso kokaka sembolama ndo ndakanyema. Lo yoho yakɔna na? Ele lam’ayotekaka dia kondja ewo k’oshika oma l’Ɔtɛkɛta wa Nzambi. Ɔpɔstɔlɔ Paulo ekɔ lo mbuta ate: “Nyohilwame lo mbetɛ yimba yanyu oyoyo, dia nyamɛ shikikɛ ɔnkɔnɛ wele lolango la Nzambi l’ɔlɔlɔ, letawɔma ndo la kokele.” (Rɔmɔ 12:​2, NW) Etena kadjayɛ tokanyi ta Nzambi la lolango lande lo yimba yayɛ, nkum’otema kayɛ tatɛka kɛndakɛnda lo yoho yoleki mbɔtɔnɛ la lolango la Nzambi.

L’andja w’otondo, Ɛmɛnyi wa Jehowa wambokimanyiya miliyɔ y’anto dia vɔ ‘mbeka dia mbeya Jehowa Nzambi la Yeso Kristo.’ (Joani 17:⁠3) Oma l’ɔlɔngɔswɛlɔ wakawasale wa ndakanyaka anto Bible lawakawɔ aha la mbalɔmba falanga, vɔ ndakanyaka anto wele l’etema wa losembwe ɛlɛmbɛ wa Jehowa lo kɛnɛ kendana l’akambo wa dieyanelo, l’ɔnwɛlɔ wa wanu, la diwala, l’awui w’okanda, ndo l’akambo akina efula.a (Tukedi 11:1; Mako 10:​6-12; 1 Koreto 6:​9, 10; Efeso 5:​28-33) Mbeka dia kondja ‘ewo kɛsɔ k’oshika’ ekɔ dui dimɔtshi di’ohomba efula di’onto monga la nkum’otema kɔtɔnɛ la lolango la Nzambi. (Filipi 1:⁠9) Lo mɛtɛ, oyadi kânga l’ɔkɔngɔ w’Okristo kondja ewo ka shikaa ka Bible, nde pombaka tetemala ndesha yimba yande Ɔtɛkɛta wa Nzambi esangɔ l’esangɔ naka nde nangaka nkum’otema kande kɛndakɛndaka dimɛna.​—⁠Osambu 1:​1-3.

Bible kakatanyaka nto nkum’otema la otema wa didjidji, lɛnɛ odjashi tokanyi taso la asolo aso. (Romo 2:15) Yimba la otema pombaka kamba kâmɛ dia nkum’otema kɛndakɛnda dimɛna. Kɛsɔ mɛnyaka ɔnɛ aha paka mbidjaka awui lo yimba yayɛ tsho kete lâsɔ ambokoka. Wɛ pombaka nto sembolaka otema ayɛ: tokanyi ta l’otema ayɛ, nsaki yayɛ la nango yayɛ. Diɔ diakɔ diakamba dibuku dia Tukedi la tɔtɛkɛta t’ɔnɛ: “Ɛdiya otema ayɛ,” “shikikɛ otema ayɛ,” ndo “lɔmbɔla otema ayɛ.” (Tokedi 2:​2, NW; Tuk. 23:​19, NW; Tuk. 27:​23, NW) Yoho mɔtshi yakokayɛ sembolaka otema ayɛ ele lo kanaka yimba l’Afundelo. Osambu 77:12 mbutaka ɔnɛ: “Dimi layukana yimba dia elimu aye tshe, layuwasawulaka l’utema ami ne dia etsha eye.” Okanelo wa yimba tokimanyiyaka dia sho munanda evɔ aso ndo sɛdingola mposa yaso.

Ohɔsa dia wɛ ekɔ la mbekelo kɛmɔtshi ka mindo, ɛnyɛlɔ oko wɛ ekɔ ɔhɔmbɔ wa mfɔka. Oko weya anto suke la tshɛ, ondo ndo wɛ mɛtɛ mbeyaka ɔnɛ mfɔka kokaka salɛ demba diayɛ kɔlɔ. Ndo nto, kânga mbakotshutshuya angɛnyi ayɛ la nkumbo kayɛ dia wɛ tshika, wɛ mɛnaka paka wolo oto dia tshika nɔ mfɔka. Ngande wakoka okanelo wa yimba lo awui wa Bible keketsha nkum’otema kayɛ lo dikambo sɔ na?

Ɛnyɛlɔ kɛmɔtshi tɔ kɛnɛ: hemba dia kanaka yimba l’ɛtɛkɛta wa Paulo wofundami lo 2 Kɔrɛtɔ 7:1 (NW) ɔnɛ: “Lâsɔ, lam’ele tekɔ l’alaka anɛ, nyu elangemi ami, nyɛsɔ toyaɛdia oma lo mindo tshɛ ka demba ndo ka yimba, tolowanya eongelo k’ekila lo wɔma wa Nzambi.” Yanga dia mana ɛtɛkɛta ɛsɔ fundo. Yambola wate: ‘Alaka akɔna asɔ wata Paulo na?’ Naka wɛ mbadia avɛsa wosukanyi la divɛsa sɔ, kete wɛ ayɛna di’avɛsa asɔ w’ohomba efula mbutaka ɔnɛ: “Nyumo uma l’atei awo, nyuyatuli uma le wo, mbata [Jehowa], tanyunandaki engo ka kolo; ku dimi layunyulungula. Layuyala uku Shenyu, nyu nyayuyala an’ami w’apami la an’ami w’amantu, mbata [Jehowa] Kanga-Wulu-Tshe.”​—⁠2 Koreto 6:​17, 18.

