Têtsha Akambo Woleki Ohomba La Ntondo!
WƐ EKƆ la wadi l’ana. L’ɔkɔngɔ wa wɛ kɔmɔ demba l’olimu a wolo ko wonya wa minyɔ wayasuke, tokanyi tayɛ tambotshɔ lo losanganya la l’etshumanelo layonga la dikɔlɔ. Naka wɛ monɛ kam’ashila olimu, kete wɛ ayonga paka la yema ya wonya wa mbɔka, mengola ahɔndɔ, la ndɛ yango esadi esadi la ntondo ka tshɔ lo losanganya. Ɛnyiyɛ nganɛ ko, owandji ayɛ w’olimu ambokɔlɔmba dia wɛ nyomolekanya wenya w’olimu. Nde ambokolaka dia kofuta dimɛna lo wenya wa lâdiko ɛsɔ. Koko wɛ mɛtɛ ekɔ l’ohomba wa falanga.
Tɔshi dia wɛ ekɔ l’omi l’ana. Wonya weyɛ lo katɛ mma dia dikɔlɔ, ɛnyiyɛ nganɛ ko ahɔndɔ amɔtshi wele atakɔmama ango wakenda, ndo amɔtshi l’atei awɔ pombaka ndɔtama loyi. Wɛ oyambola wate: ‘Naka dimi ntshɔ ɛlɔ lo losanganya, etena kakɔna kayomoyokondja ka kɔma ahɔndɔ anɛ na?’ Wɛ eke kakondja olimu wa kambaka lushi l’otondo koko, wɛ eke l’okakatanu wa shidiya ntumu ya la ngelo ko akana nto woho wa tana diangɔ dia ndɛ.
Tɔshi dia wɛ ekɔ ombeki. Adɛvɔara wambokololɛ tɔ la mɛsa. Amɔtshi wambonyosha kanda ya nshi koko wɛ ekɔ lo mbamɔtshanya ndo kakianɛ elimu wambolola tɔ. Wɛ ekɔ lo nanga nɔmba ambutshi dikimɔ dia mbetsha losanganya kele oshidiya adɛvɔara ayɛ.
Dikambo diakɔna diayoyetsha la ntondo: olimu ayɛ wa l’emunyi wa lâdiko wakawakɔlɔmbi, kɔma ahɔndɔ, adɛvɔara kana losanganya la l’etshumanelo? Lo yoho ya lo nyuma, mbetsha akambo woleki ohomba lo dihole dia ntondo kɛdikɛdi na? Jehowa akanande lo dikambo sɔ?
Ahombayɛ Mbetsha la Ntondo?
Yema tshitshɛ l’ɔkɔngɔ w’Ase Isariyɛlɛ nongola Ɛlɛmbɛ Dikumi, wakande onto ɔmɔtshi ana kunyi lushi la Sabato. Dikambo sɔ diakasekɛma wolo l’Ɛlɛmbɛ. (Walelu 15:32-34; Euhwelu k’Elembe 5:12-15) Ngande watoyosambola dikambo sɔ na? Onde wɛ otôkimwɛ lo mbuta ɔnɛ, nde akanaki kunyi dia kotsha ehomba wa nkumbo kande koko aha dia nyanga lɔsɛnɔ la yaka yende? Onde wɛ otota wate waaso akina wa sɛdingola Sabato weke tɔ la ntondo, ndo kokaka mbôdimanyiyɛ kânga mbahandalɛnyisha ɔlɛmbɛ ɔsɔ?
Lo washo wa Jehowa, onto ɔsɔ akatshe kɔlɔ ka mamba. Bible mbutaka ɔnɛ: “[Jehowa] akatela Mose ati: Dieli la pami kene ndjakema.” (Walelu 15:35) Lande na kakomala Jehowa efula lo kɛnɛ kakatshe pami kɛsɔ na?
