Yalɔngɔsɔla dia lushi la Jehowa

‘Nyoyalɔngɔsɔlɛ, nɛ dia lo wonya wahanyakanyiya mbayoya Ɔna onto.’​—MATEU 24:44.

1. Bonde kahombaso mbidja yimba dia lushi la Jehowa?

LUSHI la Jehowa la wɔma layonga lushi la ta ndo l’odudu, la wɔma ndo l’asui, la wodjima ndo l’elanyelo. ‘Lushi la Jehowa la woke ndo la wɔma’ layoya mɛtɛ dia ndjolanya dikongɛ nɛ di’akambo dia kɔlɔ, oko akalanya Mvula k’Elola andja wa kɔlɔ lo nshi ya Nɔa. Lɔ layoya ndoko onyake. Koko, “untu tshe layeta lukumbu la [Jehowa], ayushimbamela.” (Joele 2:30-32; Amose 5:18-20) Nzambi ayolanya atunyi ande ndo ayoshimbela ekambi ande. Zɛfaniya mbutaka l’ɔlɔlɔ tshɛ ɔnɛ: “Lushi la wuki la [Jehowa] laya suki, lo lambusukana, lo layuya esadi.” (Zefaniya 1:14) Lâsɔ, etena kakɔna kayoya elombwelo kaki Nzambi kɛsɔ na?

2, 3. Bonde kele ekɔ ohomba sho ndjalɔngɔsɔla shoamɛ dia lushi la Jehowa?

² Yeso akate ate: “Keli nduku untu leya lushi lako kana unya ako, kuyanga andjelo wa l’ulungu, kuyanga Ona, paka Papa ndame.” (Mateu 24:36) Lam’ele hateye etena shikaa, ekɔ mɛtɛ ohomba dia sho ndjela ɛtɛkɛta wa lo divɛsa diaso dia l’ɔnɔnyi 2004 diata ɔnɛ: ‘Nyosungukalake ndo Nyoyalɔngɔsɔlake.’​—Mateu 24:42, 44.

³ Dia mɛnya woho wayotshumanyema ndo wayokokamɛ wanɛ wakayalɔngɔsɔla la shashimoya etena kele akina wayohamɛ, Yeso akate ɔnɛ: “Antu ahendi wayuyala l’ekambo, wayosa omotshi, ku wayutshika ukina. Amantu ahendi wayohela diango lu dive, wayosa omotshi, ku wayutshika ukina.” (Mateu 24:40, 41) L’etena ka wolo kɛsɔ, kakɔna kayokomɛ ɔmɔmɔ la l’atei aso? Onde tayonga suke kana lushi lakɔ layotokomɛ la shashimoya? Awui efula nemanɛka la tɛdikɔ tɔsaso kakianɛ. Dia sho ndjalɔngɔsɔla dia lushi la Jehowa, nɔmbamaka dia mbewɔ dionga dimɔtshi diele l’anto efula ɛlɔ kɛnɛ ndo di’aha nkɔ lo yoho mɔtshi ya dionga. Lâdiko dia lâsɔ, sho la dia mbewɔ toho tɔmɔtshi ta lɔsɛnɔ.

Ewɔ dionga dia ndjangɛnyangɛnya

4. Dionga diakɔna diaki l’anto wa lo nshi ya Nɔa?

⁴ Tɔsɛdingole nshi ya Nɔa. Bible mbutaka ɔnɛ: “Dia mbetawo, mbakenyama Noa akambu wahatayi uma le [Nzambi]; dia woma a [Nzambi], mbakandalongosola watu a luudu dia nshimbela khumbu kandi.” (Heberu 11:7) Wato wa woho ɔsɔ aki ɛngɔ kahatasalemaka ndo kakɛnamaka la washo. Koko, Nɔa aki ‘osambisha w’akambo w’ɔlɔlɔ.’ (2 Petero 2:5) Oyadi olimu waki Nɔa wa esɛlɛlɔ ka wato kana esambishelo kande, kotshutshuya anto wa lo nshi yande dia vɔ tshikitanya nsɛnɔ yawɔ. Lande na? Nɛ dia vɔ “wakalekaka, wakanokaka, wakatshukanaka ndo wakatshukamaka.” Wanɛ wakasambishaka Nɔa wakayashaka tshɛ l’awui awɔ hita ndo l’ɛngɛnɔngɛnɔ ko “vo kumbeya, edja ndu lam’akayi elula, akawakhumela tshe.”​—Mateu 24:38, 39.

