Nyokoya Jehowa lam’etshanyu ananyu
“Lende akanyatɛɛna omboci wahashaka ɔnande dilaanya?”—EBREYO 12:7, Dyookaneelo Dy’oyooyo.
1, 2. Lande na kele ambutshi wekɔ l’okakatanu dia mbodia anawɔ nshi nyɛ?
ALAPƆLƆ wa wekelo ɔmɔtshi wakasalema lo wodja wa Japon lo ɛnɔnyi engana wêke kambeta ɛnɛ, akɛnya dia suke la kahende ɔtɔi k’epalanga wakawakɔnya wakate dia ambutshi la anawɔ hawoleke sawola efula ndo ambutshi sɛngasɛngaka anawɔ amboleka. Wekelo okina wakasalema lo wodja ɔsɔ, akɛnya dia suke la kanɛi ɔtɔi ka wanɛ wakakadimola wakate di’ɔnɛ vɔ haweye woho wa mbidjasɛ dimɛna kâmɛ l’anawɔ. Aha paka lo wedja wa lo lɛkɛ l’Ehotwelo ka wonya loto mbatanema akambo wa ngasɔ. Jurunalɛ mɔtshi (The Toronto Star) mbutaka ɔnɛ: “Ambutshi efula wa lo wodja wa Canada suyaka dia haweye shikaa kɛnɛ kahombawɔ sala dia monga ambutshi w’eshika.” L’ahole tshɛ, ambutshi mɛnaka dia mbodja anawɔ ekɔ dikambo dia wolo efula.
2 Lande na kele ambutshi wekɔ l’okakatanu dia mbodia anawɔ na? Ɔkɔkɔ woleki woke ele tekɔ lo sɛna “lu nshi y’ekumelu,” ndo lo “tena dia wulu.” (2 Timote 3:1) Lâdiko wa lâsɔ, Bible mbutaka dia “tukanyi t’utema w’untu [t]atuyalaka kolo umaka nshi yandi ya dikenda.” (Etatelu 8:21) Ndo akɛnda mbaleka mundama esadi eto lo tolonga taki Satana, lele, oko “tambwe kadikita,” ekɔ lo munda wanɛ wele kema l’ewo. (1 Petero 5:8) Mɛtɛ ambutshi w’Akristo wayanga dia mbodia anawɔ “lu elembe la lu wetshelu wa [Jehowa],” wekɔ l’ekakatanu efula. (Efeso 6:4) Lâsɔ, ngande wakoka ambutshi kimanyiya anawɔ dia vɔ mbola polo ndo koma atɛmɔdi waki Jehowa wambotshunda ndo monga l’akoka wa mbeya tshikitanya ‘ɔlɔlɔ la kɔlɔ’ na?—Heberu 5:14.
3. Lande na kele wetshelo ndo ɛlɔmbwɛlɔ k’oma le ambutshi kekɔ ohomba efula dia mbodia ana dimɛna?
3 Sɔlɔmɔna, Nkumekanga ka yimba akate ate: “akambu w’enginya watukelekamaka l’utema wa dikenda.” (Tukedi 13:1; 22:15) Dia minya akambo w’enginya asɔ oma l’etema awɔ, akɛnda wekɔ l’ohomba wa engwelo koludi la ngandji oma le ambutshi awɔ. Koko, tena dimɔtshi vɔ hawotetawɔka engwelo kɛsɔ l’ɔngɛnɔngɛnɔ. Ndo tena efula vɔ totonaka alako w’oma le woho w’onto akɔna tshɛ. Ɔnkɔnɛ, ambutshi pombaka mbeka woho wa “[mb]ekiya ona lu mbuka k’ololo kahumbandi tsho.” (Tukedi 22:6) Naka ana ndjela engwelo kɛsɔ, kete dikambo sɔ koka nembetshiya lɔsɛnɔ le wɔ. (Tukedi 4:13) Ekɔ ohomba efula di’ambutshi mbeya kɛnɛ kahombama dia vɔ mbetsha anawɔ!
Ohokwelo kɛdikɛdi na?
