Jehowa Kotshaka Alaka Ande Le Akanga Wa Kɔlamelo
“One lakalaki daka ne eli la kolamelu.”—HEBERU 10:23.
JEHOWA nɔmbaka ekambi ande dia vɔ pamia ndo keketsha mbetawɔ kawɔ le nde ndo l’alaka ande. Onto lele la mbetawɔ ka ngasɔ kokaka mbetawɔ l’otema ande tshɛ ɔnɛ Jehowa ayokotsha alaka ande. Dui diande diakasambiyama mbutaka ɔnɛ: “[Jehowa] kanga lulimbilimbi akatshibi ati: Mete, kene kakamakani, kayuyala; La kene kakamasanguya, [“kayokotshama,” NW].”—Isaya 14:24.
2 Etelo k’ɔnɛ: “[Jehowa] kanga lulimbilimbi akatshibi,” mɛnyaka ɔnɛ nde tshikaka dɔkɔlɔkɔ dia kotsha alaka ande. Diɔ diakɔ diata Dui diande ɔnɛ: “Ekamaki [Jehowa] l’utema aye tshe, tekamaki yimba yaye hita. Uwetawoki lu akambu aye tshe, ku ndi ayukolongoswela mbuka yaye.” (Tukedi 3:5, 6) Naka sho mbɛkama Jehowa ndo naka sho shamɛ nɔmbwama la lomba lande, kete hatotohomɔ lokolo la kɔlɔ lo mboka kaso k’otsha lo lɔsɛnɔ la pondjo, nɛ dia lomba la Nzambi lekɔ “utamba a lumu le wane watu[li]ekamaka.”—Tukedi 3:18; Joani 17:3.
Mbetawɔ ka Mɛtɛ lo Nshi y’Edjedja
3 Kɛnɛ kakatshelɛ Jehowa wanɛ waki la mbetawɔ ka mɛtɛ mɛnyaka nganɛ wakokaso mbowɛkama. Oko ɛnyɛlɔ, ambeta ɛnɔnyi ndekana 4400, Nzambi akatɛ Nɔa ate andja wa lo nshi yande waki suke la nanyema la Mvula k’Elola kayɔlɔ lo nkɛtɛ k’otondo. Nde akatɛ Nɔa dia sɛla wâto a luudu wa woke dia shimbɛ nsɛnɔ y’anto la ya waa nyama. Nɔa akandatshe na? Heberu 11:7 totɛka ɔnɛ: ‘Oma lo mbetawɔ, Nɔa, l’ɔkɔngɔ wa Nzambi mbêwola akambo wahatɛnamaka, akɛnya wɔma wakandawokaka ko akasɛlɛ wâto a luudu dia mbitsha wa lo luudu lande.’ Bonde kaki Nɔa la mbetawɔ ka ngasɔ l’ɛngɔ kaki atatshamaka, ɛngɔ ‘kahatɛnamaka’ na? Nɛ dia nde akeyaka awui wakatshelaka Nzambi anto ntondo ndo nde akeyaka ɔnɛ kɛnɛ tshɛ kata Nzambi kotshamaka. Ɔnkɔnɛ, Nɔa aki l’eshikikelo ɔnɛ Mvula k’Elola kayɔlɔ.—Etatelu 6:9-22.
4 Ɛnyɛlɔ kekina k’onto lakɛnya mbetawɔ ka mɛtɛ ele Abarahama. Ambeta oko ɛnɔnyi 3900, Nzambi akawotɛ dia nde mbolambola Isaka, tshɔi yande y’ɔna yakawotɛ wadiɛnde, Sara. (Etatelu 22:1-10) Ko Abarahama akandatshe na? Heberu 11:17 mbutaka ɔnɛ: ‘Oma lo mbetawɔ, Abarahama lam’akandahembama, akahande nkimɔ Isaka oko olambo.’ Koko, kam’akinde suke la mbolambola, ondjelo wa Jehowa akoshimbe. (Etatelu 22:11, 12) Ko bonde kaketawɔ Abarahama ntsha dui dia ngasɔ na? Nɛ dia, oko wata Heberu 11:19, ‘nde akakanyiyaka ɔnɛ Nzambi ekɔ la wolo wa kânga mbolola [Isaka] oma lo nyɔi.’ Ko ngande wakakoke Abarahama monga la mbetawɔ lo eolwelo lam’ele nde kɔmɛna onto ɔmɔtshi ambolɔ ndo ndoko ɔkɔndɔ ɔmɔtshi wa lo nshi shɔ wakataka ɔnɛ onto ɔmɔtshi akolɔ na?
