Jehowa hatotshimbatshimba
‘Oyadi kânga ɛnɛlɔ kakɔ kambotshimbatshimba, tetemala kikongɛ; nɛ dia tɔ kayokotshama ndoko woho. Tɔ hatoyokotshama l’ɔkɔngɔ.’—HABAKUKA 2:3.
1. Ekambi wa Jehowa wakɛnya dia wakɔshi yɛdikɔ yakɔna, ndo kakɔna kakâtshutshuya dia vɔ ntsha ngasɔ?
“DIMI layemalaka lu dihuli diami [di’olami].” Yɛdikɔ shɔ mbakɔshi omvutshi wa Nzambi welɛwɔ Habakuka. (Habakuka 2:1) Ekambi wa Jehowa wa lo ntambe ka 20 wakɛnya ɔnɛ ndo vɔ lawɔ wakɔshi yɛdikɔ ya ngasɔ. Diɔ diakɔ diakawetawɔ l’ohetoheto tshɛ leeta lɔnɛ la lo losanganya la woke lahohamɛki pondjo lakasalema lo Ngɔndɔ ka Divwa k’ɔnɔnyi wa 1922: “Ɔnɛ ekɔ lushi loleki nshi nkina tshɛ woke. He nyende! Nkumekanga ambahema l’okudi! Nyu mbele wanɛ watakokola lokumu lande. Lâsɔ nyewoya, nyewoya, nyewoya awui wa Nkumekanga la diolelo diande.”
2. Lam’akawayɔhɛtshahɛtshama l’ɔkɔngɔ wa Ta dia Ntondo di’Andja w’Otondo, kakɔna kakayokoka Akristo w’akitami w’esɔ mbuta?
2 L’ɔkɔngɔ wa Ta dia Ntondo di’Andja w’Otondo, Jehowa akayɔhɛtshahɛtsha atshikadi w’akitami w’esɔ wa kɔlamelo lo mbasha olimu w’efula. Ɔm’ɔmɔ a l’atei awɔ akakoke mbuta oko Habakuka ɔnɛ: “Layudjase ladiku di’etangelu. Layukunga dia mena kene kayumvutela [Jehowa].” Tɔtɛkɛta ta lo Hɛbɛru tokadimwami ɔnɛ “mambalɛ” la “nama” tanemaka lo prɔfɛsiya efula.
‘Ɛnɛlɔ hatoyokotshama l’ɔkɔngɔ’
3. Bonde kahombaso sungukalaka?
3 Ɛmɛnyi wa Jehowa lam’atawewoya losango l’oma le Nzambi nshi nyɛ dia mbewola anto, vɔ pombaka ndeka mbidja yimba dia kitanyiya ɛtɛkɛta wakatɛkɛta Yeso lo ndjihelo ka prɔfɛsiya kande ka woke ɔnɛ: “Nyosungukalake, dikambo hanyeewe onya wayookalola nkanga ngelo: oyaadi la dikɔlɔ, koyanga l’atei wa deke, koyanga la nkɔkɔ ka ntondo, koyanga la mpinju. Kele atokoyoyaala nde amboyokoma shashimuya, ko nde njonyotana lo jɔ. Kɛnɛ kanyotɛɛmi kɛsɔ, anto tshɛ mba[k]itɛɛmi nte: nyosungukalake.” (Marko 13:35-37, Dyookaneelo dy’Oyooyo) Lo ndjela ɛtɛkɛta wa Yeso ɛsɔ, sho pombaka sungukalaka oko Habakuka!
