Teke dia mbeya ‘yimba ya Kristo’

“Akona akeyi yimba ya [Jehowa], dia ndi mbulakanya? Keli shu [tekɔ] la yimba ya Kristu.”​—1 KORETO 2:16.

1, 2. Kakɔna kakɛnyi Jehowa ɔlɔlɔ tosholɛ l’Ɔtɛkɛta ande lo dikambo dia Yeso na?

NGANDE waki Yeso? Ngande waki divo diande? lokoho lande la demba? la washo ande na? Nde aki l’otale wa ngande? Kilɔ ngana y’aki la nde? L’edja ka deko la deko, asangi w’asango wakasangaka Yeso toho efula; amɔtshi wôsanga yoho ya dimɛna, akina lo yoho yahakoke ndoko yema. Amɔtshi wakosangaka oko pami ka wolo ndo k’okalanganu, koko akina oko onto lele kɔnyangakɔnyanga ndo ɛkɛsɛkɛsɛ.

² Koko, Bible haleke tɛkɛta dia lɔwa la demba laki Yeso. Jehowa akɛnyi ɔlɔlɔ mbisholɛ anto dikambo dimɔtshi di’ohomba efula, dikambo diakɔ ko: yoho y’onto yaki Yeso. Ɛkɔndɔ wa l’Evanjiliɔ kɔndɔlaka kɛnɛ kakate ndo kakatshe Yeso, ndo tɔkɛnɛmɔlɛka nto asolo waki lande la yoho y’ekanelo kande ka yimba​—awui wakɛnamaka lo ɛtɛkɛta la l’etsha ande. Ɛkɔndɔ ɛnɛi ɛsɔ wakafundama oma lo wolo wa nyuma tokimanyiyaka dia sho shihodia kɛnɛ kakelɛ ɔpɔstɔlɔ Paulo ɔnɛ “yimba ya Kristu.” (1 Koreto 2:16) Ekɔ ohomba sho mbeya tokanyi, asolo ndo lonto la Yeso. Lande na na? Ɛkɔkɔ wekɔ efula, koko tayanga mbuta ehende eto.

3. Kakɔna kayotokoka shihodia naka sho mbekesanɛ la yimba ya Kristo?

³ Ntondotondo yimba ya Kristo toshaka kanyi lo kɛnɛ kendana la yimba yaki Jehowa Nzambi. Yeso akekesanɛ la She dimɛna dimɛna ko akakoke ndo mbuta ate: “Nduku untu leya Ona, tshikima Papa. Ndu nduku untu leya Papa, tshikima Ona, ku Ona ayuwenya untu tshe lalangandi.” (Luka 10:22) Ekɔ oko Yeso akate ɔnɛ: ‘Naka onto nangaka mbeya ele Jehowa, amende dimi.’ (Joani 14:9) Omalɔkɔ, lam’ekaso kɛnɛ katosholɛ Evanjiliɔ lo kɛnɛ kendana la woho wakakanyiyaka Yeso ndo asolo wakinde, sho mbekaka woho wakanyiya Jehowa ndo nganɛ wele asolo wakinde. Kɛsɔ mbatokimanyiya dia sho ndeka sukana la Nzambi kaso.​—Jakoba 4:8.

4. Naka sho nangaka ntsha akambo oko Yeso, ahombaso mbeka ntondo, ndo lande na?

⁴ Ɔkɔkɔ wa hende ele, naka sho mbeya yimba ya Kristo, kete tayokoka ‘ndjela wanya ande dimɛna dimɛna.’ (1 Petero 2:21) Ndjela Yeso kema tsho vusolaka ɛtɛkɛta ande la sangola etsha ande. Dia sho ndjela Kristo, sho la dia monga la ‘yimba’ yâmɛ yaki lande, nɛ dia ɛtɛkɛta la etsha sɛngiyamaka oma lo tokanyi la otema w’onto. (Filipi 2:5) Kɛdikɛdi, naka sho nangaka mɛtɛ ntshaka awui oko Kristo, kete sho la dia mbeka ntondo dia kanyiyaka oko nde ndo monga l’asolo waki lande, mbut’ate ntsha tshɛ kokokiso ntsha oko weso bu kokele. Ɔnkɔnɛ, l’ekimanyielo k’afundji w’Evanjiliɔ, nyɛsɔ toshihodia yimba ya Kristo. Ntondotondo, tayɔtɛkɛta akambo waki la shɛngiya lo yoho yakakanyiyaka Yeso ndo l’asolo wakinde.