5 Ohɔ dia Sara aki l’ɛnɔnyi 89 lam’akalake Nzambi ɔnɛ vɔ wayota ɔna. Sara kokokaka ntshɔ diemi nto—aki oko tapa diambolanaka. (Etatelu 18:9-14) Nzambi akalɔngɔsɔla tapa dia Sara ko nde akayotaka Isaka. (Etatelu 21:1-3) Abarahama akeyaka ɔnɛ lam’ele Nzambi akakoke mbolola tapa dia Sara, lâsɔ, nde akakoke mbolola ndo Isaka. Romo 4:20, 21 mbutaka nganɛ lo dikambo di’Abarahama: ‘Nɛ dia daka dia Nzambi, nde komengenga oko onto laha la mbetawɔ, koko nde akakeketala lo mbetawɔ, ko akatombola Nzambi ndo aketawɔka l’otema ande tshɛ ɔnɛ Nzambi ekɔ la wolo wa ntsha kɛnɛ kakandalake.’
6 Ambeta ɛnɔnyi ndekana 3400, Jashua nde lawɔ akɛkamaka Nzambi. Ɛnɔnyi oleki lokama, ndo l’ɔkɔngɔ wa nde mɛna oma l’akambo wakokomɛka lo lɔsɛnɔ lande ɔnɛ Nzambi ekɔ onto lakokaso mbɛkɛ otema, nde akɛnya ɔkɔkɔ wana wakinde l’eshikikelo ka ngasɔ ata ate: “Nyu mbeyaka l’etema anyu ndu lu nyumu yanyu tshe nyati: Nduku dikambu diakati [“Jehowa Nzambi kanyu,” NW], lu dikambu dianyu, diahatatshama.”—Jashua 23:14.
7 Ambeta oko ɛnɔnyi 1900, akanga a ndjakitshakitsha efula wakɛnya ɔnɛ wekɔ la mbetawɔ ka mɛtɛ. Oma l’ekotshamelo ka pɔlɔfɛsi ya lo Bible, vɔ wakɛnyi nto ɔnɛ Yeso mbaki Mɛsiya ndo waketawɔ wetshelo ande. Oma l’awui wakatshamaka mɛtɛ ndo oma l’ekimanyielo k’Afundelo wa lo Hɛbɛru, vɔ wakayala la mbetawɔ lo kɛnɛ kakalakanyaka Yeso. Diɔ diakɔ diakawetawɔ ɛtɛkɛta ande lam’akawatɛ Yeso ɔnɛ Nzambi ayosha Juda la Jerusalɛma dilanya l’ɔtɛ w’ɔtɔmbɔkwɛlɔ awɔ. Ndo nto, lam’akandawatɛ kɛnɛ kakawahombe ntsha dia vɔ shimbɛ nsɛnɔ yawɔ, vɔ wakakitshe.
8 Yeso akatɛ ambetawudi ɔnɛ: lam’ayodingama Jerusalɛma la alembe w’apanganu, kanyolawɔ. Alembe w’Ase Rɔmɔ wakayoyaka mɛtɛ dia ndjɔlɔsha Jerusalɛma lo 66 T.D. Koko, alembe w’Ase Rɔmɔ wakayokalolaka, heyama bonde kande. Ɔsɔ aki djembetelo le Akristo dia vɔ ndawɔ oma l’osomba ɔsɔ, nɛ dia Yeso akate ate: “Lam’ayunyena elui w’alimbi wambudinga Jerusalema, kanyeyi nyati: Elanyelu kayo kaya suki. Lushi lako, wane weli la Judiya, kawulawo l’ekungu; wane weli l’atei a ngelu, kawumo; wane weli l’esui, tawuyakaki loko.” (Luka 21:20, 21) Wanɛ waki la mbetawɔ ka mɛtɛ wakamɔ oma la Jerusalɛma ndo oma l’emamu ayɔ ko wakalawɔ dia toyaomba l’ahole w’eshamelo.