4. Lɔsɛnɔ lasɛnaso ngande wafɔnalɔ la lɔnɛ lakasɛnaka Habakuka otsha l’ɔnɔnyi wa 628 N.T.D.?
4 Ondo Habakuka akashidiya la funda dibuku diande otsha l’ɔnɔnyi wa 628 N.T.D., la ntondo ka kânga Babilɔna ndjoyala wodja woleki wolo l’andja w’otondo. L’edja k’ɛnɔnyi efula, losango lakahandjɔnɛka ɔnɛ Jehowa ayosha Jerusalɛma yakatɔmbɔkɔ dilanya. Koko, ndoko kɛnɛ kakɛnyaka lushi shikaa lakahombe dilanya sɔ ndja. Akɔna akakokaka fɔnya ɔnɛ ɛnɔnyi 21 eto mbakatshikala ndo ɔnɛ Jehowa ayokamba l’ase Babilɔna dia kotsha dilanya sɔ na? Popo ndo ɛlɔ kɛnɛ, hateye ‘lushi koyanga wonya’ wakashikikɛma di’andja ɔnɛ komɛ, koko Yeso akatewola ate: “Dieli la nyu dia ndjalongosola, ne dia On’a untu ayuya lu unya wahanyalungamela.”—Mateu 24:36, 44.
5. Ngande wakeketshamaso efula oma l’ɛtɛkɛta wa Nzambi wofundami lo Habakuka 2:2, 3?
5 Jehowa akeye mɛtɛ dia mbisha Habakuka olimu ɔnɛ wa lânde: “Ufundi enelo kene. Ufundi aui ato l’utshimo lu pasi di’ave, wuhu wukuki untu latalawo mbeya mbala. Enelo kene keko ne dia etena kakasonwama. To kutsha nkuma lu ekumelo kato, to huta kashi. Kuyanga to kayutshimbatshimba, nyukikungeli. To kayuya mete, hakiutshimbatshimba.” (Habakuka 2:2, 3) Lo nshi yaso nyɛ, awui wa kɔlɔ ndo wa ngala wekɔ lo taleke fulanɛ lo nkɛtɛ k’otondo; ɔsɔ ekɔ djembetelo yɛnya ɔnɛ taya suke suke la mɛna ‘lushi la woke ndo la wɔma laki Jehowa.’ (Joele 2:31) Ɛtɛkɛta ɛnɛ w’ekeketshelo w’oma le Jehowa ndamɛ mɛtɛ mbɔladiaka etema aso: ‘Ɛnɛlɔ hatoyokotshama l’ɔkɔngɔ’!
6. Ngande wakokaso mbika lo lushi l’elanyelo layaye?
6 Ko ngande wayotokoka mbika lo lushi l’elanyelo layaye na? Jehowa ekɔ lo tokadimola lam’atɛnyande otshikitanu wele l’asa onto l’ɔlɔlɔ la onto la kɔlɔ, ata ate: “Nyendi, one leli kema la utema w’uluwanyi, ayokomo. Keli untu ololo ayuyala la lumu uma lu mbetawo kandi.” (Habakuka 2:4) Ewandji la anto wa lotamanya ndo wele la mposa k’ɔtɛkɔya k’okundji wambodiaka miliyɔ y’anto waha l’onongo, djekoleko lo ata ahende w’andja w’otondo la lo ata walɔshana ase waoho wotshikitanyi. Koko, ekambi wa Nzambi w’akitami w’esɔ, wanɛ wele anangi wa wɔladi, mbikikɛka pâ la kɔlamelo tshɛ. Vɔ wekɔ ‘wodja wosembwe walama lɔkɛwɔ la kɔlamelo.’ Wodja ɔsɔ, kâmɛ l’asekawɔ, “ekoko ekina,” wekɔ lo ndjela dako nɛ di’ɔnɛ: “Nyekamaki [Jehowa] pundju, ne dia [Jehowa Nzambi] keli dive dia pundju.”—Isaya 26:2-4; Joani 10:16.