Didjango dia Paulo diatotɛ dia sho ‘ndjaɛdia oma lo mindo’ diamboleka keketshama lanɛ! Dia ndeka totshutshuya dia sho ndjela didjango sɔ, Nzambi ambotolaka dia ‘tolongola,’ mbut’ate todja lo dihafu diande dia tokokɛka. Wɛ mbeyaka ndjambola wate: ‘Onde layonga la diokanelo di’oshika lam’asami la Nzambi​—⁠oko diokanelo dia lam’asa ɔna nde la she?’ ‘Nongɔma’ kana nangema oma le Nzambi ka lomba ndo ka ngandji​—⁠shi ɔsɔ ekɔ kanyi y’ɔlɔ efula? Naka wɛ mɛnaka di’oko kanyi shɔ hayosungana le yɛ, kete enda ɔnkɔnɛ watɛnyaka ambutshi wa ngandji lolango lele lawɔ otsha le anawɔ. Ohokanyiya dia wɛ ekɔ la diokanelo dia ngasɔ lam’asayɛ la Jehowa! Lo yɛdikɔ yatayaleke kana yimba lo dikambo sɔ mbayotafulanɛka ndo saki kayɛ ka monga la diokanelo dia ngasɔ lam’asayɛ la Nzambi.

Koko, lembetɛ dikambo nɛ: Wɛ kokaka mbɔtɔ la Nzambi ɔngɛnyi paka naka wɛ ‘ambotshika munanda ɛngɔ ka mindo.’ Lâsɔ, yambola wate: ‘Shi ɔnwɛlɔ wa mfɔka ekɔ ‘dikambo dimɔtshi dia mindo’ diahalange Nzambi? Kema ɔnwɛlɔ wa mfɔka ‘mbidjaka demba mindo,’ mbidjakami lo wâle wa ndjotakola hemɔ ya weho la weho? Lam’ele Jehowa ekɔ Nzambi ka pudipudi kana k’“ekila,” onde nde kokaka mbetawɔ dia dimi ndjadjaka mindo la lolango lami dimɛ lo yoho shɔ?’ (1 Petero 1:​15, 16) Lembetɛ dia Paulo ekɔ lo tewola nto oma lo ‘mindo ya yimba.’ Lâsɔ yambola wate: ‘Onde ɔnwɛlɔ wa mfɔka ɔnɛ mbahemɛka tokanyi tami? Onde layoyanga dia mondoyaka mposa kami, ko ndjodja ndo demba diami lo wâle, ndjofukutanya nkumbo kami kana ndjolanya lokumu lami la ntondo ka Nzambi? Lo yɛdikɔ yakɔ yambomotshika ɔnwɛlɔ ami wa mfɔka fukutanya lɔsɛnɔ lami?’ Naka wɛ ndjaoka wembola ɛsɔ, kânga mbatowotshindjaka onto yimba, kete ondo wɛ ayonga la dihonga dia tshika mbekelo kɛsɔ!

Eelo mɛtɛ, wɛ mbeyaka monga l’ohomba w’ekimanyielo ndo ekeketshelo oma le anto akina dia wɛ tshungɔ oma l’ɔnwɛlɔ wa mfɔka. Koko, naka wɛ kanaka yimba lo Bible, kete wɛ ayolakanya nkum’otema kayɛ ndo ayokikeketsha efula dia wɛ ndjâtshungola oma lo lɔhɔmbɔ la mfɔka.

Naka Wɛ Lanɛ, wɛ mbaleka sungana ndo mbalekana munanda onto lo yoho yande ndamɛ Ambosala Kɔlɔ

Kânga mbayatshutshuyaso la wolo aso tshɛ dia ntsha kɛnɛ kele ɔlɔlɔ, lo tena dimɔtshi wɛɔdu aso ndjotâhemɛka ko sho ndjosalaka munga. L’etena kɛsɔ, nkum’otema kaso kayomɛ tɛ̂nya pâ, koko sho mbeyaka ndjoyala la mposa ka wolo ka kinya yimba. Kana, sho mbeyaka ndjɔkɔmɔ otema ko ndjohekɔ dia ndjâtshutshuya woho wa kambɛka Nzambi. Koko, nyɛsɔ tôhɔ kɛnɛ kakakomɛ Nkumekanga Davidi. L’ɔkɔngɔ wa nde sala loseka nde la Bɛtɛ-Shɛba, nkum’otema kande kakawɛnya pâ. Ɔnkɔnɛ mbakɔndɔlande pâ kakandokaka l’asolo: “Lunya laye laki wutshu ladiku diami ndu la yanyi ndu l’utshu, wulu ami wakashili uku atumaka ashi l’owo.” (Osambu 32:⁠4) Aki pâ efula, shi mɛtɛ? Eelo! Koko, lonyangu lɔsɔ lɔtɔnɛ la lolango la Nzambi lakatshutshuya Davidi dia nde ndjâtshumoya ko nɔngɔsɔla diokanelo diasande la Nzambi. (Ɛdika la 2 Koreto 7:10.) Ɔsɛngɔsɛngɔ ɔsɔ wa Davidi lam’akinde la pâ l’asolo ekɔ djembetelo yɛnya hwe ɔnɛ nde akayatshumoya l’otema ɔtɔi. Nɛ dia nde akahokamɛ kɛnɛ kakawotɛ nkum’otema kande, Davidi akakimanyiyama dia kadimola otema ko ndjokondja ɔngɛnɔngɛnɔ ande l’ɔkɔngɔ diko.​—⁠Osambu 51.