Etombelo w’oma l’Ohombelo wa Mbetawɔ
9 Ko wanɛ waki komonga la mbetawɔ ka mɛtɛ akawatshe na? Vɔ kondawɔ lam’akawakondja diaaso. Vɔ wakafɔnya ɔnɛ ewandji awɔ wayowashimbɛ. Koko, ewandji ɛsɔ l’anto awɔ wakɛnyi tolembetelo t’ɔnɛ Yeso mɛtɛ mbele Mɛsiya. Ko lande na kakiwɔ kombetawɔ kɛnɛ kakandate na? Nɛ dia etema awɔ waki kɔlɔ. Etema awɔ wa kɔlɔ wakatombe sɛkɛ ntondo lam’akawɛnyi anto efula wahongomɔ oya le Yeso l’ɔkɔngɔ wa nde mbolola Larazo. Joani 11:47, 48 totɛka ɔnɛ: “Elombedi a waki la Afarise wakasangana [lo Sanhédrin: tuminadi ta lâdiko t’Ase Juda], wakambwana vati: Atshasu na? ne dia untu one [Yeso] ntshaka tulimbitelu efula. Naka shu tayutshika okone, keti antu tshe mbêtawo. Ku asi Romo wayuya, wayosa kete yasu la wudja asu.” Divɛsa 53 mbutaka ɔnɛ: “Uma ku lushi loso, vo wakadji sheki dia mbudiaka.”
10 Ɔsɔ mɛtɛ aki dihindo dia mamba diakatshe Yeso—nde akatondja Lazaro asɛna oma lo diombo! Koko, emboledi w’ɛtɛmwɛlɔ wakalangaka nyɔi ka Yeso paka l’ɔkɔkɔ w’ɔnɛ nde kambôlola onto. Kɔlɔ kawɔ ka ditshi kakayotomba sɛkɛ etena ‘kakɔtɔ ɛlɔmbɛdi a wake sheke dia ndjaka ndo Lazaro nɛ dia l’ɔtɛ ande mbakatshɔka Ase Juda efula le Yeso ko wakawetawɔ.’ (Joani 12:10, 11) Lazaro êke ka mbolɔ, ko ɛlɔmbɛdi ɛsɔ wolanga mbodiaka nto! Vɔ kondjakiyanyaka dia ntsha lolango la Nzambi kana dia kimanyiya anto. Vɔ waki akanga a lokaki, wakayakiyanyaka paka lo dikambo dia dihole diawɔ to la wahɔ awɔ vamɛ. “Vo wakaleki nanga lutumbu l’uma le antu uleki l’uma le [Nzambi].” (Joani 12:43) Koko vɔ wakayɛnaka diɛdimi lawɔ lo woho wakiwɔ komonga la mbetawɔ. Lo 70 T.D., alembe w’Ase Rɔmɔ wakaye nto ko wakayohandjolaka dihole diawɔ la wodja awɔ, ndo efula kawɔ wakavu.
Anto Amɔtshi Wakɛnya Mbetawɔ Kawɔ lo Nshi Yaso Nyɛ
11 L’eleko kaso kɛnɛ, apami la amato efula wele la mbetawɔ ka mɛtɛ wekɔ. Oko ɛnyɛlɔ, anto efula wa l’andja ɔnɛ wakalongamɛka lɔsɛnɔ la dimɛna l’etatelo k’ɛnɔnyi wa 1900. Koko lo nshi shɔ, Akristo waki la mbetawɔ le Jehowa wakewolaka anto ɔnɛ tangambɔtɔ l’eleko koleki ofukutanu wa tshɛ lo lɔsɛnɔ l’anto lanɛ laa nkɛtɛ. Kɛsɔ mbakatatshi Ɔtɛkɛta wa Nzambi lo Mateu tshapita 24, 2 Timote tshapita 3, ndo l’ahole akina. Kɛnɛ kakataka anto asɔ kakayokotshamaka lo 1914, lam’akatatɛ Ta dia Ntondo di’Andja w’Otondo. Andja ɔnɛ wakɔtɔ mɛtɛ lo “nshi y’ekomelo” ya “tena dia pâ, dia wolo mbikikɛ.” (2 Timɔtɛ 3:1, NW) Bonde kele paka ekambi wa Jehowa mbakakoke mbeya mɛtɛ ka dikambo sɔ na? Nɛ dia, lo ndjela ɛnyɛlɔ ka Jashua, vɔ waki la mbetawɔ ɔnɛ ndoko dui ɔtɔi diakate Jehowa diayeta weteta.
