Ngandji ka Kristo totshutshuyaka dia mboka anto ngandji
‘Yeso akalange wakinde waki la nkɛtɛ polo l’ekomelo.’—JOA. 13:1.
1, 2. a) Lo yoho yakɔna yele ngandji ka Yeso diambo? b) Toho takɔna ta ngandji tayotɔsɛdingola lo sawo nɛ?
YESO akatotshikɛ ɛnyɛlɔ koleki tshɛ dimɛna ka ngandji. Awui tshɛ wendana la nde, mbuta ate waonga ande, woho wakandatɛkɛtaka, wetshelo ande ndo nyɔi kande k’olambo mɛnyaka ngandji kande. L’ekomelo ka lɔsɛnɔ lande lanɛ la nkɛtɛ, Yeso akoke anto wakahomana la nde ngandji, djekoleko ambeki ande.
2 Ɛnyɛlɔ ka diambo ka ngandji kakatshike Yeso ekɔ tɔndɔ dia lâdiko diahomba ambeki ande sukɛ. Ɛnyɛlɔ kɛsɔ totshutshuyaka nto dia sho monga la woho wa ngandji kɛsɔ otsha le anangɛso l’akadiyɛso wa lo nyuma ndo otsha le anto akina. Lo sawo nɛ, tayɔsɛdingola wetshelo wakoka dikumanyi dia l’etshumanelo kondja oma l’ɛnyɛlɔ kaki Yeso lo woho wahombawɔ salɛ wanɛ wasala munga, mbidja ndo munga ya weke akambo la ngandji. Tayɔsɛdingola nto woho watshutshuya ngandji ka Kristo Akristo dia vɔ kimanyiyanaka lo tena dia pâ, etena kasalema mpokoso ndo kele anto la hemɔ.
3. Kânga mbakasale Petero munga ya weke, ngande wakawɔshi Yeso?
3 L’otsho wa la ntondo ka nyɔi ka Yeso, ɔpɔstɔlɔ Petero akawanguna mbala shato. (Mako 14:66-72) Koko, oko wakawotɛ Yeso, l’etena kakakawola Petero, Nde akodimanyiya. Yeso akasha Petero ɛkɛndɛ wa weke efula. (Luka 22:32; Etsha 2:14; 8:14-17; 10:44, 45) Wetshelo akɔna wakondjaso oma lo dionga diaki la Yeso otsha le wanɛ wakasale munga ya weke?
Tonge la woho wa dionga diaki la Yeso otsha le atshi wa pɛkato
4. Dui diakɔna dia lânde dialɔmba dia kɛnɛmɔla woho wa dionga diaki la Kristo?
4 Nsɛna l’onto lasala pɛkato ya weke oyadi lo nkumbo kana l’etshumanelo ekɔ dui dimɔtshi dia wolo sala diele l’atei w’awui walɔmba dia monga la woho wa dionga diaki la Kristo. Lonyangu ko, oko wayanga dikongɛ di’akambo nɛ diaki Satana koma lo kondoko yadiɔ, andja ɔnɛ wekɔ lo taleke ndana. Waonga wa kɔlɔ w’ase andja ɔnɛ kokaka sɛngiya akɛnda kana epalanga dia vɔ tshikitanya yɛdikɔ yakawɔshi ya salaka kɛnɛ kele ɔlɔlɔ. Lo ntambe ka ntondo, anto amɔtshi wakatshanyema oma l’etshumanelo k’Akristo ndo akina wakalongola lohango. Ngasɔ mbasalemadiɔ ndo ɛlɔ kɛnɛ. (1 Kor. 5:11-13; 1 Tim. 5:20) Koko, naka dikumanyi diakandola weho w’akambo asɔ kakɛnɛmɔla woho wa ngandji kaki la Kristo, kete dui sɔ kokaka monga la shɛngiya ya dimɛna efula le otshi wa pɛkato.
5. Ngande wahomba dikumanyi mbokoya dionga diaki la Kristo otsha le atshi wa kɔlɔ?
5 L’ɛnyɛlɔ kaki Yeso, dikumanyi pombaka sukɛka tena tshɛ atɔndɔ wosembwe waki Jehowa. Lo sala ngasɔ, vɔ kɛnɛmɔlaka memakana, lɔsɛngɔ ndo ngandji kaki Jehowa. Naka onto amboyatshumoya mɛtɛ, ‘otema wambatɛ’ ndo ‘yimba ya lonyangu’ yele la nde ayokimanyiya dikumanyi dia vɔ ