Onde wɛ mbokaka ɔtɛkɛta wa Nzambi ngandji k’efula?
“Ndi ngandji katumukaka elembe aye li! Vo mbatumukanaka yanyi tshe.”—OSAMBU 119:97.
1. Naa yoho mɔtshi yɛnya anto woka Nzambi wɔma ngandji kokawɔ Ɔtɛkɛta wa Nzambi?
MILIYƆ nkama y’apami la wamato wekɔ onto l’onto la Bible kande ndamɛ. Koko, monga la Bible kayɛ wɛmɛ ndo nanga Ɔtɛkɛta wa Nzambi ekɔ akambo ahende wotshikitanyi. Onde onto kokaka mɛtɛ mbuta dia nde nangaka Ɔtɛkɛta wa Nzambi naka nde mbadiaka Bible paka lo pai? Ndooko! Koko, anto amɔtshi waki kɔmbɔsaka Bible la nɛmɔ efula lo nshi ya ntondo wôkiadiaka nshi nyɛ lushi tshɛ. Vɔ wakayeka dia nanga Ɔtɛkɛta wa Nzambi ndo wodjaka tokanyi tawɔ lɔkɔ “yanyi tshe” oko omembi w’esambu.—Osambu 119:97.
2. Kakɔna kakakeketsha mbetawɔ k’Ɔmɛnyi wa Jehowa ɔmɔtshi lam’akinde lo lɔsɛnɔ la pâ?
2 Nasho Dori ekɔ onto ɔmɔtshi lakeke dia nanga Ɔtɛkɛta wa Nzambi. Nde akakambɛ Jehowa ɛnɔnyi akumi l’ɛmɔtshi l’ekikelo tshɛ l’ɔnɔngɔ w’asekande ambetawodi l’Albanie, wodja ande wa lôtɔ. L’atei w’ɛnɔnyi ɛsɔ, olimu w’Ɛmɛnyi wa Jehowa wakashimbama edja ka mamba le lɛɛta, ndo Akristo asɔ wa kɔlamelo wakalongolaka ekanda watɛkɛta awui wa Bible paka yema tshitshɛ tsho. Koko mbetawɔ k’Ɔnangɛso Dori kakatshikala nge. Ngande wakatwakoke tshikala nge na? Ɔnangɛso ate: “Oyango ami [aki] wa mbadiaka Bible lushi la lushi oshidi a tango ɔtɔi kana ndekana; lakasale dui sɔ l’edja k’ɛnɔnyi 60 la ntondo ka washo wakimi ndjoyala loonge loto.” Paka nshi nyɛ tsho mbamboyotomba Bible k’otondo l’ɔtɛkɛta w’albanien, koko lam’ele Ɔnangɛso Dori akeke ɔtɛkɛta wa Grɛkɛ lo nshi yakinde dikɛnda, nde akadiaka Bible lo Grɛkɛ. Wadielo wa Bible wa mbala la mbala akakeketsha Ɔnangɛso Dori l’atei w’ehemba wa weho la weho, ndo wadielo wa ngasɔ kokaka kokeketsha ndo wɛ lawɔ.
‘Onga la mposa ka wolo’ k’ɔtɛkɛta wa Nzambi
3. Ngande wahomba Akristo mbɔsaka Ɔtɛkɛta wa Nzambi?
3 Ɔpɔstɔlɔ Petero akafunde ate: ‘Oko ana w’ashashi, nyonge la mposa ka wolo k’awɛlɛ wa pudipudi wele w’ɔtɛkɛta.’ (1 Petero 2:2) Oko ɔnkɔnɛ watolomɔlomɔka ɔna ashashi dia nɔma awɛlɛ wa nyango, Akristo weya dia vɔ wekɔ l’ohomba w’akambo wa lo nyuma pombaka mbokaka ɔlɔ efula lo wadielo w’Ɔtɛkɛta wa Nzambi. Onde ngasɔ mbokayɛ? Naka aha ngasɔ, kete otema ayɛ watɔkɔmɔke. Ndo wɛ lawɔ kokaka monɛ mposa ka wolo k’Ɔtɛkɛta wa Nzambi l’otema ayɛ.
