Woho wa tondoya ekakatanu wendana l’esambishelo ka lo luudu la luudu
‘Nzambi kaso akatosha dihonga dia nyewoya lokumu l’ɔlɔlɔ laki Nzambi l’atei w’ɔlɔshamelo w’efula.’—1 TES. 2:2.
1. Ekakatanu akɔna wakahomana la Jeremiya, ndo ngande wakandakoke mbâtondoya?
JEREMIYA aki la nsaki kele oko sho. Lam’akawotɛ Jehowa dia nde akahombe monga “umvutshi wa wedja,” nde akade kioko ate: “Hayii! Khumadiondjo [Jehowa], we henyi, dimi haleyi nteketa, ne dia dimi leki dikenda.” Koko lam’ele nde akayaɛkɛka le Jehowa, nde aketawɔ ɔkɛndɛ ɔsɔ. (Jer. 1:4-10) L’edja kolekanyi ɛnɔnyi 40, Jeremiya akalɔshana la wendjodi, otonelo, diɔnyɔ ndo la ɛhɛnyɔhɛnyɔ wa lo demba. (Jer. 20:1, 2) Mbala mɔtshi, nde akalange tshika ɔkɛndɛ ɔsɔ. Koko, nde akatetemala mbewoya losango lele anto efula kolilangaka ndo kolietawɔka. Oma l’ekimanyielo kaki Nzambi, Jeremiya akasale kɛnɛ kakinde komonga l’akoka wa sala oma lo wolo ande hita.—Adia Jeremiya 20:7-9.
2, 3. Ngande wahomana ekambi waki Nzambi wa nshi nyɛ l’ekakatanu wele oko wɛnɛ wakahomana la Jeremiya?
2 Ekambi waki Nzambi efula wa nshi nyɛ kokaka monga la nsaki yele oko nyɛ yaki la Jeremiya. Etena kakawakanaka yimba dikambo dia esambishelo ka lo luudu la luudu, anto amɔtshi l’atei aso wakakanyiyaka ntondo ɔnɛ: ‘Ɔsɔ aki dikambo diakiwɔ kokoka pondjo sala.’ Koko, etena kakateye dia Jehowa nangaka sho mbewoya lokumu l’ɔlɔlɔ, sho takanya wɔma waki laso ndo takayasha tshɛ l’olimu aso w’esambishelo. Kânga mbakidiɔ ngasɔ, efula ka l’atei aso wakahomana l’ekakatanu lo lɔsɛnɔ wakâshimbe dia tetemala sambisha l’edja ka tshanda mɔtshi. Mɛtɛ ekɔ tshondo y’okakatanu dia tatɛ sambisha lo luudu la luudu ndo tetemala sala dikambo sɔ edja ndo l’ekomelo.—Mat. 24:13.
3 Ko kayotota naka wɛ ekɔ lo mbeka Bible kâmɛ l’Ɛmɛnyi wa Jehowa ndo ekɔ lo mbɔtɔ lo nsanganya ya l’etshumanelo koko mengengaka dia tatɛ sambisha lo luudu la luudu na? Kayotota nto naka wɛ ekɔ Ɔmɛnyi wa Jehowa wambobatizama wele l’okakatanu wa sambisha lo luudu la luudu kânga mbeyɛ l’akoka wa sala dikambo sɔ? Eya dia weho w’anto tshɛ wekɔ lo tondoya ekakatanu wendana la esambishelo ka lo luudu la luudu. La ekimanyielo ka Jehowa, wɛ lawɔ kokaka mbâtondoya.
