Toyaɛkɛ lo Ɔtɛkɛta wa Jehowa
“Dimi latekamaka lu diui diaye.”—OSAMBU 119:42.
1. Kakɔna kakokayɛ mbuta lo kɛnɛ kendana la lonto ndo dionga diaki ofundji w’Osambu 119?
OMEMBI w’Osambu 119 akangɛnangɛnaka ɔtɛkɛta wa Jehowa. Ondo omembi ɔsɔ aki Hɛzɛkiya, Ɔna nkumekanga ka la Juda. Tokanyi tele l’osambu ɔsɔ wakasambiyama mbɔtɔnɛka la dionga diaki la Hɛzɛkiya, ‘lakamamemaka Jehowa’ etena kakinde nkumekanga ka Juda. (2 Khumi ya Dikanga 18:3-7) Ekɔ mɛtɛ dia omembi ɔsɔ akeyaka dimɛna ehomba ande wa lo nyuma.—Mateu 5:3.
2. Naa lokanyi l’ohomba efula lele lo Osambu 119, ndo ngande wokongɛmi osambu ɔsɔ?
2 Lokanyi l’ohomba efula lele lo Osambu 119 ekɔ nɛmɔ dia ɔtɛkɛta kana losango laki Nzambi.a Ondo dia kimanyiya ambadi, ofundji akalɔngɛ ɛtɛkɛta wa lo osambu ɔsɔ oko wa lo alfabɛtɛ. Avɛsa 176 wa lo osambu ɔsɔ fundama lo ndjela woho watahɔna alɛta lo alfabɛtɛ wa lo Hɛbɛru. Lo Hɛbɛru kakafundama ntondo, strɔfɛ 22 ya lo osambu ɔsɔ yaki la ɛnɔngɔ 8 wome la dɛta diakɔ diâmɛ. Osambu ɔsɔ tɛkɛtaka dia ɔtɛkɛta, ɛlɛmbɛ, waohwelo, mboka, tɛdikɔ ndo wadjango wosembwe waki Nzambi. Lo sawo nɛ ndo lo nɛ diayela, Osambu 119 wayɔkɛtshanyema lo ndjela ekadimwelo k’oshika ka efundelo wa lo Hɛbɛru wa Bible. Naka sho kanaka yimba lo akambo wakakomɛ ekambi wa Jehowa w’edjedja ndo wa nshi nyɛ, kete tayonga la eokelo k’efula ka osambu ɔsɔ wakasambiyama oma le Nzambi ndo tayoleka monga la lowando lo Ɔtɛkɛta wa Nzambi wakafundama, mbuta ate Bible.
Tokitanyiya Ɔtɛkɛta wa Nzambi dia monga la ɔngɛnɔngɛnɔ
3. Lembetshiya ndo ɛnya kɛnɛ kalembetshiya monga onto losembwe.
3 Ɔngɛnɔngɛnɔ aso ndjaka oma lo kɛndakɛnda lo ɛlɛmbɛ wa Nzambi. (Osambu 119:1-8) Naka sho sala ngasɔ, kete Jehowa ayotɔsa oko anto “wusimbwi lu mbuka yawo.” (Osambu 119:1) Monga anto wosembwe halembetshiya monga kokele, koko kɛsɔ mɛnyaka dia sho ndjaketembolaka dia sala lolango la Jehowa Nzambi. Nɔa aki “uluwanyi l’atei w’antu wa lolonga landi” oko onto “[l]akakendakendaka la [“Nzambi ka mɛtɛ,” NW].” Owandji wa nkumbo ɔsɔ ndo nkumbo kande wakake oma lo Mvula k’elola nɛ dia nde akayelaka yoho ya lɔsɛnɔ lakawɛnya Jehowa. (Etatelu 6:9; 1 Petero 3:20) Woho akɔ wâmɛ mbele, dia sho ndjoka etena kayolanyema andja ɔnɛ, paka sho ‘nama l’ɔlɔlɔ tshɛ wadjango waki Nzambi,’ lo salaka lolango lande.—Osambu 119:4.