4. Kakɔna kahombama di’onto monga la mbekelo ka mbadiaka Bible lushi la lushi?
4 Dia wɛ monga la mposa ka ngasɔ, ntondotondo paka wɛ ndjaekiya dia monga la mbekelo ka mbadiaka Bible esangɔ l’esangɔ, kana lushi la lushi naka kokaka. (Etsha 17:11) Ondo wɛ hatokoka mbetshaka oshidi a tango ɔtɔi lushi tshɛ lo wadielo wa Bible oko ɔnkɔnɛ wakasalaka Ɔnangɛso Nasho Dori. Koko, lo ndjela ɛnyɛlɔ kande, ondo wɛ mɛtɛ kokaka ndjaombɛ etena kɛmɔtshi lushi tshɛ dia sɛdingolaka Ɔtɛkɛta wa Nzambi. Akristo efula mbetɔka minitɛ mɔtshi la ntondo la pindju dia kana yimba l’avɛsa amɔtshi wa lo Bible. Ndoko woho woleki woho ɔsɔ ɔlɔlɔ dia lushi layɛ tatɛ dimɛna, shi mɛtɛ? Akina mɛnaka ɔlɔlɔ komiya lushi la wadielo wa Bible yema la ntondo ka ndala. Akina nto mbadiaka Bible lo tena dikina diɛnawɔ ɔlɔlɔ. Kɛnɛ kele ohomba ele wɛ mbadiaka Bible esangɔ l’esangɔ. L’ɔkɔngɔ a wɛ mbadia ko wɛ mbɔsa minitɛ mɔtshi dia kana yimba l’akambo wamboyoshila mbadia. Ɛsɔ tênde bɛnyɛlɔ di’anto amɔtshi wakakimanyiyama efula oma lo wadielo w’Ɔtɛkɛta wa Nzambi ndo oma lo woho ɔnɛ wakawakanaka la wɔ yimba.
Omembi ɔmɔtshi w’esambu wakalangaka ɛlɛmbɛ wa Nzambi
5, 6. Kânga hateyi lokombo lande, wetshelo akɔna wakokaso kondja lo dikambo di’ofundji w’Osambu wa 119 lo mbadiaka ndo lo kanaka yimba la kɛnɛ kakandafunde?
5 Ofundji w’Osambu wa 119 mɛtɛ akɔsaka Ɔtɛkɛta wa Nzambi la nɛmɔ efula. Akɔna akafunde osambu akɔ ɔsɔ na? Bible hatotɛ lokombo l’onto lakafunde osambu ɔsɔ. Koko, oma lo kɛnɛ kofundami lɔkɔ, sho mbeyaka awui amɔtshi wendana l’onto akɔ, ndo sho mbeyaka ɔnɛ nde aki l’ekakatanu lo lɔsɛnɔ lande. Anto amɔtshi wakandeyaka, wanɛ wakafɔnyamaka oko atɛmɔdi wa Jehowa mbakiwɔ, konangaka awui wa lo Bible oko nde. Koyanga mbakidiɔ ɔsɔku, omembi w’esambu kombetawɔ dionga diawɔ mboshimba nde ntsha kɛnɛ kele ɔlɔlɔ. (Osambu 119:23) Naka wɛ ekɔ lo mbidjasɛ kana ekɔ lo kamba olimu wɛ l’onto ɔmɔtshi lahalɛmiya adjango wa Bible, kete wɛ mbeyaka mɛna woho wafɔna lɔsɛnɔ lakasɛnaka omembi ɔsɔ w’esambu la lɔnɛ lasɛnayɛ.
