BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ wa Watchtower
Watchtower
BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ
Ɔtɛtɛla
  • BIBLE
  • EKANDA
  • NSANGANYA
  • w09 10/1 lk. 27-29
  • Okambelo wa la falanga

Ndooko vidɛo yele lo kɛnɛ kɔsɔnyiyɛ.

Otokimwe, munga kakongi etena kakayatelesharjɛki vidɛo.

  • Okambelo wa la falanga
  • Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—2009
  • Ɛtɛ w'awui wahɔnyi
  • Awui wa woho akɔ
  • Ekakatanu akɔna wonga?
  • Awui anɛi w’ohomba wakoka nyokimanyiya
  • Kɛnɛ kahomba mɛnya asawo anyu wendana l’awui wa falanga
  • Woho wa nkamba la falanga
    Nkumbo kayɛ koka monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ
  • Onde falanga ekɔ odio wa weho tshɛ w’akambo wa kɔlɔ?
    Ekadimwelo lo ambola w’oma lo Bible
  • Onde wɛ nangaka kokɛ lɔsɛnɔ layɛ kana falanga yayɛ?
    Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—2001
Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—2009
w09 10/1 lk. 27-29

Awui wakimanyiya dia nkumbo monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ

Okambelo wa la falanga

Omi akate ate: “Dimi mbɔsaka dia wadɛmi Laura,a shishaka falanga oshishashisha la somba diangɔ diele bu ohomba. Ndo mɛnamaka dia nde heye momba falanga! Dui sɔ ndjongaka tshondo y’okakatanu etena kahombaso sala adepasɛ amɔtshi wa wanyandja. Tena efula, dimi mbɔsaka dia etena tshɛ kayalande la dikuta, wadɛmi salaka tshɛ dia ditshupa.”

Wadi akate ate: “Ondo dimi haleke mbeya momba falanga, koko omɛmi heye eshinga wa diangɔ diele oko diangɔ dia ndɛ ndo diangɔ dikina dia lo luudu. Lam’ele dimi mbaleka monga la ngelo, dimi mbaleka mbeya kɛnɛ kele la so ohomba ndo dimi kisombaka kânga mbeyami dia tayoyowana l’ɔtɛ wa dikambo sɔ.”

ATSHUKANYI mongaka l’okakatanu efula wa sawola awui wa falanga lo yoho ya dimɛna. Aha la tâmu, awui wa falanga mbonga lo kiɔkɔ y’ewanu efula wonga l’asa atshukanyi.

Atshukanyi wele bu la wɛdimo l’awui wa falanga mbeyaka monga l’ekiyanu, l’ewanu ndo mbidjaka lonyuma lawɔ lo wâle. (1 Timote 6:9, 10) Ambutshi waheye kamba dimɛna la falanga mbeyaka tshutshuyama dia kamba wenya ekina wa lâdiko ndo dui sɔ kokaka mbakonya diaha vɔ monga l’etena ka ndowanya anawɔ ndo mbakimanyiya dia vɔ monga la diɔtɔnganelo dia dimɛna la Jehowa. Lo sala ngasɔ, vɔ mbetshaka nto anawɔ dia vɔ monga la kanyi ya kɔlɔ lo dikambo dia falanga.

Bible mbutaka ɔnɛ: ‘Falanga yatokokɛka onto.’ (Undaki 7:12) Koko, falanga yayokoka kokɛ diwala ndo nkumbo kayɛ paka naka wɛ mbeka woho wa kamba la yɔ dimɛna ndo woho wa sawolaka l’olonganyi ayɛ dimɛna lo dikambo sɔ.b Lo dihole dia ɔkɛtshanyelo wendana l’awui wa falanga mongaka tena tshɛ kiɔkɔ y’ewanu, vɔ kokaka keketsha dimama diele lam’asa atshukanyi.

Ko lande na katondja awui wa falanga ekakatanu efula l’awala? Ndo kakɔna kakokanyu sala dia mbetɛ asawo wendana l’awui wa falanga kiɔkɔ y’ekeketshelo lo dihole dia vɔ monga kiɔkɔ y’ewanu?

Ekakatanu akɔna wonga?

