Woho watɔlɔmbɔla Jehowa
‘Ɔnɔmbɔlɛ lo mboka ka losembwe.’—OSAMBU 27:11.
1, 2. (a) Ngande walɔmbɔla Jehowa ekambi ande nshi nyɛ? (b) Ahombaso ntsha dia kondja wahɔ oma lo nsanganya yaso?
JEHOWA mbele Kiɔkɔ y’osase ndo y’akambo wa mɛtɛ, oko wakatadiɛnyi lo sawo dia mbala ketshi. Ɔtɛkɛta ande tongamulɛka mboka kaso lam’atatakɛndakɛnda lo mboka ka losembwe. Jehowa tɔlɔmbɔlaka lo têtsha mboka yande. (Osambu 119:105) Oko omembi w’esambo wa lo nshi y’edjedja, sho mbetawɔka l’ɔngɛnɔngɛnɔ tshɛ dia Nzambi tɔlɔmbɔla, ndo sho mbɔlɔmbaka shate: ‘Jehowa le, ombetsha mboka kayɛ, ndo ɔnɔmbɔlɛ lo mboka ka losembwe.’—Osambu 27:11.
2 Yoho mɔtshi yatetsha Jehowa ɛlɔ kɛnɛ ele lo tshimbo ya nsanganya y’Akristo. Onde sho kondjaka ɛlɔlɔ w’oma lo yɛdikɔ shɔ yoludi la ngandji lo (1) mbɔtɔka lo nsanganya yakɔ mbala la mbala, (2) lo ndjelaka la yambalo tshɛ kɛnɛ katama, ndo lo (3) mongaka suke dia mbisha kɔmatɛrɛ lo tena diokawɔ ampokami wembola? Ndo nto, lam’atoshawɔ alako wayotokimanyiya dia sho tshikala lo ‘mboka ka losembwe’ kɛsɔ, onde sho mbaetawɔka la lowando tshɛ?
Ngande wele wɔtwɛlɔ ayɛ wa lo nsanganya?
3. Ngande wakayongaka okambi ɔmɔtshi wa lo tena tshɛ la mbekelo k’ɔlɔlɔ ka mbɔtɔka nsanganya?
3 Apandjudi amɔtshi wa Diolelo wakamɛ mbɔtɔ lo nsanganya mbala la mbala oma ko tɔkɛndakɛnda tawɔ. Kadiyɛso kɛmɔtshi kele kakianɛ l’ɔnɔngɔ w’Ɛmɛnyi wa Jehowa wakamba olimu wa lo tena tshɛ ekɔ lo mbohɔ ate: “Lam’akatayolaka dimi l’enondo ami la womoto l’ɛnɔnyi wa 1930, sho komimbolaka ambutshi aso dia kana tayotshɔ lo losanganya. Sho takeyaka ɔnɛ tayotshɔ naka sho bu la hemɔ. Nkumbo kaso kombetshaka nsanganya.” Oko ɔprɔfɛta wa womoto wakawelɛka Ana, kadiyɛso kɛsɔ ‘hetshaka kanga lushi ɔtɔi’ lo dihole diatɛmɔlaso Jehowa.—Luka 2:36, 37.
4-6. (a) Bonde kahandja apandjudi amɔtshi wa Diolelo nsanganya? (b) Lande na ekɔ pâ efula mbɔtɔka nsanganya?
4 Onde wɛ ekɔ l’atei w’anto wɔtɔ lo nsanganya y’Akristo mbala la mbala, kana wɛ ndjaka paka lo pai? Akristo amɔtshi wanɛ wakafɔnyaka ɔnɛ wekɔ lo ntsha dimɛna wakalange ndjashikikɛ dikambo sɔ. Lo mingu mɔtshi ngana, vɔ wakafundaka oseka losanganya tshɛ lakawɔtɔka. Lam’akawayovusolaka dia menda nsanganya ngana yakawɔtɔ kana yakawetsha lo ndjela etena kakawashikikɛ, vɔ wakambe heyama dia mɛna lofulo la nsanganya yakawahandja.