6 Koyanga mbakinde onto lakamamemaka Nzambi, omembi ɔsɔ w’esambu kondjaɛnaka ɔlɔlɔ lo washo ande hita. Nde aketawɔka dia nde aki la munga. (Osambu 119:5, 6, 67) Koko, nde kombetawɔ pɛkato mbâhemɛ. Nde akoke dimbola nɛ ate: “Ngande wakoka ɔlɔngɔ wa pami mbɛdia mboka kande na?” Ko ndamɛ akakadimola ate: “Lo ndjâlamaka lo ndjela ɔtɛkɛta wakiyɛ.” (Osambu 119:9, NW) Oma lâsɔ, omembi w’esambu akayoshikikɛ dia Ɔtɛkɛta wa Nzambi wekɔ la wolo wa tshutshuya onto lo akambo w’ɔlɔlɔ lam’akandayota ate: “Dimi lakumbi diui diaye l’utema ami, ne dia dimi latukukutshela kolo.” (Osambu 119:11) Wolo wakoka tokimanyiya di’aha sho salɛ Nzambi pɛkato wekɔ wolo wa mamba mɛtɛ!
7. Bonde kahomba ɛlɔngɔlɔngɔ l’esekaseka ndeka mɛna ohomba wa mbadiaka Bible lushi la lushi?
7 Ekɔ ɔlɔlɔ efula di’ɛlɔngɔlɔngɔ l’esekaseka w’Akristo sɛdingola ɛtɛkɛta w’omembi w’esambu. Ɛlɔngɔlɔngɔ l’esekaseka w’Akristo wekɔ lo ndɔshama hakoke nshi nyɛ. Diabolo kombolaka woho w’anyanya dia nde nanya lɔlɔnga l’ɛlɔngɔlɔngɔ l’esekaseka w’atɛmɔdi wa Jehowa. Oyango wa Satana ele kotola ɛlɔngɔlɔngɔ l’esekaseka w’Akristo dia vɔ ndjasha lo nsaki ya demba ndo ndjaka ɛlɛmbɛ wa Nzambi. Esangɔ efula, waa sɛndɛma ndo emisiɔ wa lo televiziɔ kɛnɛmɔlaka tokanyi ta Diabolo. Anto wanyanyawɔ l’emisiɔ wa ngasɔ mɛnamaka oko anto w’ɛlɔlɔ ndo walangema; akambo wa mindo wasalawɔ l’asawɔ mɛnyamaka oko awui wele ndooko kɔlɔ. Ko kanyi yakɔna yashawɔ anto na? Vɔ mbashaka kanyi y’ɔnɛ: ‘Ndoko kɔlɔ le wanɛ wahatatshukana dia vɔ sala awui wa dieyanelo naka vɔ akɔ ahende mbokanaka ngandji mɛtɛ.’ Lonyangu ko, ɔnɔnyi tshɛ efula k’ɛlɔngɔlɔngɔ l’esekaseka w’Akristo nkɔka lo tokanyi ta ngasɔ. Mbetawɔ k’amɔtshi ndjoshishɔka ndo shishɔ wate kana masuwa wambodita l’ashi. Ɔnkɔnɛ, sho la tɔsɛngiya tatotoma lo kɔlɔ mboki ngelo! Ko onde tɔsɛngiya takɔ tekɔ wolo lo yɛdikɔ yahanyakoke nyu ɛlɔngɔlɔngɔ l’esekaseka mbikikɛ? Ndooko! Jehowa akalɔngɔswɛ ɛlɔngɔlɔngɔ l’esekaseka w’Akristo woho ɔmɔtshi wa vɔ nɛndja nsaki ya kɔlɔ. Vɔ kokaka nshika ekolo la ntondo k’ehomɔ tshɛ ka ta kakoka Diabolo tshula naka vɔ ‘ndjâlamaka lo ndjela Ɔtɛkɛta wa Nzambi, ndo namaka awui wa Nzambi l’etema awɔ.’ Wenya engana wetshayɛ lo wadielo wa Bible wa mbala la mbala ndo lo kanaka yimba l’akambo wadiayɛ na?
