Ɔtɛkɛta wa Jehowa wekɔ la lɔsɛnɔ
Akambo w’ohomba w’oma lo dibuku dia Joani
JOANI, “ombeki wakalangaka Jesu” ekɔ onto l’ekomelo lakafunde ɔkɔndɔ wakasambiyama wendana la lɔsɛnɔ ndo olimu wa Kristo. (Joa. 21:20) Evanjiliɔ wa Joani wakafundama oya lo 98 T.D., kawolaka mbala ngana tsho lo kɛnɛ katɛkɛtama lo Evanjiliɔ ekina esato.
Ɔpɔstɔlɔ Joani akafunde Evanjiliɔ ande ele la oyango wa shikaa lo yimba. Lo kɛnɛ kendana l’akambo wakafundama, nde akate ate: “Keli akambu aso wambufundama dia nyu mbetawo nyati: Jesu eko Kristu, On’a [Nzambi]; la dia nyu ndjala la lumu lu lukumbu landi lam’ayunyetawo.” (Joa. 20:31) Losango latanema lɔkɔ lekɔ la nɛmɔ efula le so.—Heb. 4:12.
“NYENDI ON’A OKOKO A [NZAMBI]”
Lam’akandɛnyi Yeso, Joani Obatizanyi akate la eshikikelo tshɛ ate: “Nyendi On’a Okoko a [Nzambi], latunyaka kolo ya wa la kete!” (Joa. 1:29) Etena kakatakindjakindjaka Yeso Samariya, Ngalileya, Judeya, ndo nkɛtɛ ya lo ɛstɛ ka Jɔrɔdana, atasambisha, atetsha ndo atasale ahindo, ‘anto efula wakaye le nde ndo wakayala la mbetawɔ le nde.’—Joa. 10:41, 42.
Dihindo dimɔtshi dioleki woke diakasale Yeso ele eolwelo ka Lazaro. Anto efula wakonge la mbetawɔ le Yeso lam’akawɛnyi onto lakavu ambeta nshi nyɛi ambolwama. Koko, ɛlɔmbɛdi wa lâdiko ndo Afarisɛ wakɔtɔ sheke dia ndjaka Yeso. Omalɔkɔ mbele, Yeso akamɔ oma lɛkɔ ko akatshu “lu leke la lasuki l’usui, l’usumba wetawo vati: Efarayima.”—Joa. 11:53, 54.
Ekadimwelo lo ambola w’oma l’Afundelo:
1:35, 40—Lâdiko dia Andɛlɛ, ombeki akɔna wakemala nde la Joani Obatizanyi? Ɔkɔndɔdi tɛkɛkɛtaka nshi tshɛ dia Joani Obatizanyi oko Joani ndo nde hadimola lokombo lande lo Evanjiliɔ ɔnɛ w’otondo. Ɔnkɔnɛ, mɛnamaka mɛtɛ dia ombeki wahatɛkɛtami lanɛ ekɔ ofundji wa Evanjiliɔ wa Joani.
2:20—Tɛmpɛlɔ kakɔna kakahikama “deku akumi anei la samalu”? Ase Juda wakatɛkɛta dikambo dia tɛmpɛlɔ ka Zɔrɔbabɛlɛ kakanyomohikama oma le nkumekanga Hɛrɔdɛ ka la Judeya. Lo ndjela ombewi w’ɛkɔndɔ Josèphe, olimu ɔsɔ wakamɛ lo ɔnɔnyi wa dikumi l’enanɛi wa lowandji la Hɛrɔdɛ, kana 18/17 N.T.D. Dihole dioleki ekila dia lo tɛmpɛlɔ ndo ahole akina wakahikama lo edja ka ɛnɔnyi enanɛi. Koko, olimu wa lo dihole diakahikamaka tɛmpɛlɔ wakatetemala edja ndo lo Elekanelo ka lo 30 T.D., lam’akate ase Juda ɔnɛ ohikelo wakaviya ɛnɔnyi 46.