Mbala efula, ekakatanu w’awui wendana la falanga mongaka aha tsho lo woho wakambema falanga, koko lo wɔma ndo lo woho wahɛkɛ olonganyi ɔmɔtshi otema le osekande. Ɛnyɛlɔ, omi lele la mbekelo ka mumbolaka wadɛnde olembetshiyelo w’oseka dikuta tshɛ diakamba la nde mbeyaka mɛnya lo mɛtɛ ɔnɛ nde haleke mbɛkɛ otema ande lo dikoka diele la wadɛnde dia kamba la falanga ya nkumbo dimɛna. Ndo wadi lele la mbekelo ka ndjakiyanyaka di’ɔnɛ omɛnde heye momba falanga efula mbeyaka mɛtɛ kɛnɛmɔla wɔma wele la nde dia ɔnɛ awui amɔtshi wakoka salema lo nshi yayaye wayokoka ndjodja ekondjelo ka nkumbo lo wâle.

Atshukanyi pomanaka l’okakatanu okina wendana la nkumbo yakawole. Matthew lambotshukana aya ɛnɔnyi enanɛi mbutaka ɔnɛ: “Wadɛmi akole lo nkumbo kakawakambaka dimɛna la falanga. Nde bu la wɔma lo kɛnɛ kasalami la falanga. Papa kami aki omunga a wanu ndo ɔnɔshi wa mfɔka ndo l’edja k’ɛnɔnyi efula nde komonga l’olimu. Mbala efula takahombaka diangɔ efula diaki la so ohomba ndo lakayongaka la wɔma w’efula wa mbɔtɔ abasa. L’edjedja ka wonya, wɔma ɔsɔ wakayokonyaka dia dimi shisha wɛdimo ami lo woho wakakambaka wadɛmi la falanga.” Oyadi dui diakɔna diele lo kiɔkɔ y’ekakatanu wendana la falanga, kakɔna kakokanyu sala diaha awui wa falanga monga lo kiɔkɔ y’ewanu lo diwala dianyu?

Awui anɛi w’ohomba wakoka nyokimanyiya

Bible bu dibuku dialembetshiya woho wahomba anto kamba la falanga. Koko, diɔ diekɔ l’atɔndɔ w’amɛna wakoka kimanyiya atshukanyi dia vɔ mbewɔ ekakatanu wendana la falanga. Lande na kahanyasɛdingola alako washatɔ ndo pemba dia kamba l’alako wele lanɛ l’ɛse?

1. Nyeke woho wa sawolaka awui wa falanga aha la kɛlɛ. “One latukaka alaku w’ololo, atuyalaka la yimba.” (Tukedi 13:10) Ondo wɛ mbeyaka monga l’okakatanu dia mumbola kanyi y’anto akina, djekoleko y’olonganyi ayɛ lo awui wa falanga. Kânga mbediɔ ngasɔ, ekɔ dui dia lomba dia kɛtshanya kâmɛ dui di’ohomba sɔ. Ɛnyɛlɔ, lande na kahayatɛ olonganyi ayɛ shɛngiya yele la dionga di’ambutshi ayɛ lo kɛnɛ kendana l’awui wa falanga le yɛ? Ndo nto, hemba dia ndjadja lo dihole di’olonganyi ayɛ lo shihodia shɛngiya yele la dui sɔ lo lɔkɛwɔ lande.

Hanyohombe kongɛ polo lam’ayonyoyonga l’ekakatanu dia ndjosawola awui wa falanga. Ofundji ɔmɔtshi wa Bible akambola ate: “Antu ahendi mbeyaka nkendakenda kame, aha vo ntukanyi uka?” (Amose 3:3) Ngande wakokaso kamba la tɔndɔ sɔ? Naka nyu tokanyi etena kahombanyu sawola awui wendana la falanga, kete aha la tâmu hanyotoleka mana.

HEMBA SALA NGANƐ: Nyɔsake etena dia sawolaka mbala la mbala awui wendana la falanga ya lo nkumbo. Nyu kokaka sawola dui sɔ lushi la ntondo l’oseka ngɔndɔ tshɛ kana lomingu tshɛ lo lushi lakanyokana. Nyu kokaka sawola lo tshena pe, yɛdikɔ ya minitɛ oko 15 kana l’ɛse. Nyu kokaka sɔna etena kasungana le onto tshɛ. Nyokane diaha sawola awui wendana la falanga lo wenya ekina ɛnyɛlɔ oko lo wonya w’olelo kana wenyu l’ana.

