SAWO DIA WEKELO 51
Ngɛnangɛna la elongamelo kahɛndja ɛkɔndjɔ
“Elongamelo hɛndja ɛkɔndjɔ.”—RƆMƆ 5:5.
OSAMBO 142 Tokukute elongamelo kaso
AWUI WAYƆTƐKƐTAMAa
1. Lande kakatetemala Abrahama nongamɛ dia nde ayota ɔna?
JEHOWA akalake ɔngɛnyi ande Abrahama dia wedja tshɛ wa la nkɛtɛ wayɔtshɔkwama lo tshimbo ya kanula yande. (Eta. 15:5; 22:18) Lam’ele Abrahama aki la mbetawɔ k’efula le Nzambi, nde aki l’eshikikelo dia daka diaki Nzambi diayokotshama. Kaanga mbakidiɔ ngasɔ, lam’aki Abrahama l’ɛnɔnyi 100 ndo lam’aki wadɛnde l’ɛnɔnyi 90, atshukanyi wa kɔlamelo asɔ komonga l’ɔna. (Eta. 21:1-7) Koko, Bible mbutaka ɔnɛ: “L’ɔtɛ wa elongamelo, [Abrahama] aki la mbetawɔ dia nde ayonga she wedja efula lo ndjela kɛnɛ kakatama.” (Rɔmɔ 4:18) Wɛ mbetawɔka dia elongamelo kaki la Abrahama kakakotshama. Nde akayotaka ɔna pami lakandalongamɛka edja efula, mbuta ate Isaka. Eshikikelo kaki la Abrahama kakahikama l’ɛngɔ kakɔna?
2. Lande na kaki Abrahama l’eshikikelo dia daka dia Jehowa diayokotshama?
2 Lam’ele Abrahama akeyaka Jehowa dimɛna, nde aki “l’eshikikelo tshɛ dia kɛnɛ kakalake [Nzambi]” kayokotshama. (Rɔmɔ 4:21) Jehowa aketawɔ Abrahama ndo akawɔshi oko onto ɔlɔlɔ l’ɔtɛ wa mbetawɔ kande. (Jak. 2:23) Oko wadiɛnya Rɔmɔ 4:18, Abrahama aki la mbetawɔ ndo elongamelo. Nyɛsɔ tɔsɛdingole kakianɛ kɛnɛ katotɛ ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ lo dikambo dia elongamelo oko wofundamidiɔ lo Rɔmɔ tshapita 5.
3. Kakɔna kalembetshiya Pɔɔlɔ lo dikambo dia elongamelo?
3 Pɔɔlɔ nembetshiyaka lande na kahombaso monga l’eshikikelo dia “elongamelo kaso hatɛndja ɛkɔndjɔ.” (Rɔmɔ 5:5) Nde tokimanyiyaka nto dia nshihodia woho wakoka elongamelo kaso k’Okristo nkeketala. Etena kasɛdingolaso Rɔmɔ 5:1-5, kanyiya woho watakeketala elongamelo kayɛ ka lo nshi yayaye etena katete nshi. Ɔkɛtshanyelo aso wayɛnya nto woho wakoka elongamelo kakiso nkeketala ndo nkoma wolo oleki woho wetɔ kakianɛ. Nyɛsɔ tɔsɛdingole ntondotondo elongamelo ka lotombo kata Pɔɔlɔ kele hatotɛndja ɛkɔndjɔ.
ELONGAMELO KASO KA LOTOMBO
4. Kakɔna kata Rɔmɔ 5:1, 2?
4 Adia Rɔmɔ 5:1, 2. Pɔɔlɔ etshumanelo ka la Rɔmɔ kakandafundɛ ɛtɛkɛta ɛsɔ. Anangɛso l’akadiyɛso wa la Rɔmɔ wakeke akambo wendana la Jehowa ndo la Yeso, vɔ wakonge la mbetawɔ ndo wakakome Akristo. Ɔnkɔnɛ, Nzambi “aka[waɔshi] oko anto w’ɛlɔlɔ l’ɔtɛ wa mbetawɔ kawɔ,” ndo akawasha nyuma k’ekila. Vɔ wakakondja elongamelo ka shikaa ndo ka diambo.