4. Naa olembetshiyelo wa ntondo wa tshɛkɛta “ohokwelo” lo ndjela woho wakamba Bible layɔ?
4 La wɔma w’ɔnɛ watokota dia vɔ mɛnyaka ana pâ lo demba, l’ɛtɛkɛta ndo lo tokanyi, ambutshi amɔtshi tshikaka dia mingola anawɔ. Sho hatohombe monga la woho wa wɔma wa ngasɔ. Tshɛkɛta “ohokwelo,” lo ndjela woho wakambawɔ layɔ lo Bible, halembetshiya woho tshɛ wa sui kana wa mpɛnyɔ. Tshɛkɛta ya lo Grɛkɛ yokadimɔmi ɔnɛ “ohokwelo” nembetshiyaka ntondotondo wetshelo, engwelo ndo tena dimɔtshi dilanya dia wolo koko dioludi tɔ la ngandji.
5. Lande na ekɔ ohomba sɛdingola woho wakɛndakɛnda Jehowa nde l’ekambi ande?
5 Lo kɛnɛ kendana la woho w’ohokwelo wa ngasɔ, Jehowa Nzambi mbishaka ɛnyɛlɔ ka kokele. Lam’akandɛdika Jehowa l’ombutshi wa pami, ɔpɔstɔlɔ Paulo akafunde ate: “Lende akanyatɛɛna omboci wahashaka ɔnande dilaanya? . . . Waa shɛɛso wa laa nkɛtɛ wakatoshaka alaanya wa cenyi ya onya, ngaanɛ wɛɛnawɔ ɔnɛɛ kaawɔ. Koko [Nzambi] ayootosha dilaanya dya ɔlɔɔlɔ waakiso, [“nɛ dia nde nangaka sho monga ekila,” NW].” (Ebreyo 12:1-10, Dyookaneelo Dy’oyooyo) Eelo, Jehowa mpokolaka ekambi ande l’oyango wa vɔ monga ekila ndo pudipudi. Lâsɔ mɛtɛ sho koka mbeka akambo efula lo kɛnɛ kendana l’ohokwelo w’ana lo sɛdingola woho waketsha Jehowa ekambi ande.—Euhwelu k’Elembe 32:4; Mateu 7:11; Efeso 5:1.
Ngandji ekɔ wolo watshutshuya
6. Lande na kokoki monga wolo le ambutshi dia mbokoya ngandji kaki Jehowa?
6 Ɔpɔstɔlɔ Joani mbutaka ate: “Nzambi eli ngandji.” Ɔnkɔnɛ, wetshelo washa Jehowa tshutshuyamaka nshi tshɛ la ngandji. (1 Joani 4:8; Tukedi 3:11, 12) Onde kɛsɔ nangaka mbuta di’ɔnɛ ambutshi woka anawɔ ngandji ka lam’asa wale l’ɔna hawotonga l’okakatanu dia mbokoya Jehowa lo dikambo sɔ? Aha ngasɔ mbatodiongaka esangɔ tshɛ. Ngandji kaki Nzambi mbika etshina lo atɔndɔ. Ndo nomb’ewo kɛmɔtshi k’ose Ngirika akalembetshiya dia woho wa ngandji kɛsɔ “haleke mbɔtɔnɛ nshi tshɛ la woho wa ngandji ka lotɔ.” Nzambi hasɛngiyama oma lo nsaki yatotshumbaka solo di’ombutshi. Nshi tshɛ nde sɛdingolaka kɛnɛ koleki ɔlɔlɔ le ekambi ande.—Isaya 30:20; 48:17.
7, 8. (a) Naa ɛnyɛlɔ ka ngandji koki etshina l’atɔndɔ kakasha Jehowa lam’akandalaka akambo la wodja ande? (b) Ngande wakoka ambutshi mbokoya Jehowa lo kimanyiya anawɔ dia monga la dikoka dia ndjela atɔndɔ wa lo Bible?
