Tolongame le Jehowa ndo tonge la dihonga
“Ulungameli [Jehowa]; uyali la wulu, utema aye ayali la dihunga; e, ulungameli [Jehowa].”—OSAMBU 27:14.
1. Ohomba wa ngande wele la elongamelo, ndo ngande wokambiwɔ la tshɛkɛta shɔ l’Afundelo?
ELONGAMELO ka mɛtɛ kekɔ oko osase. Tɔ tokimanyiyaka dia sho mɛna kɛnɛ kele l’edia k’ehemba wa nshi nyɛ ndo dia kongɛ nshi yayaye la dihonga ndo l’ɔngɛnɔngɛnɔ. Paka Jehowa mbakoka tosha elongamelo ka shikaa ndo kɛsɔ mbasalande oma lo tshimbo y’Ɔtɛkɛta ande wakasambiyama. (2 Timote 3:16) Ɔnkɔnɛ, tshɛkɛta “elongamelo,” la “nongamɛ” tanemaka mbala ndekana 160 lo Bible ndo yɔ mendanaka la elongamelo k’efula ndo ka shikaa k’ɛngɔ kɛmɔtshi ka dimɛna kakongɛso.a Elongamelo ka ngasɔ ndeka tshelo ya kombola ɛngɔ kɛmɔtshi, nɛ dia onto mbeyaka kombola ɛngɔ kɛmɔtshi aha la monga la eshikikelo dia nde ayokikondja.
2. Elongamelo akonge la shɛngiya yakɔna lo lɔsɛnɔ la Yeso?
2 Etena kakandalɔshanaka la ehemba ndo l’ekakatanu, Yeso akɛnaka etale ndo akalongamɛka le Jehowa. “Ne dia ongenongeno wakakitshama la ntundu kandi. Ndi akonyola sonyi kawo, akatudjase lu lunya la pami la kiti ka diulelu ka [Nzambi].” (Heberu 12:2) Lam’ele nsaki kande k’efula aki dia lowandji la Jehowa nyindjama ndo dia lokombo Lande kidiama, Yeso koshisha pondjo okitanyiya ande otsha le Nzambi, oyadi etombelo akɔna tshɛ wakahombe monga la dui sɔ le nde.
3. Shɛngiya yakɔna yele la elongamelo lo nsɛnɔ y’ekambi waki Nzambi?
3 Nkumekanga Davidi akɛnya diɔtɔnganelo diele lam’asa elongamelo la dihonga lo mbuta ate: “Ulungameli [Jehowa]; uyali la wulu, utema aye ayali la dihunga; e, ulungameli [Jehowa].” (Osambu 27:14) Naka sho kombolaka dia otema aso monga la dihonga, kete hatohombe pondjo mbetawɔ dia elongamelo kaso koma anyanya koko sho la dia kilamaka nshi tshɛ lo timba ndo l’etema aso. Naka sho sala ngasɔ, kete dui sɔ diayotokimanyiya dia mbokoya Yeso lo monga la dihonga ndo l’ohetoheto etena kakambaso olimu wakandasha ambeki ande. (Mateu 24:14; 28:19, 20) Lo mɛtɛ, elongamelo ekɔ dionga di’ohomba efula oko mbetawɔ la ngandji, ndo tɔ kekɔ dionga diayɔkɛnɛmɔlaka ekambi waki Nzambi nshi tshɛ lo yoho y’efula.—1 Koreto 13:13.
Onde wɛ ‘ambolola tɔɔ l’elongamelo’?
4. Akristo w’akitami ndo asekawɔ “ekoko ekina” alongamɛwɔ l’asolo walomɔlomɔ?
4 Ekambi waki Nzambi wekɔ la nshi yayaye ya diambo efula la ntondo kawɔ. Akristo w’akitami wekɔ lo kongɛ l’asolo walomɔlomɔ dia tolɛ kâmɛ la Kristo l’olongo, koko “ekoko ekina” wekɔ l’elongamelo ka “tshungwama uma lu lohombo la ehondelo, dia mboto lu ndjadjasela ka lutumbu la ana a [Nzambi].” (Joani 10:16; Romo 8:19-21; Filipi 3:20) “Ndjadjasela ka lutumbu” kɛsɔ mendanaka ndo la etshungwelo k’oma lo pɛkato ndo k’oma lo etombelo atɔ wa kɔlɔ efula. Lo mɛtɛ, Jehowa Ombishi wa “[woshasha] tshe [w’]ololo la [w]’uluwanyi” ayosha ekambi ande wa kɔlamelo woshasha woleki ɔlɔlɔ.—Jakoba 1:17; Isaya 25:8.