Lɔsɛnɔ lande la ntondo ka nde ndjotɔ oko onto

5, 6. (a) Angɛnyi aso mbeyaka monga la shɛngiya yakɔna le so? (b) Ɔnaki Nzambi l’enondo aki la diokanelo dia ngande lam’akinde l’olongo, ndo shɛngiya yakɔna yakayonga la dui sɔ le nde?

⁵ Angɛnyi aso kokaka monga la shɛngiya mɔtshi le so, mbut’ate, lo tokanyi taso, l’asolo aso ndo l’etsha aso lo dimɛna kana lo kɔlɔ.a (Tukedi 13:20) Ohokanyiya angɛnyi waki la Yeso l’olongo la ntondo ka nde ndjoya la nkɛtɛ. Evanjiliɔ wa Joani mbelɛka Yeso lam’akinde ataye lanɛ la nkɛtɛ oko onto ɔnɛ ‘Ɔtɛkɛta,’ mbut’ate Yɛmb’awui yaki Nzambi. Joani ate: ‘Ɔtɛkɛta waki l’etatelo, ndo Ɔtɛkɛta waki kâmɛ la Nzambi, ndo Ɔtɛkɛta waki nzambi kɛmɔtshi. Vɔ waki l’etatelo kâmɛ la Nzambi.’ (Joani 1:1, 2) Lam’ele Jehowa bu la etatelo, lâsɔ woho waki Ɔtɛkɛta kâmɛ la Nzambi oma l’‘etatelo’ mendanaka l’etatelo ka kɛnɛ tshɛ kakatonge Nzambi. (Osambu 90:2) Yeso ekɔ ‘enondo wa diangɔ tshɛ diakatongama.’ Ɔnkɔnɛ, nde akikɔ la ntondo ka ditongami dikina dia lo nyuma ndo la ntondo k’andja wɛnaso ɔnɛ tongama.​—Kolosai 1:15; Enyelo 3:14.

⁶ Lo ndjela woho wafɔnya waa nomb’ewo mɔtshi, andja ɔnɛ wambotongama aya yɛdikɔ ya miliyara 12 y’ɛnɔnyi. Naka kɛnɛ kafɔnyawɔ kɛsɔ kekɔ suke la munda kɛnɛ kele mɛtɛ, kete lâsɔ Ɔnaki Nzambi l’enondo aki suke la She ɛnɔnyi miliyara heyama la ntondo k’Adama tongama. (Enda lo Mika 5:2.) Diɔtɔnganelo di’oshika diakikɔ lam’asawɔ vɔ ahende. Fɔnyama la lomba lambɔsama oko tshondo y’onto, Ɔn’enondo ɔsɔ, lam’akinde ataye la nkɛtɛ oko onto, nembetshiyamaka oko ɔnɛ lata ate: ‘Dimi laki ɔnɛ lakalekaka [Jehowa] nanga lushi la lushi, dimi lakangɛnangɛnaka la ntondo kande tena tshɛ.’ (Tukedi 8:30) Lo mɛtɛ, diokanelo di’ɔlɔlɔ diaki lam’asande la ɔnɛ lele Kiɔkɔ ya ngandji ɛnɔnyi heyama mbadia akayonga l’etombelo w’ɔlɔlɔ efula le Ɔna Nzambi! (1 Joani 4:8) Ɔn’ɔsɔ akayeyaka tokanyi, asolo ndo mboka yaki She ndo ndjoyikɛnɛmɔla oleki oseka onto tshɛ.​—Mateu 11:27.