5. Elongamelo kakɔna kele l’akitami?
5 L’ɔkɔngɔ diko Pɔɔlɔ akayofundɛka Akristo w’akitami wa l’Ɛfɛsɔ lo kɛnɛ kendana l’elongamelo kakawasha Nzambi. Elongamelo kɛsɔ kakendanaka nto la nongola elongamelo kelamɛ “ekilami oko etenyi k’okitɔ.” (Ɛf. 1:18) Ndo nto Pɔɔlɔ akɛnya ase Kɔlɔsayi lɛnɛ ayowolongola difuto diawɔ. Nde akelɛ difuto sɔ ɔnɛ “elongamelo kanyolamɛwɔ l’olongo.” (Kɔl. 1:4, 5) Elongamelo kele l’Akristo w’akitami, ele ka vɔ mbolwama otsha lo lɔsɛnɔ la pondjo la l’olongo lɛnɛ ayowotolɛ kaamɛ la Kristo—1 Tɛs. 4:13-17; Ɛny. 20:6.
Ɔnangɛso F. W. Franz akalembetshiya hwe eshikikelo kele l’Akristo w’akitami lo dikambo dia elongamelo kawɔ (Enda odingɔ 6)
6. Kakɔna kakate ɔnangɛso ɔmɔtshi l’okitami lo dikambo dia elongamelo kande?
6 Akristo w’akitami ngɛnangɛnaka elongamelo kɛsɔ. Ɔmɔtshi l’atei awɔ, ele ɔnangɛso Frederick Franz, lakate l’otema ɔtɔi ate: “Elongamelo kaso ekɔ dui dia shikaa, ndo sho wanɛ wele l’atei w’anto 144 000 tayolongola kɛnɛ kakatolake Nzambi, difuto diaso diayoleka kɛnɛ tshɛ kele la so dimɛna.” L’ɔkɔngɔ wa nde kambɛ Nzambi la kɔlamelo tshɛ l’edja k’ɛnɔnyi efula, lo 1991 ɔnangɛso Franz akashikikɛ ate: “[Sho] takatetemala mbɔsa elongamelo kaso la nɛmɔ di’efula. . . . Lam’atataleke kikongɛ mbataleke elongamelo kɛsɔ monga la nɛmɔ le so. Tɔ kekɔ dui diasungana sho mbodikongɛ, oyadi kaanga dui sɔ diayɔsa miliyɔ y’ɛnɔnyi. Nshi nyɛ mbahombaso ndeka mbɔsa elongamelo kɛsɔ la nɛmɔ di’efula oleki nshi ya ntondo.”
7-8. Elongamelo kakɔna kele l’efula ka l’atei aso? (Rɔmɔ 8:20, 21)
7 Efula ka wanɛ watɛmɔla Jehowa ɛlɔ kɛnɛ wekɔ l’elongamelo kotshikitanyi la kɛsɔ. Vɔ wekɔ la woho w’elongamelo kaki la Abrahama, elongamelo ka sɛna pondjo pondjo la nkɛtɛ l’ɛse k’ɛlɔmbwɛlɔ ka Diolelo dia Nzambi. (Hɛb. 11:8-10, 13) Pɔɔlɔ akafunde lo dikambo di’etombelo wa diambo wakongɛ wanɛ wele l’elongamelo kɛsɔ. (Adia Rɔmɔ 8:20, 21.) Mbala ka ntondo kakayeke daka dia lo Bible diendana la nshi yayaye, kakɔna kakaleke kɔngɛnyangɛnya lo dikambo sɔ? Onde woho wakayeye dia lushi lɔmɔtshi wɛ ayokoma onto la kokele, lahayosala pɛkato? Kana wɛ akangɛnangɛna dia mbeya dia wakiyɛ wa ngandji wakavu wayɔsɛna nto lanɛ lo paradiso ka la nkɛtɛ? “L’ɔtɛ w’elongamelo katosha Nzambi,” wɛ aya l’awui efula wa diambo wakombolayɛ mɛna ekotshamelo kawɔ.
8 Oyadi tekɔ l’elongamelo ka tɔsɛna pondjo pondjo l’olongo kana la nkɛtɛ, tekɔ l’elongamelo ka lotombo katosha ɔkɔkɔ wa ngɛnangɛna. Ndo elongamelo kaso katosha ɔngɛnɔngɛnɔ efula kokaka nkoma wolo efula. Kɛnɛ kakafunde Pɔɔlɔ oma laasɔ nembetshiyaka woho wakoka dui sɔ salema. Nyɛsɔ tɔsɛdingole kɛnɛ kakandafunde lo dikambo dia elongamelo kaso. Naka sho nsala ngasɔ kete tayonga l’eshikikelo k’efula k’ɔnɛ elongamelo kaso kayotetemala mpama ndo hatotɛndja pondjo ɛkɔndjɔ.