7 Tɔsɛdingole woho wa ngandji kakɛnya Jehowa lam’akandalaka akambo nde l’ase Isariyɛlɛ. Mɔsɛ akakambe l’ɛnyɛlɔ ka dimɛna efula dia nembetshiya ngandji kaki Jehowa otsha le wodja w’Isariyɛlɛ waki eke esadi wa kengama. Sho mbadiaka ɔnɛ: “Uku atuhashahashaka pungu kefu kato, atutuhuhahuhaka ladiku dia an’ato, atutusimbulaka ahafu ato, atutuwaosaka, atutuwaembaka ladiku dia sala yato, mbakalombola [Jehowa Jakɔbɔ] ndame.” (Euhwelu k’Elembe 32:9, 11, 12) Dia ndakanya an’atɔ woho wa vɔ mbeya fumbɔ, pongo ‘atohashahashaka kefu katɔ,’ atohohahohaka lâdiko ndo atosembolaka ahafu atɔ dia mbɔsa an’atɔ woho wa vɔ fumbɔ. Etena kalanga ɔna ɔmɔtshi tomba oma lo kefu, yele mbala efula tanemaka etale efula la diko, nyango ‘atohohahohaka ladiko’ di’ɔna. Naka ɛnama dia ɔn’atɔ aya suke la nkɔ lo nkɛtɛ, kete nyango atoholɔka l’ɛse k’ɔna ko mbɛmba “ladiku dia sala yato.” La ngandji tshɛ, Jehowa akakokɛ wodja w’Isariyɛlɛ waki eke esadi wa kengama lo yoho yakɔ yamɛ. Nde akasha wodja akɔ Ɛlɛmbɛ wetama ɔnɛ Ɛlɛmbɛ wa Mɔsɛ. (Osambu 78:5-7) Oma lâsɔ, Nzambi akakokɛ wodja ɔsɔ la yambalo tshɛ ndo aki suke dia mbakimanyiya etena kakongaka wodja ande l’ekakatanu.
8 Ngande wakoka ambutshi w’Akristo mbokoya ngandji kaki Jehowa? Ntondotondo, vɔ pombaka mbetsha anawɔ atɔndɔ ndo ɛlɛmbɛ wele l’Ɔtɛkɛta wa Nzambi. (Euhwelu k’Elembe 6:4-9) Oyango wa dikambo sɔ ele kimanyiya ana dia vɔ mbeka woho wa mbɔsaka tɛdikɔ tɔtɔnɛ l’atɔndɔ wa lo Bible. Lo sala dikambo sɔ, ambutshi woludi la ngandji wekɔ oko wanɛ wahowahowa lâdiko di’anawɔ oko onyango wa pongo dia menda woho wakamba anawɔ l’atɔndɔ wakaweke. Lam’ayole ana ndo wayawaleke monga la lotshungɔ l’efula, ambutshi wakokɛ wekɔ suke dia ‘polɔ l’ɛse’ ndo dia ‘mɛmba anawɔ lâdiko dia sala yawɔ’ etena tshɛ konga wâle ɔmɔtshi. Woho akɔna wa wâle na?
9. Lo wâle akɔna wa lânde wahomba ambutshi wele la ngandji sɛna wolo? Sha ɛnyɛlɔ.
9 Jehowa akewola ase Isariyɛlɛ lo dikambo di’etombelo w’oma lo lɔngɛnyi la kɔlɔ. (Walelu 25:1-18; Ezera 10:10-14) Lɔngɛnyi la l’anto wa kɔlɔ ekɔ nto wâle watanema efula ɛlɔ kɛnɛ. (1 Koreto 15:33) Ambutshi w’Akristo pombaka mbokoya Jehowa lo dikambo sɔ. Ɔna womoto ɔmɔtshi laki l’ɛnɔnyi 15 lelɛwɔ Lisa akakɔmiya ɔna pami ɔmɔtshi laki komonga la lɔkɛwɔ ndo la waonga wa lo nyuma wamɛ la nkumbo kande. Lisa mbutaka ate: “Ambutshi ami wakɛnyi esadi eto dia dionga diami diambotshikitana ndo wakadje yimba lo dikambo sɔ. Lo tena dimɔtshi vɔ wakamingolaka ndo lo tena dikina vɔ wakakeketshaka la ngandji tshɛ.” Vɔ wakadjasɛ la Lisa ndo wakohokamɛka la solo dia lotutsha tshɛ, oma lâsɔ, wakokimanyiya woho wa nde ndɔshana la kɛnɛ kakawɛnyi dia tɔ mbele kiɔkɔ ya dikambo mbut’ate mposa ka mbetawɔma le angɛnyi ande.a