Lɔsɛnɔ lande la la nkɛtɛ ndo tɔsɛngiya taki lalɔ

7. Naa ɔkɔkɔ ɔmɔtshi w’ohomba wakahombe Ɔnaki Nzambi l’enondo ndja lanɛ la nkɛtɛ?

⁷ Ɔnaki Nzambi aki l’akambo efula wa mbeka, nɛ dia sangwelo diaki Jehowa aki dia mbisha Ɔnande akoka tshɛ wa nde ndjonga Ɔlɔmbɛdi wa Lâdiko wele la kɛtshi, ndo wakoka ‘toka kɛtshi oma lo wɛɔdu aso.’ (Heberu 4:15) Ɔkɔkɔ ɔmɔtshi wakatomama Ɔnaki Nzambi la nkɛtɛ oko onto ele dia ndjokotsha ɔkɛndɛ ɔsɔ. Lanɛ la nkɛtɛ, oko onto laki l’emunyi la dikila, Yeso akayohomanaka l’akambo ndo la tɔsɛngiya takandɛnaka paka mɛna tsho lam’akinde eke l’olongo. Etena kɛnɛ kakandaye la nkɛtɛ, ndamɛ akakoke monga l’asolo w’onto ndo la tokanyi ta l’otema w’onto. Tena dimɔtshi nde akalɛmbaka, akokaka mposa k’ashi ndo ndjala. (Mateu 4:2; Joani 4:6, 7) Ndo nto, nde akakikɛ weho tshɛ wa pâ ndo weho tshɛ w’asui. Lo yoho shɔ ‘mbakandeke okitanyiya’ ndo mbakandayonga l’akoka wa kotsha ɔkɛndɛ ande w’Ɔlɔmbɛdi wa Lâdiko dimɛna dimɛna.​—Heberu 5:8-10.

8. Eyaso lo kɛnɛ kendana la lɔsɛnɔ la Yeso la dikɛnda lanɛ la nkɛtɛ?

⁸ Akokaso mbuta lo kɛnɛ kendana l’akambo wakakomɛ Yeso l’etatelo ka lɔsɛnɔ lande la lanɛ la nkɛtɛ na? Hateye awui efula lo dikambo dia lɔsɛnɔ lande l’ɔna dikɛnda. Paka Mateo la Luka ato mbakakɔndɔla akambo wakatombe yema la ntondo ndo l’ɔkɔngɔ w’eotwelo kande. Afundji w’Evanjiliɔ wakeyaka ɔnɛ Yeso aki l’olongo la ntondo ka nde ndjoya la nkɛtɛ. Lɔsɛnɔ lande la l’olongo mbaleka tolembetshiya yoho y’onto yakandayokomaka. Yeso aki mɛtɛ tshondo y’onto nganɛ. Kânga mbakinde kokele, nde akole oko watolaka anto tshɛ, mbut’ate, nde aki ntondo dikɛnda, ko ndjokoma ɔlɔngɔlɔngɔ, ko l’ɔkɔngɔ nde ndjokoma opalanga. Etena kɛsɔ tshɛ nde akekaka paka mbeka tsho. (Luka 2:51, 52) Bible tosholɛka awui amɔtshi wakakomɛ Yeso lam’akandatatɛ sɛna lanɛ la nkɛtɛ, awui wele mɛtɛ akakoke mbosha pâ.

9. (a) Kakɔna kɛnya ɔnɛ Yeso akotɔ lo nkumbo ka wola? (b) Lo yoho ya lɔsɛnɔ ya ngande yakole Yeso ondo?

⁹ Lo mɛtɛ, Yeso akotɔ lo nkumbo ka wola. Dui sɔ mɛnamaka oma l’olambo wakela Yɔsɛfu la Mariya lo tɛmpɛlɔ nshi 40 l’ɔkɔngɔ wa eotwelo ka Yeso. Lo dihole dia vɔ mbela ɔsɔngɔ w’ɔkɔkɔ w’omi oko olambo wa lotshumba ndo ɔna kudumba kana benga pende oko olambo wa pɛkato, vɔ ‘wakela tana tohe ta tokudumba kana benga pende.’ (Luka 2:24) Lo ndjela Ɛlɛmbɛ wa Mɔsɛ, ose wola mbakakimɔka olambo ɔsɔ. (Akambu w’Asi Lewi 12:6-8) L’edjedja ka wonya, nkumbo kɛsɔ k’ase wola kakayokomaka nkumbo ka woke. L’ɔkɔngɔ wa Yeso ɔnɛ lakotɔ lo dihindo, Yɔsɛfu la Mariya wakayotaka ana akina asamalo kana ndekana oko watotaka wadi l’omi. (Mateu 13:55, 56) Ɔnkɔnɛ, Yeso akole lo nkumbo k’ana efula, ndo ondo mɛtɛ lo lɔsɛnɔ l’ase wola.