4. Dia sho monga la ɔngɛnɔngɛnɔ ndo tondoyaka nsɛnɔ yaso, ahombaso sala?
4 Jehowa hatokalɛki pondjo naka sho ‘mbôtombolaka la etema wosembwe ndo tetemalaka nama ɛlɛmbɛ ande.’ (Osambu 119:7, 8) Nzambi kokalɛ Jashua ɔnɔmbɔdi w’ase Isariyɛlɛ, lakakitanyiya dako dia ‘mbadiaka buku di’ɛlɛmbɛ ndo la yanyi ndo la otsho dia nde sala kɛnɛ tshɛ kakafundama lɔkɔ.’ Dikambo sɔ diakokimanyiya dia ndowanya mboka kande ndo sala akambo la lomba. (Jashua 1:8) Oya lo ekomelo ka lɔsɛnɔ lande, Jashua akatetemala tombola Nzambi ndo akakokaka mbohola ase Isariyɛlɛ ɔnɛ: “Nyu mbeyaka l’etema anyu ndu lu nyumu yanyu tshe nyati: Nduku dikambu diakati [Jehowa, Nzambi k]anyu, lu dikambu dianyu, diahatatshama.” (Jashua 23:14) Oko Jashua ndo ofundji w’Osambu 119, sho kokaka monga la ɔngɛnɔngɛnɔ ndo tondoya nsɛnɔ yaso lo tombolaka Jehowa ndo ndjaɛkɛka lo ɔtɛkɛta ande.
Ɔtɛkɛta wa Jehowa tetɛka pudipudi
5. a) Ɛnya woho wakokaso tetemala monga pudipudi lo nyuma. b) Ekimanyielo kakɔna kakoka kondja ɔlɔngɔlɔngɔ kana osekaseka ɔmɔtshi lambosala pɛkato ka woke?
5 Sho kokaka monga pudipudi lo nyuma naka sho ndjalamaka lo ndjela ɔtɛkɛta wa Nzambi. (Osambu 119:9-16) Dikambo sɔ kokaka salema oyadi kânga ambutshi aso kototshikɛ ɛnyɛlɔ k’ɔlɔlɔ. Kânga mbaki she Hɛzɛkiya ɔtɛmɔdi wa dikishi, Hɛzɛkiya ‘akɛdia mboka kande,’ ondo oma lo tɔsɛngiya ta apanganu. Tɔshi dia ɔlɔngɔlɔngɔ kana osekaseka ɔmɔtshi wakambɛ Nzambi ɛlɔ kɛnɛ ambosala pɛkato ka woke. Etena kɛsɔ ndjatshumoya, dɔmbɛlɔ, ekimanyielo ka ambutshi, ndo ekimanyielo ka la ngandji k’oma le dikumanyi dia Akristo kokaka mbokimanyiya dia nde monga oko Hɛzɛkiya ndo ‘mbɛdia mboka kande ndo ndjalama.’—Jakoba 5:13-15.
6. Wamato akɔna ‘wakɛdia mboka yawɔ ndo wakayalame lo ndjela ɔtɛkɛta wa Nzambi’?
6 Kânga mbakasɛnɛ Rahaba la Ruta edja efula la ntondo k’Osambu 119 fundama, vɔ ‘wakɛdia mboka yawɔ.’ Rahaba aki kanga loseka l’ose Kanana, koko nde akayeyamaka oma lo mbetawɔ kande oko ɔtɛmɔdi wa Jehowa. (Heberu 11:30, 31) Ruta w’ose Mɔaba akatshike tozambizambi tande, akakambɛ Jehowa ndo akakitanyiya Ɛlɛmbɛ wakandasha ase Isariyɛlɛ. (Ruta 1:14-17; 4:9-13) Wamato asɔ ahende waki komonga ase Isariyɛlɛ ‘wakayalame lo ndjela ɔtɛkɛta wa Nzambi’ ndo wakakondja diɛsɛ dia woke dia koma watshɛnde la Yeso Kristo.—Mateu 1:1, 4-6.
7. Ngande wakatshike Danyɛlɛ nde la ɛlɔngɔlɔngɔ ekina esato w’ase Hɛbɛru ɛnyɛlɔ k’ɔlɔlɔ kendana la nama pudipudi ka lo nyuma?
