Tonge la yimba ndo la yewo ya mbetawoya lam’alakanyaso
‘Otema wa kanga lomba atoshaka onyɔ ande yimba, ndo ɛlɔmɔ ande yewo ya mbetawoya.’—TUKEDI 16:23.
1. Lande na mbetsha Dui dia Nzambi hahembetɛ tsho lo mbewoya onto dui dimɔtshi?
OKO weso embetsha wa Dui dia Nzambi, oyango aso ele wa ngamula tomba ndo etema w’ambeki aso. (Efeso 1:18) Ndakanya hahembetɛ tsho lo mbewoya onto dikambo dimɔtshi. Tukedi 16:23 mbutaka ɔnɛ: ‘Otema wa kanga lomba atoshaka onyɔ ande yimba, ndo ɛlɔmɔ ande yewo ya mbetawoya.’
2. (a) Mbetawoya onto kɛdikɛdi na? (b) Ngande wakoka Akristo tshɛ monga embetsha wele la yewo ya mbetawoya na?
2 Lo mɛtɛ, ɔpɔstɔlɔ Paulo akakambe la dako sɔ. Lam’akinde la Kɔrɛtɔ, “ndi akateketa lu etemwelo nshi y’ekila tshe, akayangi mbetawoya asi Juda la asi Ngirika.” (Etsha 18:4) Lo ndjela dibuku dimɔtshi, tshɛkɛta ya lo Grɛkɛ yokadimɔmi lanɛ ɔnɛ “mbetawoya” kɛdikɛdi “tshikitanya yimba y’onto oma lo mbɔsɛngiya kana sɛngiya lɔkɛwɔ lande lo woho ɔmɔtshi.” Paulo akakokaka tshikitanya timba t’anto lo kamba la tokanyi tâkiwɔ kokoka mbidja tamu. Nde aki la yewo ya mamba ya mbetawoya onto, diɔ diakɔ diakawokaka atunyi ande wɔma. (Etsha 19:24-27) Koko, lo menda woho wakandetshaka, Paulo komonga la diewo di’oma le onto. Nde akatɛ Ase Kɔrɛtɔ ate: “[Lo] aui ami la esambishelu kami, dimi kunyanga nyetawuya l’aui a yimba, keli tshikima la enyelo ka nyuma la ka wulu, dia mbetawo kanyu tayalaki lu yimba y’antu, keli lu wulu a [Nzambi].” (1 Koreto 2:4, 5) Lam’ele nyuma ka Jehowa Nzambi kimanyiyaka Akristo tshɛ, lâsɔ, vɔ mbeyaka koma embetsha weya mbetawoya. Ko woho akɔna na? Nyɛsɔ tênde toho tɔmɔtshi t’ɛlɔlɔ ta mbeya ndakanya.
Onga ompokami w’ɔlɔlɔ
3. Lande na kele yimba ohomba wonya wetshaso akina, ndo ngande wakokaso minanda otema w’ombeki aso wa Bible?
3 Yoho ya ntondo ya mbeya ndakanya ele, mpokamɛ koko aha tɛkɛta. Oko wadiɛnya Tukedi 16:23, dia mbeya mbetawoya anto sho la dia monga la yimba. Lo mɛtɛ, Yeso aki la shɛnɔdi otsha le wanɛ wakandetshaka. Joani 2:25, mbutaka ɔnɛ: “Ndame akeyi akambu wa l’etema w’antu.” Ko ngande wakokaso mbeya kɛnɛ kele l’etema w’anto wetshaso na? Yoho mɔtshi ele: monga ompokami w’ɔlɔlɔ. Jakoba 1:19, ate: ‘Onto tshɛ la dia monga suke dia mpokamɛ, ndo ɔkɔkɛ lo tɛkɛta.’ Lo mɛtɛ, aha anto tshɛ mbakɛnɛmɔla tokanyi tawɔ esadi esadi. Naka ambeki aso wa Bible wamboyashikikɛ mɛtɛ ɔnɛ sho ndjashaka le wɔ, kete ondo vɔ hawotoka wolo tosholɛ kɛnɛ kele lawɔ l’otema mɛtɛ. Mbala mɔtshi wembola w’ɛlɔlɔ ndo wasokoya onto lo nde kana yimba kokaka tokimanyiya dia minanda otema ande ndo ‘kundola’ tokanyi tande.—Tukedi 20:5.
4. Bonde kahomba dikumanyi di’Akristo monga ampokami w’ɔlɔlɔ?
4 Lo yoho ya lânde, ekɔ ohomba dia dikumanyi di’Akristo monga ampokami w’ɔlɔlɔ. Mɛtɛ, paka lo ntsha ngasɔ ‘mbayoweya woho wa [vɔ] kadimola onto tshɛ.’ (Kolosai 4:6) Tukedi 18:13 tɔhɛmɔlaka ɔnɛ: “Le untu latukadimulaka diui ntundu ndi atuki dikambu, ekadimwelu kandi katuweteka enginya ndu katuwutshaka sonyi.” Aha la vɔ mbôkanɛ kɔlɔ, anangɛso ahende wakasha kadiyɛso kɛmɔtshi dako diendana la lɔkɛwɔ lele l’ase andj’ɔnɛ lo woho wakandetsha lo nsanganya mɔtshi. Kadiyɛso akanyangi efula lo woho wakiwɔ komombola ɔnɛ bonde kahatayokɛna lo nsanganya. Waki mala mbosala epaso ko mpota kâkayakɔnɔ. Omalɔkɔ mbele, ekɔ ohomba efula mpokamɛ onto la ntondo ka mbolaka!
5. Ngande wakoka dikumanyi sambola ewanu watomba l’asa anangɛwɔ?
5 Mbala efula, le dikumanyi, ndakanya kɛdikɛki mbisha anto akina alako. Ndo lo dikambo sɔ nto, ekɔ ohomba monga ompokami w’ɔlɔlɔ. Ekɔ ohomba efula mpokamɛ naka owanu wambotomba lam’asa Akristo. Paka l’ɔkɔngɔ wa vɔ mpokamɛ mbakoka dikumanyi mbokoya “Shesu latulumbuyaka untu tshe uku akandatshi aha la shonodi.” (1 Petero 1:17) Mbala efula la ntondo k’akambo wa ngasɔ, anto tongaka l’esasesase k’efula kana asolo l’olongo, koko ekumanyi hahombe mbohɛ dako dia lo Tukedi 18:17, diata ɔnɛ: “One latoteketaka ntundu atuyayindjaka. Keli lam’aya unyandi, ndi ayuwushula.” Ombetsha w’ɔlɔlɔ hatosambolaka sambo k’onyɔ ɔtɔi. Nde nɔmbaka dia mbidja wɔladi. (Jakoba 3:18) Ko naka waya la kɛlɛ, kete nde mbeyaka nɔmba di’onto l’onto ndjowotɛ lonyangu lande, lo dihole dia mbadjasha vɔ akɔ ahende dia mbalombosha. Ekumanyi mbeyaka ndjomana dikambo diakɔ fundo lo mbaoka wembola wasungana. Mbala efula, anto ndjowanaka naka hawoyeya kawoyanya ɛtɛkɛta, koko aha dikambo di’ɔnɛ kapanda akatshe kɔlɔ. L’ɔkɔngɔ wa mpokamɛ ndjɛkɛ yakɔ hiende, ombetsha wele la ngandji kokaka mbangola, la yimba, naka wakɔnyɔdi awui wa lo Bible.
Ohomba wa nɛndjalɛndja akambo
6. Ngande wakasha Paulo la Yeso ɛnyɛlɔ lo nɛndjalɛndja awui lam’akawetshaka?
6 Yoho kina y’ɔlɔlɔ ya mbetsha anto ele nɛndjalɛndja akambo. Lo mɛtɛ, sho nangaka ambeki wa Bible ‘ndjala l’akoka wa shihodia kâmɛ l’ekilami tshɛ, ɔnkɔnɛ wele wekeke, otale, dongolongo la ɔhɔngɔ’ w’akambo wa mɛtɛ. (Efeso 3:18) Bible ekɔ la wetshelo ɛmɔtshi wakotola anto ndo wa wolo mana fundo. (Romo 11:33) Koko, lam’akasambishaka Paulo Ase Ngirika, nde akatɛtɛ lo wetshelo wa wɔdu wendana la ‘Kristo ɔnɛ lakawahanɛ l’otamba.’ (1 Koreto 2:1, 2) Yoho yakɔ yâmɛ, Yeso akasambisha yoho yokɛma hwe ndo yananda otema. Nde kokamba l’ɛtɛkɛta wa wolo lo Dako diande dia lo Dikona. Etena kɛsɔ, nde akatɛkɛta akambo amɔtshi wa mɛtɛ ndo w’eshika wahâtatɛkɛtaka anto ndoko lushi.—Mateu, tshapita 5-7.