2. Nyɔshi dia falanga yele la nyu kema y’onto ɔtɔi. ‘Lo kɛnɛ kendana la nɛmiyana, nyosha ɛnyɛlɔ.’ (Romo 12:10) Naka wɛ oto mbakondja falanga, kete wɛ kokaka nɛmiya olonganyi ayɛ lo mbɔsaka falanga yakondjayɛ aha oko yayɛ wɛmɛ koko ya nkumbo k’otondo.​—1 Timote 5:8.

Naka nyu akɔ ahende mbakondja falanga, kete nyayokoka nɛmiyana lam’asanyu lo mɛnyanyaka hwe ekondjelo kanyu ndo adepasɛ wa weke wasalanyu. Naka wɛ mbishɛ olonganyi ayɛ akambo asɔ, kete wɛ mbeyaka mbotshutshuya diaha nde ndjaɛkɛ le yɛ ndo dui sɔ kokaka mbela ekakatanu lo diwala dianyu. Hatongaka ohomba dia wɛ mumbola olonganyi ayɛ la ntondo ka somba yangɔ ya tshitshɛ tshɛ. Koko naka nyu kɛtshanyaka la ntondo ka sala adepasɛ wa weke, kete nyayɛnya di’onto l’onto nɛmiyaka kanyi y’osekande.

HEMBA SALA NGANƐ: Nyokane lofulo l’akuta wakoka onto l’onto tondja aha la mumbola kanyi y’osekande lo ndjela ekondjelo kanyu. Tena tshɛ, mbolaka olonganyi ayɛ etena kalangayɛ tondja akuta woleki lofulo lakanyokana.

3. Nyofunde lofunda kɛnɛ kambonyokana. ‘Ekongelo ndo kamba olimu l’etete, atokondjiyɛka onto diangɔ efula.’ (Tukedi 21:5) Yoho mɔtshi ya nɔngɔsɔla nshi yayaye ndo mbewɔ dia shisha akuta oshishashisha ele lo kongɛ woho wahombanyu salaka adepasɛ. Nina, lambotshukama aya ɛnɔnyi etanu mbutaka ɔnɛ: “Mɛna lo dikatshi falanga yakondjanyu ndo adepasɛ wayonyosala kimanyiyaka dia mbewɔ ekakatanu.”

Nyosale ekongelo k’otondjelo w’akuta ka dimɛna. Darren, lambotshukana aya ɛnɔnyi 26 ndo lele l’ana ahende w’apami mbutaka ɔnɛ: “L’etatelo, takakambaka la avɛlɔpɛ wakatadjaka akuta wahombaso munanda. Takadjaka akuta wakatahombaka munanda lomingu tshɛ l’avɛlɔpɛ wotshikitanyi. Ɛnyɛlɔ, takadjaka akuta wendana la mbo ya ndɛ, tɔkɛnyɔ ndo ɔlɔngɔswɛlɔ kana wonyelo wa divo lo avɛlɔpɛ wotshikitanyi. Etena kakatamanaka falanga ya lo divɛlɔpɛ dimɔtshi, takasɔmbaka lo divɛlɔpɛ dikina, koko mbala tshɛ takasalaka la wolo dia kaloya falanga shɔ aha la tshimbatshimba.” Ekɔ ohomba efula dia kongɛ ndo nɛmiya lofulo la falanga yayonyotondja dia somba diangɔ diotshikitanyi.

HEMBA SALA NGANƐ: Nyofunde diangɔ diahaleke tshikitana eshinga. Nyokane lofulo la falanga lahombanyu mombaka. Oma lâsɔ, nyofunde diangɔ diatshikitana eshinga, ɛnyɛlɔ oko diangɔ dia ndɛ, pitilɔ kana diangɔ dikina. L’ɔkɔngɔ diko, nyofunde lofulo l’akuta layonyotondja l’edja ka ngɔndɔ mɔtshi ngana. Naka ekɔ ohomba, nyotshikitanya yoho yanyu ya lɔsɛnɔ diaha nyu ndjɔtɔ abasa.