Tonge la dihonga
4. Kakɔna kakakimanyiya Paulo dia sambisha lokumu l’ɔlɔlɔ la dihonga?
4 Aha la tâmu wɛ mbeyaka dia olimu wa l’andja w’otondo w’esambishelo wekɔ lo kambema, aha oma lo wolo kana lomba l’anto, koko oma l’ekimanyielo ka nyuma kaki Nzambi. (Zek. 4:6) Dikambo sɔ diekɔ mɛtɛ ndo lo kɛnɛ kendana la woho wasambisha Okristo tshɛ. (2 Kor. 4:7) Tɔ̂shi ɛnyɛlɔ kaki ɔpɔstɔlɔ Paulo. Lo mbohɔ etena kakandahɛnyahɛnyama nde la misiɔnɛrɛ ɔmɔtshi w’asekande, nde akafunde ate: ‘Kele lam’akawatosoya ntondo, ndo lam’akawatosha sɔnyi la Filipi, . . . Nzambi kaso akatosha dihonga dia nyewoya lokumu l’ɔlɔlɔ laki Nzambi l’atei w’ɔlɔshamelo w’efula.’ (1 Tes. 2:2; Etsha 16:22-24) Mbala mɔtshi ko tatakanyiyaka dia osambisha w’ohetoheto wele oko Paulo akahombe sala la wolo dia sambisha lo tena dimɔtshi. Koko, l’ɛnyɛlɔ kaso sho tshɛ, Paulo akahombe ndjaɛkɛ le Jehowa dia sambisha lokumu l’ɔlɔlɔ la dihonga. (Adia Efeso 6:18-20.) Ngande wakokaso mbokoya ɛnyɛlɔ kaki Paulo?
5. Naa yoho mɔtshi yakokaso kondja dihonga dia sambisha?
5 Yoho mɔtshi yakondjaso dihonga dia sambisha ele oma l’ekimanyielo ka dɔmbɛlɔ. Ombatshi mboka ɔmɔtshi akate ate: “Dimi nɔmbaka dia monga l’akoka wa tɛkɛta la eshikikelo, wa minanda etema w’anto ndo wa monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ l’esambishelo. Lâdiko di’akambo asɔ tshɛ, ɔnɛ ekɔ olimu waki Jehowa, koko aha waso. Ɔnkɔnɛ hatokoke sala ndoko dui aha l’ekimanyielo kande.” (1 Tes. 5:17) Sho tshɛ pombaka tetemala nɔmba ekimanyielo ka nyuma k’ekila kaki Nzambi dia tetemala sambisha la dihonga.—Luka 11:9-13.
6, 7. a) Ɛnɛlɔ kakɔna kakɛnyi Ezekiyɛlɛ, ndo tɔ kakalembetshiyaka na? b) Wetshelo akɔna wakondja ekambi waki Nzambi wa nshi nyɛ oma l’ɛnɛlɔ kaki Ezekiyɛlɛ?
6 Dibuku dia Ezekiyele tosholɛka dui dikina diakoka tokimanyiya dia sambisha la dihonga. Lo ɛnɛlɔ kɛmɔtshi, Jehowa akasha Ezekiyɛlɛ wɔɔmbɔ wele “alelu, tukuku, la mananu” wakafundama lo ndjɛkɛ yakɔ tshɛ ndo akawotɛ dia mbɔ̂lɛ, lo mbuta ate: “On’a untu, ulutsha dikundju diaye, uludia esohi aye la wombo ako wamumunyusha.” Kakɔna kakalembetshiyaka ɛnyɛlɔ kɛsɔ? Ezekiyɛlɛ akahombe shihodia dimɛna dimɛna losango lakandahombe mbewoya. Nde akalidje l’otema ande ndo lɔ lakahombe sɛngiya nsaki yande y’oma k’ɛse otema. Ɔprɔfɛta ɔsɔ akate nto ate: “Dimi lakadile, ku dio diaki mpe uku usanga lu unyo ami.” Mbewoya losango laki Nzambi lo sɛkɛ aki dui di’ɔngɛnɔngɛnɔ mbuta ate lɔ laki mpɛ oko osanga le Ezekiyɛlɛ. Nde akayaoke dia nde aki la diɛsɛ dia lânde dia monga onyimpala waki Jehowa ndo kotsha ɔkɛndɛ wakawosha Nzambi, kânga mbele dikambo sɔ diakɔlɔmbaka dia mbewoya anto w’ɛtɛ wolo losango la wolo.—Adia Ezekiyele 2:8–3:4, 7-9.
7 Ɛnɛlɔ kɛnɛ kekɔ la wetshelo w’ohomba efula le ekambi waki Nzambi wa nshi nyɛ. Sho lawɔ tekɔ la losango la wolo la mbewoya anto wele bu nshi tshɛ la lowando lo welo wadjaso. Dia sho tetemala mbɔsa olimu w’esambishelo oko diɛsɛ diakatosha Nzambi, sho pombaka ndjaleshaka dimɛna lo nyuma. Mbekelo ya kɔlɔ ya wekelo hayototokimanyiya dia shihodia Ɔtɛkɛta waki Nzambi dimɛna dimɛna. Onde sho kokaka sala dia wadielo aso wa Bible w’onto ndamɛ monga wadielo w’oshika ndo wasalema mbala la mbala? Onde sho kokaka nyomoleka kanaka yimba la kɛnɛ kadiaso?—Osam. 1:2, 3.