8. Bɛnyɛlɔ dia l’odingɔ ɔnɛ ngande wakokadiɔ kokimanyiya dia wɛ ndeka mbɔsa Ɛlɛmbɛ wa Mɔsɛ la nɛmɔ?
8 Ofundji w’Osambu 119 akate ate: “Ndi ngandji katumukaka elembe aye li!” (Osambu 119:97) Ɛlɛmbɛ akɔna wakandataka na? Nde akataka di’ɔtɛkɛta wa Nzambi wakashwama, l’ɔtɛkɛta akɔ mbaki ndo Ɛlɛmbɛ wa Mɔsɛ. Lam’okawɔ sso l’Ɛlɛmɛ akɔ mbala ka ntondo, anto amɔtshi mbanyaka yimba nɛ dia vɔ mbaɛnaka oko awui w’edjedja waya bu ndooko ohomba ndo vɔ ndjambolaka nganɛ wakoka onto nanga ɛlɛmbɛ wa ngasɔ. Koko, naka sho kana yimba la towuiwui ta weho la weho ta l’Ɛlɛmbɛ wa Mɔsɛ, ɔnkɔnɛ wakasalaka omembi w’esambu, kete tayokoka mɛna ɔnɛ kanga lomba l’efula mbakadje Ɛlɛmbɛ ɛsɔ. Lâdiko di’awui efula wa l’Ɛlɛmbɛ wendana la prɔfɛsiya, ekɔ ndo adjango amɔtshi wendana la pudipudi ka demba ndo la mbo ya ndɛ. Adjango asɔ wakakeketshaka pudipudi le anto ndo wakawashaka alemba wa wolo. (Akambu w’Asi Lewi 7:23, 24, 26; 11:2-8) Ɛlɛmbɛ wakakeketshaka anto dia vɔ monga la losembwe lo akambo w’okanda ndo akakɔkɔmiyaka Ase Isariyɛlɛ dia vɔ mboka anyawɔ atɛmɔdi wa Nzambi kɛtshi l’etena kewɔ lo dihombo. (Etumbelu 22:26, 27; 23:6; Akambu w’Asi Lewi 19:35, 36; Euhwelu k’Elembe 24:17-21) Wakahombaka sambola dikambo dia l’asa onto la onyande aha la shɔnɔdi. (Euhwelu k’Elembe 16:19; 19:15) Lam’akayahotɔka ofundji w’Osambu 119 akambo wa lo lɔsɛnɔ, nde mɛtɛ akɛnaka lokolo l’ɔlɔ lakahomɔka wanɛ wakakitanyiyaka Ɛlɛmbɛ wa Nzambi, ndo ngandji kakandawaokaka kakatatɛkɔyaka fula. Popo ndo ɛlɔ kɛnɛ, lam’ahomɔ Akristo lokolo l’ɔlɔ lo ndjela awui wa Bible, ngandji kawɔ ndo nɛmɔ diashawɔ Ɔtɛkɛta wa Nzambi talekaka monga efula.
Ɔna nkumekanga laki la dihonga dia ndjâtshikitanya l’akina
9. Dionga diakɔna diaki la Nkumekanga Hɛzɛkiya otsha l’Ɔtɛkɛta wa Nzambi?
9 Kɛnɛ kofundami l’Osambu wa 119 mbɔtɔnɛka dimɛna efula la kɛnɛ keyaso lo dikambo diaki Hɛzɛkiya lo nshi yakinde dikɛnda, lâsɔ ko she ele owandji. Waa nomb’ewo mɔtshi ya l’ɛkɔndɔ wa Bible mbutaka ɔnɛ Hɛzɛkiya mbakafunde osambu ɔsɔ. Kânga mbahateye dikambo sɔ shikaa, sho mbeyaka ɔnɛ Hɛzɛkiya akɔsaka Ɔtɛkɛta wa Nzambi la nɛmɔ di’efula. Oma lo lɔkɛwɔ lakinde, nde akɛnya ɔnɛ nde aketawɔka ɛtɛkɛta wa l’Osambu 119:97 l’otema ɔtɔi. Bible mbutaka ɔnkɔnɛ lo dikambo diaki Hɛzɛkiya: “Ndi akamamema le [Jehowa], kunkimo mbuyela, ndu akalamaka elembe wakadjela [Jehowa] Mose.”—2 Khumi ya Dikanga 18:6.
10. Ɛnyɛlɔ ka Hɛzɛkiya ngande wakokatɔ keketsha Akristo wahodjami oma le ambutshi wamamema Nzambi?
10 Lo ndjela kɛnɛ kɔkɔndwami, Hɛzɛkiya kombola lo nkumbo k’anto wakamamemaka Nzambi. Papa kande, Nkumekanga Ahaza, akatɔmbɔkwɛ Nzambi ndo aki ɔtɛmɔdi wa dikishi. Nde akɔshi ɔnande ɔmɔtshi, ɔnango Hɛzɛkiya hita, ko mbotshumba asɛna oko olambo wa nambolɛ jambizambi mɔtshi ya kashi! Ondo aha ɔna ɔtɔi oto mbakandalambola. (2 Khumi ya Dikanga 16:3) Kânga mbakandɛnaka ɛnyɛlɔ kɛsɔ ka kɔlɔ, Hɛzɛkiya akakoke ‘mbɛdia mboka kande’ oma lo tɔsɛngiya t’apanganu lo mbekesanela l’Ɔtɛkɛta wa Nzambi.—2 Ekondo 29:2.
11. Lam’akendaka Hɛzɛkiya kɛnɛ kakatshaka papa kande kaki komonga la kɔlamelo le Nzambi, awui akɔna wakayokomɛka she?
11 Lam’akayolaka Hɛzɛkiya, ndamɛ akɛnaka la washo ande nganɛ wakalɔmbɔlaka she lakatɛmɔlaka dikishi akambo wa wodja. Atunyi wakaye ko ndjodinga Juda. Rezina, nkumekanga ka Suriya, akɔtɔ l’ɔnɔngɔ wa Peka, nkumekanga k’Isariyɛlɛ, dia ndjodinga Jerusalɛma. (2 Khumi ya Dikanga 16:5, 6) Alembe w’Ase Ɛdɔmɛ la w’Ase Filistiya wakɔtɔka mbala mɔtshi la Juda la shashimoya ko wakɔshi ndo esomba ɛmɔtshi wa Juda. (2 Ekondo 28:16-19) Ahaza akandasale lam’akatombe akambo asɔ na? Lo dihole dia nde sɛngasɛnga Jehowa dia mbokimanyiya dia nde ndɔshana l’Ase Suriya, Ahaza akɛlɛ le nkumekanga k’Asuriya, akɔ̂kɔtɛ mishiko la paonyi ndo la fɛsa yakandɔshi ndo oma lo eombelo ka lo tɛmpɛlɔ. Kânga mbakandasale ngasɔ, Juda komonga la wɔladi w’edja.—2 Khumi ya Dikanga 16:6, 8.
12. Kakɔna kakatshaka Hɛzɛkiya kakôkimanyiya dia nde mbewɔ munga yakasalaka she?
12 L’edjedja ka wonya, Ahaza akayokamɛ oma lonya ko Hɛzɛkiya akayoyala nkumekanga lam’akinde l’ɛnɔnyi 25. (2 Ekondo 29:1) Nde aki yema dikɛnda, koko dikɛnda diande komboshimba nde monga nkumekanga k’oshika. Lo dihole dia nde mbokoya lɔkɛwɔ la she, onto laki komonga la kɔlamelo le Nzambi, nde akamamema Ɛlɛmbɛ wa Jehowa. Nde akayelaka ndo didjango nɛ diakawadjɛ nkumi ya dikanga ɔnɛ: “Lam’ayundudjase [nde nkumekanga] lu kiti ka diulelu ka diulelu diandi, ndi kayasangweli aui weli lu elembe ene, uma lu buku dieli l’okende w’elombedi w’asi Lewi. Dieli la ndi dia ntshikala la wo la mbâlaka nshi tshe ya lumu landi, dia ndi mbeka mbuka [Jehowa Nzambi kande] woma, dia nama la ntshaka aui tshe weli lu elembe ene.” (Euhwelu k’Elembe 17:18, 19) Lo mbadiaka Ɔtɛkɛta wa Nzambi lushi la lushi, Hɛzɛkiya akekaka dia mboka Jehowa wɔma ndo mbewɔ dia ntsha pɛkato yakasale she, onto laki kombokaka Nzambi wɔma.
