Okundelo w’Akristo pombaka salema lo yoho ya dimɛna, yangɛnyangɛnya Nzambi ndo yôtombola

WƐ AMBOKA ekoko w’alelo w’anto oma l’etale. Wanɛ walela wakalɔtshi ahɔndɔ w’edima wa woho wâmɛ ndo wekɔ lo ndjangitola la nkɛtɛ la lonyangu l’efula. Anto wekɔ lo poma ngɔmɔ la nkombe. Koko anto akina wekɔ lo ndɛ, wekɔ lo mbɔla ndo wekɔ lo ndjangɛnyangɛnya. Anto angana ato ndala lo nkɛtɛ wambodjɔ wanu w’ashi ndo wa dja. Vɔ wekɔ lo sala awui asɔ lo diaaso diakɔna? L’ahole efula wa l’andja, ngasɔ mbasalema etanda lɛnɛ atshumana nkama y’anto dia ndakana l’onto lovwe.

Ɛmɛnyi wa Jehowa efula wekɔ lo nsɛna l’ahole wele ewotɔ ndo asukanyi awɔ ndjashaka efula l’awui wa dikanyiyakanyiya ndo wekɔ la wɔma w’efula w’anto wambovɔ. Miliyɔ y’anto mbetawɔka dia etena kavɔ onto, nde komaka okishi wele la dikoka dia kimanyiya kana salɛ anto wasɛna kɔlɔ. Dietawɔ sɔ kakatana la mbekelo efula yendana l’otanda ndo l’okundelo. Lo mɛtɛ, kema kɔlɔ ndela onto lambovɔ. Lo waaso amɔtshi, Yeso nde l’ambeki ande wakalele anto wakavu. (Joa. 11:33-35, 38; Etsha 8:2; 9:39) Koko, ndoko mbala kakawalele lo yoho ya tshambandeko oko wakasalaka anto wa lo nshi shɔ. (Luka 23:27, 28; 1 Tes. 4:13) Lande na? Ɔkɔkɔ ɔmɔtshi ele vɔ wakeyaka mɛtɛ lo kɛnɛ kendana la nyɔi.

Bible mbutaka hwe ɔnɛ: “Wasena mbeyaka vati: Vo wayuvo. Keli wavo haweyi nduku dikambu. . . . Ngandji kawo, luhetshu lawo, ndu okomiya awo ambushilaka edja. . . . Ne dia nduku ulimu kuyanga kanyi, ewu kuyanga yimba, yeli lu Dihuli di’Edu [diombo di’anto tshɛ], lene atayatshu.” (Und. 9:5, 6, 10) Avɛsa wakasambiyama asɔ mɛnyaka hwe dia etena kavɔ onto, nde hayeya ndoko dikambo. Nde hakoke kanyiya, mboka kandji, sawola kana mbeya dikambo dimɔtshi. Shɛngiya yakɔna yahomba monga la ewo ka dikambo sɔ dia mɛtɛ dia lo Bible lo woho wasala Akristo otanda ndo okundelo awɔ?

“Tanyunandaki engo ka kolo”

Oyadi ahole akɔna wakawotɔ kana mbekelo ya lo ngelo yawɔ, Ɛmɛnyi wa Jehowa mbewɔka la wolo tshɛ mbekelo tshɛ yɔtɔnɛ la dietawɔ di’ɔnɛ anto wavɔ mbeyaka akambo ndo kokaka monga la shɛngiya le wanɛ wasɛna. Mbekelo yele oko olalelo wa l’andja l’otanda, sɛlɛmɔnyi yendana la otanda ndo l’okundelo, anivɛrsɛrɛ wa nyɔi k’onto, nambola edo elambo ndo mbekelo yendana la wadi aki odo tshɛ yekɔ mindo ndo hayɔngɛnyangɛnya Nzambi nɛ dia yɔ mbɔtɔnɛka la wetshelo wa kashi w’oma le ɛdiɛngɛ w’ɔnɛ anima havu. (Ezek. 18:4) Akristo wa mɛtɛ hawokoke “nde uma lu mesa wa Khumadiondjo, ndu lu mesa w’edienge,” lâsɔ, vɔ hawoyasha lo mbekelo shɔ. (1 Kor. 10:21) Vɔ kitanyiyaka didjango diata ɔnɛ: “Nyuyatuli uma le wo, . . . tanyunandaki engo ka kolo.” (2 Kor. 6:17) Koko mbɔsa yɛdikɔ ya ngasɔ hatongaka nshi tshɛ dikambo dia wɔdu.

