BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ wa Watchtower
Watchtower
BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ
Ɔtɛtɛla
  • BIBLE
  • EKANDA
  • NSANGANYA
  • w09 9/15 lk. 7-11
  • Totetemale monga la woho wa dionga diaki la Kristo

Ndooko vidɛo yele lo kɛnɛ kɔsɔnyiyɛ.

Otokimwe, munga kakongi etena kakayatelesharjɛki vidɛo.

  • Totetemale monga la woho wa dionga diaki la Kristo
  • Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—2009
  • Ɛtɛ w'awui wahɔnyi
  • Awui wa woho akɔ
  • Tokondja wetshelo oma lo memakana kaki la Kristo
  • Yeso akasalɛka anto akina akambo la lɔsɛngɔ
  • Tonge la lɔsɛngɔ l’andja ɔnɛ wa kɔlɔ
  • Ekambi waki Nzambi pombaka nanga lɔsɛngɔ
    Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—2004
  • Ɔlɔlɔ w’otema—Dionga diɛnama oma l’ɛtɛkɛta ndo l’etsha
    Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa (wekelo)—2018
  • Ngandji ka Kristo totshutshuyaka dia mboka anto ngandji
    Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—2009
  • Toyale la lɔsɛngɔ l’andja ɔnɛ wa lohetsho
    Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—2004
Enda awui akina
Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—2009
w09 9/15 lk. 7-11

Totetemale monga la woho wa dionga diaki la Kristo

‘Nyonge la woho wa dionga diaki la Kristo.’​—ROMO 15:5.

1. Lande na kahombaso nyanga dia mbokoya woho wa dionga diaki la Kristo?

YESO KRISTO akate ate: “Nyuyi le mi, nyu tshe watukambaka ndu weli la wetshu wa wulu, ku dimi layunyusha mumuya.” (Mat. 11:28, 29) Leeta la dimɛna la Yeso lɔsɔ mɛnyaka ngandji kele la nde. Yeso mbele ɛnyɛlɔ koleki tshɛ dimɛna ka ndjela. Kânga mbakinde Ɔnaki Nzambi lele la nkudu, Yeso aki la kɛtshi ndo akayadjaka lo dihole di’anto akina, djekoleko wanɛ waki lo dihombo.

2. Waonga akɔna waki la Yeso wayotɔsɛdingola?

2 Lo sawo nɛ ndo lo akina ahende wa wekelo wayela, tayɔsɛdingola woho wakokaso monga la woho wa dionga diaki la Yeso ndo woho wakokaso dilama ndo mbokoya “yimba ya Kristu” lo lɔsɛnɔ laso. (1 Kor. 2:16) Tayɔsɛdingola ntondotondo waonga atanu waki la Yeso, mbuta ate memakana kande, okitshakitsha ande, lɔsɛngɔ lande, okitanyiya waki la nde otsha le Nzambi, dihonga diande ndo ngandji k’efula kaki la nde.

Tokondja wetshelo oma lo memakana kaki la Kristo

3. a) Naa wetshelo ɔmɔtshi wendana l’okitshakitsha waketsha Yeso ambeki ande? b) Kakɔna kakasale Yeso etena kakalɛmbɛ ambeki ande?

3 Yeso, Ɔnaki Nzambi la kokele aketawɔ la lolango lande dia ndja la nkɛtɛ dia ndjokamba l’anto wele bu kokele ndo atshi wa pɛkato. Amɔtshi l’atei awɔ wakayôdiakaka. Koko, Yeso akatetemalaka nama ɔngɛnɔngɛnɔ ndo ndjakimɛ kande. (1 Pet. 2:21-23) ‘Mbika washo’ l’ɛnyɛlɔ kaki Yeso kokaka tokimanyiya dia sho nama ɔngɛnɔngɛnɔ ndo monga la ndjakimɛ etena katosalɛ anto akina kɔlɔ ndo kele wandja awɔ la shɛngiya le so. (Heb. 12:2) Yeso akalɔmbɛ ambeki ande dia ‘mɛmba lɔkɔhɔ lande’ ndo lo sala ngasɔ vɔ wakahombe kondja wetshelo oma le nde. (Mat. 11:29) Wetshelo akɔna wakawakoke kondja? Dui dimɔtshi ele, Yeso aki la memakana ndo la solo dia lotutsha otsha le ambeki ande kânga mbakawasalaka kɔlɔ. L’otsho wa la ntondo ka nyɔi kande, Yeso akâsole ekolo dia mbaetsha dia vɔ monga “la ndjakitshakitsha l’utema,” dui diakiwɔ kokoka mbohɛ pondjo. (Adia Joani 13:14-17.) L’ɔkɔngɔ diko, etena kaki Petero, Jakɔba ndo Joani ‘kosungukala,’ la kɛtshi tshɛ Yeso akeye dia vɔ wakalɛmbɛ. Nde akambola ɔnɛ: “Simona, we ambulala djo? We heyi nsena ushidi otoi? Nyosenaki, nyolombaki, nyutokoko l’ehimba. Mete, utema nangaka, keli dimba mbeli wodu.”​—Mako 14:32-38.