5 Onto ɔmɔtshi koka mbuta ɔnɛ: ‘Ɔsɔ kema dui dia diambo. Anto wekɔ lo nsɛna lo mpika efula nshi nyɛ ko lâsɔ ekɔ wolo dia vɔ mbɔtɔka mbala la mbala lo nsanganya.’ Aha la tamu, tekɔ lo sɛna lo tena dia pâ efula. Lâdiko dia lâsɔ, asui akɔ wayonyomoleka fulanɛ. (2 Timote 3:13) Shi dikambo sɔ mbaleka mɛnya ohomba wa mbɔtɔka lo nsanganya mbala la mbala? Naka hatole mbo y’amɛna ya lo nyuma dia tosukɛ, kete hatotokoka shika ekolo la ntondo ka tɔsɛngiya ta l’andja ɔnɛ. Eelo, naka hatoyosangana kâmɛ, kete sho kokaka ndjotakɔ ‘mboka ka kanga losembwe!’ (Tukedi 4:18) Eelo mɛtɛ, lam’akomaso la ngelo lâsɔ ko demba ambɔlɛmba l’olimu wakatakambi lushi l’otondo, mbala mɔtshi hatotongaka la mposa ka ntshɔ lo losanganya. Koko oyadi ɔlɛmbɛlɔ aso, lam’atshɔso lo nsanganya, sho tokondjaka wahɔ oma lɔkɔ, ndo sho tokeketshaka anyaso Akristo lo Mbalasa ka Diolelo.
6 Heberu 10:25 toshaka ɔkɔkɔ okina w’ohomba wahombaso mbɔtɔka lo nsanganya mbala la mbala. Lo divɛsa sɔ, ɔpɔstɔlɔ Paulo kɔkɔmiyaka anyande Akristo dia vɔ ndeka nsanganaka kâmɛ ‘oko wowɛna dia lushi lakɔ laya suke.’ Eelo, tatohɛke dia ‘lushi la Jehowa’ lekɔ lo ndjasukana. (2 Petero 3:12) Naka tayomɛ mbuta ɔnɛ ekomelo k’andja ɔnɛ keke etale, kete tayoyetawɔ di’eyango aso hita ndjahemɛ elimu w’ohomba wa lo nyuma, ɛnyɛlɔ oko wɔtwɛlɔ wa lo nsanganya. Ko, oko wakatewola Yeso, ‘lushi lɔsɔ ndjotokomɛ la shashimoya.’—Luka 21:34.
Hokamɛka Ɔlɔlɔ
7. Lande na kele ekɔ ohomba di’ana mbidjaka yimba lo nsanganya?
7 Aha paka mbɔtɔka lo losanganya tsho ko pe. Sho pombaka pokɛka lotui ɔlɔlɔ, ndo ndjelaka kɛnɛ katawɔ lɔkɔ. (Tukedi 7:24) Ndo anaso mbahomba ntshaka ɔsɔku. Lam’atshɔ ɔna la kalasa, nde nɔmbamaka dia mpokamɛ ombetsha, oyadi kânga dikambo dimɔtshi diatɛkɛta ombetsha hɔngɛnyangɛnya kana nde hakoke dimana fundo. Ombetsha mbeyaka ɔnɛ, naka ɔna ayodja yimba, kete nde ayokondja wahɔ ɔmɔtshi oma l’awui wetshande. Shi lâsɔ sunganaka di’ana waya l’ɛnɔnyi wa mbɔtɔ kalasa mbidjaka yimba lo wetshelo walongolaso lo nsanganya ya l’etshumanelo lo dihole dia ndjolala djɔ kam’atatɛ losanganya? Lo mɛtɛ, l’atei w’akambo wa mɛtɛ w’ohomba efula wele l’Afundelo mbele ndo ‘akambo wele wolo mboka.’ (2 Petero 3:16) Koko, hatohombe mɔnyɔla akoka wele l’ɔna wa kimɛ akambo. Nzambi mbeyaka ɔnɛ ana kokaka kimɛ akambo. Lo nshi yakafundamaka Bible, nde akalɔmbɛ ekambi ande w’ɛlɔngɔlɔngɔ l’esekaseka dia ‘mpokamɛ, mbeka ndo mboka Jehowa wɔma ndo kitanyiya awui tshɛ wa l’ɛlɛmbɛ.’ Aha la tamu, ekɔ awui amɔtshi wa l’ɛlɛmbɛ wele ana koshihodiaka. (Euhwelu k’Elembe 31:12; enda ndo lo Akambu w’Asi Lewi 18:1-30.) Onde Jehowa halɔmbɛ ana wa nshi nyɛ dia vɔ ntsha woho ɔsɔ?