5. Ngande wayotokomaka lo “ndula too l’elungamelu”?
5 Elongamelo k’Akristo la dia monga la shɛngiya yakɔna lo nsɛnɔ yaso? Sho mbadiaka lo Romo 15:13 ɔnɛ: “[Nzambi k’]elungamelu anyuludia too l’ongenongeno la ki lu mbetawo, la dia nyu ndula too l’elungamelu lu wulu wa nyuma k’[ekila].” (sho mbɛnganyisha alɛta lo sawo nɛ tshɛ.) Eelo, elongamelo hakoke mbɛdikama la buji wɔhɛtshishawɔ lo wodjima, koko la esase wa wonya wa pindju. Tɔ ndodiaka lɔsɛnɔ l’onto la wɔladi, l’ɔngɛnɔngɛnɔ, l’oyango ndo la dihonga. Tolembete dia sho ‘ndolaka tɔɔ l’elongamelo’ etena ketawɔso Ɔtɛkɛta wa Nzambi wakafundama ndo kalongolaso nyuma kande k’ekila. Romo 15:4 mbutaka ɔnɛ: “Akambu tshe wakawafundi ntundu wakafundama dia ntulakanya dia shu ndjala la elungamelu uma lu etetemalu la uma lu ekikitshelu ka lu afundelu.” Ɔnkɔnɛ yambola wate: ‘Onde dimi namaka elongamelo kami oyoyo oto lo mbekaka Bible l’etete ndo lo kiadiaka lushi la lushi? Onde dimi nɔmbaka mbala la mbala dia kondja nyuma ka Nzambi?’—Luka 11:13.
6. Dia elongamelo kaso pɛtahɛtaka, lo na ahombaso ndjalama?
6 Yeso ɔnɛ lele Ɛnyɛlɔ kaso, akakondjaka wolo oma l’Ɔtɛkɛta wa Nzambi. Naka sho mbɔsɛdingola dimɛna, kete tayewɔ diaha ‘anima aso nɛmba ndo mpekɔ.’ (Heberu 12:3) Ekɔ dimɛna sho mbeya dia naka elongamelo kakatosha Nzambi hayɔhɛtahɛta lo timba ndo l’etema aso, kana naka timba taso tambekɔ l’awui akina ɛnyɛlɔ oko l’oweso wa lomombo la l’emunyi kana l’eyango wa mbɔtɔ kalasa ya lâdiko, kete sho mbeyaka mbɔla esadi eto lo nyuma polo ndo lo sho ndjoshisha wolo wa nsɛna lo yoho yɔtɔnɛ l’atɔndɔ aso wendana la lɔkɛwɔ. Naka sho monga la dionga dia ngasɔ, kete ‘mbetawɔ kaso mbeyaka ndjoyala oko masuwa wambodita.’ (1 Timote 1:19) Lo wedi okina, elongamelo ka mɛtɛ keketshaka mbetawɔ kaso.
Elongamelo ekɔ ohomba dia monga la mbetawɔ
7. Lo yoho yakɔna yele elongamelo ohomba lo mbetawɔ?
7 Bible mbutaka ɔnɛ: “Mbetawo keli [ehikamelo k’akambo] walungamelasu, keli uluwanyi w’akambu wahatatenyi.” (Heberu 11:1) Ɔnkɔnɛ, elongamelo kema ɛngɔ kɛmɔtshi k’anyanya lo mbetawɔ; koko tɔ kekɔ etenyi kɛmɔtshi k’ohomba efula ka mbetawɔ. Tɔsɛdingole ɛnyɛlɔ kaki Abarahama. Lo ndjela kanyi y’anto, nde la wadiɛnde Sara wakalekanya ɛnɔnyi wa mbota etena kakâlake Jehowa okitɔ. (Etatelu 17:15-17) Ngande wakasale Abarahama? “Ndi akatetemala nungamela, kuyanga etena k’elungamelu kambeta, dia ndi ndjala lotshetshe la wedja efula.” (Romo 4:18) Eelo, elongamelo kakasha Nzambi Abarahama akawosha ɔkɔkɔ w’oshika wa nde mbetawɔ dia nde ayota ɔna. Ndo mbetawɔ kande akakeketsha elongamelo kande. Eelo, Abarahama nde la Sara wakonge mɛtɛ la dihonga dia tshika nkɛtɛ yawɔ ndo ewotɔ awɔ dia tɔsɛna lo totombotombo lo wodja okina!