13. Okristo ahombande ntsha dia nde shikikɛ ɔnɛ kɛnɛ tshɛ kayondotshaka kayolowanaka lo nyuma na?
13 Aha nkumi ya dikanga ya l’Isariyɛlɛ tsho mbakakeketshamaka dia mbidjaka yimba tena tshɛ l’Ɔtɛkɛta wa Nzambi koko ndo ase Isariyɛlɛ tshɛ wakokaka Nzambi wɔma mbakahombaka ntsha ngasɔ. Osambu wa ntondo mbutaka ɔnɛ onto lele mɛtɛ l’ɔngɛnɔngɛnɔ ele ɔnɛ ‘latɔngɛnangɛnaka lo ɛlɛmbɛ wa Jehowa, ndo latadiaka ɛlɛmbɛ akɔ la dui diokitshikitshi ndo la yanyi ndo l’otsho.’ (Osambu 1:1, 2) Lo dikambo di’onto la ngasɔ, omembi w’esambu ate: “Lu akambu tshe watshandi, ndi atongonaka.” (Osambu 1:3) Koko, lo dikambo di’onto lele bu la mbetawɔ le Jehowa Nzambi, Bible mbutaka ɔnɛ: “Nde hashikikala la dikambo ɔtɔi, ndo dyoonga dyaakinde dy’onto dyeekɔ tota nɛ, tota nɛ.” (Yakɔbɔ 1:8, Dyookaneelo dy’Oyooyo) Sho tshɛ ndooko lahalange monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ ndo la lɔsɛnɔ lambolowana. Naka sho mbadiaka Bible dimɛna mbala la mbala, kete tayokoka monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ.
Ɔtɛkɛta wa Nzambi wakakeketshaka Yeso
14. Ngande wakɛnya Yeso ngandji kakandokaka Ɔtɛkɛta wa Nzambi?
14 Lushi lɔmɔtshi, ambutshi wa Yeso wakôtane odjashi l’atei w’embetsha lo tɛmpɛlɔ la Jerusalɛma. Tomanyi tɔsɔ t’Ɛlɛmbɛ wa Nzambi ‘wakambe yimba yakinde la woho wakandakadimolaka’! (Luka 2:46, 47) Dui sɔ diakasalema lam’aki Yeso l’ɛnɔnyi 12. Mbokɛmaka hwe lâsɔ dia, kânga lam’akinde êke dikɛnda efula, nde akalangaka Ɔtɛkɛta wa Nzambi woho w’anyanya. L’ɔkɔngɔ diko, Yeso akayokamba l’Afundelo dia pangwɛ Diabolo, ata ate: “Lɔsɛnɔ l’onto halolemanɛɛ paka l’oleelo wa ampa atoo, koko lɔ nemanɛɛ l’ɔtɛkɛta cɛɛ wata [Jehowa].” (Mateyo 4:3-10, Dyookaneelo dy’Oyooyo) Kombeta ndoko edja l’ɔkɔngɔ wa lâsɔ, Yeso akasambisha ase osomba ande wa lôtɔ wa Nazarɛta l’ekimanyielo k’Afundelo.—Luka 4:16-21.