10. Kakɔna kɛnya ɔnɛ Yɔsɛfu la Mariya wakokaka Nzambi wɔma?

¹⁰ Yeso akodiama oma le ambutshi woka Nzambi wɔma wanɛ wakakotshaka ehomba ande. Mariya wa nyango aki womoto la mamba. Ohɔ dia lam’akawemulaka ondjelo Ngabriyɛlɛ, nde akate ate: ‘Emwe, wɛ ombokami wa ngandji ka mamba, Jehowa ekɔ la yɛ.’ (Luka 1:28) Yɔsɛfu lawɔ aki onto lakayashaka tshɛ le Nzambi. Ɔnɔnyi tshɛ nde akandaka lɔkɛndɔ la kilɔmɛtɛlɛ 150 otsha la Jerusalɛma lo fɛtɛ ka Pasaka. Ndo Mariya mbakatshɔka lɛkɔ, kânga mbele apami ato mbakahikamaka dia ntshaka dui sɔ. (Etumbelu 23:17; Luka 2:41) Mbala kɛmɔtshi, l’ɔkɔngɔ wa vɔ pekɔ mboyanga, Yɔsɛfu la Mariya wakatotanaka Yeso lo tɛmpɛlɔ l’atei w’embetsha, lâsɔ ko nde eke l’ɛnɔnyi 12. Nde akakadimola ambutshi ande wakayakiyanya efula dikambo diande ɔnɛ: “Nyu hanyeyi nyati: Dieli la mi dia ndjala lu luudu la Papa?” (Luka 2:49) Tshɛkɛta “Papa” yaki la wotsho efula ndo yakalangemaka efula le Yeso ya dikɛnda, dikambo ondo mɛtɛ wakawotɛ ɔnɛ Jehowa mbele She ka pɛtɛ pɛtɛ. Lâdiko dia lâsɔ, Yɔsɛfu aki papa ka lodia kaki Yeso ka dimɛna efula. Lo mɛtɛ, Jehowa takandakoke sɔna pami ka ngala ndo ka djawudi dia mbodia Ɔnande la ngandji efula.

11. Naa olimu wakeke Yeso, ndo lo nshi yakafundamaka Bible, olimu ɔsɔ akalemanɛka la dui diakɔna?

¹¹ Lo ɛnɔnyi wakinde la Nazarɛta, Yeso akeke olimu w’otshudi w’abaya, ondo oma le Yɔsɛfu, she ka lôdia. Yeso akahokɔ olimu ɔsɔ dimɛna efula ko anto wakayowelɛka ɔnɛ ‘otshudi w’abaya.’ (Mako 6:3) Lo nshi yakafundamaka Bible, etshudi w’abaya wakɔsamaka lo elimu wa mbika waa mvudu, sɛla diangɔ diele oko (mɛsa, taburɛ, ekala), ndo dihomɔ dia dikambɔ. Lo dibuku diande dimɔtshi (Dialogue With Trypho), Justin Martyr, lakasɛnaka lo ntambe ka hende lo nshi yaso nyɛ, akafunde lo dikambo dia Yeso ɔnɛ: “Nde aki la mbekelo ka kamba oko otshudi w’abaya lam’akinde l’atei w’anto, nde akasɛlaka nkongo ndo nkɔhɔ.” Ɔsɔ komonga yana y’olimu, nɛ dia etshudi w’abaya wa lo nshi ya ntondo kokokaka somba abaya. Ondo mbala efula, nde akatshɔka l’okonda, ko nde sɔna osongo, ko mbɔkɔta ko mɛ̂mba oya la ngelo. Ɔnkɔnɛ Yeso akoke tohiha ta nyanga kɛnɛ ka ndjâsɛnya, akahomana l’ekakatanu wa sawola la waa kiliya ndo wa kondja dikuta dia ndesha nkumbo.