4, 5. Ngande wakoka ɛnyɛlɔ kaki Yeso tokimanyiya dia sho nsɛna lo yoho ya dimɛna l’anto watosalɛ kɔlɔ?

4 Ngande wasalaso naka osekaso Okristo ekɔ la yimba ya shɛmanedi, momalaka esadi kana bu suke dia mbetawɔ alako w’oma le dikumanyi kana w’oma le ‘ɔhɔmbɔ wa kɔlamelo ndo wa kɛsɔ’? (Mat. 24:45-47) Kânga mbakokaso mbetawɔ esadi eto ndo dimanyiya anto wa l’andja waki Satana, mongaka tshondo y’okakatanu dia monga la waonga akɔ wâmɛ asɔ otsha le asekaso ambetawudi watosalɛ kɔlɔ. Naka wandja w’anto akina tomadjaka esadi eto, kete sho pombaka ndjambola ɔnɛ: ‘Ngande wakokami kɛnɛmɔla “yimba ya Kristu” lo yoho yoleki dimɛna?’ Tohɔke dia Yeso komomalɛ ambeki ande, kânga mbakiwɔ wɔdu lo nyuma lo tena dimɔtshi.

5 Tɔshi ɛnyɛlɔ k’ɔpɔstɔlɔ Petero. Etena kakelɛ Yeso Petero dia nde mimɔ lo wato ndo kɛndakɛnda l’ashi dia ndja oya le Nde, Petero akasale dikambo sɔ lo tshanda mɔtshi. Oma lâsɔ, Petero akayenda asuku w’ashi ndo akayotatɛ ninda. Onde Yeso akoke kɛlɛ ko mbotɛ ɔnɛ: “Kengo mɛtɛ mbakokayɛ nongola! Wɛ ambokondja wetshelo wa dimɛna”? Ndooko! Bible mbutaka ɔnɛ: “Kem’edja, Jesu akasimbula lunya, akûkimela. Ndi akawumbula ati: We kanga mbetawo ka tshitshe, okoko wana wakananaye?” (Mat. 14:28-31) Naka tambɛna di’oko ɔnangɛso ɔmɔtshi bu la mbetawɔ ka wolo, shi sho kokaka sembola lonya lo yoho ya didjidji dia mbokimanyiya dia nde nyomonga la mbetawɔ ka wolo? Wetshelo wa memakana ɔsɔ mbakalange Yeso mbisha Petero oma lo kɛnɛ kakandosalɛ.

6. Kakɔna kaketsha Yeso apɔstɔlɔ ande lo kɛnɛ kendana la nyanga lokumu?

6 Ndo Petero mbaki lo owanu waha pe wakatawanaka apɔstɔlɔ wendana la mbeya ɔnɛ lakaleke woke l’atei awɔ. Jakɔba nde la Joani wakalɔmbɛ dia mbidjasɛ ɔnɛ lo lonya la wadi laki Yeso ndo okina lo lonya lande l’omi lo Diolelo diande. Etena kakeye Petero nde l’apɔstɔlɔ akina dui sɔ, vɔ wakomala. Yeso akeyaka dia vɔ wakokoya yimba ya shɛmanedi yaki l’anto wa l’ahole wakawole. Nde akawaelɛ ndo akawatɛ ate: “Embuledi w’asi wedja watuwâhamelaka. Antu awo a waki watuwaulelaka. Keli l’atei anyu tayalaki osoku. One lalanga ndjala wuki l’atei anyu, dieli la ndi dia ndjala ukambi anyu. One lalanga ndjala la ntundu kanyu, dieli la ndi dia ndjala fumbi kanyu.” Oma lâsɔ, Yeso akakambe l’ɛnyɛlɔ kande ndamɛ lo mbatɛ ɔnɛ: “Ndu On’a untu, kundja dia antu mbukambela ulimu, keli akayi dia mbakambela ulimu, la dia mbakimwela lumu landi uku etshungwelu ka antu efula.”​—Mat. 20:20-28.