7. Ahombaso ntsha lo ndjela woho wakakambe Paulo la Habakuka 2:4?
7 Lo mukanda wakandafundɛ Akristo w’ase Hɛbɛru, ɔpɔstɔlɔ Paulo akohola ɛtɛkɛta wa lo Habakuka 2:4 lam’akandatɛ ekambi wa Jehowa ate: “Dieli la nyu dia ntetemala, dia nyu ntsha lulangu la [Nzambi], ku nyu nyayulungula daka diakandanyulaki. Ne dia lam’ayeta etenyi ka tshitshe, one laya ka ndja ayuya, hutshimbatshimba. Keli untu ami l’ololo ayuyala la lumu uma lu mbetawo kandi. Ku naka ndi ay[okalola] ekongokongo, ku utema ami hawongenangena.” (Heberu 10:36-38) Nshi yaso nyɛ bu nshi ya tɛwɔla anya kana tala lo djonga ya saki ka lomombo kana y’ɛngɛnɔngɛnɔ wambekɔnɛ l’andja ɔnɛ wa Satana. Ko ahombaso ntsha edja ndo “lam’ayeta etenyi ka tshitshe” na? Oko Paulo, sho wanɛ wele lo wodja w’ekila waki Jehowa la dia ‘tawesaka akambo wele la ntondo, talawɛka oyango’ wa lɔsɛnɔ la pondjo. (Filipi 3:13, 14) Lo ndjela ɛnyɛlɔ ka Yeso, sho la dia ‘mbikikɛ pâ l’ɔtɛ w’ɔngɛnɔngɛnɔ wambokitshama la ntondo kaso.’—Heberu 12:2.
8. Ele “untu” latawɔ lo Habakuka 2:5, ndo lande na kahandatohomɔ lokolo l’ɔlɔ?
8 Habakuka 2:5 kɔndɔlaka dikambo di’“untu” ɔmɔtshi lotshikitanyi l’ekambi wa Jehowa; nde hakotsha oyango ande kânga ‘mbatondofudiaka saki kande oko Odimu a Pɛngando.’ Onto akɔna ɔsɔ “lahatulutaka” na? “Untu” ɔsɔ, lahɛmahɛma wate kana wodja wa Babilɔna wa lo nshi ya Habakuka, ekɔ olui wa mandji ya pɔlitikɛ—oyadi waa fascistes, waa Nazi, waa communistes ndo kânga mandji yasɛma demɔkrasi—koko ndɔshanaka ata dia nanula bɛtshi diawɔ dia nkɛtɛ. Nde ndodjaka, Sheɔlɛ, mbut’ate diombo, l’anto waha l’onongo. Koko ‘onto’ ɔsɔ, lokengami la mandji ya l’andja ɔnɛ wa Satana, ambotamanya ndjaɛna ohomba lo washo ande ndamɛ koko hatondoya dia ‘tshumanya wedja tshɛ ndo sanganya anto tshɛ kâmɛ.’ Paka Jehowa Nzambi ndamɛ oto mbakoka sanganya anto tshɛ, ndo nde mɛtɛ ayotsha dui sɔ l’ekimanyielo ka Diolelo dia Mɛsiya.—Mateu 6:9, 10.
Mananu ka ntondo ka lo mananu tshanu ya weke
9, 10. (a) Kakɔna kambomɛ Jehowa mbewoya lo tshimbo ya Habakuka? (b) Lo kɛnɛ kendana l’ekundji wa lokeso, awui ngande wewɔ ɛlɔ kɛnɛ?
9 Lo tshimbo y’omvutshi ande Habakuka, Jehowa ambewoya ɔnɔngɔ wa mananu tshanu, mbut’ate alanya wahomba ndja dia nɔngɔsɔla nkɛtɛ woho wa wanɛ watɛmɔla Nzambi la kɔlamelo ndjodjasɛ lɔkɔ. Anto asɔ wele l’etema wosembwe ‘wayokɛka akina yokedi’ y’oma le Jehowa. Yokedi yakɔ fundama lo Habakuka 2:6 ɔnɛ: “Mananu kayali le one latufudiaka diango dieli kema diandi? Edja ndu kaandi? Mananu kayali le wane watuyafudiyaka abasa!”