12. Kakɔna kɛnya ɔnɛ Yɔsɛfu akavu la ntondo ka Yeso, ndo dui sɔ akɛnyaka ɔnɛ Yeso akahombe mɛmba ɔkɛndɛ akɔna?

¹² Oko wakinde ɔn’enondo, ondo mɛtɛ Yeso akakimanyiya nkumbo kawɔ, djekoleko lam’ele fɔnyamaka di’ondo Yɔsɛfu akavu la ntondo ka Yeso.b Tshoto y’Etangelo ya Siɔna ya Ngɔndɔ ka Ntondo 1, 1900 (l’Angɛlɛ), yakate ɔnɛ: “Ɛkɔndɔ w’ashidi mɛnyaka dia lam’akavu Yɔsɛfu ko Yeso êke dikɛnda, ndo Yeso akayeka olimu w’otshudi w’abaya ko wotsho wa nkumbo wakayongaka l’ahɛka ande. Ekɔ awui amɔtshi wa lo Bible wɛnya dia dui sɔ diekɔ mɛtɛ. Ɛnyɛlɔ oko lɛnɛ elamɛ Yeso ɔnɛ otshudi w’abaya ndo lɛnɛ atɛkɛtawɔ dia nyango l’anango koko hawodimola Yɔsɛfu. (Mako 6:3) . . . Lâsɔ, ondo ekɔ mɛtɛ dia l’etena k’otale k’ɛnɔnyi dikumi l’enanɛi wakasɛnɛ Nkumɛso, mbut’ate, tatɛ oma lo dikambo diakɔndɔlawɔ lo [Luka 2:41-49] polo ndo lo batismu kande, Yeso akatshaka paka elimu wa kotsha ehomba wa l’emunyi wa lo lɔsɛnɔ.” Mariya akoke kandji katongaka l’onto lam’avushande olonganyi ande wa ngandji, ndo anande, kâmɛ ndo Yeso, wakoke kandji katongaka l’ana lam’avushawɔ shɛwɔ.

13. Lam’akatatɛ Yeso olimu ande, bonde kakinde la ewo, shɛnɔdi ndo la ngandji koleki onto tshɛ na?

¹³ Mbokɛmaka hwe lâsɔ dia Yeso kombotɔ lo nkumbo k’ɔngɔnyi. Nde ndamɛ akasɛnɛ lɔsɛnɔ l’anto k’anto. Ko l’ɔnɔnyi wa 29 T.D., etena kakakoke ka Yeso tatɛ l’olimu waki Nzambi wakokongɛka. Oya l’ekomelo k’ɔnɔnyi ɔsɔ, nde akabatizama l’ashi oko Ɔnaki Nzambi la lo nyuma. ‘Olongo wakodihwɛ,’ ondo dui sɔ mɛnyaka ɔnɛ nde akakoke mbohɔ lɔsɛnɔ laki la nde l’olongo, mbohɔ ndo tokanyi tande la asolo waki lande. (Luka 3:21, 22) Omalɔkɔ, lam’akamɛ Yeso olimu ande, nde aki l’ewo, shɛnɔdi ndo asolo wele ndoko onto lakakoke monga lawɔ. Diɔ diakɔ diele afundji w’Evanjiliɔ wakaleke funda awui wendana l’olimu wa Yeso. Kânga mbakidiɔ ɔsɔku, takawakoke ndo kɔndɔla kɛnɛ tshɛ kakandate ndo dikambo tshɛ diakandatshe. (Joani 21:25) Koko, kɛnɛ kakawasokoyama dia funda tokimanyiyaka dia sho shihodia kanyi yaki onto loleki woke lo tena tshɛ.