WOHO WAHAMA ELONGAMELO
Akristo tshɛ koka nongamɛ weho w’asui amɔtshi (Enda odingɔ 9-10)
9-10. Oko wadiɛnya ɛnyɛlɔ ka Pɔɔlɔ, kakɔna kakoka Akristo nongamɛ? (Rɔmɔ 5:3) (Enda ndo esato.)
9 Adia Rɔmɔ 5:3. Tolembete dia monga l’elongamelo ka wolo koka tela asui. Dui sɔ mbeyaka tambiya. Kɛnɛ kele mɛtɛ ele, ambeki wa Kristo tshɛ koka nongamɛ asui. Tɔsɛdingole ɛnyɛlɔ ka Pɔɔlɔ. Nde akatɛ ase Tɛsalɔnika ate: “Etena kakiso kaamɛ la nyu, takanyotɛka la ntondo dia tayohomana l’asui ndo kɛsɔ mbakasalema.” (1 Tɛs. 3:4) Ndo nde akafundɛ ase Kɔrɛtɔ ate: “Analengo le, sho nangaka dia nyu mbeya awui wendana l’asui wakatasowe . . . Sho komonga l’eshikikelo dia tayohandɔ.”—2 Kɔr. 1:8; 11:23-27.
10 Akristo wa nshi nyɛ, vɔ lawɔ, koka nongamɛ weho ɛmɔtshi w’asui. (2 Tim. 3:12) Ko kayotota dikambo diayɛ? Onde wɛ ambɔhɛnyahɛnyamaka l’ɔtɛ weyɛ la mbetawɔ le Yeso ndo wamboyotatɛka mboyela? Angɛnyi ndo ewotɔ ayɛ mbeyaka kɔnyɔla ndo vɔ mbeyaka kaanga kohetsha. Vɔ mbeyaka kosalɛ akambo la ngala tshɛ. Onde yɛdikɔ yayɛ ya monga la losembwe l’akambo tshɛ ambokela ekakatanu l’olimu? (Hɛb. 13:18) Onde wɛ ambohomanaka l’ɔlɔshamelo oma le lɛɛta l’ɔtɛ wewoyayɛ anto akina elongamelo kele layɛ? Oyadi asui wele la so, Pɔɔlɔ mbutaka dia sho pombaka ngɛnangɛna. Lande na?
11. Lande na kahombaso ndjashikikɛ dia mbikikɛ ohemba tshɛ?
11 Sho koka ngɛnangɛna kaanga etena kasowaso nɛ dia sho mbeyaka dia dui sɔ koka tokimanyiya dia sho nkɛnɛmɔla dionga dimɔtshi di’ohomba efula. Rɔmɔ 5:3 mbutaka ɔnɛ: “Asui mbishaka ekikelo.” Okristo tshɛ wayohomana la sui, laasɔ Okristo tshɛ pombaka mbikikɛ. Sho pombaka ndjashikikɛ dia mbikikɛ ehemba tshɛ wakoka mpomana la so. Tayolongola difuto dialongamɛso paka naka sho mbikikɛ ndo ntetemala kambɛ Jehowa. Hatohombe monga oko weho w’anto waki lo yimba ya Yeso etena kakandatɛkɛtaka dikambo dia ntɔngɔ yakakɔ lo nkɛtɛ y’ave. L’etatelo, vɔ waketawɔ ɔtɛkɛta l’ɔngɛnɔngɛnɔ koko ‘lam’akawahomana l’asui ndo la ɛhɔnyɔhɛnyɔ’ vɔ wakatakana. (Mat. 13:5, 6, 20, 21) Lo mɛtɛ, mpomana l’ehemba ndo l’ɔlɔshamelo bu dui dia tshitshɛ kana dia ɔngɛnɔngɛnɔ, koko mbikikɛ asui asɔ ndo ehemba mbelaka etombelo w’amɛna. Lo yoho yakɔna?
12. Ngande wakondjaso wahɔ etena kakikɛso ehemba?
12 Ombeki Jakɔba akɛnya ɛlɔlɔ wakondjaso lo mbikikɛ ehemba. Nde akafunde ate: “Nyotshike dia ekikelo nshidiya olimu atɔ, dia nyu monga kokele ndo aha la vadi lo akambo tshɛ, aha la mpomba ndooko ɛngɔ.” (Jak. 1: 2-4) Jakɔba nembetshiyaka dia ekikelo kekɔ l’olimu wahombatɔ nkotsha. Ko olimu akɔna wahomba ekikelo nkotsha? Ekikelo koka kokimanyiya dia wɛ nkɛnɛmɔla lo yɛdikɔ mɔtshi waonga wele oko solo lotutsha, mbetawɔ ndo wɛkamu le Nzambi. Koko sho kondjaka nto ɔlɔlɔ okina oma lo ekikelo.