Nyosawolake dimɛna
10. Lo weho akɔna wakasha Jehowa ɛnyɛlɔ k’ɔlɔlɔ lo sawolaka l’ase Isariyɛlɛ?
10 Dia mbetsha ana dimɛna, ambutshi pombaka sala la wolo dia sawolaka lan’awɔ. Kânga mbeya Jehowa kɛnɛ kele l’atei w’etema aso, nde tokeketshaka dia sawolaka la nde. (1 Ekondo 28:9) L’ɔkɔngɔ wa nde mbisha ase Isariyɛlɛ Ɛlɛmbɛ, Jehowa akasha ase Lɛwi ɔkɛndɛ wa mbaetshaka ndo akatomaka amvutshi dia kanaka la wɔ yimba ndo dia mbangolaka. Nde aki nto suke dia mpokamɛ alɔmbɛlɔ awɔ.—2 Ekondo 17:7-9; Osambu 65:2; Isaya 1:1-3, 18-20; Jeremiya 25:4; Ngalatiya 3:22-24.
11. (a) Ngande wakoka ambutshi sala dia sawola dimɛna vɔ l’anawɔ? (b) Lande na ekɔ ohomba le ambutshi dia vɔ monga wanɛ wahokamɛ la yambalo etena kasawolawɔ l’anawɔ?
11 Ngande wakoka ambutshi mbokoya Jehowa etena kasawolawɔ l’anawɔ? Ntondotondo ndo kɛnɛ koleki ohomba ele, vɔ pombaka tshungola etena ka mongaka la wɔ kamɛ. Ambutshi vɔ lawɔ pombaka mbewɔ weho w’ɛtɛkɛta w’anyanya washa onto sɔnyi, ɛnyɛlɔ oko “Tshɛ koyeyɛ ndjombutɛ kɛsɔ? Nte kana dikambo dimɔtshi di’ohomba”; “Ɔsɔ ekɔ dikambo di’anyanya mɛ”; “Ko alangɛ dimi sala lasɔ? Dimi mɛtɛ halokoke mɛtɛ.” (Tukedi 12:18) Dia keketsha ana dia vɔ mbadiholɛ otema, ambutshi wele la lomba salaka tshɛ dia monga ampokami wele la yambalo tshɛ. Ambutshi wahadje anawɔ yimba etena kekewɔ akɛnda koka ndjɛna vamɛ dia anawɔ hawowadje yimba etena kayowokoma epalanga. Nshi tshɛ Jehowa ekɔ suke dia pokamɛ ekambi ande. Nde pokamɛka wanɛ wakadimɔ otsha le nde l’okitshakitsha tshɛ lo dɔmbɛlɔ.—Osambu 91:15; Jeremiya 29:12; Luka 11:9-13.
12. Waonga akɔna wahomba monga l’ambutshi di’aha ana mboka wɔma dia sukana oya le wɔ?
12 Tɔsɛdingole nto waonga amɔtshi waki Nzambi wakatshutshuyaka ekambi ande dia ndjasukanyaka otsha le nde aha la mboka wɔma. Ɛnyɛlɔ, Davidi laki Nkumekanga k’Isariyɛlɛ w’edjedja akatshe pɛkato ka woke lo mbeyana nde la Bɛtɛ-Shɛba. Oko wakinde kema kokele, Davidi akasale pɛkato kina ya weke efula lo lɔsɛnɔ lande. Koko, nde komboka wɔma ndoko lushi dia ndjasukanya otsha le Jehowa ndo dia nɔmba edimanyielo ndo lohango lande. Aha la tamu, ngandji ndo kɛtshi kaki Nzambi akatshutshuya Davidi di’aha mboka wɔma dia nde kawola otsha le Jehowa. (Osambu 103: 8) Lo monga la waonga waki Nzambi wele oko ɔlɔlɔ la kɛtshi, ambutshi koka monga la dikoka dia sawolaka l’anawɔ oyadi kânga ana wekɔ la munga.—Osambu 103:13; Malaki 3:17.