12 Ɛlɔ kɛnɛ, lofulo l’ekambi wa Jehowa wayaɛkɛ le nde, laya suke la miliyɔ shamalo l’andja w’otondo. Lo menda tolembetelo t’ekotshamelo ka pɔlɔfɛsi ya l’ɔtɛkɛta wa Nzambi, vɔ mbeyaka ɔnɛ: heta edja nto kete Nzambi ambokumiya dikongɛ nɛ di’akambo dioludi l’awui wa ngala, ndo wa mindo. Ɔnkɔnɛ, vɔ shikikɛka ɔnɛ etena kaya suke kayowɛna ekotshamelo ka 1 Joani 2:17 (NW), lɛnɛ ata Bible ɔnɛ: “Andja ɔnɛ wekɔ lo teete kâmɛ ndo saki katɔ, koko ɔnɛ latsha lolango la Nzambi tshikalaka pondjo.” Ekambi ande mbetawɔka l’otema ɔtɔi ɔnɛ Jehowa ayokotsha daka sɔ.
13 Polo lo yɛdikɔ yakɔna yɛkamayɛ Jehowa na? Wɛ kokaka ndjaɛkɛ lende lɔsɛnɔ layɛ l’otondo! Oyadi kânga ɛlɔ kɛnɛ wɛ koshishaka lɔsɛnɔ layɛ lo mbokambɛ, nde ayokosha lɔsɛnɔ la dimɛna efula lo eolwelo. Yeso toshikikɛka ɔnɛ: “Wonya woyaye wele wanɛ tshɛ wele lo waombo wa eohwelo [mbut’ate lo yimba ya Nzambi] wayoka dui diande ko wayotomba.” (Joani 5:28, 29, NW) Onde wɛ mbeyaka dɔkɔtɛlɛ dimɔtshi, owandji ɔmɔtshi wa pɔlitikɛ, nomb’ewo kɛmɔtshi, omundji ɔmɔtshi w’okanda, kana onto ɔmɔtshi lakoka ntsha dui sɔ? Ndoko, akambo wambeta lo nsɛnɔ y’anto mɛnyaka ɔnɛ hawokoke ntsha ngasɔ. Paka Jehowa mbakoka ntsha dikambo sɔ, ndo nde ayoditsha!
Nshi Yayaye ya Dimɛna Efula le Akanga wa Kɔlamelo
14 Yeso akɛnya ɔnɛ mɛtɛ elongamelo k’andja w’oyoyo wayɔlɔmbwama oma le Diolelo dia Nzambi dia l’olongo ekɔ elongamelo ka mɛtɛ, ata ate: “Wane weli la memakana, weko la otshoko, ne dia vɔ wayokita kete.” (Mateu 5:5) Dui sɔ shikikɛka mɛtɛ ka daka dia Nzambi dia lo Osambu 37:29 diata ɔnɛ: “Antu w’ololo wayukita kete, wayudjaseka loko pundju.” Yema la ntondo ka Yeso mvɔ, otshi ɔmɔtshi wa kɔlɔ akayɛnya mbetawɔ kande le nde ko Yeso akayowotɛ ate: ‘Wɛ ayonga la mi lo Paradiso.’ (Luka 23:43) Eelo, oko wende Nkumekanga ka Diolelo diaki Nzambi, Yeso ayolola pami kɛsɔ dia nde ndjɔsɛna lanɛ laa nkɛtɛ ndo ndjoyala la diaaso dia monga la lɔsɛnɔ la pondjo lo Paradiso kɛsɔ. Ɛlɔ kɛnɛ, wanɛ tshɛ wele la mbetawɔ lo Diolelo dia Jehowa kokaka, ndo vɔ lawɔ nongamɛ dia ndjɔsɛna lo Paradiso etena ‘kayokitola [Nzambi] akanga wa kɔlamelo tshɛ asɔi oma lo asho awɔ, ko nyɔi hoyala nto, delo hadioyala nto, koyanga kandji la ndjawi hoyala nto.’—Enyelo 21:4.