7 “Tukanyi t’utema w’untu [t]atuyalaka kolo umaka nshi yandi ya dikenda,” koko ɛlɔngɔlɔngɔ la esekaseka kokaka ndjela mboka ka pudipudi, kânga lo andja ɔnɛ wa kɔlɔ wele l’ɛlɔmbwɛlɔ ka Satana. (Etatelu 8:21; 1 Joani 5:19) Etena kakiwɔ lo fumbe la Babilɔna, Danyɛlɛ nde la ɛlɔngɔlɔngɔ ekina esato w’ase Hɛbɛru ‘wakayalame lo ndjela ɔtɛkɛta wa Nzambi.’ Ɛnyɛlɔ, vɔ kondjalanya ‘la mbo y’ɛlɔlɔ yakalɛkaka nkumekanga.’ (Danyele 1:6-10) Ase Babilɔna wakalɛka nyama ya mindo yakasekɛma lo Ɛlɛmbɛ wa Mɔsɛ. (Akambu w’Asi Lewi 11:1-31; 20:24-26) Vɔ komongaka la mbekelo ka pembolaka nyama wudi ndo sedia dikila, ndo olelo awɔ wa nyama y’esena akɔnyɔlaka ɔlɛmbɛ wa Nzambi wendana la dikila. (Etatelu 9:3, 4) Diɔ diakɔ diele ase Hɛbɛru asɔ anɛi wakatone ndɛ mbo y’ɛlɔlɔ yakalɛkaka nkumekanga. Ɛlɔngɔlɔngɔ ɛsɔ wakokaka Nzambi wɔma wakalame pudipudi ka lo nyuma ndo wakatshike ɛnyɛlɔ k’ɔlɔlɔ.
Ɔtɛkɛta wa Nzambi tokimanyiyaka dia monga la kɔlamelo
8. Dionga ndo ewo kakɔna keso l’ohomba naka sho nangaka mpotɔ ndo kamba la ɛlɛmbɛ wa Nzambi?
8 Nanga ɔtɛkɛta wa Nzambi efula ekɔ dikambo dimɔtshi di’ohomba dia sho tetemala monga la kɔlamelo le Jehowa. (Osambu 119:17-24) Naka tekɔ oko ofundji w’osambo wakasambiyama, kete tayonga la nsaki ka wolo ka shihodia “akambu wa mamba” wa lo ɔlɛmbɛ wa Nzambi. Tayotetemalaka ‘ngɛnangɛna dombwelo dia Jehowa’ ndo ‘nanga waohwelo ande.’ (Osambu 119:18, 20, 24) Kânga naka atete ndoko edja kambotoyakimɔ le Nzambi, onde ‘tekɔ la mposa k’efula ka awɛlɛ wa ɔtɛkɛta’? (1 Petero 2:1, 2) Sho pombaka shihodia wetshelo wa etatelo wa lo Bible dia sho monga la akoka wa mpotɔ ndo kamba la ɛlɛmbɛ wa Nzambi.
9. Ahombaso sala naka kɛnɛ katɔlɔmba anto hɔtɔnganɛ la ɛlɛmbɛ wa Nzambi?
9 Sho kokaka nanga waohwelo wa Nzambi efula, ko kayotosala naka “ana wa khumi ya dikanga” wambɔtɛkɛta kɔlɔ lo dikambo diaso lo ɛkɔkɔ ɛmɔtshi? (Osambu 119:23, 24) Ɛlɔ kɛnɛ, anto wele la lowandji totshutshuyaka mbala efula la wolo dia mbetsha ɛlɛmbɛ wa anto la ntondo ka ɛlɛmbɛ wa Nzambi. Etena kahɔtɔnganɛ kɛnɛ katɔlɔmba anto la lolango la Nzambi, kakɔna kayotosala? Ngandji k’efula kokaso ɔtɛkɛta wa Nzambi ayotokimanyiya dia sho tshikala la kɔlamelo le Jehowa. Oko ambeki waki Yeso Kristo wakasoyama, sho tayota shate: “Dieli la su dia nkitanyia aui wa [Nzambi], aha aui w’antu atu.”—Etsha 5:29.
10, 11. Ɛnya woho wakokaso nama olowanyi aso le Jehowa la ntondo ka ekakatanu woleki wolo.
10 Sho kokaka tshikala la kɔlamelo le Jehowa kânga la ntondo ka ekakatanu woleki wolo. (Osambu 119:25-32) Naka sho nangaka tondoya dia nama olowanyi aso le Nzambi, kete sho pombaka mbetawɔ dia mbetshama ndo nɔmba la etete dikambo dia wetshelo ande. Ndo nto sho pombaka sɔnɔla ‘mboka ka kɔlamelo.’—Osambu 119:26, 30.