15. Ngande wakatotshikɛ Yeso ɛnyɛlɔ lam’asambishaso asekaso anto?
15 Yeso akavusolaka kɛnɛ kofundami l’Ɔtɛkɛta wa Nzambi esangɔ l’esangɔ dia shikikɛ wetshelo ande. Ampokami ande ‘wakaambaka yoho yakandalakanyaka.’ (Mateu 7:28) Mɛtɛ vɔ wakakoke mamba nɛ dia wetshelo wa Yeso wakayaka oma le Jehowa Nzambi ndamɛ. Yeso akate ate: “Wetshelu ami aha wami, keli wa one lakantumi. One latuyataka, atuyangaka lutumbu landi, keli one layanga lutumbu la one lakûtumi, ndi eko mete; kolo kema l’utema andi.”—Joani 7:16, 18.
16. Lo yɛdikɔ yakɔna yakɛnya Yeso ngandji kakandokaka Ɔtɛkɛta wa Nzambi?
16 Otshikitanyi l’ofundji w’Osambu 119, ‘ndooko kɔlɔ’ kakatanema le Yeso. Yeso komonga la pɛkato, nde aki Ɔna Nzambi ‘lakayâkitshakitsha ndamɛ ndo akayala l’okitanyiya polo ndo lo nyɔi.’ (Filipi 2:8; Heberu 7:26) Koko kânga mbakinde kokele, Yeso akekaka ndo akayelaka Ɛlɛmbɛ wa Nzambi. Kɛsɔ mbakôkimanyiya dia nde nama olowanyi wakinde. Lam’akɔshi ɔpɔstɔlɔ Petero yɔɔmbɔ ate kele aha vɔ munda Nkumɛnde, Yeso akôhangwɛ ko akawombola ate: “We nkanaka wati: Dimi haleyi nomba Papa, ku ndi ntumelami andjelo wuleki elui dikumi l’ehendi kakiane uka? Ukundi ukuki afundelu nshidiyama ati: Dieli la dikambu ne ndjala?” (Mateu 26:53, 54) Eelo mɛtɛ, Yeso akɛnaka ɔnɛ di’Afundelo kotshama, takandahombe mbewɔ nyɔi ka ngala ndo ka nsɔnyi. Nde ngandji ka mamba kakandokaka Ɔtɛkɛta wa Nzambi lee!
Akina wanɛ wakokoyaka Kristo
17. Ohomba akɔna waki Ɔtɛkɛta wa Nzambi le ɔpɔstɔlɔ Paulo?
17 Ɔpɔstɔlɔ Paulo akafundɛ anyande Akristo ate: “Nyumbukuyaki, uku wukuyami Kristu.” (1 Koreto 11:1) Lo ɛnyɛlɔ ka Nkumɛnde, Paulo akahamia ngandji k’Afundelo l’otema ande. Nde akasuya ate: “Dimi nangaka Ɔlɛmbɛ wa Nzambi woho w’anyanya oma ka tshina diami di’otema.” (Rɔmɔ 7:22, Bible de Jérusalem) Paulo akavusolaka kɛnɛ kofundami l’Ɔtɛkɛta wa Nzambi mbala la mbala. (Etsha 13:32-41; 17:2, 3; 28:23) Lam’akandashaka Timɔtɛ, onyande okambi la ngandji, alako wa ndjihelo, Paulo akatɔtɔmiya ohomba w’Ɔtɛkɛta wa Nzambi lo lɔsɛnɔ la lushi la lushi l’‘onto a Nzambi.’—2 Timote 3:15-17.