15 Tɔsɛ dioko taya l’andja w’oyoyo akɔ ɔsɔ. Tɔsɛ dioko tɔsɛna lɔkɔ. Dikambo dia ntondo diɛnaso ele anto wekɔ l’ɔngɛnɔngɛnɔ ndo vɔ mbidjasɛ kâmɛ lo wɔladi wa tshɛ. Vɔ wekɔ lo mɛna ekotshamelo k’awui wata Isaya 14:7 ɔnɛ: “Kete tshe yambuyala la mumuya ndu la ki. [Anto] wambutundo la kimbu y’ongenongeno.” Lande na kayawɔ ngasɔ na? Ntondotondo, mvudu yaya bu la sapi kana kɔkɔmɔ. Ohomba a diangɔ sɔ bu nto nɛ dia awui w’epetenge la wa ngala kema nto. Ekɔ paka oko nganɛ wakatatshi Dui dia Nzambi ɔnɛ: “Vo wayudjase, untu l’untu la tshina di’okodi andi wa vinyo, ndu la tshina dia utamba andi wa fingu. Ku nduku untu ayuwautsha woma.”—Mika 4:4.
16 Ata bu nto, nɛ dia ata wamboshimbama l’andja w’oyoyo ɔsɔ. Bɔngɛ tshɛ diambokadimɔ dihomɔ dia wɔladi. Lo yoho shɔ mbambokotshama Isaya 2:4 tshɛ lo tshɛ: “Vo wayutshula tombo tawo kungu, la akonga awo tukuwa ta loho. Wudja omotshi hawembela wudja ukina tombo, nduku antu haweka akambu wa ta ntu.” Awui asɔ mbakongɛso deko aha nɛ! Lande na na? Nɛ dia wanɛ wodjashi l’andja w’oyoyo wamboshilaka la mbeka dia ntsha dikambo sɔ lo nshi yakawakambɛka Nzambi l’andja w’edjedja.
17 Dikambo dikina diamboyɛna nto ko wola waya bu. Ndoko lahomba luudu la mbidjasɛ, ndoko lodjashi lo kotokoto kana lalɔta ɛdɛnga w’ahɔndɔ. Onto tshɛ ekɔ la luudu ndo la ngelo ka dimɛna efula kele l’esongo ndo l’alɛmbɔlɛmbɔ w’amɛna wa mamba. (Isaya 35:1, 2; 65:21, 22; Ezekiyele 34:27) Ndjala bu nto nɛ dia Nzambi ambokotsha daka diande di’ɔnɛ anto tshɛ wayonga la mbo ya ndɛ efula: “Kete ya l’ete w’akuna yayongonyaka mbu ya nde efula. Elua w’etamba awo kawolendelende sandji sandji.” (Osambu 72:16) Mɛtɛ, la tshina di’ɛlɔmbwɛlɔ ka Diolelo dia Nzambi, paradiso ka dimɛna efula kayokokanɛ lo nkɛtɛ k’otondo, oko akadidjanga Nzambi oma k’ekambɔ k’Ɛdɛna.—Etatelu 2:8.