8. Ngande wele ekikelo kaso ka la kɔlamelo tshɛ keketshaka elongamelo kaso?
8 Abarahama akalame mbetawɔ kande nge lo kitanyiya Jehowa l’awui tshɛ, kânga mbakinde komonga dui dia tshitshɛ dia nde sala ngasɔ. (Etatelu 22: 2, 12) Woho akɔ wâmɛ mbele oma l’okitanyiya ndo etetemalo kaso l’olimu wa Jehowa, sho koka monga la eshikikelo ka nongola difuto. Paulo akafunde ate: “Etetemalu, atutungaka lokewo l’ololo,” lele lo wedi alɔ mbishaka elongamelo, ndo “elungamelu hatutsha sonyi.” (Romo 5:4, 5) Diakɔ diakafunde Paulo nto ate: “Shu nangaka nyu tshe untu l’untu ntetemala dia ndjala la ukalanganu one lu akambu tshe w’elungamelu edja ndu l’ekumelu.” (Heberu 6:11) Mɛna akambo la sso di’ɔlɔlɔ ngasɔ lo menda lɔngɛnyi lasaso la Jehowa, koka tokimanyiya dia sho ndɔshana l’ekakatanu tshɛ la dihonga ndo l’ɔngɛnɔngɛnɔ.
“Nyongenangenaki lu elungamelu”
9. Dui diakɔna diele naka sho disalaka mbala la mbala, kete diɔ kokaka tokimanyiya dia sho ‘ngɛnangɛnaka lo elongamelo’?
9 Elongamelo kakatosha Nzambi ndeka ɛngɔ tshɛ kakoka andja ɔnɛ tosha la fwa. Osambu 37:34 mbutaka ɔnɛ: “Ulungamelaki [Jehowa], okolamelaki lu mbuka kandi; ndi ayukumiya dia we nkita kete. We ayena lam’ayunyema antu wa kolo.” Eelo, tekɔ l’ɛkɔkɔ wa shikaa wa ‘ngɛnangɛna lo elongamelo.’ (Romo 12:12) Koko dia sho tsha ngasɔ, sho la dia kanaka yimba dikambo dia elongamelo kaso. Onde wɛ kanaka yimba mbala la mbala lo elongamelo kakakosha Nzambi? Onde wɛ koka ndjaɛna lo Paradiso, angɛnangɛna la demba dia dimɛna, diaya bu la ekiyanu, odingami l’anto wokayɛ ngandji ndo akamba olimu w’oshika washa ɔngɛnɔngɛnɔ? Onde wɛ kanaka yimba lo woho wayonga Paradiso oko wadiɛnya esato wele l’ekanda aso? Okanelo wa yimba wa mbala la mbala wa ngasɔ koka mbɛdikama la osolelo wa talatala dia tɔ ndeka mɛnya dimɛna. Naka hatoyokisola, kete tɔ koka mbɔtɔ mindo ko monga hayotɛnya dimɛna. Lâsɔ kete diangɔ dikina mbeyaka kotola yambalo yaso. Tatetawɔke pondjo dia dui dia ngasɔ tokomɛ!
10. Lande na kele woho wakaso washo aso lo difuto, mɛnyaka dimɛna diɔtɔnganelo diele lam’asaso la Jehowa?
10 Lo mɛtɛ, ɔkɔkɔ w’oshika watotshutshuya dia kambɛ Jehowa ele ngandji kawokaso. (Mako 12:30) Koko, sho la dia mbika washo aso tshɛ lo difuto. Lo mɛtɛ, Jehowa nongamɛka dia sho sala dui sɔ! Heberu 11:6 mbutaka ɔnɛ: “Untu laha la mbetawo, heyi mbôngenyangenya. Ne dia dieli la one layuya le [Nzambi] mbetawo ati: Ndi eko, la ndi keli ufutshi a wane watûyangaka.” Lande na katɔlɔmba Jehowa dia sho mbɔsa oko Ofutshi? Nɛ dia etena kasalaso ngasɔ, sho mɛnyaka ɔnɛ sho mbeyaka Shɛso lele l’olongo dimɛna. Nde ekɔ kanga lokaho ndo nde nangaka anande. Ohokanyiya lonyangu ndo ɔkɔmwɛlɔ wotokoka monga laso otondongaka sho bu la “elungamelu [k]a nshi yayayi.”—Jeremiya 29:11.