5. Dionga diakɔna diaki l’anto wakasɛnaka la Sɔdɔma lo nshi ya Lɔta?

⁵ Woho akɔ wâmɛ mbaki ndo lo nshi ya Lɔta. Afundelo totɛka ɔnɛ: “Vo wakalekaka, wakanokaka; wakasumbaka, wakasundjaka; wakuneka, wakahikaka mvudu. Keli lushi lakatshu Lota uma la Sodoma, dja ya tsho yakahulo uma l’ulungu, yakâdiaki vo tshe.” (Luka 17:28, 29) L’ɔkɔngɔ wa andjelo mbewola Lɔta lo dikambo di’elanyelo kakalɛndalɛndaka, Lɔta akatɛ akilo ande w’apami lo kɛnɛ kaki suke la ntshama. Lo washo awɔ ‘nde akɛnamaka oko onto lakataka awui wa sawosawo.’​—Etatelu 19:14.

6. Dionga diakɔna diahombaso mbewɔ?

⁶ Oko waki lo nshi ya Nɔa ndo ya Lɔta, “osoku mbayuyala eyelu ka On’a untu,” mbakate Yeso. (Mateu 24:39; Luka 17:30) Lo mɛtɛ, dionga diamboleka monga l’anto efula ɛlɔ kɛnɛ ele dia ndjangɛnyangɛnya. Sho la dia ndjalama di’aha sho ndjɔsɛngiyama la dionga dia ngasɔ. Ndoko kɔlɔ ngɛnangɛna la mbo ya ndɛ ya dimɛna ndo nnɔ wanu lo yɛdikɔ yakoka. Woho akɔ wâmɛ mbele, diwala ekɔ yɛdikɔ yakalɔngɔsɔla Nzambi. Koko, naka awui asɔ waya l’ohomba woleki tshɛ lo lɔsɛnɔ laso ko hatoyodja yimba l’awui wa lo nyuma, onde sho koka mbuta ɔnɛ tamboyalɔngɔsɔla shoamɛ dia lushi la Jehowa la wɔma?

7. Naa wombola w’ohomba wahombaso ndjambola la ntondo ka sho mbesa oyango tshɛ, ndo lande na?

⁷ Ɔpɔstɔlɔ Paulo akate ate: “Nshi yaya ka nshila. L’okongo diku wane weli la wadi wayuyala uku wane waha la wadi.” (1 Koreto 7:29-31) Etena ka tshitshɛ keto kambototshikalɛ dia sho shidiya olimu wakatosha Nzambi w’esambishelo ka Diolelo. (Mateu 24:14) Paulo akalɔmbaka kânga wanɛ wambotshukana di’aha vɔ ndeka ndjasha tshɛ paka l’elonganyi awɔ polo lo vɔ mbetsha wahɔ wa Diolelo lo dihole dia hende lo nsɛnɔ yawɔ. Mbokɛmaka lâsɔ dia kanyi yatokeketsha Paulo dia monga layɔ tshikitanaka la dionga dia ndjangɛnyangɛnya. Yeso akate ate: “Keli ntundu nyutayangi diulelu la ololo wa [Nzambi], ku diango so tshe diayuyala dianyu.” (Mateu 6:33) Etena kɔsaso yɛdikɔ mɔtshi kana la ntondo ka mbesa oyango tshɛ, wombola wahombaso ndjambola vɔ ɔnɛ: ‘Shɛngiya yakɔna yayonga la yɛdikɔ nyɛ lo woho wadjami wahɔ wa Diolelo lo dihole dia ntondo lo lɔsɛnɔ lami na?’