Woho waki Yeso lam’akinde oko onto

14. Ngande wɛnya Evanjiliɔ ɔnɛ Yeso aki la kɛtshi ndo la ngandji k’efula le anto?

¹⁴ Oko wadiɛnya Evanjiliɔ, Yeso aki la lonto l’onto lokana kɛtshi ndo loludi la ngandji. Nde akakɛnɛmɔlaka asolo w’onto lo weho efula: nde akoke kanga sudi ɔmɔtshi kɛtshi (Mako 1:40, 41); akayakiyanyaka dikambo dia wanɛ waki l’etema wa lonyû (Luka 19:41, 42); ndo akomalɛ amengodi wa falanga wa lohehe. (Joani 2:13-17) Yeso akayadjaka lo dihole di’anto akina, nde akakome polo ndo lo kɛdia asɔi, ndo nde kombishɛka kɛnɛ kaki l’otema ande. Lam’akavu ɔngɛnyi ande Lazaro, solo dia Yeso diakakɛtɛ efula lam’akandɛnyi woho wakalelaka Mariya, kadiyɛnde la Lazaro, ko nde akakɛdia asɔi, akalele lo washo w’anto.​—Joani 11:3-36.

15. Ngande wakɛnama ngandji kaki Yeso lo yoho yakandɔsaka anto akina ndo yakandasɛnaka la wɔ?

¹⁵ Ngandji k’efula kaki la Yeso kakɛnamaka efula lo yoho yakandɔsaka anto akina ndo yakandasɛnaka la wɔ. Nde akasawolaka l’ase wola ndo la wanɛ wakasoyamaka, ndo akâkimanyiya dia vɔ ‘tana ekeketshelo lo dikambo di’anima awɔ.’ (Mateu 11:4, 5, 28-30) Nde aketawɔka esadi eto dia kimanyiya wanɛ wakasowaka. Nde akakimanyiya womoto laki l’ɛkɛlɛlɔ ka dikila ɔnɛ lakananda dihɔndɔ diande ndo ɔlɔmbi wa tshungu waki kombetawɔ anto mbɔlɛmbɔhaya. (Mateu 9:20-22; Mako 10:46-52) Yeso akayangaka ɔlɔlɔ w’anto ndo akâwandolaka; koko nde akâhangwɛka l’etena kakandɛnaka ohomba. (Mateu 16:23; Joani 1:47; 8:44) Yeso akalɛnyaka ndo akɔsaka wamato la nɛmɔ kânga mbele nshi shɔ wamato komongaka la lotshungɔ l’efula. (Joani 4:9, 27.) Diakɔ mɛtɛ diele djui mɔtshi ya wamato wakôkimanyiya la lolango lawɔ vamɛ la diangɔ diawɔ hita.​—Luka 8:3.

16. Kakɔna kɛnya ɔnɛ Yeso kosalaka awui wa tshambandeko lo lɔsɛnɔ ndo kondekaka ndjasha lo diangɔ dia l’emunyi?

¹⁶ Yeso komonga la lɔsɛnɔ la kawotake. Nde kondeka ndjasha lo diangɔ dia l’emunyi ndo nde komonga ladiɔ efula. Nde akate ɔnɛ nde ‘kema la dihole dia mbɛkɛ ɔtɛ.’ (Mateu 8:20) Koko, Yeso akafudiɛka anto akina ɔngɛnɔngɛnɔ awɔ. Lam’akandatshu lo fɛtɛ kɛmɔtshi ka diwala​—lɛnɛ aki mishiki, nkembo, ndo ɔngɛnɔngɛnɔ​—nde komonga oko onto lahadje awui akɔ yimba. Lo mɛtɛ, lo fɛtɛ kɛsɔ mbakandatshe dihindo diande dia ntondo. Lam’akashile wanu, nde akakadimola ashi wanu w’amɛna, ɛnɔnɔ ‘kangɛnyangɛnya otema w’onto okovɔ.’ (Osambu 104:15; Joani 2:1-11) Fɛtɛ kakakoke tetemala, ndo otshuki l’otshukami kokoka ndjakiyanya nto. Lo waaso efula, Yeso akayashaka tshɛ l’olimu ande, dui sɔ diakɛnya ɔnɛ nde kontshaka awui lo tshambandeko.​—Joani 4:34.