8. Ahomba ambutshi sala dia kimanyiya anawɔ dia ndjelaka nsanganya dimɛna?
8 Ambutshi wele Akristo mbeyaka ɔnɛ ehomba ɛmɔtshi wa lo nyuma w’anawɔ kotshamaka oma l’akambo anɛ wekawɔ lo nsanganya. Diɔ diakɔ diele ambutshi amɔtshi nɔngɔsɔlaka di’anawɔ taladi yema ya djɔ la ntondo ka vɔ tshɔ lo nsanganya woho wa vɔ koma lo Mbalasa ka Diolelo la wolo ndo la yimba yɔlɔngɔswami dia kimɛ akambo. Le ambutshi akina, dikɔlɔ diewo la losanganya vɔ mendaka televiziɔ paka yema tsho, mbala mɔtshi kinyaka oma lo washo w’anawɔ. (Efeso 5:15, 16) Le ambutshi wa ngasɔ, tɔkɛnyɔ tekɔ l’elelo ndo vɔ keketshaka anawɔ dia mpokamɛka ndo mbekaka lo ndjela ɛnɔnyi la akoka awɔ.—Tukedi 8:32.
9. Kakɔna kakoka tokimanyiya dia mbeya mpokamɛka ɔlɔlɔ?
9 Yeso akatɛkɛtaka dikambo di’epalanga lam’akandate ate: ‘Nyodje yimba lo woho wahokamɛnyu.’ (Luka 8:18) Nshi nyɛ, mbuta l’onyɔ bu wolo, koko dia ndjokotsha ɔnɛ ele dikambo. Lo mɛtɛ, mpokamɛ bu dui dia tshitshɛ, koko sho kokaka pamia akoka aso wa mpokamɛ. Lam’ahokamɛyɛ dako dimɔtshi di’oma lo Bible kana etenyi kɛmɔtshi ka losanganya, sɔtɔla tokanyi t’ohomba. Eya kɛnɛ kayanga mbuta ɔtɛkɛtshi. Yanga awui wakokayɛ kamba lawɔ l’esambishelo kana lo lɔsɛnɔ layɛ. Vusola akambo asɔ lo yimba. Fundaka awui w’ohomba lo tshena pe.
10, 11. Ambutshi amɔtshi ngande wakawakimanyiya anawɔ dia koma ampokami w’ɔlɔlɔ, ndo shambo yakɔna yoleki dimɛna le yɛ?
10 Oma ko dikɛnda mbatatɛ onto mbeka dia monga la mbekelo y’ɔlɔlɔ ya mpokamɛka. Kânga la ntondo ka vɔ mbeka woho wa mbadia la funda, ana amɔtshi wahatonge l’ɛnɔnyi wa mbɔtɔ kalasa keketshamaka oma le ambutshi awɔ dia vɔ “fundaka towui tɔmɔtshi” wonya wa nsanganya. Vɔ mbidjaka djembetelo mɔtshi lo dikatshi kana mbekɛka oshidi wonya wayowodimolaka tɔtɛkɛta tele oko “Jehowa,” “Yeso,” kana “Diolelo.” Lo yoho shɔ mbayokoka ana mbidjaka yimba lo kɛnɛ kata ɔtɛkɛtshi lo lɔyɛnga.