8. Kakɔna kahombaso ntsha naka toleka ndjakiyanya paka di’elimu wa lushi la lushi wa lo lɔsɛnɔ?

⁸ Ko ahombaso sala naka tambɛna dia tekɔ lo ndjasha efula l’elimu wa lushi la lushi wa lo lɔsɛnɔ polo lo yɛdikɔ ya hatoyodja yimba l’awui wa lo nyuma na? Onde yema y’otshikitanu yekɔ lam’asa yoho yaso ya lɔsɛnɔ la lɔnɛ laki asekaso wele bu l’ewo k’oshika ka l’Afundelo ndo wele bu apandjudi wa Diolelo? Naka ɔsɔku mbediɔ, kete sho pombaka nɔmba dia dikambo sɔ. Jehowa koka tokimanyiya dia sho monga la dionga di’ɔlɔlɔ. (Romo 15:5; Filipi 3:15) Nde kokaka tokimanyiya dia sho tetemala la mbidja wahɔ wa Diolelo lo dihole dia ntondo, dia ntsha kɛnɛ kele ɔlɔlɔ ndo dia kotsha ɔkɛndɛ aso otsha le nde.​—Romo 12:2; 2 Koreto 13:7.

Tatonyingɔnyingɔke lo nyuma

9. Lo ndjela Enyelo 16:14-16, bonde kele ekɔ ohomba ndɔshana l’onyingonyingelo wa lo nyuma?

⁹ Prɔfɛsiya katɛkɛta di’oyelo wa “lushi la wuki la [Nzambi], Kanga-Wulu-Tshe” lo Aramangɛdɔna totɛka di’anto efula hawototetemala la sɛnaka. Nkumadiɔndjɔ Yeso Kristo mbutaka ate: “(Nyulungi dimi layuya uku atuyakaka uvi. Untu lasena, latulamaka ahondo andi, ne dia atukokendakenda utakataka ne dia watukena sonyi kandi, eko la otshoko!).” (Enyelo16:14-16) Ahɔndɔ watɛkɛtawɔ lanɛ ekɔ djembetelo yɛnya dia tekɔ Akristo Ɛmɛnyi wa Jehowa. Kɛsɔ mendanaka l’olimu aso oko apandjudi wa Diolelo ndo la lɔkɛwɔ l’Okristo. Naka sho koma lo nyingɔnyingɔ djɔ ko mbɔla lo nyuma, kete tayoshisha lonto laso l’Okristo. Ɔsɔ ekɔ dui dia sɔnyi ndo dia wâle. Sho pombaka ndɔsha di’aha koma lo nyingɔnyingɔ lo nyuma kana lo nɛmba. Ngande wakokaso ndɔshana la dikambo sɔ na?

10. Bonde kele wadielo wa Bible wa lushi la lushi tokimanyiyaka dia tetemala la sɛnaka lo nyuma?

¹⁰ Bible mbikaka epole ɔsɛkɛ l’ohomba wa sho tetemala la sɛna ndo wa mambalɛka. Ɛnyɛlɔ, ɛkɔndɔ wa l’evanjiliɔ toholaka ɔnɛ: ‘Nyosungukalake,’ (Mateu 24:42; 25:13; Mako 13:35, 37); ‘nyoyalɔngɔsɔlake,’ (Mateu 24:44); “nyewo, nyendaki” (Mako 13:33); “nyuyalongosole” (Luka 12:40). L’ɔkɔngɔ wa nde mbuta ɔnɛ lushi la Jehowa layoya la shashimoya l’andja ɔnɛ, ɔpɔstɔlɔ Paulo akakeketsha asekande ambetawudi ate: “Tatulalaki djo uku akina, keli tosene, tuyali ki.” (1 Tesalonika 5:6) Lo dibuku di’ekomelo dia lo Bible, Yeso Kristo loludi la lotombo akatɛtɛ dia nde ayoya la shashimoya lo mbuta ate: “Dimi layuya esadi.” (Enyelo 3:11; 22:7, 12, 20) Amvutshi w’ase Hɛbɛru efula wakakɔndɔla ndo wakewola anto dia lushi la woke l’elombwelo laki Jehowa. (Isaya 2:12, 17; Jeremiya 30:7; Joele 2:11; Zefaniya 3:8) Wadielo wa Bible wa lushi la lushi, ndo kana yimba la kɛnɛ kadiaso ayotokimanyiya efula dia tetemala la sɛnaka lo nyuma.