11 Hɛzɛkiya, lakafunde ondo Osambu 119, akasɔnɔla ‘mboka ka kɔlamelo.’ Nde akasale ngasɔ kânga mbakandadingama la atɛmɔdi wa nkashi ndo kânga mbele ondo nde akɔnywama oma le ase luudu la nkumekanga. Ondo, ‘anima ande kondalaka djɔ la lɔkɔnyɔ’ l’ɔtɛ wa ehemba wa ngasɔ. (Osambu 119:28) Koko Hɛzɛkiya akayaɛkɛ le Nzambi, aki nkumekanga k’ɔlɔlɔ ndo akasale “akambu w’usimbwi lu ashu wa [Jehowa].” (2 Khumi ya Dikanga 18:1-5) Sho lawɔ kokaka mbikikɛ ehemba ndo nama olowanyi aso, naka sho ndjaɛkɛ le Nzambi.—Jakoba 1:5-8.
Ɔtɛkɛta wa Jehowa toshaka dihonga
12. Ngande wakokaso shoamɛ kamba la Osambu 119:36, 37?
12 Ndjela ɛlɔmbwɛlɔ k’ɔtɛkɛta wa Nzambi toshaka dihonga diele laso ohomba dia ndɔshana la ehemba wa lo lɔsɛnɔ. (Osambu 119:33-40) Sho nyangaka wetshelo wa Jehowa la okitshakitsha tshɛ dia sho nama ɛlɛmbɛ ande “l’utema tshe.” (Osambu 119:33, 34) Oko omembi w’osambo, sho nɔmbaka Nzambi ɔnɛ: “Enge utema ami utsha l’elembe aye etu, aha utsha lu [wahɔ],” mbuta ate wahɔ wa kɔlɔ. (Osambu 119:36 ) Oko ɔpɔstɔlɔ Paulo, sho ‘ndjalɔmbɔlaka la losembwe lo akambo tshɛ.’ (Heberu 13:18) Naka owandji aso w’olimu nangaka dia sho sala dikambo dimɔtshi dia kɔlɔ, kete sho pombaka monga la dihonga dia ndjaɔtɔnganyiya la ɛlɔmbwɛlɔ ka Nzambi ndo mbala tshɛ Jehowa tshɔkɔlaka yoho ya lɔsɛnɔ ya ngasɔ. Nde tokimanyiyaka mɛtɛ dia sho mbahemɛ nsaki tshɛ ya kɔlɔ. Nyɛsɔ tɔlɔmbake shate: “Unya ashu ami uma l’akambu w’anyanya.” (Osambu 119:37) Hatohombe pondjo mbɔsa la nɛmɔ ɛngɔ tshɛ kele anyanya kahetsha Nzambi. (Osambu 97:10) Ndo nto, dɔmbɛlɔ sɔ totshutshuyaka dia sho tona waa filmɛ yɛnyawɔ anto etakataka lo televiziɔ kana lo abuku ndo totshelo ta losambi l’ɛdiɛngɛ.—1 Koreto 6:9, 10; Enyelo 21:8.
13. Ngande wakakondja ambeki waki Yeso wakasoyamaka dihonga diaki lawɔ ohomba dia vɔ sambisha la dihonga tshɛ?
13 Ewo k’oshika ka ɔtɛkɛta wa Nzambi toshaka eshikikelo ka sambisha la dihonga. (Osambu 119:41-48) Ndo sho tekɔ mɛtɛ la ohomba wa dihonga dia mbeya ‘kaloya ɔnɛ latotɔtɛngaka dui.’ (Osambu 119:42) Tena dimɔtshi, sho mbeyaka monga oko ambeki waki Yeso wakasoyamaka, wakalɔmbɛ ɔnɛ: “Khumadiondjo, . . . Usha ekambi aye dia vo mvuta diui la dihunga tshe.” Etombelo akɔna waki la dɔmbɛlɔ diawɔ? “Vo tshe wakaludiama la [nyuma k’ekila], wakati diui dia [Nzambi] la dihunga.” Nkumadiɔndjɔ kakɔ kâmɛ kɛsɔ toshaka dihonga dia sambisha ɔtɛkɛta ande la dihonga.—Etsha 4:24-31.