Nyonge l’ekanelo k’ɔlɔlɔ
13. Monga l’ekanelo k’ɔlɔlɔ alembetshiyande?
13 Etena kahokamɛwɔ anawɔ, ambutshi pombaka monga l’ekanelo k’ɔlɔlɔ ndo mɛnya dia wekɔ la “yimba yakahulo oma l’olongo.” (Jakoba 3:17) Ɔpɔstɔlɔ Paulo akafunde ate: ‘ekanelo kanyu k’ɔlɔlɔ kêyame le anto tshɛ.’ (Filipi 4:5) Monga l’ekanelo k’ɔlɔlɔ kɛdikɛdi na? Olembetshiyelo ɔmɔtshi wa tshɛkɛta ya lo Grɛkɛ yakakadimɔma ɔnɛ “ekanelo k’ɔlɔlɔ” ko “mbewɔ dia ndjelaka oseka vuiwui tshɛ lo nna ndo lo nna.” Aha la vɔ mɔnyɔla ɛlɛmbɛ wendana la lɔkɛwɔ ndo wa lo nyuma, ngande wakoka ambutshi monga l’ekanelo k’ɔlɔlɔ etena kakɔ kamɛ na?
14. Ngande wakɛnya Jehowa ekanelo k’ɔlɔlɔ lo yoho yakandasalɛ Lɔta?
14 Jehowa mbishaka ɛnyɛlɔ ka dimɛna efula lo kɛnɛ kendana l’ekanelo k’ɔlɔlɔ. (Osambu 10:17) Lam’akandalɔmbɛ Lɔta nde la nkumbo kande dia vɔ mumɔ oma l’osomba wa Sɔdɔma wakahombe ndanyema, Lɔta “akatshimbatshimba.” L’ɔkɔngɔ diko, lam’akawotɛ ondjelo waki Jehowa dia nde ndawɔ otsha l’okongo, Lɔta akate ate: “Haleyi ndawo otsha l’ukungu, . . . Enda, usumba [wa Zoarɛ] one weli lasuki; vo weko tshitshe. Dimi nti: Ntushami leko mbayumuhanda.” Ngande wakatshe Jehowa la ntondo ka dikambo sɔ? Nde akate ate: “Kawo, dimi lambukukela ndu lu dikambu so. Okone dimi halulanya usumba ako wutshiye.” (Etatelu 19:16-21, 30) Jehowa kotona kɛnɛ kakalɔmbɛ Lɔta. Diakɔ diele, kânga mbahomba ambutshi ndjela ɛlɛmbɛ wakadje Jehowa l’Ɔtɛkɛta ande, Bible, vɔ kokaka ndjela kɛnɛ kakombola anawɔ naka akambo akɔ hawodiake ndoko atɔndɔ wa lo Bible.
15, 16. Wetshelo akɔna wakoka ambutshi kondja oma l’ɛnyɛlɔ kele l’Isaya 28:24, 25?
15 Monga l’ekanelo k’ɔlɔlɔ nembetshiyaka nto nɔngɔsɔla etema w’ana woho wa vɔ mongaka suke dia mbetawɔ dako. Lo yoho ya didjidji, Isaya akɛdika Jehowa l’okambi wa dikambɔ ndo akate ate: “One latufusaka kete dia mune, atuyifusaka nshi tshe uka? Lam’ayundushidiya kamba, ndi hatokomaka ahoho, hatukaka konde, hatuneka epunga wa yelela la komba, la wa menge lu leke lukina, la dikomi l’elelu uka?”—Isaya 28:24, 25.
16 Jehowa ekɔ “one latufusaka kete dia mune” ndo “atuyifusaka.” Ɔnkɔnɛ, nde nɔngɔsɔlaka etema w’ekambi ande la ntondo ka mbasha ohokwelo. Ngande wakoka ambutshi ‘mfusa’ etema w’anawɔ lam’awashawɔ engwelo na? Ombutshi ɔmɔtshi wa pami akokoya Jehowa etena kakandangolaka ɔnande la pami l’ɛnɔnyi ɛnɛi. Etena kakakɔmɔla ɔnande ɔnaki osukanyi, ntondotondo she akahokamɛ la solo dia lotutsha tshɛ woho wakandɔlɔmbaka edimanyielo kana kakandolembetshiyaka bonde kakandɔkɔmɔla. Oma lâsɔ, dia ‘mfusa’ otema w’ɔnande, she akɔkɔndɔlɛ ɔkɔndɔ ɔmɔtshi wa dikɛnda dimɔtshi dia pami diakasoyama efula oma l’anya waki pami kɛmɔtshi ka ngala. L’ɔkɔngɔ wa nde pokamɛ ɔkɔndɔ ɔsɔ, ɔnande akatshutshuyama dia mbuta ate pami ka ngala kɛsɔ pombaka mbishama dilanya. Woho ɔsɔ wa ‘mfusa’ akalɔngɔsɔla otema w’ɔna ɔsɔ, ndo nde akoke esadi eto ɔnɛ kɔmɔla ɔnaki osukanyi aki tshelo ya kanga ngala ndo ya kɔlɔ.—2 Samuele 12:1-14.