Lo Afrikɛ ndo l’ahole akina, anto efula mbetawɔka dia naka onto hasadi mbekelo shɔ, kete ekishi wa watshɛwɔ wayomala. Tona dia ndjasha lo mbekelo shɔ mbeyaka mbela mpokoso lo ngelo k’otondo ndo di’anto mpomɔ lokolo la kɔlɔ. L’ɔtɛ wakawatone dia ndjasha lo mbekelo y’okundelo yahɔtɔnɛ l’Afundelo, Ɛmɛnyi wa Jehowa efula wakatɛngama, wakɔnywama ndo wakatshanyema oma lo ngelo ndo oma lo nkumbo yawɔ. Amɔtshi wakɔsama oko anto wahalange sala awui wa lo tshunda diawɔ ndo wahalɛmiya edo. Mbala mɔtshi, anto wele kema ambetawudi ndjɔsaka odo waki Okristo ɔmɔtshi la wolo dia vɔamɛ mbokundɛ ndo sala sɛlɛmɔnyi yawɔ. Lâsɔ, ngande wakokaso mbewɔ ewanu la wanɛ watɛtɛ la wolo tshɛ dia ndjela mbekelo y’okundelo yahangɛnyangɛnya Nzambi? Kɛnɛ koleki ohomba ele, kakɔna kakokaso sala dia sho kakitɔna la mbekelo ya mindo yakoka ndanya diɔtɔnganelo diasaso la Jehowa?

Ewoya yɛdikɔ yayɛ hwe

Lo wedja ɛmɔtshi, anto wekɔ la mbekelo k’anto wele bu ewotɔ wa suke suke ndo dikumanyi dia lo ngelo mbɔsa tɛdikɔ tɔmɔtshi tendana l’okundelo. Okristo wele la kɔlamelo pombaka mbewoya anto akina hwe dia okundelo wayɔlɔngɔswama ndo wayosalema oma le Ɛmɛnyi wa Jehowa lo ndjela atɔndɔ wa lo Bible. (2 Kor. 6:14-16) Kɛnɛ kasalema l’okundelo w’Okristo hahombe fukutanya nkum’otema y’asekaso ambetawudi ndo takanya anto akina weya dietawɔ ndo kɛnɛ ketshaso lo dikambo dia wanɛ wavɔ.