11. Bonde kele wekelo w’onto ndamɛ wa Bible ekɔ ohomba di’aha sho ndala djɔ lo nyuma?

¹¹ Eelo, wekelo aso w’onto ndamɛ w’Afundelo l’ekimanyielo k’ekanda walembetshiya Bible watondja ‘ɔhɔmbɔ wa kɔlamelo ndo wa kɛsɔ’ tokeketshaka di’aha ndala djɔ ya lo nyuma! (Mateu 24:45-47) Koko, dia wekelo w’onto ndamɛ monga la wahɔ, vɔ la dia salemaka yema yema ndo mbala la mbala. (Heberu 5:14–6:3) Sho la dia ndɛka mbo ya wolo ya lo nyuma mbala la mbala. Mbeyaka monga wolo efula dia tana etena ka sala wekelo w’onto ndamɛ ɛlɔ kɛnɛ. (Efeso 5:15, 16) Koko, aha wadielo wa Bible kana w’ekanda walembetshiya Afundelo ato mbele ohomba. Wekelo w’onto ndamɛ wa mbala la mbala ekɔ ohomba naka sho nangaka monga ‘nge lo mbetawɔ’ ndo tetemala la sɛna.​—Tito 1:13.

12. Ngande watokimanyiya nsanganya y’Akristo ndo nsanganya ya weke dia ndɔshana l’onyingonyingelo wa djɔ ya lo nyuma?

¹² Nsanganya y’Akristo ndo nsanganya ya weke, tokimanyiyaka nto dia ndɔshana l’onyingonyingelo wa djɔ ya lo nyuma. Woho akɔna na? Ele oma l’ekimanyielo ka wetshelo walongolaso. Kema lo nsanganya shɔ vɔ toholaka mbala la mbala ɔnɛ lushi la Jehowa laya k’onyɔ? Nsanganya y’Akristo ya lomingu la lomingu toshaka nto diaaso dia ‘tshutshuyana lo ngandji ndo l’elimu w’ɔlɔlɔ.’ Otshutshuyelo ɔsɔ kimanyiyaka di’aha onto ndala djɔ ya lo nyuma. Diakɔ diele hatokoke mamba etena katodjangɛwɔ dia sanganaka mbala la mbala oko ‘wɛnaso dia lushi lakɔ laya suke.’​—Heberu 10:24, 25.

13. Ngande watokimanyiya olimu w’Okristo dia tetemala la sɛna lo nyuma?

¹³ Tekɔ lo kimanyiyama nto dia tetemala la sɛna etena kayashaso la lolango tshɛ l’olimu w’Okristo. Ayoleka dimɛna sho namaka lo yimba tolembetelo ta tena ndo kitshimudi yatɔ lo dihole dia mbutɛka anto akina awui akɔ. Ndo etena kɛnaso dia wanɛ weka laso Bible wotahame ndo wokamba la kɛnɛ kekawɔ, kanyi yaso ya sala awui la shamanya ndekaka monga efula. Ɔpɔstɔlɔ Petero akate ate: “Nyolongosole tumba tanyu, nyuyali ki.” (1 Petero 1:13) Yoho ya dimɛna ya tetemala la ndɔshana la djɔ ya lo nyuma ele ‘monga la lotumu efula la ntsha l’olimu wa Nkumadiɔndjɔ.’​—1 Koreto 15:58.

Tewɔ toho ta lɔsɛnɔ talanya lonyuma

14. Oko wɛnyamidiɔ lo Luka 21:34-36, toho takɔna ta lɔsɛnɔ takasha Yeso ɔhɛmwɛlɔ?

¹⁴ Yeso akasha ɔhɛmwɛlɔ okina lo prɔfɛsiya kande ka woke kendana la djembetelo ya wôngelo ande. Nde akate ate: “Keli nyuyalamaki, ne dia etema anyu watukuyala wutshu la dishi, la edjwelu ka wanu la edinganu wa lumu lone. Lushi loso, latukuya lenyu shashimuya, uku shuni ya djunga, ne dia osoku mbayuya lushi lako le antu tshe wudjashi ladiku dia kete. Keli nyendaki, nyolombaki l’osengosengo dia nyu mpanda lu akambu aso tshe wayuya, la dia memala la ntundu ka On’a untu.” (Luka 21:34-36) Yeso akɛnya mɛtɛ toho ta lɔsɛnɔ tayanga anto tshɛ: deshi dia tshambandeko, edjwelo ka wanu ndo yoho ya lɔsɛnɔ yela ekiyanu.