Woho wa tatɛ ɔkɛtshanyelo wa Bible l’anto
8. Naa yoho y’esambishelo yambokimanyiya apandjudi wa Diolelo amɔtshi dia tatɛ ɔkɛtshanyelo wa Bible lo esambishelo ka lo luudu la luudu?
8 Le apandjudi efula, okakatanu woleki wolo wendana l’esambishelo ka lo luudu la luudu ele wa tatɛ sawola l’onto. Aha la tâmu, lo bɛtshi dimɔtshi dia nkɛtɛ ekɔ tshondo y’okakatanu dia tatɛ sawola l’anto. Apandjudi amɔtshi ndekaka ndjaoka dimɛna etena katɛkɛtawɔ l’anto l’asoko awɔ naka vɔ tatɛ ɔkɛtshanyelo awɔ la tɔtɛkɛta tongana ta lɔsɔna ko mbisha ompokami traktɛ kɛmɔtshi oko wɛnyishawɔ lo kiombo. Ɔtɛ wa dui wa traktɛ kakɔ kana esato wele la kulɛrɛ y’amɛna wa lɔkɔ mbeyaka kotoya yambalo yaki ompokami ndo tosha diaaso dia sho mɛnya lo tshena pe oyango wa wendelo aso lo monyiya dimbola dimɔtshi. Yoho kina ya tatɛ sawo ele mɛnya ompokami aso weho esato kana ɛnɛi wa traktɛ yotshikitanyi ndo mbɔlɔmba dia nde sɔna kɛnɛ kaleka mbɔngɛnyangɛnya. Lo mɛtɛ, oyango aso kema tsho wa mbisha onto traktɛ kana wa kamba layɔ lo soko tshɛ koko wa tatɛ ɔkɛtshanyelo wa Bible wayotokonya dia mbeka l’onto Bible.
9. Lande na kele ekɔ ohomba ndjalɔngɔsɔlaka dimɛna?
9 Oyadi yoho yakɔna yayokamba laso, ndjalɔngɔsɔla dimɛna ayotokimanyiya dia sho monga la dihonga ndo la wangasanu l’esambishelo ka lo luudu la luudu. Ombatshi mboka ɔmɔtshi mbutaka ate: “Dimi mongaka l’ɔngɛnɔngɛnɔ efula naka lakayalɔngɔsɔdi dimɛna. Dui sɔ tshutshuyakami dia dimi sawola l’anto l’ekimanyielo ka mbɔtwɛlɔ kakamalɔngɔsɔdi.” Ombatshi mboka okina akate ate: “Naka lambomanyamanya abuku wayomotosha anto, dimi nomɔlomɔka dia kamba la wɔ l’esambishelo.” Kânga mbele mbohola ɛtɛkɛta wa mbɔtwɛlɔ kaso la dui dia l’ɛse koka tokimanyiya lo yoho mɔtshi, anto efula mɛnaka ɔlɔlɔ dia mvusola la dui dia wolo. Dui sɔ mbâkimanyiyaka dia mbisha Jehowa kɛnɛ koleki ɔlɔlɔ le wɔ.—Kol. 3:23; 2 Tim. 2:15.
10. Kakɔna kakoka salema dia nsanganya y’otsha l’esambishelo monga nsanganya y’eshika ndo yele la wahɔ?
10 Nsanganya y’otsha l’esambishelo y’eshika tokimanyiyaka dia sho monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ ndo tomanamana l’esambishelo ka lo luudu la luudu. Naka divɛsa dia lushi la lushi mendanaka mbala kakɔ ɔtɔi l’esambishelo, kete diɔ mbeyaka mbadiema ndo kɛtshanyema lo tshena pe. Koko ɔnangɛso lalɔmbɔla losanganya l’otsha l’esambishelo pombaka mbɔsa etena kakoka dia nembetshiya ndo mɛnya wɛnyɛlɔ ɔmɔtshi wa wɔdu wɔtɔnɛ l’ɛtshi kawɔ ka nkɛtɛ ndo sɛdingola awui akina w’ohomba wakoka apandjudi kamba la wɔ l’esambishelo lushi lakɔ. Dui sɔ diayoleka kimanyiya wanɛ wele lâwɔ dia sambisha dimɛna. Naka dikumanyi ndo anto akina walɔmbɔla nsanganya shɔ tayâlɔngɔsɔdi dimɛna la ntondo, kete vɔ mbeyaka sala dikambo sɔ ndo ndjishidiya lo yɛdikɔ ya wonya yalɔmbama.—Romo 12:8.