Etena kalɔmbawɔ onyimpala ɔmɔtshi wa l’etshumanelo k’Akristo dia nɔmbɔla awui wendana la okundelo, dikumanyi kokaka mbisha alako w’ohomba efula ndo osukɔ wa lo nyuma l’oyango wa tɛdikɔ tshɛ tayowɔsa mbɔtɔnɛ l’ɛlɔmbwɛlɔ k’oma l’Afundelo. Naka anto amɔtshi wele bu Ɛmɛnyi wa Jehowa kombolaka dia mbidja ditshelo dimɔtshi dia mindo, kete ekɔ ohomba efula dia mbɔsa yɛdikɔ ya shikaa ndo nembetshiya la dihonga tshɛ yɛdikɔ yaso y’Okristo lo yoho ya dimɛna ndo la dilɛmiɛlɔ. (1 Pet. 3:15) Ko kayotosala naka ase nkumbo wele kema ambetawudi wekɔ lo tetemala tɛtɛ dia sala sɛlɛmɔnyi yahɔtɔnɛ l’Afundelo? Etena kɛsɔ ase nkumbo wele ambetawudi mbeyaka mbɔsa yɛdikɔ ya mbatshikɛ odo. (1 Kor. 10:20) Etena katomba dikambo dia ngasɔ, sawo di’okundelo mbeyaka salema lo Mbalasa ka Diolelo kana lo dihole dikina diakoka dia mbisha “ekikitshelu ka lu afundelu” le wanɛ wele mɛtɛ la lonyangu l’ɔtɛ wa nyɔi ka lakiwɔ la ngandji. (Romo 15:4) Kânga mbele odo honga lawɔ, yɛdikɔ shɔ yayonga dimɛna ndo mbetawɔmaka. (Euh. 34:5, 6, 8) Dui dia kɔlɔ diakoka sala anto wele kema ambetawudi mbeyaka nyomosha lonyangu ndo lɔkɔnyɔ, koko sho kokaka sambema lo mbeya dia Nzambi mɛnaka yɛdikɔ yaso ya sala kɛnɛ kele ɔlɔlɔ ndo nde kokaka tosha ‘wolo woleki wɔnɛ wokongaka l’onto.’​—2 Kor. 4:7.

Funda yɛdikɔ yayɛ lofunda

Etena kafunda onto tɛdikɔ tande ndamɛ lofunda lo kɛnɛ kendana l’awui w’okundelo, dui sɔ ndekaka kimanyiya dia kana yimba l’ase nkumbo wele bu Ɛmɛnyi wa Jehowa nɛ dia ndo vɔ lawɔ kombolaka nɛmiya nango y’odo. Woho wayosalema okundelo, lende ndo onto akɔna ele la lotshungɔ ndo l’ɔkɛndɛ wa nɔngɔsɔla okundelo akɔ, ɔsɔ ekɔ akambo w’ohomba wahomba onto tafundji lofunda etena kakandasɛnɛ. (Etat. 50:5) Mukanda wele la nɛmɔ efula ele wɔnɛ wakafunde onto ko nde sinya lo washo w’ɛmɛnyi ɛmɔtshi. Wanɛ walɔngɔsɔla akambo la ntondo ndo wele la shɛnɔdi ndo la lomba l’oma l’atɔndɔ wa lo Bible mbeyaka dia vɔ hawohombe konga paka waya esombe kana waya suke la nyɔi dia vɔ ndjosala dikambo sɔ.​—Tuk. 22:3; Und. 9:12.

Anto amɔtshi hawɔngɛnangɛna funda awui wa ngasɔ lofunda. Koko, sala dui sɔ ekɔ djembetelo yɛnya di’onto ambotshunda lo nyuma ndo di’ɔnɛ nde ndjakiyanyaka la ngandji tshɛ dikambo di’anto akina. (Fil. 2:4) Ekɔ ohomba efula di’onto ndamɛ tasadi awui asɔ lo dihole dia tshika ko dui sɔ ndjosha ase nkumbo pâ ndo ndjâkonya dia vɔ tshutshuyama dia ndjetawɔ ditshelo dia mindo diaki odo kombetawɔka kana konangaka.

Nyosale awui w’okundelo la wɛdimo

Lo wedja efula wa l’Afrikɛ, anto efula wekɔ la kanyi y’ɔnɛ awui w’okundelo ndo dibaya pombaka monga di’oshinga wolo diahandjotsha okishi w’onto lovwe kɛlɛ. Anto amɔtshi kambaka la awui w’okundelo dia ‘mɛnya’ dihole diele la wɔ lo tshunda kana ɔngɔnyi wele la wɔ. (1 Joa. 2:16) Vɔ shishaka wenya, mbidjaka welo efula ndo shishaka falanga efula l’oyango wa kundɛ odo lo yoho yoleki dimɛna. Dia kotola anto efula, vɔ panɛka waa foto y’odo ya weke l’ahole wotshikitanyi di’anto tshɛ mbeya. Vɔ mbidjaka elundji k’odo l’epila ndo mbishaka anto dia ndɔta. Vɔ sombaka dibaya di’oshinga wolo dia mambiya anto. Lo wodja ɔmɔtshi wa l’Afrikɛ, anto wakakome polo lo sɛla dibaya diele oko mutuka, aviyɔ, wato ndo diangɔ dikina l’oyango wa mɛnya ɔngɔnyi ndo lɔnɛnɛ. Vɔ mbeyaka minya odo lo dibaya ko kitsha lo mbeto kɛmɔtshi kɔlɛngami lo yoho ya lânde. Vɔ mbeyaka ndɔtsha womoto lambovɔ okutu wa wɛma wele oko wa diwala ndo mbɔlɔtsha tɔshɛnɛtɛ ndo dɛngalɛnga dikina efula. Onde Okristo pombaka mɛtɛ ndjasha lo ditshelo dia ngasɔ?

Akristo wambotshunda mɛnaka ɔlɔlɔ dia mbewɔ mbetawɔ dia vɔ tshutshuyama oma le anto waheye ndo wahetawɔ atɔndɔ wa lo Bible. Sho mbeyaka dia ditshelo ndo mbekelo yele kema la wɛdimo ndo yahɔtɔnɛ l’Afundelo ‘hayoye oma le Nzambi, koko yɔ ndja oma le andja ɔnɛ watete.’ (1 Joa. 2:15-17) Sho pombaka monga la yewo y’efula diaha kotwama lo yimba ya shɛmanedi yele l’anto wele bu Akristo ndo ya nyanga dia ndeka anto akina. (Ngal. 5:26) Awui weta mɛnyaka dia etena kɔtɔ wɔma w’odo lo mbekelo ya lo ngelo ndo lo lɔsɛnɔ la lo tshunda, mbala efula anto ndjaka efula l’okundelo ndo mongaka tshondo y’okakatanu dia nɔmbɔla awui dimɛna ndo esadi eto awui salemaka lo yoho ya tshambandeko. Ɔtɛmwɛlɔ w’odo kokaka konya anto wele bu ambetawudi dia vɔ sala akambo wa mindo. L’okundelo wa ngasɔ, anto mbeyaka ndela lo yoho ya tshambandeko, mumamɛ odo, mbotɛ awui wate kana oko nde ekɔ lo mboka ndo mbokitshɛ akuta kana diangɔ dikina. Naka awui wa ngasɔ salema l’okundelo w’Okristo, kete lokombo laki Jehowa ndo l’ekambi ande layɔtɛngama efula.​—1 Pet. 1:14-16.

Woho weyaso eongelo ka mɛtɛ ka wanɛ wavɔ pombaka tosha dihonga dia nɔmbɔla awui wendana la okundelo ɔsɔ aha la mbidja kânga tshelo tshɔi ya l’andja ɔnɛ. (Ef. 4:17-19) Kânga mbele Yeso aki onto loleki woke ndo loleki ohomba lakasɛnɛ lanɛ la nkɛtɛ, nde akakundɛma lo woshɛshɛ ndo lo yoho yele la wɛdimo. (Joa. 19:40-42) Le wanɛ wele la “yimba ya Kristu,” okundelo wasalema lo yoho yaha kawotake ndo la wɛdimo ekɔ dimɛna. (1 Kor. 2:16) Lo mɛtɛ, sala okundelo w’Akristo lo yoho yaha kawotake ndo la wɛdimo ekɔ yoho yoleki dimɛna ya mbewɔ kɛnɛ kele mindo lo ndjela Afundelo ndo di’awui salema lo yoho ya dimɛna yakoka le wanɛ woka Nzambi ngandji.

Onde anto pombaka ngɛnangɛna?