11. Ngande wele elongamelo kakawosha Nzambi akakimanyiya Mɔsɛ dia nde mbɔsa tɛdikɔ ta lomba?
11 Mɔsɛ ekɔ ɛnyɛlɔ k’oshika k’onto lakake washo ande lo elongamelo kakawosha Nzambi. Oko wakinde “on’a ona umuntu a Farayo,” Mɔsɛ aki la nkudu, lokumu ndo la ɔngɔnyi l’Edjibito. Onde nde akahombe mbesa diangɔ sɔ, kana kambɛ Jehowa? La dihonga tshɛ Mɔsɛ akasɔnɛ dia kambɛ Jehowa. Lande na? “Ne dia ndi akalungamelaka difutu diayayi.” (Heberu 11:24-26) Eelo, Mɔsɛ komonga la wendjodi lo kɛnɛ kendana la elongamelo kakakitsha Jehowa la ntondo kande.
12. Lande na kele elongamelo k’Akristo ekɔ oko lofulɛ?
12 Ɔpɔstɔlɔ Paulo akɛdika elongamelo la lofulɛ. Lofulɛ laso la didjidji kokɛka tokanyi taso dia tokimanyiya woho wa sho mbɔsa tɛdikɔ ta lomba, mbetsha awui woleki ohomba la ntondo ndo nama olowanyi aso. (1 Tesalonika 5:8) Onde wɛ ekɔ wonya tshɛ la lofulɛ layɛ la didjidji? Naka eelo, kete oko Mɔsɛ nde la Paulo, wɛ ayokitsha elongamelo kayɛ, aha lo “efumbofumbo k’ongonyi, keli le [Nzambi], latutushaka diango tshe ushasha ne dia ntongenyangenya.” Lo mɛtɛ, dia tona tokanyi tetawɔma le anto efula ndo eyango wa lokaki, paka monga la dihonga. Koko, ekɔ mɛtɛ ɔlɔlɔ monga ladiɔ! Lâsɔ, lande na kahombaso mbetawɔ ɛngɔ kɛmɔtshi kahɛdimi la “lumu la mete,” lakongɛ wanɛ walongamɛ le Jehowa ndo wawoka ngandji na?—1 Timote 6:17, 19.
“Dimi hakoseke”
13. Eshikikelo kakɔna kasha Jehowa ekambi ande wa kɔlamelo?
13 Anto wakitsha elongamelo kawɔ lo dikongɛ di’akambo nɛ la dia kanyiya dikambo dia awui wa kɔlɔ efula wâkongɛ etena kataleke fula “asui” w’andja ɔnɛ. (Mateu 24:8) Koko anto walongamɛ le Jehowa bu la wɔma wa ngasɔ. Vo wayotetemala nsɛna “la ki, aha mbuka nduku kolo woma.” (Tukedi 1:33) Lam’ele hawokitsha elongamelo kawɔ lo dikongɛ di’akambo nɛ, vɔ ngɛnangɛnaka dia ndjela dako diaki Paulo diata ɔnɛ: “Tanyuyalaki la saki ya diango. Nyuyali la ongenongeno lu diango dieli la nyu, ne dia Nzambi ndame kakati ati: Dimi hakoseke, halakutshiki.”—Heberu 13:5.
14. Lande na kahahombe Akristo ndjakiyanya amboleka dikambo dia ehomba awɔ wa l’emunyi?
14 Daka dia lo Bible sɔ mɛnyaka dia weho akɔ tshɛ Jehowa ayotokanɛka. Yeso nde lawɔ akatoshikikɛ woho watoka Nzambi ngandji lo mbuta ate: “Keli ntundu nyutayangi diulelu la ololo wa Nzambi, ku diango so tshe [diangɔ dia l’emunyi diele ohomba lo lɔsɛnɔ] diayuyala dianyu. Okone tanyuyakananyaki dia lui, ne dia lui ayuyakananya.” (Mateu 6:33, 34) Jehowa mbeyaka dia ekɔ tshondo y’okakatanu dia sho monga l’ohetoheto l’awui wendana la Diolelo diande ndo l’etena kakɔ kâmɛ mɛmba ɔkɛndɛ wa kotsha ehomba aso wa l’emunyi. Ɔnkɔnɛ, nyɛsɔ tokitsha wɛkamu aso lo dikoka ndo lo mposa kele lande ka tokotshɛ ehomba aso.—Mateu 6:25-32; 11:28-30.