18. Shila ɛnyɛlɔ k’onto ɔmɔtshi la lo nshi yaso nyɛ lakɛnya dilɛmiɛlɔ diashande Ɔtɛkɛta wa Nzambi?
18 Efula k’ekambi wa Jehowa wa kɔlamelo wa lo nshi yaso nyɛ ndo vɔ lawɔ wakokoya ngandji ka Yeso k’Ɔtɛkɛta wa Nzambi. L’etatelo ka ntambe kɛnɛ k’ɛnɔnyi lokama, dikɛnda dimɔtshi dia pami akakondja Bible oma le ɔngɛnyi wakinde wa womoto. Nde akakɔndɔla shɛngiya yaki la losha lɔsɔ l’ohomba efula le nde ɔnkɔnɛ: “Lakayâfundɛ nte paka mbadiaka yema ya Bible lushi lahotɔka lɔnɛ tshɛ.” Dikɛnda sɔ dia pami lokombo lande Frederick Franz, ndo ngandji kakandokaka Bible akayôkonyaka dia nde ndjoyala la lɔsɛnɔ l’otale ndo lolowanyi l’olimu wa Jehowa. Sho mbôhɔka la ngandji tshɛ lo woho wakinde l’akoka wa mbuta totshapita t’etondo ta Bible lo yimba.
19. Ngande wasala amɔtshi ekongelo ka wadielo wa Bible wa lomingu la lomingu ka lo Kalasa k’Olimu wa Teokrasi?
19 Ɛmɛnyi wa Jehowa mbɔsaka wadielo wa Bible wa mbala la mbala la nɛmɔ efula. Lomingu tshɛ, lam’alɔngɔsɔlawɔ losanganya lawɔ lɔmɔtshi lelɛwɔ Kalasa k’Olimu wa Teokrasi, vɔ mbadiaka totshapita efula ta Bible. Atshina w’akambo wa totshapita takasɔnama dia mbadiema nembetshiyamaka lo losanganya. Ɛmɛnyi wa Jehowa ɛmɔtshi mɛnaka ɔlɔlɔ kahanya wadielo wa Bible wa lomingu lo totenyi esambele ta totshitshɛ ndo mbadiaka tshenyi ɔtɔi lo lushi. Etena kadiawɔ, vɔ kanaka yimba l’akambo akɔ watawadia. Naka kokaka, vɔ nyomoyoyangaka ndo awui akina l’ekimanyielo k’ekanda walembetshiya awui wa Bible.
20. Kakɔna kahombama dia kondja etena ka mbadiaka Bible esangɔ l’esangɔ?
20 Ondo wɛ pombaka ‘ndjâtshungolɛka etena’ oma l’elimu ekina dia wɛ mbadiaka Bible esangɔ l’esangɔ. (Efeso 5:16) Koko, ɛlɔlɔ wayoyokondja wayoyodinyadinya ndo pâ tshɛ yakokayɛ ndjasha dia ntsha ngasɔ. Naka wɛ monga la mbekelo ka mbadiaka Bible lushi la lushi, kete ngandji kokayɛ Ɔtɛkɛta wa Nzambi kayotahamaka. Hateta ndoko edja, otema ayoyokotshutshuya dia wɛ mbuta oko omembi w’esambu ɔnɛ: “Ndi ngandji katumukaka elembe aye li! Vo mbatumukanaka yanyi tshe.” (Osambu 119:97) Wɛ monga la dionga dia ngasɔ kete wɛ ayokondja ɛlɔlɔ wa weke efula oma ko nshi nyɛ ndo lo nshi yayaye, oko wayotɛna lo sawo diayela.
[Caption]
Onde wɛ mbohɔka?
◻ Ngande wakɛnya ofundji w’Osambu 119 ngandji k’efula kakandokaka Ɔtɛkɛta wa Nzambi?
◻ Wetshelo akɔna wakokaso kondja oma l’ɛnyɛlɔ ka Yeso la ka Paulo?
◻ Ngande wakokaso onto l’onto pama lo ngandji k’Ɔtɛkɛta wa Nzambi?
[Caption]
[Study Questions]
[Caption on page 23]
[Picture on page 23]
Nkumi ya dikanga ya kɔlamelo yakahombaka mbadia Ɔtɛkɛta wa Nzambi esangɔ l’esangɔ. Onde ndo wɛ mbasala ngasɔ?
[Caption on page 24]
[Picture on page 24]
Kânga lam’akinde dikɛnda, Yeso aki la ngandji k’Ɔtɛkɛta wa Nzambi