11 Mbala mɔtshi, ndo ana waya epalanga wekɔ l’ohomba wa keketshamaka dia vɔ mbidjaka yimba. Lo losanganya lɔmɔtshi la distrikɛ, papa kɛmɔtshi akɛnyi di’ɔnande l’ɛnɔnyi 11 akakanyiyaka awui ande akina wonya wa losangaya, ɔnkɔnɛ, nde akawosha Bible ndo akawotɛ dia nde kifolaka dia mbadiaka avɛsa wata atɛkɛtshi. Ombutshi ɔsɔ akɔsaka nɔtɛ, koko nde akendaka la yambalo tshɛ nganɛ wakafolaka ɔnande Bible. L’ɔkɔngɔ diko, ɔn’ɔsɔ akayoyelaka losanganya la wangasanu tshɛ.
Okiya anto dui diayɛ
12, 13. Lande na ekɔ ohomba sho membaka esambo kâmɛ l’etshumanelo?
12 Nkumekanga Davidi akembe ate: ‘Jehowa le, layɔkɛndakɛndaka suke l’elambwelo kayɛ, dia koshaka losaka ndo lotombo.’ (Osambu 26:6, 7) Nsanganya y’Ɛmɛnyi wa Jehowa toshaka waaso w’amɛna efula wa sho tɛkɛta dia mbetawɔ kaso. Yoho mɔtshi yakokaso ntsha dui sɔ ele membaka esambo wembama kâmɛ l’etshumanelo. Ɔsɔ ekɔ dui dimɔtshi di’ohomba dia l’ɔtɛmwɛlɔ aso diakokaso minya lomba esadi eto naka hatendji ɔlɔlɔ.
13 Ana amɔtshi wanɛ wahateye mbadia, kimɛka l’ɔtɛ ɛtɛkɛta wa l’esambo wa Diolelo wayembama lo nsanganya lomingu tshɛ. Vɔ ngɛnangɛnaka dia memba kâmɛ l’epalanga. Koko, lam’akomawɔ tomangase, ondo hawoyolekaka ngɛnangɛna memba esambo wa Diolelo. Epalanga ɛmɔtshi mbokaka sɔnyi memba lo nsanganya. Koko, wembelo ekɔ etenyi kɛmɔtshi k’ɔtɛmwɛlɔ aso, oko wele esambishelo etenyi k’ɔtɛmwɛlɔ aso. (Efeso 5:19) Sho ntshaka tshɛ dia tombola Jehowa l’olimu aso w’esambishelo. Onde hatokoke mbotombola lo mbidiya awui aso, oyadi tekɔ la ngɛngu kana bu, dia memba oma k’ɛse otema esambo wa lotombo?—Heberu 13:15.
14. Lande na kele akambo wekaso lo nsanganya ya l’etshumanelo nɔmbaka dia sho tayalɔngɔsɔdi la ntondo?
14 Sho tombolaka nto Nzambi lo mbisha kɔmatɛrɛ y’amɛna lo tenyi diatɛkɛtshawɔ ampokami. Dui sɔ nɔmbaka dia sho ndjalɔngɔsɔlaka. Dia shihodia akambo w’ohomba efula wa l’Ɔtɛkɛta wa Nzambi paka mbɔsa wenya efula. Ɔpɔstɔlɔ Paulo, ombeki wa tshete w’Afundelo, akasuya dikambo sɔ. Nde akafunde ate: ‘Ande ɔngɔnyi wa lomba ndo w’ewo kaki Nzambi le!’ (Romo 11:33) Nyu ewandji wa nkumbo, ekɔ ohomba efula nyu kimanyiya onto tshɛ la lo nkumbo kanyu dia nde nyangiayangia lomba la Nzambi, oko wɔkɛnɛmwamilɔ l’Afundelo. Wonya wasalanyu wekelo wa Bible wa lo nkumbo, ɔsaka yema ya wenya dia mbalembetshiyaka awui amɔtshi wa wolo ndo kimanyiya nkumbo kayɛ dia tɔ nɔngɔsɔlaka nsanganya.