7. Ngande wakokaso nɛndjalɛndja awui lam’alɔmbɔlaso wekelo wa Bible?
7 Woho akɔ wâmɛ, sho kokaka nɛndjalɛndja akambo wonya walakanyaso anto Bible lo mbikaka epole ɔsɛkɛ ‘l’akambo woleki ohomba.’ (Filipi 1:10) Lam’asɛdingolaso awui amɔtshi w’ohomba efula, sho pombaka ntsha tshɛ dia mbata l’ɔtɛkɛta wokɛma. Katoleke tɛtɛɛ l’avɛsa woleki ohomba lo dihole dia mbadia divɛsa tshɛ diele lo mukanda wekaso. Dikambo sɔ tɔlɔmbaka dia sho ndjalɔngɔsɔlaka dimɛna. Tatohekoyake ombeki l’awui wa lâhatanya wa tonda nɛ kitsha, tonda nɛ kitsha, edja ndo wɛ ndjohɛ awui woleki ohomba. Naka ombeki ekɔ la wombola wahendana la wekelo aso, sho mbeyaka mbotɛ la loshilambo tshɛ ɔnɛ tanga ndjenda wombola akɔ l’ekomelo ka wekelo aso.
Yoho y’ɔlɔlɔ ya kamba la wembola
8. Ngande wakakambaka Yeso dimɛna la wembola na?
8 Yoho kina ya mbeya ndakanya ele mimbolaka wembola wakoka. Yeso Kristo akakambaka la wembola lam’akandalakanyaka. Oko ɛnyɛlɔ, Yeso akambola Petero ate: “Simona, akanaye na? Khumi ya dikanga ya la kete watulungulaka ulambu, kana ulambu a wudja uma le wa na? Uma le ana, kana uma le antu k’antu? Lam’akandati ati: Uma le antu k’antu, Jesu akawutela ati: Laso ana weko la ndjadjasela.” (Mateu 17:24-26) Oko wakinde Ɔna ɛtɔi, laki Ɔnɛ lakawatɛmɔlaka lo tɛmpɛlɔ, mɛtɛ Yeso takandahombe futa olambo wa tɛmpɛlɔ. Koko, nde akômanya dikambo sɔ fundo lo mbôka wembola. Lâsɔ, Yeso akakimanyiya Petero dia nde koma lo kitshimudi mɔtshi lo ndjela awui wakandeyaka.
9. Ngande wakokaso kamba la wembola lam’ekaso l’anto Bible?
9 Wonya wekaso l’anto Bible, sho kokaka kamba la wembola lo yoho y’ɔlɔlɔ. Naka ombeki hakadimudi dimɛna, esangɔ ɛmɔtshi sho mbeyaka ndjohembama dia kadimola lo dihole diande. Ko onde mɛtɛ naka sho ntsha ngasɔ, nde ayokimɛ awui akɔ? Mbala efula, ndeka dimɛna pemba nɔmbɔla ombeki oya lo kitshimudi ya dimɛna ya dikambo lo mbôka wembola. Oko ɛnyɛlɔ, naka nde hamane fundo bonde kahombande kamba la lokombo laki Nzambi, sho kokaka mombola ɔnɛ: ‘Onde wɛ mbɔsaka lokombo lɛ la nɛmɔ? . . . Lande na? . . . Ngande wayoyaoka naka onto ambotona kêta lo lokombo lɛ? . . . Shi lâsɔ kema kɔlɔ dia Nzambi tɔlɔmba dia sho mbêta lo lokombo lande?’
10. Ngande wakoka dikumanyi kamba la wembola lam’akimanyiyawɔ anto wambɔkɔmɔ?
10 Dikumanyi kokaka nto kamba dimɛna la wembola lam’embolawɔ ɛkɔkɔ. Anto efula wa l’etshumanelo mbeyaka fɔnya dia wekɔ mindo ndo hawâlange nɛ dia andja ɔnɛ waki Satana ambatshindja wɔɔngɔ ndo ambalɛndja demba. Ekumanyi koka kana l’onto la ngasɔ yimba lo mbuta ɔnɛ: ‘Kânga mbafɔnyɛ ɔnɛ wɛ bu pudipudi, ko Jehowa ngande wakɔsande? Ko naka Shɛso ka ngandji ɔnɛ lele l’olongo aketawɔ di’Ɔnande kovwɛ, onde dikambo sɔ hɛnya ɔnɛ Nzambi kolangaka?’—Joani 3:16.