Anto waki la nshi shamalo dia vɔ ndjamɔtshɛ kunyi, diangɔ dia ndɛ, ahɔndɔ kana nyanga dihole dia mbɛk’ɔtɛ. Lushi l’esambele aki paka dikambo di’ehomba wa lo nyuma. Kânga mbakinde komonga kɔlɔ muna kunyi, aki kɔlɔ dia mbɔsa wenya wakahombama kimɔma dikambo dia tɛmɔla Jehowa ko muna kunyi. Kânga mbele Akristo bu la tshina di’Ɛlɛmbɛ wa Mɔsɛ, onde dikambo sɔ hatosha wetshelo ɛlɔ kɛnɛ, lo kɛnɛ kendana la mbetsha akambo woleki ohomba lo dihole dia ntondo?—Filipi 1:10.
L’ɔkɔngɔ wa vɔ ntsha ɛnɔnyi 40 l’oswe wa shɛnga, Ase Isariyɛlɛ waki suke la mbɔtɔ lo Nkɛtɛ ya Daka. Amɔtshi wakahetsha mana yakawashaka Nzambi l’oswe wa shɛnga ndo wakayange dia vɔ mbatshikitanyɛ olelo, aha paka mana tsho. Dia mbakimanyiya woho wa vɔ monga la kanyi y’ɔlɔlɔ l’etena kɛnɛ kakiwɔ suke la mbɔtɔ lo nkɛtɛ ‘yoludi tɔ l’awɛlɛ ndo l’osanga,’ Jehowa akawaohola ate: “Untu hayala la lumu ne dia ma tu, keli ndi mbeyaka ndjala la lo, ne dia aui tshe watumba uma l’unyo [w]a [Jehowa].”—Etumbelu 3:8; Euhwelu k’Elembe 8:3.
As’Isariyɛlɛ wakahombe kamba la wolo dia vɔ kondja ‘awɛlɛ l’osanga.’ Vɔ wakahombe nɛndja atunyi, mbika mvudu ndo kamba dikambɔ. Lâdiko dia lâsɔ, Jehowa akawadjangɛ dia vɔ ndjaombɛka yema y’etena lushi tshɛ di’awui wa lo nyuma. Vɔ wakahombaka nto ndjatshungwɛ etena dia mbetsha anawɔ mboka ya Nzambi. Jehowa akate ate: “Kanyaetshaki [ɛlɛmbɛ ami] an’anyu ndu kanyuwatelakiwo lam’udjashinyu lu mvudu yanyu, lam’atanyatshu lu lokendo, lam’ayunyetamaka ndu lam’ayunyetoka.”—Euhwelu k’Elembe 11:19.
Pami tshɛ ka l’Isariyɛlɛ nd’ɔngɛndangɛnda wa l’atei awɔ akahombaka mɛnama mbala shato l’ɔnɔnyi la ntondo ka Jehowa. Oko akaweyaka ɔnɛ nkumbo k’otondo kayotokondja wahɔ lo nyuma lo waaso asɔ, ewandji efula wa nkumbo wakɔsaka tɛdikɔ ta mɛmba wadi l’anawɔ. Ko akakokaka mbaombɛ mvudu la dikambɔ diawɔ oma le atunyi etena kakiwɔ lo lɔkɛndɔ lɔsɔ na? Jehowa akalake ate: “Nduku untu layukumbula kete yaye lam’ayuyutshokaka dia ntenama la ntundu ka [Jehowa Nzambi], tena satu l’eleku.” (Etumbelu 34:24) Ase Isariyɛlɛ wakahombe monga la mbetawɔ ɔnɛ naka vɔ mbetsha wahɔ wa lo nyuma lo dihole dia ntondo, kete hawotoshisha lomoombo lawɔ la l’emunyi. Onde Jehowa akakotsha ɛtɛkɛta ande ɛsɔ? Eelo, nde akakotsha!