14. Kakɔna katokimanyiya dia sambisha la dihonga oko wakasale Paulo?
14 Tayonga la dihonga diahombama dia sambisha aha la mboka wɔma kana sɔnyi naka sho nanga “diui dia mete” ndo ‘namaka ɛlɛmbɛ wa Nzambi nshi tshɛ.’ (Osambu 119:43, 44) Wekelo wa l’etete w’Ɔtɛkɛta wa Nzambi wakafundama toshaka akoka wa ‘mbewoya waohwelo ande la ntondo ka nkumi ya dikanga.’ (Osambu 119:46) Dɔmbɛlɔ ndo nyuma ka Jehowa ayotokimanyiya nto dia mbuta awui w’ɔlɔlɔ lo yoho ya dimɛna. (Mateu 10:16-20; Kolosai 4:6) Paulo akatɛkɛta dikambo dia waohwelo wa Nzambi la dihonga tshɛ la ntondo ka emboledi wa lo ntambe ka ntondo. Ɛnyɛlɔ, nde akasambisha Felika nguvɛrnɛrɛ k’ose Rɔma, laketawɔ dia “mbuka dia mbetawo kandi le Kristo Jesu.” (Etsha 24:24, 25) Paulo akasambisha nto la ntondo ka nguvɛrnɛrɛ Fɛstɔ la Nkumekanga Angiripa. (Etsha 25:22–26:32) La ekimanyielo ka Jehowa, sho lawɔ kokaka monga ɛmɛnyi wele la dihonga, wahoke “lukumu l’ololo sonyi.”—Romo 1:16.
Ɔtɛkɛta wa Nzambi tosambaka
15. Ngande wakoka Ɔtɛkɛta wa Nzambi tosamba etena katɔnyɔla anto akina?
15 Ɔtɛkɛta wa Jehowa mbishaka esambelo k’oshika. (Osambu 119:49-56) Ekɔ tena dimɔtshi diatotongaka mɛtɛ la ohomba wa esambelo. Kânga mbasambishaso la dihonga oko Ɛmɛnyi wa Jehowa, “akanga w’etaku,” mbuta ate wanɛ wasala akambo la otako otsha le Nzambi ‘tɔnyɔlaka efula’ tena dimɔtshi.’ (Osambu 119:51) Koko, etena kalɔmbaso, sho kokaka mbohɔ akambo w’ɔlɔlɔ wele l’Ɔtɛkɛta wa Nzambi, ɔsɔku ‘mbatotoyasambaka.’ (Osambu 119:52) Etena kasalaso alɔmbɛlɔ aso w’ɛsɛngɔsɛngɔ, sho kokaka mbohɔ ɔlɛmbɛ kana tɔndɔ dimɔtshi dia lo Afundelo diatosha esambelo ndo dihonga diahombama lo etena keso la dikambo dimɔtshi diatotshindja yimba.
16. Kakɔna kaki ekambi wa Nzambi kosala kânga l’atei w’ɛhɛnyɔhɛnyɔ?
16 Akanga w’etako wakɔnyɔlaka omembi w’osambo aki ase Isariyɛlɛ, mbuta ate ase wodja wakayakimɔ le Nzambi. Ande lonyangu lee! Otshikitanyi la wɔ, nyɛsɔ toyashikikɛ diaha takɔ ɛlɛmbɛ wa Nzambi. (Osambu 119:51) Etena kakawadiɛnɛka la ɛhɛnyɔhɛnyɔ w’oma le ase Nazi l’edja k’ɛnɔnyi, nunu di’ekambi waki Nzambi wakatone diaha takɔ ɛlɛmbɛ ndo atɔndɔ watanema lo Ɔtɛkɛta wa Nzambi. (Joani 15:18-21) Kema wolo kitanyiya Jehowa, nɛ dia wadjango ande wekɔ oko esambo watosha esambelo.—Osambu 119:54; 1 Joani 5:3.
Tônge la lowando dikambo di’Ɔtɛkɛta wa Jehowa
17. Lowando lele laso lo ɔtɛkɛta wa Nzambi totshutshuyaka dia sala na?
17 Sho mɛnyaka lowando laso lo ɔtɛkɛta wa Nzambi lo kitanyiyaka ɔtɛkɛta akɔ. (Osambu 119:57-64) Omembi w’esambo ‘akalake dia nama ɛtɛkɛta wa Jehowa,’ ndo kânga ‘l’asa deke nde akokaka Nzambi losaka dikambo dia dombwelo Diande diosembwe.’ Naka tambemɔ la otsho, kete ɔsɔ ekɔ diaaso di’ɔlɔlɔ dia sho mbewoya Nzambi lowando laso lo dɔmbɛlɔ! (Osambu 119:57, 62) Lowando laso lo ɔtɛkɛta wa Nzambi totshutshuyaka dia nyanga wetshelo ande ndo toshaka ɔngɛnɔngɛnɔ wa monga ‘angɛnyi wa wanɛ watokaka Jehowa wɔma,’ mbuta ate anto wele la wɔma wɔsɔhanyemi la dilɛmiɛlɔ otsha le Nzambi. (Osambu 119:63, 64) Akoka tana diɔtɔnganelo dioleki sɔ lanɛ la nkɛtɛ?