Etombelo wakokaso kondja naka sho mpokamɛka
11, 12. Ngande wakoka mpokamɛ anto la kɛtshi tshɛ tokimanyiya dia minanda etema awɔ la lokumu l’ɔlɔlɔ? Sha bɛnyɛlɔ.
11 Aha ɔlɔngɔswɛlɔ wa dimɛna oto mbata dikambo, koko ndjasha tshɛ le anto akina ayotokimanyiya nto dia tatɛ ɔkɛtshanyelo wa Bible l’anto ndo minanda etema awɔ. Yoho mɔtshi yayashaso le anto ele lo mbahokamɛka. Omendji ɔmɔtshi w’eteta akate ate: “Monga la solo dia lotutsha ndo suke dia mpokamɛ anto mbakonyaka dia vɔ mpokamɛ lokumu l’ɔlɔlɔ ndo ekɔ yoho ya dimɛna efula ya ndjasha le anto la wangasanu tshɛ.” Naka sho mpokamɛka anto la kɛtshi tshɛ, kete dui sɔ diayokoka tokimanyiya dia mbeya kɛnɛ kele l’etema awɔ oko wadiɛnya bɛnyɛlɔ diayela nɛ.
12 Lo mukanda ɔmɔtshi wakawafundɛ onto ɔtɔi koko wakakoke anto tshɛ mbadia wakatodjama lo jurnalɛ Le Progrès, ya l’osomba wa Saint-Étienne, lo wodja wa France, womoto ɔmɔtshi akalembetshiya woho wakatshu towenda anto ahende wakakɔkɔla lo lokuke lande yema tshitshɛ l’ɔkɔngɔ wa nde mvusha yana yande ya yimato ya ngɔndɔ shato. Nde akafunde ate: “Dimi lakawaeye mbala kakɔ ɔtɔi nte Ɛmɛnyi wa Jehowa mbewɔ. Laki suke la mbatɛ la loshilambo dia vɔ kalola, koko lakɛnyi biukubuku yakawatakahɛka anto. Yɔ yakalembetshiyaka lande na katshika Nzambi asui. Ɔnkɔnɛ dimi lakɔshi yɛdikɔ ya mbaɔtshiya lo luudu l’oyango wa mbaɛnya ɔnɛ kɛnɛ kasambishawɔ bu mɛtɛ. . . . Vɔ wakasawola lami ndekana oshidi wa tango. Vɔ wakapokamɛ la kɛtshi tshɛ, ndo etena kakiwɔ wotatshu, dimi lakayaoke dimɛna efula ndo laketawɔ dia vɔ ndjomenda nto.” (Romo 12:15) L’edjedja ka wonya, womoto ɔsɔ akayetawɔka dia mbeka Bible. Dui sɔ mɛnyaka dia kɛnɛ kakohɔka mama kɛsɔ lo kɛnɛ kendana la wendelo wa ntondo ɔsɔ, komonga kɛnɛ kakawotɛ Ɛmɛnyi wa Jehowa koko woho wakawohokamɛka.