7. Ngande wakoka onto tshɛ la l’atei aso mbisha lonya dia kâmɛ monga l’etshumanelo?

7 Kana yimba l’okitshakitsha waki Yeso kokaka tokimanyiya dia sho ‘ndjaɔsa dia tekɔ l’ɛse’ k’anangɛso l’akadiyɛso. (Luka 9:46-48) Dui sɔ kimanyiyaka dia kâmɛ monga l’etshumanelo. L’ɛnyɛlɔ ka papa ka nkumbo ka woke, Jehowa nangaka di’anande “mbidjase kâme.” (Osam. 133:1) Yeso akalɔmbɛ She lo dikambo di’Akristo wa mɛtɛ tshɛ ɔnɛ: “Wa la kete weyi vati: We kakantumi, kakâlangi uku akayanangi.” (Joa. 17:23) Omalɔkɔ, kâmɛ kaso kimanyiyaka di’anto teya dia tekɔ ambeki waki Kristo. Dia kâmɛ kɛsɔ monga, sho pombaka mbɔsa wandja w’anto akina oko wakasale Kristo. Yeso akadimanyiyanaka ndo aketsha ambeki ande dia vɔ wayodimanyiyama paka naka vɔ dimanyiyanaka.​—Adia Mateu 6:14, 15.

8. Wetshelo akɔna wakokaso kondja oma l’ɛnyɛlɔ k’anto wambokambɛ Nzambi edja?

8 Sho kokaka nto kondja wetshelo lo mbokoya mbetawɔ ka wanɛ wambokoya Kristo l’edja k’ɛnɔnyi efula. L’ɛnyɛlɔ kaki Yeso, ekambi waki Nzambi ɛsɔ mɛnyaka mbala tshɛ dia vɔ dimanyiyaka anto akina kɔlɔ yawɔ. Vɔ wakeke dia mbokoya kɛtshi kaki la Kristo tokimanyiyaka dia “memba wutshu a wane weli weodu” ndo dui sɔ kimanyiyaka dia kâmɛ monga. Ndo nto, dui sɔ keketshaka etshumanelo k’otondo dia tɔ monga la woho wa dionga diaki la Kristo. Vɔ nangaka di’anangɛwɔ monga la woho wa dionga diakakombolaka ɔpɔstɔlɔ Paulo di’Akristo wa la Rɔma monga la diɔ. Nde akate ate: “[Nzambi k]’etetemalu ndu [k]a ekikitshelu anyukimanyia dia nyu mbukana lu utema otoi lu yediko ya Kristu Jesu, dia nyu tshe ntumbula [Nzambi], Shi Khumesu Jesu Kristu, l’utema otoi.” (Romo 15:1, 5, 6) Eelo, kâmɛ kaso k’Akristo tombolaka Jehowa.

9. Lande na keso l’ohomba wa nyuma k’ekila dia sho mbokoya ɛnyɛlɔ kaki Yeso?

9 Yeso akɛdika monga la “ndjakitshakitsha l’utema” la memakana kele dionga dimɔtshi dia l’olowa wa nyuma k’ekila kaki Nzambi. Ɔnkɔnɛ, tekɔ l’ohomba w’ekimanyielo ka nyuma k’ekila dia sho mbeka ndo mbokoya ɛnyɛlɔ kaki Yeso. Sho pombaka nɔmba Nzambi dia nde tosha nyuma kande k’ekila ndo sala la wolo dia kɛnɛmɔla waonga wa nyuma kakɔ wele oko ‘ngandji, ɔngɛnɔngɛnɔ, wɔladi, solo dia lotutsha, kɛtshi, ɔlɔlɔ, mbetawɔ, memakana, ndjakimɛ.’ (Ngal. 5:22, 23) Lo ndjela ɛnyɛlɔ k’okitshakitsha ndo ka memakana kakatotshikɛ Yeso, tayɔngɛnyangɛnya Jehowa Shɛso kele l’olongo.