18 Wɛ ekɔ lo mamba nto lo mɛna anto tshɛ wahomana la yɛ wekɔ la lokalo la mamba. Anto tshɛ wekɔ la lokalo ngasɔ nɛ dia vɔ waya l’alemba ndo la timba ta kokele. Hemɔ, pâ kana nyɔi bu nto. Ndoko akanga a dikuse la pusupusu yawɔ nto kana ɛkɔnyi walala lo mpitadi. Akambo asɔ tshɛ waya bu nto pondjo. (Isaya 33:24; 35:5, 6) Kânga waa nyama, oyadi ngande weyɔ, yaya bu nto wâle le onto nɛ dia oma lo nkudu kande, Nzambi amboyihiloya nyama ya wɔladi!—Isaya 11:6-8; 65:25; Ezekiyele 34:25.
19 Ande tshunda di’anto dia dimɛna diambokengama akanga wa kɔlamelo wodjashi l’andja ɔnɛ w’oyoyo lee! Wolo awɔ la akoka awɔ ndo ekundji wa lo nkɛtɛ wekɔ lo kimɔma dia ntsha awui w’ɛlɔlɔ, koko aha awui wa kɔlɔ; vɔ hawɔsɛmanɛ koko wekɔ lo kimanɛ dia kamba kâmɛ. Onto tshɛ lahomana la yɛ, ekɔ onto lakokayɛ mbɛkɛ otema nɛ dia, lo ndjela daka dia Nzambi, vɔ tshɛ wekɔ ‘anto wambetshama oma le Jehowa.’ (Isaya 54:13) Lam’ele onto tshɛ ekɔ lo nɔmbwama l’ɛlɛmbɛ wa Nzambi, ‘nkɛtɛ kambolola la ewo ka Jehowa oko watololaka ashi lo ndjale.’ (Isaya 11:9) Lo ndjela kɛnɛ kakatama l’Osambu 37:11, l’andja ɔnɛ w’oyoyo anto wekɔ lo ‘ngɛnangɛna hakoke’ lushi tshɛ.
Mɛtɛ, Nshi Yayaye y’Ɔngɛnɔngɛnɔ Yatokongɛkɔ
20 Ahombaso ntsha dia sho ndjɔsɛna lo nshi yayaye ya ngasɔ y’ɔngɛnɔngɛnɔ na? Isaya 55:6 totɛka ɔnɛ: “Nyuyangi [Jehowa] lam’eyandi ntanema. Nyôlombaki lam’ekindi lasuki.” L’etena koyangaso, sho pombaka monga la dionga diɔtɔnɛ la kɛnɛ kata divɛsa nɛ di’Osambu 143:10 ɔnɛ: “Umbetshaki dia ntsha lulangu laye, ne dia we keli [“Nzambi kami,”NW].” Wanɛ watsha ngasɔ kokaka kɛndakɛnda aha l’onongo lo asho wa Jehowa lo nshi nyɛ y’ekomelo ndo vɔ kokaka nongamɛ nshi yayaye y’ɔngɛnɔngɛnɔ. “Udjaki ashu le untu laha la unungu, endaki untu l’usimbwi, ne dia [“nshi yayaye y’onto ɔsɔ,”NW] eli ongenongeno. Keli atshi wa kolo wayulanyema kame. Tukanula t’antu wa kolo wayunyema.”—Osambu 37:37, 38.
21 Ɛlɔ kɛnɛ, Jehowa mbelɛka wanɛ walanga ntsha lolango lande oma lo wedja tshɛ. Nde ekɔ lo mbalɔngɔsɔla dia vɔ monga etshina ka tshunda diande di’oyoyo dia lanɛ laa nkɛtɛ, oko akadiatama lo pɔlɔfɛsi kɛmɔtshi ka lo Bible ɔnɛ: “Lu nshi yayayi [mbut’ate lo nshi yasɛnaso nyɛ] . . . Wedja efula wayunelaka, wayutaka vati: Nyuyi tumbeli lu ukungu wa [Jehowa] [mbut’ate: l’ɔtɛmwɛlɔ ande wa mɛtɛ], . . . Ndi ayutetsha akambu andi. Ku shu tayokendakendaka lu mbuka kandi.”—Isaya 2:2, 3.