15. Tokanyi takɔna takoka kimanyiya onto dia nde mbishaka kɔmatɛrɛ lo nsanganya?
15 Naka wɛ nangaka kadimola mbala efula lo nsanganya, bonde kahayalɔngɔsɔla la ntondo kɛnɛ kayoyolanga tota na? Kɔmatɛrɛ ya kawotake bu ohomba. Kɛnɛ kele ohomba ele mbadia divɛsa dimɔtshi dia Bible l’eshikikelo tshɛ kana tondja tɔtɛkɛta tɔmɔtshi ta lɔsɔna t’oma k’ɛse otema. Apandjudi amɔtshi totɛka wanɛ walɔmbɔla wekelo ɔnɛ vɔ wayolanga kadimola l’odingɔ kapanda, di’aha vɔ monga ko hawɔkɛnɛmɔdi mbetawɔ kawɔ.
Kanga enginya ndjoyalaka la lomba
16, 17. Dako diakɔna diakasha ekumanyi kɛmɔtshi okambi ɔmɔtshi w’olimu, ndo lande na kakidiɔ dimɛna efula?
16 Lo nsanganya y’Ɛmɛnyi wa Jehowa, vɔ toholaka mbala la mbala dia mbadiaka Ɔtɛkɛta wa Nzambi lushi la lushi. Dui sɔ toshaka wolo. Dui sɔ tokimanyiyaka nto dia mbɔsa tɛdikɔ t’eshika, minya tɔkɔmɔkɔmɔ taso tɔmɔtshi, shika ekolo la ntondo k’ehemba, ndo nɔngɔsɔla lonyuma laso naka takatakɔ mboka.—Osambu 19:7.
17 Dikumanyi diambohokɔ akambo dia lo tshumanelo diekɔ wonya tshɛ suke dia tosha alako w’oma l’Afundelo wɔtɔnganɛ l’ehomba aso. Kɛnɛ kahombaso ntsha ele ‘nduwola alako akɔ’ lo nyanga alako awɔ wɔsami oma lo Bible. (Tukedi 20:5) Lushi lɔmɔtshi, ɔlɔngɔlɔngɔ ɔmɔtshi wele okambi w’olimu ndo wele la wasaso efula akambola ekumanyi kɛmɔtshi kɛnɛ kahombande ntsha dia ndeka kamba olimu efula l’etshumanelo. Lam’ele nde akeyaka ɔlɔngɔlɔngɔ ɔsɔ dimɛna, ekumanyi kakɔ akafola Bible kande lo 1 Timote 3:3, divɛsa diata ɔnɛ anto wambosɔnama pombaka monga ‘l’ekanelo ka yimba k’ɔlɔlɔ.’ Nde akatɛtɛ lo woho wahomba ɔlɔngɔlɔngɔ monga l’ekanelo ka yimba k’ɔlɔlɔ lam’asande l’anto akina. Onde ɔlɔngɔlɔngɔ ɔsɔ akoke nkɛlɛ l’ɔtɛ wa dako sɔ diakawawosha aha la mboshɛ ndoko dui? Kema! Nde akate ate: “Ekumanyi akakambe la Bible, ɔnkɔnɛ dimi lakɛnyi dia dako sɔ diakaye oma le Jehowa.” Okambi ɔsɔ w’olimu akakambe la dako sɔ ndo ekɔ lo tahame dimɛna.
18. (a) Kakɔna kakakimanyiya osekaseka ɔmɔtshi w’Okristo dia nde shika ekolo la ntondo k’ehemba wa la kalasa? (b) Avɛsa akɔna wakokayɛ mbohɔ lam’ahomanayɛ l’ehemba?