10 Lanɛ, wekɔ lo mbika epole ɔsɛkɛ lo okundji wa lokeso. L’andja ɔnɛ wasɛnaso, akanga w’ɛngɔnyi talekaka ngɔna, ko ase wola tatɛkɔyaka monga wola. Asondji wa kaandji la didjoyadjoya dia wolo ndo ambivi wa falanga wekɔ lo ndjâmɔtshɛ lokema l’ekundji, koko anto k’anto efula wekɔ lo mvɔ ndjala. Vate ka nɛi ɔtɔi k’anto wa l’andja w’otondo wekɔ lo sɛna l’ɛse ka yɛdikɔ ya wola weyama le lɛɛta. Lɔsɛnɔ lekɔ ndo wɔma wa mamba lo wedja efula. Wanɛ wakombola losembwe lanɛ laa nkɛtɛ mbutaka la diambo tshɛ vate: “Edja ndu kaandi!” kayotetemalaka akambo anɛ wa kɔlɔ fulanɛ! Koko, ekomelo kaya suke! Mɛtɛ, ɛnɛlɔ ‘hatoyokotshama l’ɔkɔngɔ.’
11. Habakuka atande lo dikambo dia wotshwelo w’akila w’anto, ndo lande na kakokaso mbuta ɔnɛ anto wambodiakema efula lanɛ laa nkɛtɛ nshi nyɛ?
11 Omvutshi ambotɛ kanga kɔlɔ ate: “We akambi wedja efula dimbu. Okone atshikadi tshe wa wedja ako wayukumba dimbu, ne dia dikila dia antu la akambu wa ngala wakatshama l’usumba, ndu le wane tshe wudjashi loko.” (Habakuka 2:8) Mɛtɛ, anto wekɔ lo ndjakema woho w’anyanya laa nkɛtɛ nshi nyɛ! Yeso akate hwe ate: “Wane tshe wakimela yombo, wayuvo la yombo.” (Mateu 26:52) Koko, lo ntambe ka 20 keto, wedja ndo dibila diele la mposa k’akila w’anto wakadiake anto ndekana miliyɔ lokama. Mananu le wanɛ wakasana l’akila w’anto asɔ!
Mananu ka hende
12. Naa mananu ka hende kakafunde Habakuka, ndo ngande wakokaso shikikɛ ɔnɛ ekundji wa lokeso hawotoyala ndoko la wahɔ?
12 Mananu ka hende, kofundami lo Habakuka 2:9-11, ndjâka le “one latulungamelaka waho wa kolo ne dia luudu landi, dia ndi nkitsha edjaselu kandi lu dihuli dia ladiku, dia ndi mpanda uma lu lunya l’elanyelu!” Ekundji w’oma lo lokeso hawotoyala ndoko la wahɔ, oko wata omembi w’esambo hwe ate: “Tukaki woma lam’ayongona untu, kana lam’ayufulanela ekundji wa lu luudu landi, ne dia lam’ayunduvo, ndi hotola nduku engo; ndu lutumbu landi haleyi mbuyela.” (Osambu 49:16, 17) Lâsɔ mɛtɛ, ekɔ dimɛna sho mbidjaka yimba lo dako dia lomba diaki Paulo di’ɔnɛ: “Tɛtɛɛ ankanga w’ɛngɔnyi wa l’anja anɛ dyaha vɔ njaala la lotamanya; tɛɛwɔ dyaha vɔ mbahɛ asolo waakiwɔ l’ekunji ɛnɛ wahaangana la mbeta, koko waahɛ asolo waakiwɔ lee [Nzambi] latosha dyaangɔ cɛɛ emete emete dya sho ngɛnangɛna.”—1 Timɔteyo 6:17, Dyookaneelo dy’Oyooyo.
13. Lande na kahombaso tetemala mbewoya losango l’oma le Nzambi dia mbewola anto?
13 Ekɔ mɛtɛ ohomba dia nsango y’elombwelo y’oma le Nzambi mbewoyama nshi nyɛ. Lam’akatone Afarisɛ di’olui w’anto nongola Yeso oko ‘Nkumekanga kayaye lo lokombo la Jehowa,’ Yeso akate ate: “Dimi lambunyutela nti: Naka vo wayolembohala, ave wayuhangohango.” (Luke 19:38-40) Popo ndo lo nshi yaso nyɛ, endaka ekambi wa Nzambi hawotondja akambo wa kɔlɔ wasalema l’andja ɔnɛ sɛkɛ, ‘kete dive diayuhangɔhangɔ oma l’ehele la dui di’ɔkɛtshi.’ (Habakuka 2:11) Ɔnkɔnɛ, totetemale mbewoya losango l’oma le Nzambi la dihonga dia mbewola anto!