22 Enyelo 7:9 mbetaka anto asɔ ɔnɛ: “ului a wuki w’antu . . . [w’]uma lu wedja tshe, ndu uma lu wauhu tshe ndu uma lu weuhu w’antu tshe, ndu w’eteketa tshe.” Divɛsa 14 mbutaka ɔnɛ: ‘Vɔ wele wanɛ woye oma lo fɔnu ka woke,’ wanɛ wayohandɔ oma lo ekomelo k’andja ɔnɛ. Ɛlɔ kɛnɛ, lofulo l’anto asɔ wele etshina k’andja w’oyoyo laya suke la koka miliyɔ shamalo, ndo anto efula w’eyoyo ndjâka dia ndjɔtɔ l’ɔnɔngɔ awɔ ɔnɔnyi tshɛ. Ekambi ɛsɔ tshɛ waki Jehowa wa kɔlamelo walowanyemakɔ dia vɔ tonga la lɔsɛnɔ lo andja ande w’oyoyo. Vɔ wekɔ lo mbeka dia monga l’akoka wa lo nyuma ndo akoka akina wayotâkimanyiya dia vɔ tokadimola nkɛtɛ kɛnɛ paradiso. Ndo vɔ mbetawɔka l’otema ɔtɔi tshɛ ɔnɛ Paradiso kɛsɔ kayoya nɛ dia “one lakalaki daka ne eli la kolamelu.”—Heberu 10:23.
[Questions]
[Study Questions]
1, 2. Bonde kahombaso monga la mbetawɔ ka shikaa l’alaka wa Jehowa?
3. Ngande wakɛnya Nɔa mbetawɔ kande le Jehowa?
4, 5. Bonde kakɛkama Abarahama Jehowa la tshondo yande tshɛ?
6. Ngande wakɛnya Jashua ɔnɛ nde ndjaɛkɛka le Jehowa?
7, 8. Tɛdikɔ takɔna takawaela panda takɔshi Akristo wa kɔlamelo l’eleko ka ntondo, ndo lande na?
9, 10. (a) Ngande wakɛnya ewandji w’ɛtɛmwɛlɔ ɔnɛ vɔ komonga la mbetawɔ le Yeso? (b) Kakɔna kakatombe oma lo woho wakiwɔ komonga la mbetawɔ le nde?
11. Ngande wakɛnya anto amɔtshi ɔnɛ wekɔ la mbetawɔ ka mɛtɛ oma l’etatelo k’eleko kaso kɛnɛ?
12. Daka diaki Jehowa diakɔna diadja ekambi ande etema ɛlɔ kɛnɛ?
13. Polo lo yɛdikɔ yakɔna yakokayɛ mbɛkama Jehowa?
14. Nshi yayaye yakɔna ya dimɛna efula yalaka Dui dia Jehowa akanga wa kɔlamelo?
15, 16. Lande na kayoyala anto la lɔsɛnɔ la wɔladi w’efula lo andja w’oyoyo na?
17. Lɔsɛnɔ la ngande layonga l’anto la tshina di’ɛlɔmbwɛlɔ ka Diolelo diaki Nzambi?
18. L’andja w’oyoyo, akambo akɔna wahatokiya anto wɔma nto na?
19. Bonde kele lushi tshɛ ayongaka ‘ɔngɛnɔngɛnɔ w’efula’ l’andja w’oyoyo?
20. Ahombaso ntsha dia sho ndjɔsɛna lo nshi yayaye y’ɔngɛnɔngɛnɔ na?
21, 22. Nzambi alɔngɔsɔlande ɛlɔ kɛnɛ, ndo ngande wâlowanyande?
[Caption on page 12]
[Caption on page 12]
Jehowa alɔngɔsɔlakɔ etshina ka tshunda di’oyoyo dia laa nkɛtɛ ɛlɔ kɛnɛ
[Caption on page 13]
[Review on page 13]
Awui wa Mbohɔka
◻ Kakɔna kakakomɛ wanɛ waki komonga la mbetawɔ l’eleko ka ntondo?
◻ Polo lo yɛdikɔ yakɔna yakoka ekambi wa Nzambi monga la mbetawɔ le nde?
◻ Nshi yayaye yakɔna yakongɛ akanga wa kɔlamelo?
◻ Ahombaso ntsha dia ndjonga la lɔsɛnɔ la dimɛna l’andja w’oyoyo waki Nzambi?