18 Ɔtɛkɛta wa Nzambi kokaka nto kimanyiya ɛlɔngɔlɔngɔ l’esekaseka dia vɔ ‘ndawɔ saki yatongaka l’ɛlɔngɔlɔngɔ ndo l’esekaseka.’ (2 Timote 2:22) Osekaseka ɔmɔtshi w’Ɔmɛnyi wa Jehowa wêke kashidiya kalasa ka sɛkɔndɛrɛ akashike ekolo la ntondo k’ehemba wakahomana la nde nshi yakinde ombeki, nɛ dia nde akakanaka lomba l’avɛsa amɔtshi wa Bible ndo akawakitanyiyaka. Mbala efula, nde akakanaka yimba la dako nɛ dia lo Tukedi 13:20 diata ɔnɛ: ‘Ɔnɛ lɛngɔla l’akanga a lomba ayoyala la lomba.’ Lo ndjela dako sɔ, nde akokanaka paka la wanɛ wakalɛnyaka awui wa l’Afundelo. Nde akate ate: “Dimi handeki anto akina ɔlɔlɔ. Naka dimi mbekesanɛ l’anto wa kɔlɔ, kete layoyolanga ngɛnyangɛnya angɛnyi ami ko dui sɔ diayoyombela mpokoso.” Dako dia Paulo dia lo 2 Timote 1:8 diakokimanyiya nto. Nde akafunde ate: “Okone tukaki sonyi dia mvuta akambu wa Khumesu . . . keli usuwi la lukumu l’ololo.” Lo ndjela dakɔ sɔ, nde akasambishaka la dihonga tshɛ asekande wa la kalasa akambo wendana la mbetawɔ kande koki etshina lo Bible lo diaaso tshɛ diakandakondjaka. Mbala tshɛ kakawawoshaka devwara dimɔtshi diakandahombaka tɛkɛta la ntondo k’asekande ambeki, nde akasɔnaka dikambo dimɔtshi diayowosha diaaso dia sambisha awui wa Diolelo dia Nzambi lo mayɛlɛ.
19. Lande na kaki ɔlɔngɔlɔngɔ ɔmɔtshi kokoka shika ekolo la ntondo ka tɔsɛngiya ta l’andja ɔnɛ, ndo kakɔna kakayowoshaka wolo wa lo nyuma?
19 Naka tambotakɔ ‘mboka ka losembwe’ lushi lɔmɔtshi, kete Ɔtɛkɛta wa Nzambi kokaka tokimanyiya dia sho kawola nto lɔkɔ. (Tukedi 4:18) Kɛsɔ mbakakomɛ ɔlɔngɔlɔngɔ ɔmɔtshi wa l’Afrikɛ. Lam’akaye Ɔmɛnyi ɔmɔtshi wa Jehowa dia ndjowenda, nde aketawɔ mbeka Bible. Nde akangɛnangɛna akambo wakandekaka koko nde akayongaka esadi eto l’angɛnyi wa kɔlɔ la kalasa. Kombeta ndoko edja, nde akayoyashaka l’awui a mindo. Nde ate: “Nkum’otema kami kakamɛ pɛnyahɛnyami, ko lakatshike mbɔtɔ lo nsanganya.” L’ɔkɔngɔ diko, nde akayomɛ ndja nto lo nsanganya. Ɔlɔngɔlɔngɔ ɔsɔ akayotaka ate: “Kɛnɛ kaki lo kiɔkɔ y’akambo asɔ tshɛ ele laki la ndjala k’akambo wa lo nyuma. Dimi kosalaka wekelo w’onto ndamɛ. Diɔ diakɔ diakimi kokoka shika ekolo la ntondo k’ehemba. Oma lâsɔ, lakayomɛ mbadia Tshoto y’Etangelo la Réveillez-vous ! Ɔkɔkɛ ɔkɔkɛ, lakayomɛ kawoya wolo ami wa lo nyuma ndo mbɛdia lɔsɛnɔ lami. Ɔsɔ aki esambishelo k’ɔlɔlɔ le wanɛ wakɛnyi otshikitanyelo wakamasale. Lakabatizama, ndo kakianɛ laya l’ɔngɛnɔngɛnɔ.” Kakɔna kakasha ɔlɔngɔlɔngɔ ɔsɔ wolo wa nde tondoya wɔdu ande wa lo demba na? Aki woho wakandekaka Bible ndamɛ mbala la mbala.
