BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ wa Watchtower
Watchtower
BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ
Ɔtɛtɛla
  • BIBLE
  • EKANDA
  • NSANGANYA
  • w07 4/1 lk. 8-lk. 11 od. 11
  • Akambo w’ohomba w’oma lo dibuku dia Jeremiya

Ndooko vidɛo yele lo kɛnɛ kɔsɔnyiyɛ.

Otokimwe, munga kakongi etena kakayatelesharjɛki vidɛo.

  • Akambo w’ohomba w’oma lo dibuku dia Jeremiya
  • Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—2007
  • Ɛtɛ w'awui wahɔnyi
  • Awui wa woho akɔ
  • “WUDJA AMI WAMBUTSHA KOLO HYENDI”
  • (Jeremiya 1:1–20:18)
  • “NYETAWO MBIDJA KINGU YANYU LU LOKOHO LA KHUM’EKANGA KA BABILONA”
  • (Jeremiya 21:1–51:64)
  • JERUSALƐMA YAMBOTSHUMBAMA
  • (Jeremiya 52:1-34)
  • “Dimi lambudja aui ami l’unyo aye”
    Ɔtɛkɛta wa Nzambi le so lo tshimbo ya Jeremiya
  • “Dimi haleyi nembohala”
    Ɔtɛkɛta wa Nzambi le so lo tshimbo ya Jeremiya
  • Waa na wayoyɔsɔna dia monga angɛnyi ayɛ?
    Ɔtɛkɛta wa Nzambi le so lo tshimbo ya Jeremiya
  • Ɔprɔfɛta wakakambe ‘lo etenyi k’ekomelo ka nshi’
    Ɔtɛkɛta wa Nzambi le so lo tshimbo ya Jeremiya
Enda awui akina
Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—2007
w07 4/1 lk. 8-lk. 11 od. 11

Ɔtɛkɛta wa Jehowa wekɔ la lɔsɛnɔ

Akambo w’ohomba w’oma lo dibuku dia Jeremiya

MPOKOSO yakewoya Jeremiya wodja ande hita yakahombe mɛtɛ mbaotsha wɔma! Tɛmpɛlɔ ka lotombo ka lɛnɛ akalɔmbwamaka akambo tshɛ wendana la ɔtɛmwɛlɔ l’edja ka ɛnɔnyi ndekana nkama shato kakahombe tshumbama tshɛ. Osomba wa Jerusalɛma ndo wodja wa Juda wakahombe ndanyema ndo anto wa lɔkɔ tɔlama lo lɔhɔmbɔ. Ɔkɔndɔ wendana la elanyelo ɛsɔ ndo ɛtɛkɛta ekina wa dombwelo tanemaka lo dibuku dia hende lo abuku woleki weke wa lo Bible, mbuta ate dibuku dia Jeremiya. Diɔ kɔndɔlaka nto akambo wakahomana la Jeremiya ndamɛ l’edja k’ɛnɔnyi 67 wakandakambe olimu wa ɔprɔfɛta. Akambo wele lo dibuku diakɔ hawɔkɔndwami lo ndjela woho wakawayasalemaka, koko lo ndjela dikambo la dikambo.

Lande na kahombaso kotola yambalo yaso lo dibuku dia lo Bible dia Jeremiya? Prɔfɛsiya ya lɔkɔ yakakotshama keketshaka mbetawɔ kaso le Jehowa, Ɔnɛ latokotshaka alaka ande. (Isaya 55:10, 11) Olimu waki Jeremiya wa ɔprɔfɛta ndo woho wakalongola anto losango lande fɔnaka la kɛnɛ kasalema lo nshi yaso nyɛ. (1 Koreto 10:11) Ndo nto, ɔkɔndɔ wa kɛnɛ kakasalɛka Jehowa ekambi ande tɔtɔmiyaka waonga ande ndo wekɔ la shɛngiya y’efula le so.​—Heberu 4:12.

“WUDJA AMI WAMBUTSHA KOLO HYENDI”

(Jeremiya 1:1–20:18)

Jeremiya akalongola ɔkɛndɛ wa monga ɔprɔfɛta l’ɔnɔnyi 13 wa diolelo dia Jɔsiya, nkumekanga ka Juda, ɛnɔnyi 40 la ntondo ka elanyelo ka Jerusalɛma lo 607 ntondo ka tena diaso nɛ. (Jeremiya 1:1, 2) Ɛhɛmwɛlɔ wakashama djekoleko l’ɛnɔnyi 18 wa komelo wa diolelo dia Jɔsiya mɛnyaka akambo wa kɔlɔ wakasalaka ase Juda ndo mendanaka la dombwelo diaki Jehowa otsha le wɔ. Jehowa akate ate: “Dimi layete Jerusalema tuta di’elanyelu, . . . [ndo] esumba wa Juda atongo atu, waha l’antu.” (Jeremiya 9:11) Lande na? Nde akate ate: “[Nɛ dia] wudja ami wambutsha kolo hyendi.”​—Jeremiya 2:13.