17. Naa wetshelo wendana l’engwelo kahomba ambutshi mbisha ana watanaso l’Isaya 28:26-29?
17 Isaya akɛdika nto engwelo ka Jehowa la tshelo kina y’okambi wa dikambɔ, tshelo yakɔ ko osuswelo. Okambi wa dikambɔ kambaka la diangɔ efula dia nsusola lo ndjela woho wa ntɔngɔ yahombande nsusola. Vɔ kambaka la tshamba dia nsusola kɔndɛ ndo watɔkɔmbɔlaka ahɔhɔ l’anya koko vɔ kambaka la mashinyi kana l’okanda dia nsusola ntɔngɔ yahakoke minɔ esadi, ɛnyɛlɔ asami l’eponga. Koko, kânga mbakoka okambi wa dikambɔ kamba la mashinyi kana l’esongo, nde hosusola ntɔngɔ yakɔ polo ndo lo ndjiminola. Woho akɔ wamɛ mbele, lam’alanga Jehowa minya ɛngɔ kɛmɔtshi ka kɔlɔ l’atei w’ekambi ande, nde kambaka la toho totshikitanyi lo ndjela ehomba ndo dikambo diambotomba. Nde hasale akambo pondjo aha la kanyiya kana la ngala kamboleka. (Isaya 28:26-29) Ana amɔtshi kondjaka engwelo lam’awaenda ambutshi awɔ tsho la washo. Koko, akina nɔmbaka dia mbaohola esangɔ l’esangɔ, ndo akina nto koka monga l’ohomba wa kana lawɔ yimba wolo efula. Ambutshi wele l’ekanelo k’ɔlɔlɔ mbishaka engwelo lo ndjela ehomba w’ɔna l’ɔna.
Nyetsha asawo wa lo nkumbo dikambo di’ɔngɛnɔngɛnɔ
18. Ngande wakoka ambutshi kondja etena ka salaka wekelo wa Bible wa lo nkumbo?
18 L’atei wa toho toleki dimɛna ta mbetsha ananyu mbatanema wekelo wa Bible wa lo nkumbo wa mbala la mbala ndo ɔsɛdingwelo w’Afundelo wa lushi la lushi. Wekelo wa lo nkumbo tondjaka etombelo w’ɔlɔlɔ efula naka vɔ salemaka mbala la mbala. Naka vɔ wosalemaka paka la shashimoya kana lo wonya wonga ohomba ɔmɔtshi, kete ondo vɔ mbeyaka ndjosalemaka paka lo pai. Ɔnkɔnɛ, ambutshi pombaka ‘tshungola etena’ ka salaka wekelo. (Efeso 5:15-17) Sɔnɔla etena ka shikaa kɔtɔnganɛ l’onto tshɛ la lo nkumbo koka monga dikambo dia wolo. Papa kɛmɔtshi ka nkumbo akɛnyi dia lam’akayolaka ana, mbakayongaka wolo dia tshumanya anto wa lo nkumbo k’otondo nɛ dia etena kɛsɔ vɔ wakakome la dikongelo diotshikitanyi. Koko, nkumbo k’otondo kaki nshi tshɛ kamɛ lo tena di’akɔlɔ lo nsanganya ya l’etshumanelo. Ɔnkɔnɛ, papa ka nkumbo akɔshi yɛdikɔ ya salaka wekelo wa lo nkumbo la dikɔlɔ dimɔtshi l’atei w’akɔlɔ asɔ. Yɛdikɔ shɔ yaki l’etombelo w’ɔlɔlɔ. Ɛlɔ kɛnɛ, anawɔ akɔ asato waya ekambi waki Jehowa wambobatizama.