11. Naa oyanga wa wembola wahoni onto kadimola ndo ngande wakokaso kamba lawɔ lam’atɛkɛtaso la ntondo k’anto?
11 Yoho kina ya mbeya ndakanya dimɛna ele mboka wembola wahoni kadimwama. Weho wa wembola ɛsɔ halɔmbɛ ampokami dia vɔ kadimola, koko dia kana lomba l’akambo akɔ. Mbala efula, amvutshi wa lo nshi y’edjedja wakokaka wembola wa ngasɔ dia tshutshuya ampokami awɔ dia kana lomba efula. (Jeremiya 18:14, 15) Yeso akakambe la wembola wa ngasɔ. (Mateu 11:7-11) Wembola wa ngasɔ ndeka sungana wonya watɛkɛtayɛ la ntondo k’anto. Lo dihole dia mbutɛ tsho ampokami ɔnɛ vɔ pombaka ndjakimɔ l’anima awɔ tshɛ dia ngɛnyangɛnya Jehowa, ondo ayoleka dimɛna mimbola ɔnɛ: ‘Onde mɛtɛ Jehowa ayɔngɛnangɛna, naka hatoyakimwe l’anima aso tshɛ l’olimu aso?’
12. Naa ohomba wa mboka wembola wambeya kanyi y’onto?
12 Wembola walɔmba onto dia nde mbisha kanyi yande ekɔ ohomba dia shikikɛ ɔnɛ ombeki aso wa Bible mbetawɔka mɛtɛ kɛnɛ kêkande kana bu. (Mateu 16:13-16) Ombeki mbeyaka kadimola dimɛna ɔnɛ loseka kana monanyi ekɔ kɔlɔ. L’ɔkɔngɔ wa nde kadimola ngasɔ, sho mbeyaka mombola ɔnɛ: ‘Ko wɛ akanayɛ lo dikambo di’ɛlɛmbɛ waki Nzambi wendana la lɔkɛwɔ laso na? Onde wɛ mɛnaka dia vɔ wamboleka wolo? Onde wɛ mɛnaka diekɔ ohomba ndjela ɛlɛmbɛ waki Nzambi kana kema?’
Tokambe la wɛla kana bɛnyɛlɔ diananda otema
13, 14. (a) Mbisha wɛla kana ɛnyɛlɔ kɛdikɛdi na? (b) Bonde kele wɛla kana ɛnyɛlɔ ka dimɛna mbishaka etombelo w’ɔlɔlɔ?
13 Yoho kina nto ya munanda etema w’ampokami ndo w’ambeki aso wa Bible ele okambelo wa la wɛla kana bɛnyɛlɔ di’eshika. Etelo ka lo Grɛkɛ kokadimwami ɔnɛ “ɛnyɛlɔ” kɛdikɛdi “sukanya kana mamatanya kâmɛ.” Wonya wakambɛ l’ɛnyɛlɔ, wɛ nembetshiyaka dikambo dimɔtshi lo ‘disukanya kana dimamatanya’ la dikambo dikina diafɔna ladiɔ. Oko ɛnyɛlɔ, Yeso akambola ate: “La na ayutufanya diulelu dia [Nzambi]? Wela akona wayutuwauka lu dikambu diadio?” Dia kadimola, Yeso akatɛkɛta dikambo dia lɔtɔngɔ la lɔhɔdia.—Mako 4:30-32.
14 Amvutshi wa Nzambi wakakambe la wɛla efula w’amɛna. Lam’akamɛ Ase Asuriya, wakɔshi Nzambi dia mbisha As’Isariyɛlɛ wakayakimɔ l’awui a ngala dilanya, Isaya akatondja kɔlɔ kawɔ sɛkɛ lo kamba l’ɛnyɛlɔ kɛnɛ: “Undi, kenge yayutakula ladiku dia one lakota la yo, kana [“si,” NW] ndjatumbula uleki one lahimbula la to?” (Isaya 10:15) Lam’akandalakanyaka akina, Yeso lawɔ akakambaka la wɛla efula. Wakafunde ɔnɛ “ndi kumbaetsha diui, tshikima ndu wela.” (Mako 4:34) Wɛla kana bɛnyɛlɔ di’eshika mbishaka etombelo w’ɔlɔlɔ naka vɔ minandaka wɔɔngɔ nd’otema. Vɔ kimanyiyaka ampokami dia mbɔtshiya awui w’eyoyo esadi esadi lo mbaɛdika la dikambo dimɔtshi diambowoshilaka mbeya.