Yeso akasalɛka anto akina akambo la lɔsɛngɔ

10. Ngande wakɛnya Yeso lɔsɛngɔ?

10 Lɔsɛngɔ ekɔ dionga dimɔtshi dia l’olowa wa nyuma. Tena tshɛ, Yeso aki la lɔsɛngɔ otsha le anto. Wanɛ tshɛ wakayangaka Yeso l’otema ɔtɔi, wakɛnaka dia nde “akâlongola la lɔsɛngɔ tshɛ.” (Luka 9:11, NW) Wetshelo akɔna wakokaso kondja oma lo lɔsɛngɔ laki la Yeso? Onto lele la lɔsɛngɔ ekɔ onto l’ɔlɔlɔ ndo lokana kɛtshi. Ngasɔ mbaki ndo Yeso. Nde akoke anto kɛtshi “ne dia vo wakahenyahenyama, ndu kundjala la ekimanyelu, uku ekoko waha la ulami.”​—Mat. 9:35, 36.

11, 12. a) Sha ɛnyɛlɔ kɛmɔtshi kɛnya kɛtshi kaki la Yeso. b) Wetshelo akɔna wakokaso kondja oma l’ɛnyɛlɔ kɛsɔ?

11 Yeso komboka tsho anto kɛtshi l’onyɔ, koko nde akasalaka ndo kɛnɛ tshɛ kakandakokaka sala dia mbakimanyiya. Tɔshi ɛnyɛlɔ kɛmɔtshi. L’edja k’ɛnɔnyi 12, womoto ɔmɔtshi akadiɛnɛka la hemɔ k’ɔkɛlɛlɔ wa dikila. Nde akeyaka dia lo ndjela Ɛlɛmbɛ wa Mɔsɛ, hemɔ kɛsɔ kakawetɛka nde la onto tshɛ lakasakanaka la nde mindo ndo nde kokokaka ndjasha l’awui w’ɔtɛmwɛlɔ. (Lew. 15:25-27) Koko, kɛnɛ kakandoke lo dikambo dia Yeso ndo dionga diaki la Yeso akoshikikɛ dia nde aki la wolo ndo la nsaki ka mbɔkɔnɔya. Nde akate l’otema ande ate: “Naka layunanda kuyanga ahondo andi atu, dimi layokono.” La dihonga tshɛ, nde akasale dikambo sɔ ndo mbala kakɔ ɔtɔi nde akayaoke dia ambɔkɔnɔ.

12 Yeso akoke di’onto ɔmɔtshi akawonanda ndo akashishima dia mɛna onto akɔ. Ondo womoto ɔsɔ aki la wɔma w’efula nɛ dia nde akasekola Ɛlɛmbɛ wa Mɔsɛ, ɔnkɔnɛ nde akakɔ ndo akadidima l’ekolo waki Yeso ndo akawotɛ dia nde mbakokime. Onde Yeso akahangwɛ womoto laki la pâ ɔsɔ? Kema! Koko, nde akawotɛ la ngandji tshɛ ɔnɛ: “On’ami, mbetawo kaye kambukokonoya; utshu la ki.” (Mako 5:25-34) Nde akakeketshama mɛtɛ lo mboka ɛtɛkɛta w’amɛna ɛsɔ!

13. a) Ngande wakatshikitana dionga diaki la Yeso la nɛ diaki la Afarisɛ? b) Dionga diakɔna diaki la Yeso otsha le ana w’akɛnda?