5:14—Onde hemɔ kekɔ etombelo waya oma lo sala pɛkato? Kema. Pami kakakɔnɔla Yeso akatate lo edja k’ɛnɔnyi 38 l’ɔtɛ wa eongelo kele kema kokele kakandahowɔ. (Joa. 5:1-9) Kɛnɛ kakalange Yeso mbuta aki ɔnɛ oma ko etena kakôkama pami kɛsɔ kɛtshi, nde akahombe ndjela yoho ya lɔsɛnɔ ya panda, mbuta ate aha nde nyomosala pɛkato la lolango diaha dikambo dioleki hemɔ kakandokaka kɔlɔ mbokomɛ nto. Pami kɛsɔ akakoke ndjonga la onongo wa sala pɛkato kahadimanyiyamaki, ko ndjovɔ nyɔi kaha la eolwelo.—Mat. 12:31, 32; Luka 12:10; Heb. 10:26, 27.
5:24, 25—Waa na ‘wambeta oma lo nyɔi otsha lo lɔsɛnɔ’? Yeso akatɛkɛtaka dikambo dia wanɛ wakavu lo nyuma koko l’ɔkɔngɔ wa vɔ mboka ɛtɛkɛta ande, vɔ wakonge la mbetawɔ le nde ndo kotetemala nsɛna yoho ya lɔsɛnɔ ya kɔlɔ nto. Vɔ ‘mbetaka oma lo nyɔi otsha lo lɔsɛnɔ’ lo woho ɔnɛ wele vɔ wambokelekɔma oma lo nyɔi ndo waya la elongamelo ka lɔsɛnɔ la pondjo l’ɔtɛ wewɔ la mbetawɔ le Nzambi.—1 Pet. 4:3-6.
5:26; 6:53—Kakɔna kalembetshiya monga la ‘lɔsɛnɔ l’otema’? Lo ndjela kanyi ya Yeso Kristo, dikambo sɔ nembetshiyaka nongola akoka ahende w’eshika oma le Nzambi, mbuta ate dikoka dia sala dia anto mbetawɔma oma le Jehowa ndo wolo wa mbisha lɔsɛnɔ lo ekimanyielo ka eolwelo k’anto oma lo nyɔi. Lo ndjela ambeki wa Yeso, ‘monga la lɔsɛnɔ l’otema’ nembetshiyaka monga la lɔsɛnɔ la pondjo. Akristo w’akitami mongaka la lɔ etena kolwamawɔ dia tɔsɛna l’olongo. Akanga wa kɔlamelo wele la elongamelo ka paradiso ka la nkɛtɛ wayoyala la lɔ paka l’ɔkɔngɔ wa vɔ pembama ohemba w’ekomelo wayonga l’ekomelo ka Diolelo di’Ɛnɔnyi Kinunu dia Kristo.—1 Kor. 15:52, 53; Eny. 20:5, 7-10.
6:64—Onde Yeso akeyaka oma ko etena kakandasɔnɛ Judasɛ Isakariyɔtɛ ɔnɛ nde ayoyofunga? Mɛnamaka dia nde kombeyaka. Koko lo diaaso dimɔtshi dia lo ɔnɔnyi 32 T.D., Yeso akatɛ apɔstɔlɔ ande ate: “Omotshi eko uhimbanyi.” Ondo lo etena kɛsɔ Yeso akɛnyi dia Judasɛ Isakariyɔtɛ ‘akatatɛ’ la yoho ya lɔsɛnɔ ya kɔlɔ.—Joa. 6:66-71.
Wetshelo le so:
2:4. Yeso akɛnya Mariya dia oko wakinde Ɔna Nzambi ndo okitami wakabatizama, nde akahombe nongola ɛlɔmbwɛlɔ oma le She ka l’olongo. Kânga mbaki Yeso êke koditatɛka olimu ande, nde akeyaka dimɛna wonya kana etena kakahombe olimu ande tatɛ, mbidja ndo nyɔi kande k’olambo. Ndoko kânga ose nkumbo kande la kâsuke, ɛnyɛlɔ Mariya lakakoke mbodjɛ wekamu lo woho wakandasalaka lolango la Nzambi. Sho pombaka kambɛ Jehowa Nzambi la eshikikelo ka ngasɔ.