20. Ngande wakoka ɔlɔngɔlɔngɔ kana osekaseka shika ekolo la ntondo k’ehemba wa Satana?
20 Ɛlɔngɔlɔngɔ l’esekaseka w’Akristo le, he nyekɔ lo ndɔshama nshi nyɛ! Naka nyu nangaka shika ekolo la ntondo k’ehemba wa Satana, kete nyu pombaka ndɛka mbo ya lo nyuma mbala la mbala. Omembi w’esambo, wele ondo ndamɛ aki ɔlɔngɔlɔngɔ l’etena kɛsɔ, akeyaka dikambo sɔ ɔlɔlɔ. Nde akasha Jehowa losaka lo woho wakandasha ‘ɛlɔngɔlɔngɔ l’esekaseka’ Ɔtɛkɛta ande ‘woho wa vɔ mbeya mbɛdia mboka yawɔ.’—Osambu 119:9.
Dihole tshɛ diayotɔlɔmbɔla Nzambi mbayototshɔ
21, 22. Lande na kahatakoke mbuta ɔnɛ mboka k’akambo wa mɛtɛ ekɔ mboka ka pâ efula?
21 Jehowa akalɔmbɔla wodja w’Isariyɛlɛ oma l’Edjibito otsha lo Nkɛtɛ ya Daka. Lo kanyi y’anto, mbeyaka mɛnama dia mboka kakandasɔnɛ kaki wolo efula. Lo dihole dia nde mbadja lo mboka ka wɔdu kana ka hiembola, mbut’ate vɔ sembɔ tsho l’omamu wa Ndjale ka Mediteraneya, Jehowa akalɔmbɔla ekambi ande l’oswe wa shɛnga, mboka kaki l’ekakatanu efula. Koko, le Nzambi dikambo sɔ diaki ɔlɔlɔ. Kânga mbakitɔ hiembola, mboka k’oma lo ndjale kotoyokonya ase Isariyɛlɛ lo nkɛtɛ y’ase Filistiya wanɛ wakahetshanaka la wɔ. Lo sɔna mboka kekina, Jehowa konanga di’ekambi ande tatɛ ndɔ l’ase Filistiya.
22 Yoho yakɔ yâmɛ mbakokaso ndjɛna tena dimɔtshi ɔnɛ Jehowa ekɔ lo tatɔlɔmbɔla nshi nyɛ lo mboka ka pâ. Lomingu tshɛ, tekɔ l’ekongelo koludi tɔ l’elimu w’Akristo, mbidja ndo nsanganya ya l’etshumanelo, wekelo w’onto ndamɛ, ndo olimu w’esambishelo. Sho mbeyaka ndjɛna dia mboka nkina bu wolo ndjela. Naka sho nangaka koma lɛnɛ akambaso la wolo tshɛ dia koma, kete sho pombaka mbetawɔ Nzambi tɔlɔmbɔla. Omalɔkɔ, totetemale nongola wetshelo w’ohomba w’oma le Jehowa ndo tatotakɔke ‘mboka ka losembwe’ pondjo!—Osambu 27:11.
Onde wɛ koka nembetshiya?
• Lande na keso l’ohomba efula wa mbɔtɔka lo nsanganya y’Akristo mbala la mbala?
• Ambutshi akokawɔ ntsha dia kimanyiya anawɔ dia vɔ mbidjaka yimba lo nsanganya?
• Ahombama di’onto monga ompokami wa dimɛna?
• Kakɔna kakoka tokimanyiya dia mbishaka kɔmatɛrɛ lo nsanganya?
[Osato wa lo lɛkɛ 16]
Wɔtwɛlɔ wa lo nsanganya tokimanyiyaka di’aha sho mbohɛ lushi la Jehowa.
[Esato wa lo lɛkɛ 18]
Ekɔ weho efula wakokaso tombola Jehowa lo nsanganya yaso y’Akristo.