13 Otshikitanyi l’Afarisɛ waki etema wolo, Kristo kokamba la lowandji lande dia mbahɛ anto akina wetsho. (Mat. 23:4) Koko, la ngandji ndo la solo dia lotutsha nde aketshaka anto akina mboka yaki Jehowa. Yeso aki ɔngɛnyi wa ngandji ndo wa mɛtɛ le ambeki ande. (Tuk. 17:17; Joa. 15:11-15) Kânga ana w’akɛnda wakayaokaka dimɛna lale Yeso ndo nde lawɔ akângɛnangɛnaka. Nde kɔmbɔsa dia lam’ele nde aki la wesanu efula, takandakoke tshika kɛnɛ kakandasalaka dia mbetsha wenya kâmɛ l’ana w’akɛnda. Lo diaaso dimɔtshi, ambeki ande wakayaɔshi dia wekɔ anto w’ohomba efula l’ɛnyɛlɔ k’ewandji w’ɛtɛmwɛlɔ wakâdinge ndo wakayange dia shimba anto dia vɔ ndja l’anawɔ le Yeso dia nde mbananda. Yeso kɔngɛnangɛna dui sɔ. Nde akawatɛ ate: “Nyete tokendakenda wayi le mi, tanyâsikeki, ne dia diulelu dia [Nzambi] dieli dia antu uku vo.” Oma lâsɔ, lo kamba l’ana w’akɛnda dia nde mbasha wetshelo w’ohomba efula, nde akate ate: “Mete kanyutelami nti: Untu tshe lahalungula diulelu dia [Nzambi] uku kiendakenda, mete ndi hoto loko.”​—Mako 10:13-15.

14. Ɛlɔlɔ akɔna wakondja ana wele anto ndjashaka le wɔ la ngandji tshɛ?

14 Ohokanyiya yema woho wakakoke ana amɔtshi ndjoyaoka ɛnɔnyi efula l’ɔkɔngɔ etena kakawayola ndo kakawayohɔka dia Yeso Kristo ‘akawaɛmbɛ ndo akawatshɔkɔla!’ (Mako 10:16) Ndo ana wa nshi nyɛ wele dikumanyi ndo anto akina ndjashaka le wɔ la ngandji tshɛ mbayoyohɔka dui sɔ l’ɔkɔngɔ. Kɛnɛ koleki ohomba ele, oma ko tɔkɛndakɛnda tawɔ, ana wayakiyanyawɔ la ngandji dikambo diawɔ l’etshumanelo mbekaka dia nyuma kaki Jehowa kekɔ le ekambi ande.

Tonge la lɔsɛngɔ l’andja ɔnɛ wa kɔlɔ

15. Lande na kahatahombe mamba lo woho wele anto efula bu la lɔsɛngɔ?

15 Ɛlɔ kɛnɛ, efula k’anto mbɔsaka dia vɔ bu l’etena ka monga la lɔsɛngɔ otsha le anto akina. Lushi la lushi la kalasa, l’olimu, lo wɛngɔ ndo l’esambishelo, ekambi waki Jehowa pomanaka l’anto wâsalɛ akambo wa kɔlɔ. Waonga wa kɔlɔ mbeyaka tonyangiya, koko hawohombe tambiya. Jehowa akasambiya Paulo dia nde tatewodi dia lɔsɛnɔ la lo “nshi y’ekumelu” ya pâ nyɛ layohomanya Akristo l’anto ‘wayalanga ndo wele kema la ngandji ka mɛtɛ.’​—2 Tim. 3:1-3.

16. Ngande wakokaso mbisha lonya dia woho wa lɔsɛngɔ laki la Kristo monga l’etshumanelo?

16 Lo wedi okina, woho wasalanɛ ase etshumanelo k’Akristo wa mɛtɛ akambo tshikitana la woho wasalanɛ ase andja ɔnɛ. Lo mbokoya Yeso, ɔmɔmɔ la l’atei aso kokaka mbisha lonya dia etshumanelo monga dihole dia dimɛna. Ngande wakokaso sala dui sɔ? Ntondotondo, anto efula wa l’etshumanelo wekɔ l’ohomba wa ekimanyielo ndo ekeketshelo kaso nɛ dia wekɔ la hemɔ kana l’ekakatanu ekina. Lo ‘nshi nyɛ y’ekomelo’ ekakatanu ɛsɔ mbeyaka tomba, koko vɔ kema eyoyo. Lo nshi yakafundamaka Bible, Akristo wakahomanaka l’ekakatanu wa woho akɔ wâmɛ. Ɔnkɔnɛ, ekimanyielo kaso kekɔ ohomba efula woho waki ekimanyielo ohomba efula le Akristo wa l’etena kɛsɔ. Ɛnyɛlɔ, Paulo akakeketsha Akristo ɔnɛ: “Nyukikitsha akanga w’etema a weodu, nyusukeli wane weli weodu, nyuyali la memakana le antu tshe.” (1 Tes. 5:14) Kɛsɔ nɔmbaka dia monga la woho wa lɔsɛngɔ laki la Kristo.