18. Ngande wakadimola Jehowa lo alɔmbɛlɔ aso etena ‘kadingamaso la ɛkɔdi w’anto wa kɔlɔ’?
18 Etena kalɔmbaso Jehowa la otema aso tshɛ ndo la okitshakitsha tshɛ dia nde têtsha, sho ‘mbɔladiaka elundji kande’ la kanyi ya mbetawɔma le nde. Tekɔ la ohomba wa nɔmba djekoleko etena ‘kadingamaso la ɛkɔdi wa anto wa kɔlɔ.’ (Osambu 119:58, 61) Jehowa kokaka pembola ɛkɔdi wa atunyi aso dia tosha lotshungɔ la sho tetemala sambisha Diolelo ndo mbetɛ anto ambeki. (Mateu 24:14; 28:19, 20) Dikambo sɔ diakɛnama mbala la mbala lo wedja wele olimu aso wakashimbama.
Tônge la mbetawɔ lo Ɔtɛkɛta wa Nzambi
19, 20. Ngande wakokadiɔ monga ‘ɔlɔlɔ sho soyama’?
19 Mbetawɔ le Nzambi ndo lo ɔtɛkɛta ande tokimanyiyaka dia mbikikɛ asui ndo tetemala sala lolango lande. (Osambu 119:65-72) Kânga mbele akanga w’etako ‘wakokanɛka akambo wa kashi,’ omembi w’osambo akembe ate: “Aki ololo dia dimi nsuyama.” (Osambu 119:66, 69, 71) Ngande wakokadiɔ monga ɔlɔlɔ le ekambi tshɛ waki Jehowa dia vɔ mbikikɛ asui?
20 Etena kadiɛnɛso la asui, sho nɔmbaka Jehowa la etete ndo kɛsɔ tosukanyaka efula la nde. Sho kokaka mbetsha wenya efula dia mbekaka Ɔtɛkɛta wa Nzambi wakafundama ndo mbidja welo efula dia kamba la wɔ olimu. Kɛsɔ toshaka lɔsɛnɔ la ɔngɛnɔngɛnɔ efula. Ko kayotota naka etena keso lo asui sho tosala akambo lo yoho yakɛnɛmɔla totshelo ta kɔlɔ, tele oko monga aha la solo dia lotutsha ndo monga la lotamanya? Alɔmbɛlɔ wa la etete ndo ekimanyiyelo k’Ɔtɛkɛta ndo ka nyuma ka Nzambi, kokaka tokimanyiya dia tondoya totshelo tɔsɔ ndo ndeka ‘ndjalɔtsha lonto l’oyoyo.’ (Kolosai 3:9-14) Ndo nto, mbetawɔ kaso keketshamaka etena kakikɛso asui. (1 Petero 1:6, 7) Paulo akakondja wahɔ oma lo asui ande nɛ dia vɔ wakokimanyiya dia ndjaɛkɛ efula le Jehowa. (2 Koreto 1:8-10) Onde sho mbetawɔka dia ɛhɛnyɔhɛnyɔ monga la etombelo w’ɔlɔlɔ le so?
Toyaɛkɛke nshi tshɛ le Jehowa
21. Kakɔna katomba etena kasha Nzambi akanga w’etako sɔnyi?
21 Ɔtɛkɛta wa Nzambi toshaka ɛkɔkɔ w’eshika wa ndjaɛkɛ le Jehowa. (Osambu 119:73-80) Naka sho ndjaɛkɛ mɛtɛ le Otungi aso, kete hatotonga ndoko la ɔkɔkɔ ɔtɔi wa mboka sɔnyi. Koko, l’ɔtɛ wa kɛnɛ kasala akina, tekɔ la ohomba wa esambelo ndo sho kokaka ndjaoka oko anto walɔmba ɔnɛ: “Akanga w’etaku, . . . wutshami sonyi!” (Osambu 119:76-78) Etena kotsha Jehowa anto wa ngasɔ sɔnyi, kɛsɔ tondjaka mboka yawɔ ya kɔlɔ sɛkɛ ndo kidiaka lokombo lande la ekila. Sho kokaka ndjashikikɛ dia wanɛ wasoya ekambi wa Nzambi hawokondja mɛtɛ ndoko ɛngɔ. Ɛnyɛlɔ, vɔ hawokoke ndo hawokokaki pondjo shila Ɛmɛnyi wa Jehowa wayaɛkɛ le Nzambi la etema awɔ tshɛ oshiki.—Tukedi 3:5, 6.