17. Lande na kahatakoke mamba dia Yeso aki Ombetsha a Woke, ndo kakɔna kakakɛnɛmɔlaka wetshelo ande?

¹⁷ Yeso aki Ombetsha a Woke. Efula ka wetshelo ande akendanaka l’awui wa lo lɔsɛnɔ la lushi la lushi, awui wakandeyaka dimɛna efula. (Mateu 13:33; Luka 15:8) Ndoko onto laketshaka oko nde​—wetshelo ande wakokɛka hwe, waki wɔdu, ndo wakatɛkɛtaka awui w’eshika. Nde aketshaka akambo w’ohomba efula. Wetshelo ande akɛnyaka dia nde mɛtɛ akalangaka di’ampokami ande shihodia tokanyi, asolo ndo mboka yaki Jehowa.​—Joani 17:6-8.

18, 19. (a) Bɛnyɛlɔ diakɔna diakakambe la Yeso dia tɛkɛta dikambo dia She? (b) Kakɔna kayotɛna lo sawo diayela?

¹⁸ Di’anto mbeya She dimɛna, Yeso akakambaka mbala efula la bɛnyɛlɔ di’eshika diahakoke anto mbohɛ esadi. Mbutɛ anto tsho ɔnɛ Nzambi ekɔ kanga kɛtshi tshikitana la mbɛdika Jehowa oko ombutshi wadimanyiyanɛ munga, ombutshi ɔnɛ wambɔtɛtɛ solo lamondɛna ɔnande ambokawola ko nde ‘ambolawɔ ndo ambôkumbatɛ lo kingo ndo ambowoka ɛlɔmɔ.’ (Luka 15:11-24) Dia mɛnya kɔlɔ ka mbekelo k’awui wa wolo wolo kaki l’ewandji w’ɛtɛmwɛlɔ wanɛ wakɔnyɔlaka anto k’anto, Yeso akɛnya dia She ekɔ Nzambi kadja anto lo demba ndo kaketawɔ dɔmbɛlɔ di’onongodi w’elambo, ɔnɛ lakayakitshakitsha, oleki diaki Ofarisɛ, ɔnɛ laki la ndjambiya. (Luka 18:9-14) Yeso akɛnya dia Jehowa ekɔ Nzambi kakanɛ anto ndo keya etena kakɔ yana y’ɛsɔlɛ lo nkɛtɛ. Yeso akatɛ ambeki ande ate: ‘Tanyokake wɔma, nyu ndeka sɔlɛ nɛmɔ.’ (Mateu 10:29, 31) Aha la tamu, anto wakambe heyama lo ‘yoho yaketshaka’ Yeso ndo wakakotwamaka oya le nde. (Mateu 7:28, 29) Mbala kɛmɔtshi, ‘lemba l’anto,’ lakatshikala nshi shato y’etondo suke la nde, kânga mbakiwɔ kotshɔ la diangɔ dia ndɛ!​—Mako 8:1, 2.

¹⁹ Sho kokaka monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ lo woho wakatosholɛ Jehowa yimba ya Kristo l’Ɔtɛkɛta ande! Ko ngande wakokaso ntsha dia monga la yimba ya Kristo ndo ndjikɛnɛmɔla lo yoho yasɛnaso l’anto akina na? Kɛsɔ mbayotɛna lo sawo diayela.

[Nɔtɛ ya l’ɛse ka dikatshi]

Onde wɛ akohɔ?

• Lande na kele ekɔ ohomba sho mbekesanɛ la ‘yimba ya Kristo’?

• Waa na waki oko angɛnyi wa Yeso la ntondo ka nde ndjoya la nkɛtɛ?

• Lam’aki Yeso la nkɛtɛ, awui ndo tɔsɛngiya takɔna takahomana lande ntondo?

• Evanjiliɔ atosholɛwɔ lo kɛnɛ kendana la lonto laki Yeso?

[Osato wa lo lɛkɛ 3]

Yeso akole lo nkumbo k’ana efula, ondo lo lɔsɛnɔ l’ase wola

[Esato wa lo lɛkɛ 6]

Embetsha wakambe lo menda ewo kaki la Yeso ndo ekadimwelo wakandashaka, lâsɔ ko nde ele l’ɛnɔnyi 12