17, 18. Naa toho tɔmɔtshi takokaso mbokoya woho wa lɔsɛngɔ laki la Yeso?

17 Oko weso Akristo, tekɔ l’ɔkɛndɛ ‘wa nongolaka anangɛso l’akadiyɛso la lɔsɛngɔ,’ mbasalɛka akambo oko Yeso ndo ndjakiyanyaka l’otema ɔtɔi lo dikambo dia wanɛ wokoteyaka edjedja ndo eyoyo. (3 Joa. 5-8) Oko wakɔshi Yeso yɛdikɔ ya mboka anto akina kɛtshi, mbahombaso sho lawɔ mongaka nshi tshɛ kiɔkɔ y’ekeketshelo le anto akina.​—Is. 32:2; Mat. 11:28-30.

18 Sho tshɛ kokaka monga la lɔsɛngɔ lo sala dui dimɔtshi diɛnya anto akina dia sho ndjakiyanyaka dikambo di’ekakatanu awɔ. Toyangake waaso wa sala dui sɔ. Paulo akate nto ɔnɛ: ‘Lo dikambo dia ngandji k’onto l’ɔnango, nyonge la lolango l’efula lam’asanyu. Lo kɛnɛ kendana la nɛmiyana, nyosha ɛnyɛlɔ.’ (Romo 12:10) Kɛsɔ nembetshiyaka ndjela ɛnyɛlɔ kaki Kristo, salɛka anto akina akambo la ngandji ndo la lɔsɛngɔ ndo mbaoka “ngandji kaha la lukesu.” (2 Kor. 6:6) Paulo akatɛkɛta dia woho wa ngandji kaki la Kristo kɛsɔ ɔnɛ: “Ngandji keli kanga memakana la ketshi. Ngandji kaha la kandjema, hayaseme, hayambiya.” (1 Kor. 13:4) Lo dihole dia mombɛ anangɛso l’akadiyɛso tokumbɛkumbɛ, nyɛsɔ tokitanyiya dako nɛ: “Nyukani ketshi, nyuyali la memakana, nyudimanyanyiani uku akanyudimanyiya [Nzambi] dikambu dia Kristu.”​—Ef. 4:32.

19. Ɛlɔlɔ akɔna waya oma lo monga la woho wa lɔsɛngɔ laki la Kristo?

19 Woho wasalaso la wolo dia monga la woho wa lɔsɛngɔ laki la Kristo tena tshɛ ndo l’awui tshɛ telaka ɛlɔlɔ efula. Nyuma kaki Jehowa kayokamba dimɛna l’etshumanelo ndo kayɔtɔsha olowa atɔ. Ndo nto, etena kayelaso ɛnyɛlɔ kakatotshikɛ Yeso ndo kakimanyiyaso anto akina dia sala woho akɔ wâmɛ, woho watɛmɔlaso Nzambi kâmɛ ndo l’ɔngɛnɔngɛnɔ ayɔngɛnyangɛnya Nzambi. Ɔnkɔnɛ, nyɛsɔ totetemale sala la wolo dia kɛnɛmɔla woho wa memakana ndo wa lɔsɛngɔ laki la Yeso lo woho wasalɛso anto akina akambo.

Onde wɛ kokaka nembetshiya?

• Ngande wakɛnya Yeso dia nde aki la “memakana ndu ndjakitshakitsha l’utema”?

• Ngande wakɛnya Yeso lɔsɛngɔ?

• Naa toho tɔmɔtshi tɛnyaso woho wa memakana ndo wa lɔsɛngɔ laki la Kristo l’andja ɔnɛ wa kɔlɔ?

[Osato wa lo lɛkɛ 8]

Etena kakitakita mbetawɔ k’ɔnangɛso ɔmɔtshi l’ɛnyɛlɔ kaki Petero, onde tayowokimanyiya?

[Osato wa lo lɛkɛ 10]

Ngande wakokayɛ mbisha lonya di’etshumanelo monga dihole diasalanɛwɔ awui la lɔsɛngɔ?

    Ekanda wa l’Ɔtɛtɛla (1983-2025)
    Tomba
    Ɔtɔ
    • Ɔtɛtɛla
    • Kahana l'onto
    • Nango
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ɛlɛmbɛ w'okambelo
    • Awui wa sheke
    • Paramètres de confidentialité
    • JW.ORG
    • Ɔtɔ
    Kahana l'onto