3:1-9. Ɛnyɛlɔ kaki Nikɔdɛmɔ laki omboledi w’ose Juda toshaka wetshelo ehende. Ntondotondo, Nikɔdɛmɔ aki la okitshakitsha, shɛnɔdi ndo akeyaka ehomba ande wa lo nyuma, eya dia Yeso laki ɔnaki otshudi w’abaya laki la ndjakitshakitsha akatomama oko ombetsha oma le Nzambi. Akristo wa mɛtɛ tshɛ pombaka monga la okitshakitsha ɛlɔ kɛnɛ. Dikambo dia hende ele, Nikɔdɛmɔ akatone dia monga ombeki waki Yeso etena kakinde eke la nkɛtɛ. Ondo nde akasale dikambo l’ɔtɛ wa wɔma w’anto, woho wakandayashaka efula lo dihole diaki lande lo tuminadi t’ase Sheke, kana woho wakandalangaka ekundji ande. Oma lo dikambo sɔ, sho kokaka kondja wetshelo w’ohomba ɔnɛ: Hatohombe mbetawɔ dia tokanyi ta ngasɔ toshimba dia sho ‘mɛmba otamba aso w’asui ndo tetemala ndjela Yeso.’—Luka 9:23.
4:23, 24. Dia ɔtɛmwɛlɔ aso mbetawɔma le Nzambi, vɔ pombaka mbɔtɔnganɛ la akambo wa mɛtɛ woshwami lo Bible ndo nɔmbwama la nyuma k’ekila.
6:27. Dia kamba dikambo dia “ma diayutshikala edja ndu lu lumu la pundju,” sho pombaka sala la wolo dia kotsha ehomba aso wa lo nyuma. Tayonga mɛtɛ la ɔngɛnɔngɛnɔ naka sho sala dikambo sɔ.—Mat. 5:3.
6:44. Jehowa kotshaka ehomba aso l’onto ndo l’onto. Nde tokotolaka l’ɔmɔmɔ oya le Ɔnande oma lo olimu w’esambishelo ndo lo tokimanyiya dia sho shihodia ndo kamba olimu l’akambo wa mɛtɛ wa lo Bible lo tshimbo ya nyuma Kande k’ekila.
11:33-36. Aha naka tambolela, kete lâsɔ tekɔ wɛɔdu.
‘TOTETEMALE MBOYELA’
Oko wakayasukanaka Elekanelo ka 33 T.D., Yeso akakalola la Bɛtaniya. Lo Ngɔndɔ ka Nisana 9, nde akaye la Jerusalɛma ahemi lâdiko di’ɔna mponda. Lo Nisana 10, Yeso akaye lo tɛmpɛlɔ nto. Dui diakokɛma oma l’olongo dia kadimola dɔmbɛlɔ diakandalɔmbɛ dia lokombo la She tombwama, diata ate: “Dimi lambulutumbula, layulutumbula ntu.”—Joa. 12:28.
Lam’akasalemaka dambo di’Elekanelo, Yeso akasha ambeki ande alako w’ekomelo ndo akalɔmbɛ lo wahɔ awɔ. L’ɔkɔngɔ wa vɔ mbonda, mbolombosha ndo mbohanɛ l’otamba, Yeso akolwama.
Ekadimwelo lo ambola w’oma l’Afundelo:
14:2—Ngande wakahombe Yeso ‘nɔngɔsɔlɛ’ ambeki ande wa kɔlamelo dihole l’olongo? Dikambo sɔ mendanaka la okeketshelo wa sheke y’oyoyo etena kakandahombe mɛnama la ntondo ka Nzambi dia mbosha nɛmɔ dia dikila diande. Ɔlɔngɔswɛlɔ ɔsɔ wakahombe mendana nto la woho wakahombe Kristo nongola lowandji lele l’ɔkɔngɔ alɔ, ambeki ande wakahombe tatɛ mbolɔ dia ntshɔ l’olongo.—1 Tes. 4:14-17; Heb. 9:12, 24-28; 1 Pet. 1:19; Eny. 11:15.