Nyotetemale Nyanga Ntondo Diolelo
Yeso akatɛ ambeki ande dia vɔ mbetsha wahɔ wa lo nyuma la ntondo k’akambo tshɛ. Lo Dako diande dia lo Dikona, nde akalake ampokami ande ate: “Okone tanyuyakananyaki nyati: Ayutole na? kana, ayutono na? kana, ayutolota na? Keli ntundu nyutayangi diulelu la ololo wa [Nzambi], ku diango so tshe [ehomba wa l’emunyi] diayuyala dianyu.” (Mateu 6:31, 33) Yema tshitshɛ l’ɔkɔngɔ wa nyɔi ka Yeso, Akristo waki kabatizama, wakayele dako sɔ. L’atei awɔ mbaki ndo Ase Juda efula kana ambetawudi w’ase wedja wanɛ wakatshu la Jerusalɛma lo difɛstɔ dia lo Pɛntɛkɔsta ka lo 33 T.D. Lam’akiwɔ lɛkɔ, dui dimɔtshi diakiwɔ konongamɛka diakatombe. Vɔ wakoke lokumu l’ɔlɔlɔ lendana la Yeso Kristo ndo wakalietawɔ. Oko wakiwɔ la mposa k’efula ka mbeya akambo wendana la mbetawɔ kawɔ k’oyoyo, vɔ wakatshikala la Jerusalɛma. Pamba yawɔ yakatakitakitaka yema yema, koko vɔ wakadjaka diangɔ sɔ lo dihole dia hende. Vɔ wakashola Mɛsiya! Anangɛwɔ w’Akristo wakakahana awɔ diangɔ dia l’emunyi diakiwɔ l’ohomba woho wa vɔ tetemala “lu wetshelu wa atumami, . . . ndu lu dombelo.”—Etsha 2:42.
L’edjedja ka wonya, Akristo amɔtshi wakayoshishaka mbekelo kawɔ ka mbɔtɔka nsanganya kâmɛ l’anyawɔ. (Heberu 10:23-25) Ondo vɔ wakayongaka la saki ka lomoombo ndo wakayonyaka yimba oma l’awui wa lo nyuma etena kakawatshaka tshɛ dia ndjamɔtshɛ ekundji vɔ la nkumbo yawɔ. L’ɔkɔngɔ wa nde keketsha anango di’aha vɔ mbetshaka nsanganya, ɔpɔstɔlɔ Paulo akafunde ate: ‘Keli yoho yanyu ya lɔsɛnɔ yatongake la ngandji ka falanga, kele nyɔngɛnɛngɛnɛ la kɛnɛ kele lanyu. Nɛ dia nde akate ate: Dimi hakɔsɛkaki ndo hakokalɛki pondjo.’—Heberu 13:5.
Dako dia Paulo sɔ diakaye la wonya. Yɛdikɔ y’ɛnɔnyi etanu l’ɔkɔngɔ wa Paulo fundɛ Ase Hɛbɛru mukanda ande, alembe w’Ase Rɔmɔ wakalɔmbwama oma le Cestius Gallus wakadinge Jerusalɛma. Akristo wa kɔlamelo wakohɔ dako diaki Yeso di’ɔnɛ: “Lam’ayunyena [dui nɛ] . . . untu leli l’ote a luudu, takitaki, totoki lu luudu landi dia ntundja diango. Ndu untu leli l’ekambo, takalulaki dia ntosa dihondo diandi.” (Mako 13:14-16) Vɔ wakeyaka ɔnɛ panda kawɔ akalemanɛka l’okitanyielo wa dako diaki Yeso, koko aha oma l’elimu awɔ wa lokumu kana nɛmɔ diaki la lomoombo lawɔ la l’emunyi. Wanɛ wakakitanyiya dako sɔ diaki Paulo ndo wakadje wahɔ wa lo nyuma lo dihole dia ntondo komengenga dia tshika mvudu, elimu, ahɔndɔ la ekundji awɔ hita dia ndawɔ otsha l’akona otshikitanyi la wanɛ waki la ngandji ka falanga.