15, 16. Wɛla wa ngande wayotondja etombelo woleki ɛlɔlɔ? Sha bɛnyɛlɔ.
15 Ngande wakokaso kamba la wɛla kana bɛnyɛlɔ diananda otema na? Ntondotondo, ɛnyɛlɔ la dia mbɔtɔnganɛ dimɛna la dui dialembetshiyayɛ. Naka ɔfɔnyɛlɔ ayɛ hɔtɔnɛ, kete wɛla kana ɛnyɛlɔ kayɛ ayotshika anto l’okandokando lo dihole dia vɔ mana fundo. Lushi lɔmɔtshi, ɔtɛkɛtshi w’oshika akahembe mɛnya okitanyiya wele l’atshikadi w’akitami otsha le Yeso Kristo, lo mbaɛdika la mfɔ kele la kɔlamelo le kumɛtɔ. Ko onde mɛtɛ ɔfɔnyɛlɔ ɔsɔ kokaka? Bible mɛnyaka kanyi yakɔ yâmɛ lo yoho ya dimɛna efula ndo yakoka. Tɔ mbɛdikaka ambeki 144000 waki Yeso w’akitami la ‘wadi lamboyalɛnga otsha le omɛnde.’—Enyelo 21:2.
16 Wɛla kana bɛnyɛlɔ mongaka l’etombelo w’ɔlɔlɔ efula naka vɔ mendanaka la nsɛnɔ y’anto. Wɛla waki Natana wendana l’odiakelo wa yana y’ɔkɔkɔ akananda Nkumekanga Davidi efula nɛ dia nde akalangaka ɛkɔkɔ woho w’anyanya ndo aki olami w’ɛkɔkɔ lo nshi yande ya dikɛnda. (1 Samuele 16:11-13; 2 Samuele 12:1-7) Otondonga ɛnyɛlɔ kɛsɔ kakendana la ngɔmbɛ tshike ondo tɔ komonga l’etombelo w’ɔlɔlɔ. Yoho yakɔ yâmɛ mbele, ɛnyɛlɔ kendana l’awui wa waa nomb’ewo kana awui waheye anto dimɛna mbeyaka monga paka la yema y’etombelo tshitshɛ le ampokami aso. Yeso akɔsaka bɛnyɛlɔ diande l’akambo wa lo lɔsɛnɔ la lushi la lushi. Nde akatɛkɛta akambo weyama l’ahole tshɛ, ɛnyɛlɔ oko dia tala, tofudu ta l’olongo, alɛmbɔlɛmbɔ wa l’ekambɔ. (Mateu 5:15, 16; 6:26, 28) Ampokami wa Yeso wakakoke mboka esadi eto nganɛ wendanawɔ l’awui asɔ.
17. (a) Oma lende akokaso mbɔsaka wɛla aso? (b) Ngande wakokaso mbɔtɔnganyiya wɛla kana bɛnyɛlɔ diele lo mikanda aso la awui wele l’ambeki aso lo nsɛnɔ yawɔ na?
17 L’olimu aso, tekɔ la waaso efula wa kamba la bɛnyɛlɔ dia wɔdu koko diele l’etombelo w’ɔlɔlɔ. Katɔsɛdingolake akambo lam’atatasambisha. (Etsha 17:22, 23) Mbala mɔtshi, wɛla aso kokaka mendana l’ana, luudu, olimu kana tɔkɛnyɔ talanga ompokami aso. Sho mbeyaka kamba l’ewo kele laso lo kɛnɛ kendana l’ombeki aso wa Bible dia mbomanya wɛla wele lo dibuku diekaso fundo. Ɛnyɛlɔ, sho mbeyaka mbɔsa wɛla w’ɔlɔlɔ wele l’odingɔ 14 wa tshapita 8 lo dibuku Ewo Katɔla Otsha lo Lɔsɛnɔ la Pondjo. Vɔ mendanaka l’ombutshi wele osukanyi ande ekɔ lo mbohindɛ onongo. Sho kokaka kanyiya woho wakokaso mbɔtɔnganyiya wɛla akɔ l’akambo wele l’ombeki aso wa Bible wele l’ana.