19. Ngande wakoka ambutshi mbokoya Jehowa etena kalɔmbɔlawɔ wekelo wa lo nkumbo?
19 Koko, hatonga ɔlɔlɔ mbeka awui amɔtshi wa l’Afundelo wonya wa wekelo. Jehowa akalakanya ase Isariyɛlɛ wakakawola oma lo fumbe oma lo tshimbo y’ɛlɔmbɛdi, wanɛ ‘wakalembetshiyaka ndo mbisha kitshimudi’ y’Ɛlɛmbɛ ndo ‘wakashaka eokelo k’awui wakadiemaka.’ (Nehemiya 8:8) Papa kɛmɔtshi ka nkumbo kakakimanyiya anande esambele tshɛ dimɛna woho wa vɔ mboka Jehowa ngandji akɔtɔka nshi tshɛ lo luudu lande la ntondo ka wekelo wa lo nkumbo dia ndjalɔngɔsɔla ndo dia mbɔtɔnganyiya akambo wayekama l’ehomba w’ɔna l’ɔna. Nde aketshaka wekelo dikambo di’ɔngɛnɔngɛnɔ le anande. Ɔnande ɔmɔtshi laya opalanga mbohɔka ate: “wekelo waki nshi tshɛ dikambo di’ɔngɛnɔngɛnɔ. Aki naka tekɔ lo kɛnya mponde la sɛkɛ, ko wamboteta oya lo wekelo wa lo nkumbo, kete takatshikaka mponde mbala kakɔ ɔtɔi ndo takalawɔka dia ndjoyela wekelo. Diɔ diaki dikɔlɔ dioleki ɔngɛnɔngɛnɔ tshɛ l’atei w’akɔlɔ wa lo lomingu.”
20. Naa dikambo diakoka tomba lo wodielo w’ana diahombaso nyomɔsɛdingola?
20 Omembi w’esambo akate ate: “Enda, ana weko ushasha uma le [Jehowa], ee, elua w’uma l’utema weko difutu di’uma le ndi.” (Osambu 127:3) Mbetsha anaso nɔmbaka wenya ndo welo efula, koko sala dikambo sɔ lo yoho ya dimɛna koka kondjɛ anaso lɔsɛnɔ la pondjo. Ɔsɔ mɛtɛ ayonga difuto dia dimɛna efula! Lâsɔ, nyɛsɔ tosale la wolo dia mbokoya Jehowa lam’etshaso anaso. Koko, kânga mbakawasha ambutshi ɔkɛndɛ wa ‘mbodia [ana] lo ɛlɛmbɛ ndo lo wetshelo waki Jehowa,’ kɛsɔ kema eshikikelo kɛnya di’ɔnɛ weho akɔ tshɛ vɔ wayotondoya dikambo sɔ. (Efeso 6:4) Nɛ dia, oyadi kânga ekokelo ka woho akɔna kongaka, ɔna koka tɔmbɔkɔ ndo tshika dia kambɛ Jehowa. Lâsɔ ahombama sala la ntondo ka dikambo dia ngasɔ? Kɛsɔ mbayɔsɛdingɔma lo sawo diayela.
[Nɔtɛ ka l’ɛse ka dikatshi]
a Ɛkɔndɔ wa lo sawo nɛ ndo wa lo sawo diayela mbeyaka ndja oma lo wedja wele la mbekelo yotshikitanyi la mbekelo ya lo wodja anyu. Nyone woho wa mbeya atɔndɔ wa wetshelo wele lɔkɔ ndo nyokambe lawɔ lo mbekelo ya lo wodja anyu.
Ayoyokadimola na?
• Ngande wakoka ambutshi mbokoya ngandji kaki Jehowa kɔkɔndwami lo Euhwelu k’Elembe 32:11, 12?
• Kakɔna kamboyeka oma lo woho wakasawolaka Jehowa l’ase Isariyɛlɛ?
• Wetshelo akɔna wakondjaso oma lo woho wakahokamɛ Jehowa kɛnɛ kakɔlɔmbɛ Lɔta?
• Wetshelo akɔna wamboyokondja oma l’Isaya 28:24-29 lo kɛnɛ kendana la engwelo k’ana?
[Osato wa lo lɛkɛ 21]
Mɔsɛ akɛdika wetshelo washa Jehowa la woho wetsha pongo anatɔ woho wa fumbɔ
[Esato wa lo lɛkɛ 22]
Ambutshi la dia tshungolaka etena dikambo di’anawɔ
[Osato wa lo lɛkɛ 23]
“Diɔ diaki dikɔlɔ dioleki ɔngɛnɔngɛnɔ tshɛ l’atei w’akɔlɔ wa lo lomingu”