Woho Wetsha Anto Amɔtshi Akambo Woleki Ohomba la Ntondo Nshi Nyɛ
Ɛlɔ kɛnɛ, Akristo wa kɔlamelo ngɛnangɛnaka dia nsanganaka mbala la mbala vɔ l’anangɛwɔ, ndo amɔtshi tshaka la wolo awɔ tshɛ dia mbɔtɔ lo nsanganya. Lo ngelo mɔtshi, vɔ ndoko l’olimu okina lâdiko w’olimu wa mengɔnyaka, mbut’ate wanɛ kamba la yanyi ko akina l’otsho. Lam’ele l’otsho wa lushi la Samalo, asekande wakamba lande nangaka tshɔ lo waa tɔkɛnyɔ, ɔnangɛso ɔmɔtshi akalɔmbɛ anyande amɔtshi w’olimu ɔnɛ dimi nangaka sho mengɔnya kele kanyoyokambe l’otsho wa lushi leso la losanganya. Anangɛso akina wanɛ wakamba olimu wa mengɔnyaka mbɔtɔka lo nsanganya ya l’etshumanelo k’osukanyi la lanɛ wakambawɔ naka wambɛna ɔnɛ olimu awɔ hatowasha diaaso dia vɔ tɔtɔ lo tshumanelo diawɔ. Lo ntsha ngasɔ, ondo vɔ hawohandja kânga losanganya ɔtɔi. Lo wodja wa Canada, onto ɔmɔtshi lêke kandjasha lo wekelo wa Bible akɛnyi ohomba wa Kalasa k’Olimu wa Teokrasi la wa Losanganya l’Olimu, koko ekongelo kande k’olimu komboshaka diaaso dia nde ndjaka lo nsanganya shɔ. Omalɔkɔ, nde akafutaka onyande os’olimu dia nde kamba lo dihole diande di’aha nde pandja nsanganya shɔ y’ohomba.
Anto efula wele la hemɔ yahakɔnɔ, hawoleke mbetsha nsanganya. Vɔ ndjelaka ekongelo lawakawɔ lo tshimbo ya telefɔnɛ kana vɔ mbadjɛ awui lo bandɛ naka hawongi l’akoka wa ntshɔ lo Mbalasa ka Diolelo. Vɔ ngɛnangɛnaka mbo ya lo nyuma yawasha Jehowa lo tshimbo y’“ɔhɔmbɔ wa kɔlamelo ndo wa kɛsɔ”! (Mateo 24:45, NW) Akristo walama ambutshi awɔ waya esombe ngɛnangɛnaka mɛtɛ etena kaya ɔnangɛwɔ kana kadiyɛwɔ kɛmɔtshi dia ndjotshikala l’ombutshi akɔ woho wa nde tshɔ lo losanganya la l’etshumanelo.
Tɔ̂shi Tɛdikɔ la Ntondo!
Ambutshi weya ehomba awɔ wa lo nyuma kimanyiyaka anawɔ dia ngɛnangɛna nsanganya y’Akristo. Nshi tshɛ, vɔ nongamɛka di’anawɔ kamba adevɔara awɔ oleki mbatshumanyaka tsho. Lushi lewɔ la losanganya l’otsho, ana shidiyaka adɛvɔara awɔ kam’ayawɔ oma la kalasa. Hawohombe mbetawɔ dia tɔkɛnyɔ l’elimu ekina w’anyanya mbɔsa dihole dia nsanganya ya l’etshumanelo.
Oko weyɛ la wadi l’ana, onde wɛ mbetshaka wɔtwɛlɔ wa nsanganya lo dihole dia ntondo? Oko weyɛ l’omi l’ana, onde wɛ mbɔsaka tɛdikɔ la ntondo dia shidiya ntumu ya la ngelo di’aha mbetsha nsanganya? Oko weyɛ ɔlɔngɔlɔngɔ kana osekaseka, ndo nsanganya ndo adɛvɔara oleki ohomba efula le yɛ?
Losanganya la l’etshumanelo ekɔ yɛdikɔ yoludi la ngandji y’oma le Jehowa. Pombaka ntsha tshɛ dia sukɛ ekongelo kɛsɔ. Jehowa ayokɔtshɔkɔla naka we mbetsha akambo woleki ohomba lo dihole dia ntondo!
[Caption on page 19]
[Caption on page 19]
Nyekɔ la losanganya la dikɔlɔ, ko wɛ ekɔ l’olimu wa ntsha. Lâsɔ, ayoyetsha lo dihole dia ntondo na?