13-14. Lende akonya ekikelo ndo ngande wasalema dui sɔ? (Rɔmɔ 5:4)
13 Adia Rɔmɔ 5:4. Pɔɔlɔ akate dia ekikelo konyaka “lo mbetawɔma.” Ekikelo kayɛ kokonyaka dia mbetawɔma le Jehowa. Koko dui sɔ hɛnya dia Jehowa ngɛnangɛnaka etena kahomanayɛ l’ehemba kana l’ekakatanu. Kɛnɛ ketawɔma le Nzambi ele wɛ. Ekikelo kayɛ kokonyaka dia wɛ mbetawɔma le nde. Aande ɔtshɔkɔ wa woke lee!—Os. 5:12.
14 Ohɔ dia Abrahama akakikɛ ehemba ndo nde aketawɔma le Nzambi. Jehowa akawɔshi oko ɔngɛnyi Ande ndo oko onto ɔlɔlɔ. (Eta. 15:6; Rɔmɔ. 4:13, 22) Ngasɔ mbakokadiɔ monga ndo lo dikambo diaso. Nzambi hatetawɔ l’ɔtɛ w’awui efula wasalaso l’olimu ande kana l’ɔtɛ wa waɛsɛ wele laso. Nde tetawɔka l’ɔtɛ w’ekikelo kaso ka la kɔlamelo. Oyadi ɛnɔnyi wele laso, awui kana akoka wele laso, sho tshɛ koka mbikikɛ. Onde wɛ ekɔ lo mbikikɛ ohemba ɔmɔtshi la kɔlamelo tshɛ l’etena kɛnɛ? Naka eelo, kete wɛ kondjaka esambelo lo mbeya dia Nzambi ketawɔka. Mbeya dia sho mbetawɔmaka le Nzambi koka monga la shɛngiya ya wolo le so. Dui sɔ koka nkeketsha elongamelo kaso.
ELONGAMELO KA WOLO
15. Dui diakɔna di’ohomba nto diakate Pɔɔlɔ ndo lande na ondo kakoka dui sɔ mbidja anto amɔtshi l’okandokando?
15 Oko wakalembetshiya Pɔɔlɔ, sho mbetawɔmaka le Jehowa etena katetemalaso ntshikala la kɔlamelo le nde ndo ka kikɛso ehemba. Tolembete woho watetemala Pɔɔlɔ l’elembetshielo ande: “Mbetawɔma lo wedi atɔ konyaka lo elongamelo, ndo elongamelo hɛndja ɛkɔndjɔ.” (Rɔmɔ 5:4, 5) Dui sɔ koka mbidja anto amɔtshi l’okandokando. Lande na? Nɛ dia l’etatelo, oko wofundamidiɔ lo Rɔmɔ 5:2, Pɔɔlɔ akafunde di’Akristo wa la Rɔmɔ asɔ wamboshilaka monga la woho ɔmɔtshi w’elongamelo, mbuta ate “elongamelo ka lotombo la Nzambi.” Onto ɔmɔtshi akakokaka ndjambola ɔnɛ, ‘naka Akristo asɔ wamboshilaka monga l’elongamelo kɛmɔtshi, lande na kashila Pɔɔlɔ elongamelo lo dihole di’ekomelo lo ɔkɛtshanyelo ande?’
Elongamelo kakiyɛ la tɔ ntondo kamboleka monga dui dia mɛtɛ ndo kamboleka monga wolo le Okristo (Enda odingɔ 16-17)
16. Ngande watatɛ elongamelo kele le onto mpama? (Enda ndo esato.)
16 Sho koka nshihodia kɛnɛ kakalange Pɔɔlɔ mbuta lo mbeyaka dia elongamelo ekɔ ɛngɔ kɛmɔtshi ka hama. Tɔshi ɛnyɛlɔ: Onde wɛ mbohɔka mbala ka ntondo kakayoke awui wendana l’elongamelo ka diambo katanema lo Ɔtɛkɛta wa Nzambi? L’etena kɛsɔ, ondo wɛ akafɔnyaka dia kanyi ya nsɛna lo paradiso ka la nkɛtɛ pondjo pondjo aki dui dia diambo le yɛ, koko wɛ akayambolaka dia kana dui sɔ koka salema. Koko, lam’akayatalekaka mbeya Jehowa ndo alaka wa lo Bible, wɛ akayetawɔka dia elongamelo kɛsɔ kayokotshama.