19:11—Onde Yeso akatɛkɛtaka dikambo dia Judasɛ Isakariyɔtɛ etena kakandatɛkɛta la Pilato lo dikambo dia onto lakôfunge? Lo dihole dia nde tɛkɛta mbala kakɔ ɔtɔi dikambo dia Judasɛ kana di’onto ɔmɔtshi la shikaa, mɛnamaka dia Yeso akatɛkɛtaka dikambo dia wanɛ tshɛ waki la onongo wa nyɔi kande. L’atei w’anto asɔ mbaki ndo Judasɛ, “elombedi a waki la ului w’embadi,” ndo kânga “elui w’antu” wanɛ waketawoyama dia nɔmba dia vɔ tshungola Babarasɛ.—Mat. 26:59-65; 27:1, 2, 20-22.
20:17—Bonde kakatɛ Yeso Mariya w’ose Mangadala dia nde ntshika mbokumbatɛ? Mɛnamaka hwe dia Mariya akakumbatɛ Yeso nɛ dia nde akakanyiya ɔnɛ nde aki suke la mbudɛ otsha l’olongo ndo nde totondowɛna nto pondjo. Dia mboshikikɛ ɔnɛ nde atatshu, Yeso akoshimbe dia nde tetemala mbokumbatɛ koko nde akotome dia totɛ ambeki ande losango la eolwelo kande.
Wetshelo le so:
12:36. Dia monga “ana wa yanyi,” kana amɛmbi w’osase, sho pombaka kondja ewo k’oshika k’Ɔtɛkɛta wa Nzambi, Bible. Oma lâsɔ, ko sho kamba la ewo kakɔ dia tondja anto akina oma lo wodjima wa lo nyuma ko mbaela l’osase wa Nzambi.
14:6. Ndoko woho okina wakokaso mbetawɔma le Nzambi naka aha oma lo tshimbo ya Yeso Kristo. Paka lo monga la mbetawɔ le Yeso Kristo ndo lo ndjela ɛnyɛlɔ kande mbakokaso ndjasukanya la Jehowa.—1 Pet. 2:21.
14:15, 21, 23, 24; 15:10. Woho wasalaso lolango la Nzambi ayotokimanyiya dia sho tshikala lo ngandji ka Nzambi ndo k’Ɔnande.—1 Joa. 5:3.
14:26; 16:13. Nyuma ka Jehowa kambaka oko ombetsha ndo ombohodi. Tɔ tosholɛka nto akambo wa mɛtɛ. Omalɔkɔ mbele, tɔ kokaka tokimanyiya dia fudia ewo, lomba, shɛnɔdi, ekanelo ndo dikoka diaso dia ekanelo ka yimba. Ɔnkɔnɛ, sho pombaka nɔmbaka Jehowa l’etete, djekoleko dia nde tosha nyuma kɛsɔ.—Luka 11:5-13.
21:15, 19. Yeso akambola Petero dia kana nde akolangaka oleki “ane,’ mbuta ate, nse yaki la ntondo kawɔ. Lo mombola ngasɔ, Yeso akɛnya Petero ohomba wa nsɔna dia mboyela l’olimu wa lo tena tshɛ lo dihole dia mbesa olimu w’omundji wa nse. L’ɔkɔngɔ wa sho sɛdingola ɔkɔndɔ wa lo Evanjiliɔ wa Joani, nyɛsɔ tɔshi yɛdikɔ ya nanga Yeso oleki diangɔ dikina diakoka mbekola timba taso oma l’olimu wakambɛso Jehowa. Eelo, nyɛsɔ totetemale mbôyela l’otema ɔtɔi.
[Osato wa lo lɛkɛ 31]
Wetshelo akɔna wakokaso kondja oma lo ɛnyɛlɔ ka Nikɔdɛmɔ?