4. Nyokane akɔna ayombaka falanga. “Antu ahendi ndeka untu otoi, ne dia vo watulungulaka difutu di’ololo uma l’ulimu awo.” (Undaki 4:9, 10) Lo nkumbo mɔtshi, omi mbomba falanga ndo lo nkumbo nkina, wadi. (Tukedi 31:10-28) Koko, atshukanyi efula sɔnaka dia vɔ akɔ ahende mɛmba ɔkɛndɛ ɔsɔ. Mario, lambotshukana aya ɛnɔnyi 21 mbutaka ɔnɛ: “Wadɛmi salaka adepasɛ wa totshitshɛ ndo dimi salaka adepasɛ wa weke wele oko futa luudu, futa elambo ndo awui akina wa weke. Sho mbewoyanaka adepasɛ wasalaso ndo kambaka kâmɛ.” Oyadi yoho yakɔna yakamba la nyu, kɛnɛ koleki dimɛna ele kamba kâmɛ.

HEMBA SALA NGANƐ: L’ɔkɔngɔ wa nyu kana yimba lo akoka ndo wɛɔdu wele l’onto l’onto, nyɔsɔnɛ onto layombaka falanga. Nyovusolake yɛdikɔ shɔ l’ɔkɔngɔ wa ngɔndɔ mɔtshi. Nyonge suke dia sala etshikitanu. Dia kokimanyiya dia wɛ mbɔsa olimu wasala olonganyi ayɛ la nɛmɔ, ɛnyɛlɔ oko somba diangɔ, wɛ kokaka mbɔsaka ɔkɛndɛ ɔsɔ tena dimɔtshi.

Kɛnɛ kahomba mɛnya asawo anyu wendana l’awui wa falanga

Asawo anyu wendana l’awui wa falanga hahombe mbidja ngandji kokananyu lo wâle. Leah, lambotshukama aya ɛnɔnyi etanu akɛnyi mɛtɛ ka dikambo sɔ. Nde mbutaka ɔnɛ: “Dimi l’omɛmi takeke woho wa sawolaka dimɛna awui wa falanga. Etombelo wele la dui sɔ ele, tekɔ lo kamba kâmɛ ndo ngandji kaso kekɔ lo tahame.”

Etena kasawola atshukanyi woho wakombolawɔ munanda falanga, vɔ kahanaka nsaki yawɔ, tokanyi tawɔ ndo keketshaka kɔhi yawɔ ya diwala. Etena kakɛtshanyawɔ la ntondo ka somba diangɔ dia weke, onto l’onto nɛnyaka kanyi ndo nsaki y’osekande. Etena katshikanɛwɔ dihole di’onto l’onto sala adepasɛ amɔtshi aha la mumbola osekande, vɔ mɛnyaka woho wɛkanɛwɔ otema. Awui asɔ kimanyiyaka dia vɔ monga la diwala dioludi la ngandji. Lam’ele dimama sɔ diekɔ mɛtɛ ohomba efula ndeka falanga, shi honga dimɛna mana l’ɔtɛ wa dikambo dia falanga?

[Nɔte ya l’ɛse ka dikatshi]

a Nkombo yakatshikitanyema.

b Bible mbutaka dia “omi keli ote a wadi,” omalɔkɔ nde mbele l’ɔkɛndɛ wa woho wahomba nkumbo kamba la falanga ndo nde ekɔ nto l’ɔkɛndɛ wa nsɛna la wadɛnde la ngandji ndo aha la mbosalɛ akambo lo yoho ya kɔlɔ.​—Efeso 5:23, 25.

YAMBOLA ƆNƐ . . .

▪ Etena kakɔna kakamasawola l’olonganyi ami dimɛna awui wendana la falanga mbala k’ekomelo?

▪ Kakɔna kakokami mbuta ndo sala dia mɛnya dia lekɔ la lowando l’ekimanyielo kasha olonganyi ami nkumbo kaso lo dikambo dia falanga?

[Osato wa lo lɛkɛ 29]

Kakɔna koleki ohomba le yɛ, falanga kana diwala diayɛ?

    Ekanda wa l’Ɔtɛtɛla (1983-2025)
    Tomba
    Ɔtɔ
    • Ɔtɛtɛla
    • Kahana l'onto
    • Nango
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ɛlɛmbɛ w'okambelo
    • Awui wa sheke
    • Paramètres de confidentialité
    • JW.ORG
    • Ɔtɔ
    Kahana l'onto