Losango lakɔ lakendanaka nto la okalwelo wa atshikadi wakayatshumoya. (Jeremiya 3:14-18; 12:14, 15; 16:14-21) Koko, Jeremiya konongwama dimɛna. “Olombedi a ladiku lu luudu la [Jehowa]” akakɔmɔla Jeremiya ndo akawodje lo lowete l’atei w’otsho.​—Jeremiya 20:1-3.

Ekadimwelo lo ambola w’oma l’Afundelo:

1:11, 12​—Lande na kele Jehowa sɛnaka wolo lo kɛnɛ kendana la dui diakandate lo dikambo dia “lutahi l’utamba wa amande”? Osongo wa amandɛ ekɔ “ɔtɔi ɔmɔtshi l’atei w’esongo wadja alɛmbɔlɛmbɔ ntondo l’eleko kamɔnga akatshi.” (div. 11, NW, nɔtɛ ka l’ɛse ka dikatshi) Lo yoho ya didjidji, Jehowa ‘memɔka la yosose ndo tomaka [aprɔfɛta ande]’ dia mbewola ekambi ande lo dikambo dia dombwelo diande ndo nde ‘akasɛnaka wolo’ edja ndo lo ekotshamelo kawɔ.​—Jeremiya 7:25.

2:10, 11​—Kakɔna kaketɛ etsha w’ase Isariyɛlɛ waki komonga la kɔlamelo dikambo diahatshamaka? Kânga mbele wedja w’apanganu waki l’owɛstɛ ka Kitime ndo lo ɛstɛ ka Kedara wakakokaka mbɔsa tozambizambi t’oma lo wedja ekina ko sanganya la tawɔ, vɔ kondjala la kanyi ya mengola tozambizambi tawɔ la tokina. Koko, ase Isariyɛlɛ wakoke Jehowa ɔkɔngɔ, wakakimɔ lotombo laki Nzambi kasɛna le dikishi di’anyanya.

3:11-22; 11:10-12, 17​—Lande na kele Jeremiya akadje ndo diolelo dia lo nɔrdɛ dia waoho dikumi lo awui wakandewoya, kânga mbakakɔ Samariya lo 740 ntondo ka tena diaso nɛ? Aki nɛ dia elanyelo ka Jerusalɛma lo 607 ntondo ka tena diaso nɛ, aki djembetelo ya elombwelo ka Jehowa le wodja w’Isariyɛlɛ w’otondo koko aha Juda tsho. (Ezekiyele 9:9, 10) Ndo nto, l’ɔkɔngɔ wa elanyelo ka diolelo dia waoho dikumi, yambalo yawɔ yakatetemala ndjala la Jerusalɛma, kânga mbele nsango y’oma le aprɔfɛta waki Nzambi yakatetemalaka mendana ndo la Isariyɛlɛ.

4:3, 4​—Kakɔna kalembetshiya didjango nɛ? Ase Juda waki komonga la kɔlamelo wakahombe ndjalɔngɔsɔla, ndjâkitshakitsha, ndo mbɛdia etema awɔ. Vɔ wakahombe minya “akambu wa kolo” wa l’etema awɔ, mbuta ate tokanyi ta kɔlɔ, nsaki ya kɔlɔ ndo eyango wa kɔlɔ. (Jeremiya 9:25, 26; Etsha 7:51) Kɛsɔ akalɔmbaka dia vɔ sala etshikitanu lo yoho yawɔ ya lɔsɛnɔ, mbuta ate tshika kɛnɛ kele kɔlɔ ndo sala kɛnɛ kayowakimanyiya dia mbetawɔma le Nzambi.

4:10; 15:18​—Lo yoho yakɔna yele Jehowa akakese ekambi ande wakatɔmbɔkɔ? Lo nshi ya Jeremiya, aprɔfɛta wakikɔ ‘wakataka prɔfɛsiya ya kashi.’ (Jeremiya 5:31; 20:6; 23:16, 17, 25-28, 32) Jehowa kombashimba diaha vɔ mbewoya nsango ya kashi shɔ.