L’ɔkɔngɔ w’okundelo, anto mbeyaka monga la mbekelo k’ase nkumbo, asukanyi ndo anto akina tshumana dia sala difɛstɔ ndo nnɔ lokombe. Lo afɛstɔ w’okundelo wa ngasɔ, anto nɔka wanu lo yoho ya tshambandeko ndo ndjashaka lo awui wa mindo. Anto amɔtshi mbɔsaka dia afɛstɔ wa ngasɔ kimanyiyaka wanɛ wovushisha dia mbohɛ yema kandji kele la wɔ. Anto akina mbɔsaka dia ɔsɔ ekɔ mbekelo ka lo ngelo kawɔ. Koko, anto efula mbetawɔka dia awui asɔ wekɔ ohomba ndo vɔ pombaka salema l’oyango wa tombola ndo mbisha odo nɛmɔ ndo tondja anima ande oma l’okonda dia ndjela watshɛnde.

Akristo wa mɛtɛ mbɔsaka dia dako dia l’Afundelo nɛ diekɔ dako dia lomba: “Uma l’elundji ka lunyangu katuyalaka utema la ongenongeno.” (Und. 7:3) Ndo nto, vɔ mbeyaka ɛlɔlɔ waya oma lo kana yimba lo woho wele lɔsɛnɔ mondo ndo l’elongamelo ka eolwelo. Lo mɛtɛ, le wanɛ wele la diɔtɔnganelo dia ma ma la Jehowa, “lushi la nyoi ndeka lushi la mbuto ololo.” (Und. 7:1) Omalɔkɔ, lam’ele vɔ mbeyaka dia afɛstɔ w’okundelo kakatana la dietawɔ di’awui w’ɛdiɛngɛ ndo di’awui wa mindo, Akristo wa mɛtɛ hawɔlɔngɔsɔla kana hawotshu lo ahole wa ngasɔ. Monga kâmɛ la anangi w’ɛngɛnɔngɛnɔ wa l’ahole asɔ ayɛnya dia sho bu la dilɛmiɛlɔ otsha le Nzambi ndo otsha le nkum’etema y’asekaso atɛmɔdi waki Jehowa.

Anto akina wɛnyi otshikitanu

Ande lowando lele la so lo woho wambototshungɔ oma lo wɔma wa kɔlɔ w’anto wambovɔ wele l’anto efula wele lo wodjima wa lo nyuma lee! (Joa. 8:32) Oko weso “ana wa yanyi,” sho kɛnɛmɔlaka lonyangu ndo kandji kokaso lo yoho yɔtɔnɛ la osase wa lo nyuma, yoho yele la wɛdimo, la dilɛmiɛlɔ ndo yɔtɔnɛ la elongamelo ka eolwelo ka shikaa kele la so. (Ef. 5:8; Joa. 5:28, 29) Elongamelo kɛsɔ kayotokimanyiya diaha sho ndela lo yoho ya tshambandeko yɛnama mbala efula le “wane waha la elungamelu.” (1 Tes. 4:13) Tɔ kayotosha dihonga dia shikikala l’ɔtɛmwɛlɔ wa pudipudi ndo diaha nkɔ lo djonga ya wɔma w’onto.​—1 Pet. 3:13, 14.

Woho wakitanyiyaso atɔndɔ wa lo Bible la kɔlamelo tshɛ ayosha anto diaaso dia vɔ ‘mɛna otshikitanu wele lam’asa wanɛ wakambɛ Nzambi la wanɛ wahokambɛ.’ (Mal. 3:18) Lushi lɔmɔtshi, nyɔi hatonga nto. (Eny. 21:4) Etena kakongɛso ekotshamelo ka dako dia diambo sɔ, nyɛsɔ tosale tshɛ diaha Jehowa totana la vadi ndo tokakitɔne tshɛ lo tshɛ la andja ɔnɛ wa kɔlɔ ndo la ditshelo di’oma lɔkɔ diɔnyɔla Nzambi.​—2 Pet. 3:14.

[Osato wa lo lɛkɛ 30]

Tafundji lofunda nango yaso lo kɛnɛ kendana la okundelo etena kakatasɛnɛ ekɔ dui dia lomba

[Osato wa lo lɛkɛ 31]

Okundelo w’Akristo pombaka monga la wɛdimo ndo la kɛnɛmɔ