22. Lo woho akɔna waki omembi w’osambo “uku tapa di’ekuhu lu lukala”?
22 Ɔtɛkɛta wa Nzambi keketshaka wɛkamu aso le nde etena keso lo pɛnyahɛnyama. (Osambu 119:81-88) Nɛ dia akanga w’etako wakɔhɛnyahɛnyaka, omembi w’esambo akayaoke “uku tapa di’ekuhu lu lukala.” (Osambu 119:83, 86) Lo tena diakafundama Bible, wakakambaka la atapa wakasalema la koho ya nyama dia mombaka ashi, wanu kana diangɔ dikina dia ɔkɛlɛngɔ. Etena kakiwɔ kokambaka la wɔ olimu, atapa asɔ wakakokaka mɔnyɔnyala etena kakawakitshaka suke la dja lo luudu l’ekudunga lolodi tɔɔ la dinga. Onde asui kana ɛhɛnyɔhɛnyɔ kokonyaka dia wɛ ndjaoka oko “tapa di’ekuhu lu lukala”? Naka ɔsɔku, kete yaɛkɛ le Jehowa ndo lɔmba ɔnɛ: ‘Lo ngandji kayɛ ka lɔsɛngɔ otshike la lɔsɛnɔ, dia dimi namaka waohwelo w’oma l’onyɔ ayɛ.’—Osambu 119:88.
23. Kakɔna kambotɔsɛdingola lo ovuswelo wa Osambu 119:1-88, ndo dimbola diakɔna diahombaso ndjaoka lam’akongɛso wekelo wa Osambu 119:89-176?
23 Kɛnɛ kambotɔsɛdingola lo etenyi ka l’atei atei ka Osambu 119 mɛnyaka dia Jehowa mɛnyaka ngandji kande ka lɔsɛngɔ le ekambi ande nɛ dia vɔ ndjaɛkɛka lo ɔtɛkɛta ande ndo nangaka awui, waohwelo, wadjango, ndo ɛlɛmbɛ ande. (Osambu 119:16, 47, 64, 70, 77, 88) Nde ngɛnangɛnaka etena katetemala wanɛ wakayakimɔ le nde ndjalama lo ndjela ɔtɛkɛta ande. (Osambu 119:9, 17, 41, 42) Etena keyɛ lo kongɛ wekelo wa etenyi kambotshikala ka osambu ɔsɔ wa diambo, wɛ mbeyaka ndjambola wɛmɛ ɔnɛ: ‘Onde dimi mɛtɛ mbetawɔka dia ɔtɛkɛta wa Jehowa ngamula mboka kami?’
[Nɔtɛ ka l’ɛse ka dikatshi]
a Lânɛ vɔ tɛkɛta dia losango laki Jehowa, koko aha dia kɛnɛ kofundami lo Bible k’otondo, mbuta ate lo Ɔtɛkɛta wa Nzambi.
Ngande wayoyokadimola?
• Ɔngɛnɔngɛnɔ wa mɛtɛ nemanɛka la dikambo diakɔna?
• Ngande watokimanyiya ɔtɛkɛta wa Jehowa dia tshikala pudipudi lo nyuma?
• Lo weho akɔna washa ɔtɛkɛta wa Nzambi dihonga ndo esambelo?
• Lande na kahombaso monga la mbetawɔ le Jehowa ndo lo ɔtɛkɛta ande?
[Esato wa lo lɛkɛ 4]
Ruta, Rahaba, ndo ɛlɔngɔlɔngɔ w’ase Hɛbɛru waki lo fumbe la Babilɔna ‘wakayalame lo ndjela ɔtɛkɛta wa Nzambi’
[Osato wa lo lɛkɛ 5]
Paulo ‘akatɛkɛta la dihonga tshɛ dikambo dia waohwelo wa Jehowa la ntondo ka nkumi ya dikanga’