Adiaka afundelo la diewo
18. Bonde kahombaso ntsha tshɛ dia mbadiaka dimɛna?
18 Paulo akalake Timɔtɛ ate: “Utetemali lu mbala walelu wa mikanda lu ulakelu ndu lu wetshelu edja ndu lam’ayumuya.” (1 Timote 4:13) Lam’ele wetshelo aso tshɛ tomba oma lo Bible, ekɔ ɔlɔlɔ sho mbeya mbadia Bible dimɛna. Ase Lɛwi waki la diɛsɛ dia mbadiɛka ekambi wa Nzambi Ɛlɛmbɛ wa Mɔsɛ. Onde vɔ wakatakakemaka wonya wakawatadiaka kana kawola lo tshɛkɛta ɔtɔi mbala efula? Kema. Lo Nehemiya 8:8, Bible mbutaka ɔnɛ: “Vo wakali elembe wa [Nzambi] uma lu buku lu ashika, okone antu tshe wakalimbitela aui tshe wakawalaka.”
19. Ngande wakokaso ndowanya walelo aso w’Afundelo?
19 Akristo amɔtshi wele atɛkɛtshi w’eshika, tokakemaka mbala mɔtshi etena kâdiawɔ. Ngande wakokawɔ ndjalowanya lo dikambo sɔ na? Ele lo mbadiaka mbala la mbala. Eelo, lo mbadiaka la doyi dia wolo mbala la mbala edja ndo walelo wɔkɛlaka oko ashi. Naka nyekɔ la bandɛ kasɛtɛ ya wadielo wa Bible l’ɔtɛkɛta anyu, kete ekɔ ohomba pokamɛ woho watadia ombadi, woho watandadiya ndo watandengola doyi ndo woho wadiande nkombo ndo ɛtɛkɛta wa wolo mbadia. Oko ɛnyɛlɔ, lo Traduction du monde nouveau ka l’Angɛlɛ vɔ kambaka la tolembetelo tɛnya yoho ya mbadia tɔtɛkɛta tɔmɔtshi.
20. Ngande wakokaso ‘nama wetshelo aso’?
20 Oko weso ekambi wa Jehowa, sho tekɔ la diɛsɛ dia woke dia mbetsha anto. Ɔnkɔnɛ, sho tshɛ pombaka mbɔsa ɔkɛndɛ ɔsɔ la nɛmɔ. Ɔnkɔnɛ, ‘toyalamake ndo todjake yimba tena tshɛ lo wetshelo aso.’ (1 Timote 4:16) Sho kokaka monga embetsha w’ɔlɔlɔ lo monga ampokami w’ɔlɔlɔ, lo nɛndjalɛndjaka ɔtɛkɛta, lo mbokaka wembola w’amɛna, lo kambaka la wɛla w’eshika, ndo lo mbadiaka efundelo la wasaso tshɛ. Nyɛsɔ tokondja wahɔ oma l’olowanyelo watosha Jehowa lo tshimbo y’ɔlɔngɔswamelo ande, nɛ dia dui sɔ kokaka tokimanyiya dia monga la ‘lolemi l’anto wambetshama.’ (Isaya 50:4) Lo kamba dimɛna la dihomɔ tshɛ diakawatotondjɛ dikambo di’olimu aso, mbidja ndo tobukubuku, bandɛ kasɛtɛ, bandɛ video, sho kokaka mbeka dia mbeya ndakanya la yimba ndo la yewo ya mbetawoya.
[Caption on page 18]
[Review on page 18]
Onde wɛ akohɔ?
◻ Ngande wakokaso mbeya ndakanya dimɛna lo monga ompokami w’ɔlɔlɔ?
◻ Ngande wakokaso mbokoya Yeso la Paulo lo nɛndjalɛndja ɛtɛkɛta lo wetshelo aso?
◻ Naa weho wa wembola wakokaso kamba lawɔ lam’alakanyaso akina?
◻ Naa weho wa wɛla waleka mbisha etombelo w’amɛna?
◻ Ngande wakokaso ndowanya yewo yaso ya mbadia la ntondo k’anto?
[Caption]
[Questions]
[Caption on page 15]
[Caption on page 15]
Ombetsha w’ɔlɔlɔ mpokamɛka dia kondja yimba
[Caption on page 16]
[Caption on page 16]
Yeso akashaka bɛnyɛlɔ diendana l’awui wahomana l’anto lo lɔsɛnɔ