Mananu ka sato ndo dikambo di’onongo wa dikila
14. Ɛtɛmwɛlɔ wa l’andja ɔnɛ wekɔ l’onongo w’odiakelo akɔna w’anto?
14 Mananu ka sato kakewoyama lo tshimbo ya Habakuka mendanaka la dikambo di’onongo wa dikila di’anto. Habakuka 2:12 mbutaka ɔnɛ: “Mananu kayali le one lahika usumba la dikila, ndu lahika dihata la [wɛngiya].” L’andja wasɛnaso ɔnɛ, wɛngiya la odiakanelo toyelanaka esangɔ efula kâmɛ. Ɛtɛmwɛlɔ wa l’andja ɔnɛ mboleki monga l’onongo w’odiakelo w’anto woleki ndo wɔma l’andja ɔnɛ. Sho kokaka shila kânga ata wa croisades wakalɔ Akristo wa l’ɛlɔmɔ vɔ la waa Mizilima; Tuminadi t’aseka Mupɛ (Inquisition) ta l’Espagne ndo ta l’Amérique latine; Ta di’Ɛnɔnyi Akumi Asato dia l’Erɔpɛ l’asa ase Asɔnyi la aseka Mupɛ; ndo ata wakaleke tshɛ ndjaka anto, ata ahende w’andja w’otondo, wele vɔ tshɛ wakahɔhwama oma l’atei wa Lokristokristo.
15. (a) Wedja atetemalawɔ ntsha ko ndo ɛtɛmwɛlɔ mbakeketshaka kana mbetawɔka? (b) Onde ONU kokaka komiya etshelo k’andja ɔnɛ tshulaka bɔngɛ?
15 Dui dimɔtshi dioleki tshɛ kɔlɔ diakasalema lam’akalɔmaka ta dia hende di’andja w’otondo aki woho ɔnɛ wakadiake ase Nazi miliyɔ y’ase Juda la anto akina waha l’onongo l’Erɔpɛ. Nshi nyɛ tsho mbamboyosuya ewandji w’aseka Mupɛ wa la France ɔnɛ vɔ kotonaka otomelo w’anto nunu nkama otsha lo mvudu ya nyɔi y’ase Nazi. Koko, wedja wekɔ lo tetemala ndjâlɔngɔsɔla dia mbitshola akila w’anto, ko ndo ɛtɛmwɛlɔ mbasukɛka kana mbetawɔka dui sɔ. Lo dikambo di’Ɔtɛmwɛlɔ w’Ɔrtɔdɔksɛ wa la Russie, jurunalɛ yelɛwɔ Time yakate atete edja ɔnɛ: “Ɛkɛlɛsiya wakolɔ wekɔ nto la shɛngiya ya mamba lo dikambo diele anto kokokaka fɔnya lo nshi yakete: le asɔlayi w’ata w’ase Russie. . . . Asasɛrdɔsɛ tshɔkɔlaka pilɔtɛ y’aviyɔ w’ata ndo pango y’asɔlayi mbala la mbala. Ngɔndɔ ka Dikumi l’Ɔtɔi, lo Kuva ka Danilovsky, la Moscou, lɛnɛ adjasɛ Apatriarka w’ase Russie, ɛkɛlɛsiya akakome polo ndo lo ntshɔkɔla waa bɔɔmbɛ y’ase Russie.” Onde Ɔlɔngɔswamelo wa Wedja Wosanganyi (Nations unies) kokaka shimba andja ɔnɛ di’aha nyomoyala nto la bɔngɛ di’ɛdiɛngɛ? Atonga na! Lo ndjela jurunalɛ mɔtshi ya la Londres, la Grande-Bretagne, yelɛwɔ The Guardian, ɔlɔngɔ ɔmɔtshi wakakondja difuto dielɛwɔ ɔnɛ prix Nobel ka wɔladi akate ate: “Kɛnɛ kaleka tshɛ fukutanya akambo mɛtɛ ko woho ɔnɛ wele wedja etanu wa lo Conseil de sécurité ka ONU mbaleka sondjana ekoma l’andja w’otondo.”