Dikambo dia woho ɔsɔ kokaka ntshama ndo nshi nyɛ. Anto amɔtshi wakeke Bible vɔ l’Ɛmɛnyi wa Jehowa lo nshi yakete koko wakayotshika lam’akawayeya ɔnɛ nsɛnɔ yawɔ hayɔtɔnɛ l’ɛlɛmbɛ wa Nzambi wa la diko. Ondo vɔ wakadjasɛka la pami kana la omoto lo loseka kana waki fumbe ya ditshelo dimɔtshi dia mindo. Nkum’otema kawɔ kakawaɛnyaka pâ!

Naka ndo wɛ mbele la dikambo dia ngasɔ, kete enda ɛtɛkɛta wakatɛkɛta ɔpɔstɔlɔ Petero lushi la Pɛntɛkɔsta. Lam’akandataka pɛkato y’anyande Ase Juda, ‘vɔ wakakɛtɛ solo.’ L’ɔtɛ wa vɔ nɛmba otema, vɔ wakayele dako dia Petero, mbut’ate wakakadimola etema ko wakayohomɔ lokolo l’ɔlɔ lo asho wa Nzambi. (Etsha 2:​37-41) Ndo wɛ lawɔ kokaka ntsha ngasɔ! Lo dihole dia wɛ mboka Jehowa nde l’ɔlɔngɔswamelo wakinde ɔkɔngɔ nɛ dia nkum’otema kayɛ kɛ̂nyaka pâ, tshika nkum’otema kayɛ kakotshutshuya dia wɛ ‘kadimola otema ko sekesɔ oma lo kɔlɔ.’ (Etsha 3:19) Naka wɛ mbɔsa tɛdikɔ ta wolo ndo ndjâtshutshuyaka l’otema ɔtɔi, kete wɛ kokaka tshikitanya lɔsɛnɔ layɛ lo yoho yahombama ko mpomɔ lokolo l’ɔlɔ lo asho wa Nzambi.

“Nyuyali la Khum’utema k’Ololo”

Oyadi wɛ eke kaa mumɛ la mbeka mboka ya Jehowa kana aya ɛnɔnyi efula wamboyohotɔ akambo efula oko Okristo wambotshunda wɔɔngɔ, dako dia Petero nɛ sunganaka le yɛ: “Nyuyali la khum’utema k’ololo.” (1 Petero 3:16) Nkum’otema k’ɔlɔlɔ ekɔ ɛngɔ k’ohomba efula, tɔ bu oshikɔ wa wotsho. Lakanyakatɔ lo mbidjaka lomba la lo Bible, Ɔtɛkɛta wa Nzambi, lo yimba la l’otema ayɛ. Hokamɛka nkum’otema kayɛ lam’akewolatɔ. Onga la wɔladi wa l’otema wakoka onto kondja naka nde ndjelaka awui wa nkum’otema kande.

Eelo mɛtɛ, ndakanya nkum’otema kayɛ ndo kisembola ekɔ olimu wa wolo efula. Koko, wɛ kokaka nɔmba Jehowa Nzambi dia nde kokimanyiya. Oma l’ekimanyielo kande, wɛ ayokoka kambɛka Nzambi ‘la nkum’otema k’ɔlɔlɔ ndo la mbetawɔ kaha la lokeso.’​—⁠1 Timote 1:⁠5.

[Footnote]

a Aha wɛ mengenga dia ntshɔ l’etshumanelo k’Ɛmɛnyi wa Jehowa wa lo ngelo kanyu kana fundɛ afundji wa jurunalɛ nyɛ mukanda naka wɛ nangaka onto ndjoketshaka Bible lakayɛ aha la kɔlɔmba falanga.

[Caption]

[Footnotes]

[Caption on page 6]

[Caption on page 6]

Mbadiaka Ɔtɛkɛta wa Nzambi ndo kanaka lawɔ yimba tokimanyiyaka dia sho ndakanya nkum’otema kaso

    Ekanda wa l’Ɔtɛtɛla (1983-2025)
    Tomba
    Ɔtɔ
    • Ɔtɛtɛla
    • Kahana l'onto
    • Nango
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ɛlɛmbɛ w'okambelo
    • Awui wa sheke
    • Paramètres de confidentialité
    • JW.ORG
    • Ɔtɔ
    Kahana l'onto