13. Ngande wakokaso mbɔtɔnganyiya mbɔtwɛlɔ yaso ya lokumu l’ɔlɔlɔ la Diolelo l’anto wahomana la so?
13 Etena kahokamɛso anto la kɛtshi tshɛ, sho mbashaka diaaso dia vɔ totɛ lande na kewɔ l’ohomba wa Diolelo. Dui sɔ toshaka diaaso dia dimɛna dia mbowaewoya lokumu l’ɔlɔlɔ. Ondo wɛ ambɛna dia apandjudi wa tomanamana wekɔ mbala efula anto wahokamɛ anto akina dimɛna. (Tuk. 20:5) Vɔ ndjashaka mɛtɛ le anto wahomana la wɔ l’esambishelo. Vɔ hawofunde tsho nkombo la adrɛsɛ awɔ koko ndo nsaki kakawɛnyisha la ehomba awɔ. Etena kambola onto ɔmɔtshi dimbola di’oshika, vɔ salaka eyangelo ndo kalolaka esadi eto dia towɛnya kɛnɛ kakawatane. L’ɛnyɛlɔ ka ɔpɔstɔlɔ Paulo vɔ mbɔtɔnganyiyaka mbɔtwɛlɔ yawɔ ya losango la Diolelo l’anto wahomana la wɔ. (Adia 1 Koreto 9:19-23.) Woho wayashawɔ le anto l’otema ɔtɔi kotolaka anto asɔ lo lokumu l’ɔlɔlɔ ndo kɛnɛmɔlaka “ketshi ka mamba ka [Nzambi k]asu.”—Luka 1:78.
Tonge la dionga di’ɔlɔlɔ
14. Ngande wakokaso kɛnɛmɔla waonga waki Jehowa etena kasambishaso?
14 Jehowa akɛnya dia nde tɔsaka la nɛmɔ l’onto ndo l’onto lo tosha lotshungɔ la sho sɔna. Kânga mbende Nzambi Kanga-Wolo-Tshɛ, nde hatshutshuya ndoko onto dia mbokambɛ koko anto kotwamaka oya le nde l’ɔtɛ wa ngandji kande ndo nde tshɔkɔlaka wanɛ wele la lowando lo tɛdikɔ tande ta diambo. (Romo 2:4) Oko weso ekambi ande, sho pombaka monga suke dia sambisha lokumu l’ɔlɔlɔ lo yoho yele dimɛna lo washo wa Nzambi kaso ka kɛtshi mbala tshɛ kasambishaso. (2 Kor. 5:20, 21; 6:3-6) Dia kotsha oyango ɔsɔ, sho pombaka monga la lɔkɛwɔ l’ɔlɔlɔ otsha le anto wa l’ɛtshi kaso ka nkɛtɛ. Kakɔna kakoka tokimanyiya dia tondoya okakatanu ɔsɔ?
15. a) Yeso akandadjangɛ apɔstɔlɔ ande dia sala naka anto wambotona losango lawɔ? b) Kakɔna kakoka tokimanyiya dia ndjasha tshɛ dia nyanga anto wakoka mpokamɛ losango laso?
15 Yeso akadjangɛ ambeki ande diaha vɔ ndjakiyanya otamanya naka anto amɔtshi wambotona losango lawɔ, koko vɔ wakahombe ndjasha tshɛ dia nyanga anto wakoka mbahokamɛ. (Adia Mateu 10:11-15.) Ndjadjɛ eyango wa totshitshɛ ndo wakokaso kotsha, koka tokimanyiya dia sho sala dui sɔ. Ɔnangɛso ɔmɔtshi ndjaɔsaka oko onyangi wa mbɔkɔ y’akɛsɔ. Oyango ande ele wa tana onto ɔmɔtshi lakoka ndjasha l’akambo wa mɛtɛ. Ɔnangɛso okina ekɔ l’oyango wa pomana l’onto ɔmɔtshi lɛnya nsaki lo wendelo wa ntondo lomingu tshɛ ndo kalola dia tolomialomia nsaki kakɔ nshi ngana tsho l’ɔkɔngɔ. Apandjudi amɔtshi ndjaketembolaka dia nembetshiya ampokami awɔ kânga divɛsa ɔtɔi naka kokaka. Oyango akɔna wakokayɛ kotsha wambôyadjɛ?
16. Ɛkɔkɔ akɔna wele laso wa tetemala sambisha?
16 Etombelo w’ɛlɔlɔ waya oma l’esambishelo ka lo luudu la luudu halemanɛ tsho la woho wetawɔ kana watona anto wa l’ɛtshi kaso ka nkɛtɛ losango laso. Lo mɛtɛ, olimu w’esambishelo wekɔ ohomba efula di’anto wele l’etema w’ɛlɔlɔ kondja panda, koko vɔ wekɔ nto l’eyango ekina w’ohomba. Olimu w’Okristo toshaka diaaso dia sho mɛnya ngandji kokaso Jehowa. (1 Joa. 5:3) Vɔ tokimanyiyaka dia mbewɔ onongo wa dikila. (Etsha 20:26, 27) Vɔ mbewolaka anto wele la lɔkɛwɔ la kɔlɔ dia ‘wonya w’elombwelo kaki Nzambi wambokoka.’ (Eny. 14:6, 7) Lâdiko di’akambo asɔ tshɛ, oma l’ekimanyielo ka esambishelo ka lokumu l’ɔlɔlɔ, lokombo la Jehowa lekɔ lo tombwama lo nkɛtɛ k’otondo. (Osam. 113:3) Ɔnkɔnɛ, oyadi anto tohokamɛ kana bu, sho pombaka tetemala sambisha losango la Diolelo. Eelo, Jehowa ngɛnangɛnaka efula welo tshɛ wadjaso dia sambisha lokumu l’ɔlɔlɔ.—Romo 10:13-15.