16. Kakɔna kayosala Jehowa la wedja walanga ata?
16 Onde Jehowa ayosha wedja walanga ata dilanya? Habakuka 2:13 mbutaka ɔnɛ: “Nyulungi, aha uma le [Jehowa] Kanga lulimbilimbi mbatukambaka antu elimu dikambu dia dja, ndu mbatokomoka wedja alimba anyanya?” ‘Jehowa kanga lolembelembe’! Eelo mɛtɛ, Jehowa ekɔ la lolembelembe, mbut’ate lokema l’alembe w’andjelo wa l’olongo, wanɛ wayokamba la nde dia shila anto la wedja walanga ata oshiki!
17. Lo yɛdikɔ yakɔna yayolola ewo ka Jehowa lo nkɛtɛ l’ɔkɔngɔ wa nde nanya wedja wa ngala?
17 Kakɔna kayoyosalema l’ɔkɔngɔ wa Jehowa nanya wedja wa ngala ɛsɔ na? Habakuka 2:14 kadimolaka ɔnɛ: “Kete yayulula too la ewu ka lutumbu la [Jehowa], uku atululaka ashi lu ashi a waki.” Ande elongamelo ka woke woke lee! L’Aramangɛdɔna, lowandji la Jehowa layoyindjama pondjo pondjo. (Enyelo 16:16) Nde ekɔ lo toshikikɛ ɔnɛ nde ‘ayotombola edie kakitshande ekolo ande,’ mbut’ate nkɛtɛ kɛnɛ kodjashiso. (Isaya 60:13) Anto tshɛ wayolakanyema lo mboka ka Nzambi k’otsha lo lɔsɛnɔ, ko ewo kawɔ k’asangwelo wa Jehowa w’amɛna efula kayonga oko ashi walola lo ndjale ya weke.
Mananu ka nɛi la ka tanu
18. Naa mananu ka nɛi kakewoyama lo tshimbo ya Habakuka, ndo ngande wɛnamatɔ lo etshelo w’ase andja wa nshi nyɛ?
18 Mananu ka nɛi kɔndwama lo Habakuka 2:15 ɔnɛ: “Mananu kayali le one latonoshaka anyandi dikoho dia kele kandi, ndu latuwadjuyaka, dia ndi mena utakataka awo!” Ɛtɛkɛta ɛsɔ toholaka akambo wa mindo wambekɔnɛ hakoke l’andja wa nshi nyɛ. Akambo wa mindo wa dieyanelo, wakeketshama ndo oma le ase ɛtɛmwɛlɔ ɛmɔtshi, wambofulanɛ heyama. Asui wele oko sida la hemɔ nkina yasambiyama oma lo dieyanelo, yambohandjɔnɛ lo nkɛtɛ k’otondo. Lo dihole dia kɛnɛmɔla ‘lotombo la Jehowa,’ lɔlɔnga la nshi nyɛ l’onto l’onto tayangaka paka wahɔ ande ndamɛ tanyɔngɔmɛka tsho l’akambo wa kɔlɔ ko tasukanaka otsha lo dilanya di’oma le Nzambi. Oko ‘ambowolola tɔ la sɔnyi, aha la lotombo,’ andja ɔnɛ wa kɔlɔ waya suke la nɔ dikɔhɔ dia nkɛlɛ ka Jehowa, dikɔhɔ diele kɛnɛ kalanga Nzambi lo dikambo diawɔ. ‘Sɔnyi kayoyala lâdiko dia lotombo lawɔ.’—Habakuka 2:16.
19. Ɛtɛkɛta wa mbɔtwɛlɔ wa mananu ka tanu kakewoya Habakuka mendanaka la dui diakɔna, ndo lande na kele ɛtɛkɛta ɛsɔ ohomba lo andja wa nshi nyɛ?