16:16​—Kakɔna kalembetshiya etelo k’ɔnɛ ‘Jehowa ayotoma amundji wa nse efula’ la “minginga efula”? Dui sɔ mbeyaka mendana la woho wakandatome alembe w’andɔshi dia nyangana la ase Juda waki komonga la kɔlamelo wele Jehowa akahombe mbalanya. Koko, lo ndjela kɛnɛ kata Jeremiya 16:15, divɛsa sɔ koka nembetshiya nto woho wayondoyanga ase Isariyɛlɛ wayatshumoya.

20:7​—Lo yoho yakɔna yakakambe Jehowa la ‘wolo ande dia ndɔsha’ Jeremiya ko mbɔlɛndja? Lam’ele nde akahomana la wendjodi, lotunu ndo ɔlɔshamelo etena kakandewoyaka dombwelo diaki Jehowa, Jeremiya akakoke ndjaoka oko nde aya bu la wolo wa tetemala. Koko, Jehowa akakambe la wolo ande dia ndɔsha tokanyi tɔsɔ ndo akasha Jeremiya wolo wa nde tetemala. Ɔnkɔnɛ, Jehowa akalɛndja Jeremiya lo kamba la nde dia kotsha kɛnɛ kakandafɔnyaka dia nde hakoke kisala.

Wetshelo le so:

1:8. Lo tena dimɔtshi, Jehowa koka tshungola ekambi ande oma l’ɔlɔshamelo, ondo lo kamba la toshushi tele bu la shɔnɔdi, lo pɛnya owandji ɔmɔtshi wa kɔlɔ la wɔnɛ wele la ekanelo k’ɔlɔlɔ, kana lo mbisha atɛmɔdi ande wolo wa mbikikɛ.​—1 Koreto 10:13.

2:13, 18. Ase Isariyɛlɛ waki komonga la kɔlamelo wakasale kɔlɔ hiende. Vɔ wakoke Jehowa laki kiɔkɔ ya ɛtshɔkɔ, ya ɛlɔmbwɛlɔ ndo ya ekokelo kawɔ ɔkɔngɔ. Ndo wakayatshimɛ afuku w’ashi lo yoho ya didjidji lo nyanga dia mbidja toseke vɔ la ase Edjibito ndo ase Asuriya. Lo nshi yaso nyɛ, mboka Nzambi ka mɛtɛ ɔkɔngɔ ko mbɛkama filozofi la wetshelo w’anto ndo akambo wa pɔlitikɛ wa l’andja ɔnɛ, ekɔ oko tambotshika “eteko k’ashi wa lumu” ko ndjâtshimɛ “afuku w’ashi.”

6:16. Jehowa akatɛ ekambi ande wakatɔmbɔkɔ dia vɔ memala, ndjasɛdingola ndo kalola lo “mbuka y’edjedja” yakakɛndakɛndaka watshɛwɔ wa kɔlamelo. Shi sho pombaka ndjasɛdingolaka mbala la mbala dia menda kana mɛtɛ tekɔ lo takɛndakɛnda lo mboka kalanga Jehowa dia sho kɛndakɛnda?

7:1-15. Ase Juda koshimbamɛ lo ndjaɛkɛ le tɛmpɛlɔ ndo lo kiɔsa oko yoho mɔtshi y’ɛngɔ kakoka mbakokɛ. Sho pombaka kɛndakɛnda lo mbetawɔ koko aha la lɛɛnɔ.​—2 Koreto 5:7.

15:16, 17. L’ɛnyɛlɔ ka Jeremiya, sho koka tondoya ɔkɔmwɛlɔ w’otema. Sho koka sala dui sɔ lo ngɛnangɛnaka sala wekelo wa Bible w’onto ndamɛ, lo tombolaka lokombo la Jehowa l’olimu w’esambishelo ndo wa wetshelo ndo lo mbewɔ angɛnyi wa kɔlɔ.

17:1, 2. Jehowa kɔngɛnangɛna elambo w’ase Juda l’ɔtɛ wa pɛkato yawɔ. Elambo aso wa lotombo hatetawɔma le Nzambi naka tekɔ la lɔkɛwɔ la mindo.

17:5-8. Sho koka mbɛkama anto kana atshunda paka lo etena kasalawɔ akambo lo yoho yɔtɔnɛ la lolango la Nzambi ndo la atɔndɔ wa lo Bible. Koko, lo kɛnɛ kendana la dikambo diele oko panda ndo ki la lotui tshitshi la mɛtɛ, ayonga dui dia lomba dia sho ndjaɛkɛ paka le Jehowa oto.​—Osambu 146:3.

20:8-11. Tatetawɔke dia wendjodi, ɔlɔshamelo kana ɛhɛnyɔhɛnyɔ kitshakitsha ohetoheto aso l’esambishelo ka Diolelo.​—Jakoba 5:10, 11.