15. Bonde kahombaso mbewɔ olelo ndo ɔnwɛlɔ wa tshambandeko?

¹⁵ Deshi dia tshambandeko ndo edjwelo ka wanu hɔtɔnganɛ l’atɔndɔ wa lo Bible ndo ekɔ awui wahombaso mbewɔ. Bible mbutaka ɔnɛ: “Tuyalaki l’ului wa anoshi a wanu, kuyanga l’ului w’akanga wa deshi di’unatshi.” (Tukedi 23:20) Olelo l’ɔnwɛlɔ komaka wâle naka onto ambolekanya yɛdikɔ. Awui asɔ koka konya onto lo monga la nɛndɛ kana l’ohekwelo la ntondo ka nde ndjâsala la tshambandeko. Yokidi mɔtshi ya lo Bible mbutaka ɔnɛ: “Utema wa kanga nende atokomiyaka diango diahandeyi nkundja.” (Tukedi 13:4) Onto la ngasɔ mbeyaka nanga dia ntsha lolango laki Nzambi, koko nsaki kande hatokotshama nɛ dia nde hadje yimba.

16. Ngande wakokaso ntsha di’aha wetsho w’ekiyanu wa nkumbo yaso tɔlɛndja?

¹⁶ Dia ekiyanu akɔna wa lo lɔsɛnɔ wakahɛmɔla Yeso? Ekɔ ekiyanu wendana la woho wa kotsha ehomba wa nkumbo ndo awui akina wafɔna la wasɔ. Kema dimɛna dia sho tshika di’awui asɔ tɔhɛnyahɛnya! Yeso akambola ate: “Untu akona l’atei anyu, lam’ayunduyakananya, ku ndi ayeya mbudia utali andi kubita otoi?” Nde akewola ampokami ande ate: “Tanyuyakananyaki nyati: Ayutole na? kana, ayutono na? kana, ayutolota na? Ne dia asi wedja watuyangaka diango so tshe. Shenyu leli l’ulungu mbeyaka ati: Nyu dihumbaka dio tshe.” Mbidja wahɔ wa Diolelo lo dihole dia ntondo lo nsɛnɔ yaso ndo ndjashikikɛ ɔnɛ Jehowa ayotosha kɛnɛ kele laso ohomba, ayotokimanyiya dia mbikikɛ ekiyanu ndo dia tetemala la sɛna.​—Mateu 6:25-34.

17. Ngande wakoka eyango wa lomombo mbela ekiyanu?

¹⁷ Okiyanu mbeyaka ndja nto oma l’oyangelo wa lomombo la l’emunyi l’efula. Ɛnyɛlɔ, amɔtshi kandjakandjaka nsɛnɔ yawɔ lo sɛna yoho yahɛdimi l’ekondjelo kawɔ. Akina wakayange dia kondja akuta efula paka lo tshenyi ya wonya ndo kɛsɔ akadje ekondjelo kawɔ lo wâle. Le akina, wɔtwɛlɔ wa kalasa y’efula l’oyango wa ndjokondja falanga efula komaka tshondo ya djonga. Lo mɛtɛ, mbɔtɔ kalasa polo lo yɛdikɔ mɔtshi mbeyaka monga dimɛna dia kondja olimu. Koko, kɛnɛ kele mɛtɛ ele efula ka wenya wɔsa kalasa shɔ y’etale etale ndjokonyaka lo ndanya lonyuma laki anto amɔtshi. Ekɔ mɛtɛ wâle wa mamba dia monga ngasɔ oko ayasukana lushi la Jehowa! Bible tewolaka ɔnɛ: “Keli wane wakomiya ndjala engonyi, wayoko lu uhimba la lu djunga ndu lu saki ya dinginya yatutshelaka antu kolo, yayuditsha antu lu elanyelu la eshishwelu.”​—1 Timote 6:9.

18. Dikoka diakɔna diahombaso monga ladiɔ dia mbewɔ di’aha kotwama lo nsaki ka lomombo?

¹⁸ Etena kɔsaso tɛdikɔ, yoho ya dimɛna yaha kotwama lo nsaki ka lomombo ele monga la dikoka dia tshikitanya ɔlɔlɔ la kɔlɔ. Dikoka sɔ pamaka etena kalɛso ‘mbo ya ndɛ ya wolo y’anto wambotshunda’ mbala la mbala ndo ‘kekiyaso akoka aso w’ekanelo ka yimba lo kamba la wɔ.’ (Heberu 5:13, 14) Ndjashikikɛ ‘awui woleki ohomba’ etena kasɔnaso awui wa mbetsha lo dihole dia ntondo ayotoshimba nto di’aha mbɔsa tɛdikɔ ta kɔlɔ.​—Filipi 1:10.