19 Ɛtɛkɛta wa mbɔtwɛlɔ wewoya mananu ka tanu manyaka ɔtɛmwɛlɔ wa mpingu la wolo tshɛ. L’onyɔ w’omvutshi ande, Jehowa ambotondja ɛtɛkɛta ɛnɛ wa wolo, ate: “Mananu kayali le one latela utamba ati: Emo! La dive dia lumi ati: unela! Undi, to mbeyaka mbetsha? Nyendi, to kambukumbama la paunyi la fesa. To kema la lumu l’atei ato nduku yema!” (Habakuka 2:19) Ndo lo nshi yaso nyɛ, oyadi ase Lokristokristo kana wanɛ welɛwɔ ɔnɛ apanganu kusamɛka mpingu ya Yeso lo kurusɛ, mbikaka adwe la ntondo ka mpingu ya Mariya la mpingu nkina ndo difanelo di’anto la dia waa nyama. Ndoko lohingu ɔtɔi l’atei wa mpingu shɔ lakoka mbetɔ dia mbitsha atɛmɔdi alɔ lam’ayoya dilanya di’oma le Jehowa. Kânga mbadikitawɔ paonyi la fɛsa, mpingu shɔ yekɔ anyanya w’anyanya naka sho ndjiɛdika la dimɛna diahɛtahɛta dia Jehowa, Nzambi ka pondjo, ndo lotombo la ditongami diande diasɛna. Nyɛsɔ totombolake lokombo lande loleki tshɛ pondjo pondjo!
20. Lo tɛmpɛlɔ kakɔna keso la diɛsɛ dia kamba olimu l’ɔngɛnɔngɛnɔ?
20 Eelo mɛtɛ, Jehowa Nzambi kaso sunganaka nongola lotombo tshɛ. L’etema woludi la saki ka wolo ka mbɔlɛmiya efula, nyɛsɔ toyele dako sɔ diatotɛ dia mbewɔ ɔtɛmwɛlɔ wa dikishi. Koko, hokamɛ! Jehowa aakatɛkɛta: “[Jehowa] eko [lo tɛmpɛlɔ] kandi k’ekila. Kete tshe yayali ki la ntundu kandi.” (Habakuka 2:20) Aha la taamu, omvutshi Habakuka akakanyiyaka tɛmpɛlɔ ka la Jerusalɛma. Koko, nshi nyɛ sho tekɔ la diɛsɛ dia tɛmɔla Nzambi lo tɛmpɛlɔ koleki woke, tɛmpɛlɔ ka lo nyuma, lɛnɛ ele Nkumadiɔndjɔ Yeso Kristo Ɔlɔmbɛdi wa Lâdiko. Lanɛ, lo sɛkɛ dia laa nkɛtɛ dia tɛmpɛlɔ kɛsɔ, mbasanganaso, mbakambaso olimu, mbalɔmbaso, ndo mbashaso Jehowa nɛmɔ diahombande kondja l’ɔtɛ wa lokombo lande la lotombo. Ande ɔlɔ wokaso lo tɛmɔlaka Shɛso ka l’olongo koludi la ngandji oma k’ɛse otema!
Onde wɛ mbohɔka?
• Ngande wokayɛ ɛtɛkɛta wa Jehowa w’ɔnɛ: ‘Ɛnɛlɔ hatoyokotshama l’ɔkɔngɔ’?
• Mananu yakewoyama l’onyɔ wa Habakuka alembetshiyayɔ lo nshi yaso nyɛ?
• Bonde kahombaso tetemala mbewoya losango l’oma le Jehowa dia mbewola anto?
• Tekɔ la diɛsɛ dia kamba olimu lo sɛkɛ dia tɛmpɛlɔ kakɔna?
[Esato wa lo lɛkɛ 21]
Oko Habakuka, ekambi wa Nzambi wa nshi nyɛ mbeyaka ɔnɛ Jehowa hatotshimbatshimba
[Esato wa lo lɛkɛ 24]
Onde wɛ ngɛnangɛnaka diɛsɛ dia tɛmɔla Jehowa lo sɛkɛ dia tɛmpɛlɔ kande ka lo nyuma?
[Efundelo wɛnya kanga osato wa lo lɛkɛ 22]
Fɔtɔ k’asɔlayi w’ase États-Unis