“NYETAWO MBIDJA KINGU YANYU LU LOKOHO LA KHUM’EKANGA KA BABILONA”

(Jeremiya 21:1–51:64)

Jeremiya akewoya nkumi ya dikanga nyɛi y’ekomelo ya la Juda, aprɔfɛta wa kashi, alami wa kɔlɔ ndo ɛlɔmbɛdi wa kɔlɔ dombwelo diaki Jehowa. Lo tɛkɛta dia atshikadi wa kɔlamelo waki oko fingo y’ɔlɔlɔ, Jehowa akate ate: “Dimi layuwaendaka dia mbatshela ololo.” (Jeremiya 24:5, 6) Prɔfɛsiya shato yele lo tshapita 25 tɛkɛtaka lo tshena pe dia dombwelo diɔtɛkɛtami efula lo totshapita tayela.

Ɛlɔmbɛdi la aprɔfɛta wambɔtɔ sheke dia ndjaka Jeremiya. Losango lande ele l’ɔnɛ vɔ pombaka kambɛ nkumekanga ka Babilɔna. Jeremiya akatɛ nkumekanga Zedekiya ate: “Nyetawo mbidja kingu yanyu lu lokoho la khum’ekanga ka Babilona.” (Jeremiya 27:12) Koko, “One lakahandjula Isariyele, ayâsanganya.” (Jeremiya 31:10) Mbokɛmaka lande na kakandasha ase Rɛkabɛ daka. Wambokitsha Jeremiya “lu seke dia luudu la lukanu.” (Jeremiya 37:21) Jerusalɛma yambolanyema ndo efula k’anto wa lɔkɔ wambɔtɔlama lo lɔhɔmbɔ. Jeremiya la sekeletɛlɛ kande Baruka wekɔ l’atei w’anto wotshikadi l’osomba. Kânga mbakâhɛmɔlaka Jeremiya diaha vɔ sala dui sɔ, akina wakokiyaka anto wɔma dia ntshɔ la Edjibito. Tshapita 46 polo 51 kɔndɔlaka losango lakewoya Jeremiya lo kɛnɛ kendana la wedja ɛsɔ.

Ekadimwelo lo ambola w’oma lo Afundelo:

22:30​—Onde didjango sɔ diakanya lotshungɔ lele la Yeso Kristo la mbahema l’okudi wa Davidi? (Mateu 1:1, 11) Kema. Didjango diakashimbaka tokanula ta Jɛhɔyakina tshɛ diaha “mbidjase lu kiti ka diulelu ka Davidi . . . lu Juda.” Yeso akahombe mbolɛ oma l’olongo, koko aha lo kiti ka la Juda.

23:33​—Ele ‘wotsho wa Jehowa’? Lo nshi ya Jeremiya, ɛtɛkɛta w’ohomba wakandewoyaka lo kɛnɛ kendana la elanyelo ka Jerusalɛma waki wotsho le ase wodja ande. Koko, anto waki kombetawɔka nsango shɔ waki oko wotsho le Jehowa nɛ dia nde akahombe mbaoka ɔkɔngɔ. Woho akɔ wâmɛ mbele, losango la l’Afundelo lendana la elanyelo ka Lokristokristo lekɔ wotsho le Lokristokristo, ndo anto wahakitanyiya losango lakɔ wekɔ wotsho le Nzambi.

31:33​—Ngande wafundama ɛlɛmbɛ wa Nzambi l’etema? Etena kalanga onto ɛlɛmbɛ wa Nzambi lo yɛdikɔ y’efula polo lo nde monga la mposa ka sala lolango la Jehowa, kokaka mbutama dia ɛlɛmbɛ wa Nzambi wambofundama l’otema ande.

32:10-15​—L’oyango akɔna wakawasale akatshi ahende wa woho ɔtɔi wa daka diawɔ? Wakasale akatshi asɔ l’oyango wa vɔ ndjokaka sso lɔkɔ. Akatshi wakawasinya asɔ wakakimanyiyaka dia ndjenda mɛtɛ ka dikambo diakɔ naka aya ohomba. Lo ndjela awui w’ɔlɔlɔ walɔmba lɛɛta asɔ, Jeremiya akatotshikɛ ɛnyɛlɔ ka sho ndjela kânga naka tekɔ lo somba ɛngɔ oma le owotɔ aso ndo osekaso ombetawudi.