15. Ngande watetemala Akristo nama ‘sso di’ɔsɛlɛngɛ’?
15 Sho mɛnyaka dia tekɔ lo ndjaɛkɛ le Jehowa etena kongaso la ‘sso di’ɔsɛlɛngɛ.’ (Mateu 6:22, 23) Onto lele la sso di’ɔsɛlɛngɛ mongaka la eyango wa pudipudi ndo nde bu la lokaki ndo hayange lokumu. Monga la sso di’ɔsɛlɛngɛ halembetshiya nsɛna lo wola wamboleka kana minya yimba dia kotsha ɛkɛndɛ aso w’Okristo. Koko, dui sɔ nembetshiyaka monga la ‘yimba y’ɔlɔlɔ’ lo mbetsha olimu wa Jehowa lo dihole dia ntondo.—2 Timote 1:7.
16. Lande na kele mbetawɔ la dihonga ekɔ ohomba dia onto monga la sso di’ɔsɛlɛngɛ?
16 Monga la sso di’ɔsɛlɛngɛ nɔmbaka di’onto monga la mbetawɔ ndo la dihonga. Ɛnyɛlɔ, naka owandji w’olimu ambokɔtɛtɛ dia wɛ tetemala kamba olimu polo lo wenya wasalema nsanganya y’Akristo, onde wɛ ayetsha awui waki Nzambi lo dihole dia ntondo la dihonga tshɛ? Naka onto hetawɔ dia Jehowa ayokotsha daka Diande dia kotsha ehomba w’ekambi Ande, kete nde mbeyaka tshika dia ndjaka lo nsanganya tshɛ naka Satana mbofudiɛ ekakatanu. Eelo, naka sho shisha mbetawɔ, kete tayosha Satana diaaso dia nde tâhemɛ diaha sho mbetsha awui woleki ohomba lo dihole dia ntondo. Ɔsɔ mɛtɛ ayonga dui dia lonyangu efula!—2 Koreto 13:5.
‘Tolongamɛke le Jehowa’
17. Ngande watshɔkwama wanɛ wayaɛkɛ le Jehowa oma ko kakianɛ?
17 Afundelo mɛnyaka mbala la mbala dia wanɛ walongamɛ ndo wayaɛkɛ le Jehowa hawɔkɔki pondjo. (Tukedi 3:5, 6; Jeremiya 17:7) Mɛtɛ, lo tena dimɔtshi, vɔ kokaka ndjahombia diangɔ efula, koko diangɔ diayahombiawɔ sɔ diekɔ anyanya lo mbɛdika la ɛtshɔkɔ wambowalamɛ lo nshi yayaye. Lo sala ngasɔ, vɔ mɛnyaka dia wekɔ lo ‘nongamɛ le Jehowa’ ndo wekɔ l’eshikikelo k’ɔnɛ nde ayokotshɛ ekambi ande tshɛ wa kɔlamelo nsaki y’etema awɔ. (Osambu 37:4, 34) Diɔ diakɔ diewɔ mɛtɛ l’ɔngɛnɔngɛnɔ oma ko kakianɛ. “Elungamelu k’untu uluwanyi keli ongenongeno. Keli ekungelu k’untu a kolo keko anyanya.”—Tukedi 10:28.
18, 19. a) Eshikikelo kakɔna koludi la ngandji katosha Jehowa? b) Ngande wakitshaso Jehowa lo “lunya [laso] la pami”?
18 Etena katakɛndakɛnda ɔna dikɛnda okime she lo lonya, nde ndjaokaka lo ekokelo. Dui sɔ diekɔ mɛtɛ ndo le so, naka sho kɛndakɛnda la Shɛso lele l’olongo. Jehowa akatɛ wodja w’Isariyɛlɛ ate: “Tukaki woma, dimi leko la ye. . . . Dimi layukukimanyia. . . . Ne dia dimi [Jehowa, Nzambi k]aye, latukukimelaka lu lunya laye la pami. Dimi latukutelaka nti: Tukaki woma, layukukimanyia.”—Isaya 41:10, 13.