17. Kakɔna kayohomba anto mbeya kem’edja?
17 Kânga mbele ɛlɔ kɛnɛ anto efula mɔnyɔlaka olimu aso w’esambishelo, kema edja vɔ wayoyonga la kanyi yotshikitanyi lo kɛnɛ kendana la olimu akɔ. (Mat. 24:37-39) Jehowa akashikikɛ Ezekiyɛlɛ dia etena kakahombe kotshama dombwelo diakandewoyaka, nkumbo k’akanga w’ehedia k’Isariyɛlɛ kakahombe “[mbeya] vati: Umvutshi aki l’atei awo.” (Ezek. 2:5) Woho akɔ wâmɛ mbele, etena kayolanya Nzambi dikongɛ nɛ di’akambo, anto wayohomba mbetawɔ ɔnɛ losango lakasambishaka Ɛmɛnyi wa Jehowa lo sɛkɛ ndo lo luudu la luudu laki mɛtɛ losango laki Jehowa, Nzambi ɔtɔi ka mɛtɛ, ndo ɔnɛ Ɛmɛnyi wa Jehowa waki mɛtɛ enyimpala ande. Ande diɛsɛ diele la so dia mɛmba lokombo laki Jehowa ndo mbewoya losango lande lo tena dia diambo nɛ lee! Oma l’ekimanyielo kande, sho mbeyaka tondoya ekakatanu wendana la esambishelo ka lo luudu la luudu.
Ngande wayoyokadimola?
• Ngande wakokaso kondja dihonga dia sambisha?
• Kakɔna kakoka tokimanyiya dia tatɛ ɔkɛtshanyelo wa Bible lo esambishelo ka lo luudu la luudu?
• Ngande wakokaso ndjasha l’otema ɔtɔi le anto akina?
• Kakɔna kakoka tokimanyiya dia monga la dionga di’ɔlɔlɔ otsha le anto wa l’ɛtshi kaso ka nkɛtɛ?
[Kiombo/Osato wa lo lɛkɛ 9]
Yoho mɔtshi ya tatɛ ɔkɛtshanyelo wa Bible
Woho wa tatɛ:
◼ L’ɔkɔngɔ wa wɛ mbisha ompokami mɔyɔ, wɛ kokaka mbôtshuma traktɛ kɛmɔtshi ndo mbotɛ ɔnɛ: “Ɔkɔkɔ woyemi dia ndjokenda ele dia kewoya dikambo dimɔtshi diakeketsha diendana la ɔtɛ a dui w’ohomba ɔnɛ.”
◼ Kana wɛ kokaka mbosha traktɛ kɛmɔtshi ndo mbotɛ ɔnɛ: “Lakaye ndjokenda ɛlɔ nɛ dia dimi nangaka mbeya kanyi yayɛ lo dikambo nɛ.”
Naka nde ambetawɔ traktɛ:
◼ Aha la tshimbatshimba, okande dimbola dimɔtshi dia wɔdu diendana l’ɔtɛ a dui wa traktɛ dialɔmba onto dia mbisha kanyi yande.
◼ Hokamɛnde la yambalo tshɛ dia mbeya kanyi yande. Shande losaka lo kanyi yoshande.
Dia tetemala l’ɔkɛtshanyelo:
◼ Adia ndo nyɔkɛtshanya divɛsa ɔtɔi kana ndekana, ndo ɔtɔnganyiya mbɔtwɛlɔ kayɛ la nsaki ndo la ehomba w’ompokami ayɛ.
◼ Naka nde ambɛnya nsaki, shande okanda ɔmɔtshi ndo ɛnyande woho wekaso l’anto Bible naka kokaka. Lɔngɔsɔla dia kalola dia ndjowenda.