33:23, 24​—Naa “khumbu hyendi” yatɛkɛtawɔ lânɛ? Kɛmɔtshi ekɔ nkumbo k’ewandji k’oma lo ɔlɔndji wa nkumekanga Davidi, ndo kekina ekɔ nkumbo k’ɛlɔmbɛdi wa tokanula ta Arɔna. Etena kakalanyema Jerusalɛma la tɛmpɛlɔ ka Jehowa, akɛnama dia Jehowa akakadja nkumbo hiende shɔ ndo komonga ndoko diolelo kana ɔtɛmwɛlɔ wa mɛtɛ la nkɛtɛ

46:22​—Lande na kakɛdikama dui dia Edjibito la dui di’olui? Kɛsɔ mbeyaka nembetshiya dia wakadjama otshumba ndo wakalawɔ atunyi awɔ, kana okitekitelo wa dui di’ase Edjibito etena kakawahomɔ mpokoso. Wɛdikelo ɔsɔ mɛnyaka nto dia waa Farawɔ ya l’Edjibito wakasale dikambo di’enginya lo ndɔta ɛngɔ kaki didjidji dia olui w’ekila lo lokoko la divo diawɔ lo fɔnya dia wayokokamɛ oma le olui wa jambizambi ya womoto yakawelɛka Ouadjet.

Wetshelo le so:

21:8, 9; 38:19. Kânga lo minitɛ k’ekomelo la ntondo ka elanyelo ka Jerusalɛma, Jehowa akasha anto wa la Jerusalɛma waki kondjatshumoya wakayange ndjakema diaaso dia vɔ sɔna. Lo mɛtɛ “ndi eli kanga ketshi efula.”​—2 Samuele 24:14; Osambu 119:156.

31:34. Ekɔ mɛtɛ ekeketshelo dia mbeya dia Jehowa hohɔ pɛkato y’anto wakandadimanyiya ndo nde howasha dilanya lo nshi yayaye!

38:7-13; 39:15-18. Jehowa hohɛ olimu aso wa kɔlamelo, mbidja ndo ‘olimu wakambɛso ekilami.’​—Heberu 6:10.

45:4, 5. Oko wakidiɔ lo nshi y’ekomelo ka Juda, ‘nshi y’ekomelo’ ka dikongɛ nɛ di’akambo kema etena ka nyanga “diango dia weki” diele oko ɔngɔnyi, lokumu, kana lomombo la l’emunyi.​—2 Timote 3:1; 1 Joani 2:17.

JERUSALƐMA YAMBOTSHUMBAMA

(Jeremiya 52:1-34)

Tekɔ l’ɔnɔnyi 607 ntondo ka tena diaso nɛ, ɔnɔnyi wa 11 wa diolelo dia Zedekiya. Nɛbukadinɛza nkumekanga ka Babilɔna ambodinga Jerusalɛma aya ngɔndɔ 18. Lo lushi l’esambele la ngɔndɔ ka tanu l’ɔnɔnyi wa 19 wa diolelo dia Nɛbukadinɛza, ɔnɔmbɔdi wa alembe wakalamaka owandji, mbuta ate Nɛbuzaradana ‘akaye la,’ kana akakome la Jerusalɛma. (2 Khumi ya Dikanga 25:8) Ondo Nɛbuzaradana akendaka woho waketaka akambo ndo akakongɛ woho wa sala akambo oma lo pango kande kaki l’andja w’osomba. L’ɔkɔngɔ wa nshi shato, mbuta ate lushi la dikumi la ngɔndɔ kakɔ, nde ‘akaye la,’ kana akɔtɔ la Jerusalɛma. Ndo nde akatatɛ tshumba osomba.​—Jeremiya 52:12, 13.

Jeremiya kɔndɔlaka woho wakalanyema Jerusalɛma. Koko ɔkɔndɔ ande mbishaka kandji ndo delo. Akambo akɔ tanemaka lo dibuku dia lo Bible dia Delu dia Jeremiya.

[Osato wa lo lɛkɛ 8]

Nsango yaki Jeremiya ekɔ ndo nsango ya dombwelo diaki Jehowa le Jerusalɛma

[Osato wa lo lɛkɛ 9]

Ngande ‘wakakambe Jehowa la wolo ande’ dia ndɔsha Jeremiya?

[Osato wa lo lɛkɛ 10]

‘Oko fingo y’ɔlɔlɔ nyɛ, dimi layendaka fumbe y’oma la Juda.’​—Jeremiya 24:5

    Ekanda wa l’Ɔtɛtɛla (1983-2025)
    Tomba
    Ɔtɔ
    • Ɔtɛtɛla
    • Kahana l'onto
    • Nango
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ɛlɛmbɛ w'okambelo
    • Awui wa sheke
    • Paramètres de confidentialité
    • JW.ORG
    • Ɔtɔ
    Kahana l'onto