17. Ngande watetemala elongamelo kayɛ mpama l’ɔkɔngɔ wa wɛ ndjakimɔ ndo batizama?
17 Kaanga l’ɔkɔngɔ wa wɛ ndjaakimɔ ndo batizama, elongamelo kayɛ kekɔ lo taleke mpama etena katayeke awui efula ndo kakomayɛ onto lambotshunda lo nyuma. (Hɛb. 5:13–6:1) Ondo wɛ akɛnyi mɛtɛ ka kɛnɛ kofundami lo Rɔmɔ 5:2-4. Wɛ akahomana l’asui wa weho la weho, koko wɛ akawakikɛ ndo Nzambi akakɛnya dia wɛ mbetawɔmaka le nde. Lam’ele wɛ mbetawɔka dia Nzambi kokaka ngandji ndo kɔngɛnangɛnaka, wɛ ekɔ l’ɔkɔkɔ wa nongamɛ dia wɛ ayolongola kɛnɛ kakandakolake. Elongamelo kayɛ kaya wolo oleki kɛnɛ kakiyɛ latɔ ntondo. Tɔ kaya ɛngɔ ka mɛtɛ le yɛ. Tɔ kaya la shɛngiya efula le yɛ, kaya la shɛngiya lo dui tshɛ diendana la lo lɔsɛnɔ layɛ ndo tɔ kekɔ lo tatshikitanya yoho yasalɛyɛ ase nkumbo kayɛ akambo, woho wɔsayɛ tɛdikɔ ndo kaanga woho wakambayɛ la wenya ayɛ.
18. Eshikikelo kakɔna katosha Jehowa?
18 Ɔpɔstɔlɔ akakotsha dui dimɔtshi di’ohomba efula diendana la elongamelo kele la yɛ l’ɔkɔngɔ wa wɛ mbetawɔma le Nzambi. Nde koshikikɛka dia elongamelo kayɛ kayokotshama. Lande na kakokayɛ monga l’eshikikelo kɛsɔ? Pɔɔlɔ kotshaka dui sɔ lo eshikikelo kakandasha Akristo ate: “Elongamelo hɛndja ɛkɔndjɔ, nɛ dia ngandji ka Nzambi kambohongɔ lo etema aso l’ekimanyielo ka nyuma k’ekila kakatalongola.” (Rɔmɔ 5:5) Wɛ ekɔ l’ɔkɔkɔ w’oshika wa monga l’eshikikelo l’elongamelo kakosha Nzambi.
19. Lo na akokayɛ ndjashikikɛ dia elongamelo kayɛ kayokotshama?
19 Kana yimba lo daka diaki Jehowa diakandasha Abrahama ndo lo woho wakandawetawɔ ndo wakandawɔshi oko ɔngɛnyi Ande. Elongamelo ka Abrahama komonga anyanya. Bible mbutaka ɔnɛ: “L’ɔkɔngɔ wa Abrahama mɛnya solo dia lotutsha, nde akalongola daka sɔ.” (Hɛb. 6:15; 11:9, 18; Rɔmɔ 4:20-22) Nde mɛtɛ kɔmɛmba ɛkɔndjɔ. Wɛ koka monga l’eshikikelo dia naka wɛ ntetemala monga la kɔlamelo, kete wɛ ayolongola kɛnɛ kakayalongamɛka. Elongamelo kayɛ kekɔ ka shikaa; tɔ kekɔ kiɔkɔ y’ɔngɛnɔngɛnɔ koko yɔ hatɛndja ɛkɔndjɔ! (Rɔmɔ 12:12) Pɔɔlɔ akafunde ate: “Nzambi kasha elongamelo anyolodia l’ɔngɛnɔngɛnɔ tshɛ ndo la wɔladi lo woho wayaɛkɛnyu le nde, dia nyu ndola tɔɔ la elongamelo oma lo wolo wa nyuma k’ekila.”—Rɔmɔ 15:13.
OSAMBO 139 Kanyiya etena kayonga diangɔ tshɛ eyoyo
a Lo sawo nɛ, tayɔsɛdingola awui wendana l’elongamelo kaso k’Okristo ndo lande na kahombaso monga l’eshikikelo dia tɔ kayokotshama. Rɔmɔ tshapita 5 kayotokimanyiya dia sho mɛna dia elongamelo kaya la so kakianɛ ntshikitana la kɛnɛ kakiso la tɔ etena kakateke akambo wa mɛtɛ mbala ka ntondo.