19. Kakɔna kahombaso ntsha naka tambɛna dia tekɔ paka la yema ya wonya tshitshɛ dia sala awui wa lo nyuma?

¹⁹ Yoho ya lɔsɛnɔ yele la nsaki ka lomombo koka toshimba di’aha monga la yema kana bu l’etena ka ndjasha l’eyango wa lo nyuma. Ngande wakokaso ndjasɛdingola ndo mbewɔ dia monga la yoho ya lɔsɛnɔ ya ngasɔ na? Sho la dia sɛdingola awui asɔ lo dɔmbɛlɔ ndo menda woho wakokaso monga la lɔsɛnɔ l’ɔsɛlɛngɛ. Nkumekanga Sɔlɔmɔna ka l’Isariyɛlɛ k’edjedja akate ate: “Djo y’ukambi yatuyalaka longovungovu, kana yema tshitshe mbulendi kana efula, keli elutelu ka kanga ongonyi hatûladiaka djo.” (Undaki 5:12) Onde oyangelo wa mbo ya l’emunyi tɔsɛka wenya ndo wolo aso efula? Oko watataleke ndjamɔtshiya diangɔ, mbatataleke dilama, dilɔngɔsɔla, ndo dikokɛ. Onde honga wahɔ dia sho monga la lɔsɛnɔ l’ɔsɛlɛngɛ lo tshika dia monga la diangɔ dimɔtshi?

Yalɔngɔsɔla lo weho akɔ tshɛ

20, 21. (a) Eshikikelo kakɔna kasha ɔpɔstɔlɔ Petero lo kɛnɛ kendana la lushi laki Jehowa? (b) Naa etsha ndo awui wahombaso tetemala la sala oko wayalɔngɔsɔlaso dia lushi la Jehowa?

²⁰ Oko wakakomɛ andja wa lo nshi ya Nɔa woho akɔ wâmɛ mbayanga komɛ ndo dikongɛ nɛ di’akambo. Ɔpɔstɔlɔ Petero toshikikɛka ate: “Keli lushi la [Jehowa] layuya uku uvi. Lu lushi lako, ulungu ayushisho la lundju la wulu. Diango diayolelo la dja ya wulu; ndu kete ndu diango tshe dieli loko, diayulungula.” Oyadi olongo wa didjidji mbut’ate, mandji ya kɔlɔ, koyanga nkɛtɛ ya didjidji, mbut’ate anto wamboyanganya la Nzambi, hawotemala la ntondo ka wolo wa nkɛlɛ kaki Nzambi kadɔdɔ. Lam’akandɛnya woho wakokaso ndjalɔngɔsɔla dia lushi lakɔ, Petero akate ate: “Ne dia diango ne tshe diayolelo, ku dieli la nyu dia ndjala wuhu akona w’antu wayunyuyala lu akambu w’ololo tshe la w’ekila. Lam’alungamelanyu lushi l’eyelu ka [Jehowa]!”​—2 Petero 3:10-12.

²¹ Wɔtwɛlɔ wa lo nsanganya y’Akristo mbala la mbala ndo esambishelo ka lokumu l’ɔlɔlɔ ekɔ l’atei w’etsha ndo w’awui anɛ wɛnya omamemelo le Nzambi. Nyɛsɔ tosale awui asɔ lo mamema Nzambi oma k’ɛse otema etena kakongɛso la solo dia lotutsha oyelo wa lushi la woke laki Jehowa. Nyɛsɔ ‘tosale tshɛ dia Nzambi ndjototana aha la vadi, aha la onongo ndo la ki.’​—2 Petero 3:14.

Onde wɛ akohɔ?

• Bonde kahombaso ndjalɔngɔsɔla dia lushi la Jehowa?

• Naka eyango wa lo lɔsɛnɔ waya dikambo dialekaso mbidja yimba ndo ahombaso sala?

• Kakɔna kayotokimanyiya dia ndɔshana l’onyingonyingelo wa djɔ ya lo nyuma?

• Toho takɔna ta lɔsɛnɔ tahombaso mbewɔ ndo lande na?

[Esato wa lo lɛkɛ 17]

Anto wa lo nshi ya Nɔa kombidjaka yimba l’elombwelo kaki k’onyɔ​—onde ndo wɛ?