19 Ɔsɔ ekɔ mɛtɛ ɛnyɛlɔ ka dimɛna efula dia mɛna Jehowa okokime lo lonya! Davidi akafunde ate: “Latukitshaka [Jehowa] la ntundu kami nshi tshe. Lam’atunduyalaka lu lunya lami la pami, dimi hatudidimaka la woma.” (Osambu 16:8) Ngande wakitshaso Jehowa lo “lunya [laso] la pami”? Sho kitshaka Jehowa lo lonya laso la pami lo toho tohende. Ntondotondo, sho tshikaka dia Ɔtɛkɛta ande tɔlɔmbɔla l’awui tshɛ wa lo lɔsɛnɔ; ndo yoho ya hende, sho mbikaka washo lo difuto dia diambo diakakitsha Jehowa la ntondo kaso. Omembi w’esambo Asafu akembe ate: “Dimi layuyalaka laye nshi tshe, we atunkimelaka [lo lonya lami la pami]. Ku l’okongo diku, we ayunkumia lu lutumbu laye.” (Osambu 73:23, 24) L’eshikikelo ka ngasɔ, sho koka nongamɛ mɛtɛ nshi yayaye la wɛkamu tshɛ.
“Etshungwelu kanyu kaya suki”
20, 21. Nshi yayaye ya ngande yakongɛ wanɛ walongamɛ le Jehowa?
20 Lushi tshɛ leta, mɛnyaka dia ekɔ ohomba efula sho tetemala kitsha Jehowa lo lonya laso la pami. Kema edja nto, l’ɔkɔngɔ w’elanyelo k’ɛtɛmwɛlɔ wa kashi, andja waki Satana wayodiɛnɛ la fɔnu ka wolo kahatongaka. (Mateu 24:21) Anto wele kema la mbetawɔ wayondama la wɔma wa mamba. L’etena kɛsɔ k’elanyelo, ekambi waki Jehowa wele la dihonga wayɔngɛnangɛna lo elongamelo kawɔ! Yeso akate ate: “Keli lam’ayutatela akambu aso ndja, kanyuwaleli; kanyedia ete anyu; ne dia etshungwelu kanyu kaya suki.”—Luka 21:28.
21 Nyɛsɔ tɔngɛnangɛnake lo elongamelo kakatosha Nzambi ndo tatokesamake kana mbetawɔ dia andja ɔnɛ waki Satana tekola yimba oma lo tɔkɛnyɔ tawɔ. Koko, nyɛsɔ tokambe la wolo dia monga la mbetawɔ, ngandji, ndo la wɔma wa Nzambi. Naka sho sala ngasɔ, kete tayonga la dihonga dia kitanyiya Jehowa oyadi l’atei w’awui akɔna tshɛ ndo ndɔshana la Diabolo. (Jakoba 4:7, 8) Eelo, “nyukikitali, etema anyu wayali la dihunga, nyu tshe watulungamelaka [Jehowa].”—Osambu 31:24.
[Nɔte ka l’ɛse ka dikatshi]
a Kânga mbele l’Afundelo w’Akristo wa lo Grɛkɛ vɔ kambaka mbala efula la tshɛkɛta “elongamelo” dia tɛkɛta dikambo dia difuto di’otsha l’olongo diayolongola Akristo w’akitami, lo sawo nɛ tayɔtɛkɛta dia elongamelo kendana l’akambo tshɛ.
Onde wɛ kokaka kadimola?
• Lo yoho yakɔna yele elongamelo ka Yeso akokimanyiya dia nde ndjala la dihonga?
• Ngande wɔtɔnɛ mbetawɔ la elongamelo?
• Ngande wakoka elongamelo kâmɛ la mbetawɔ mbisha Akristo dihonga dia mbetsha awui woleki ohomba la ntondo lo nsɛnɔ yawɔ?
• Ngande wakoka wanɛ ‘walongamɛ le Jehowa’ mendɛ nshi yayaye la wɛkamu tshɛ?
[Osato wa lo lɛkɛ 26]
Oyadi wɛ ekɔ opalanga kana dikɛnda, onde wɛ koka ndjaɛna lo Paradiso?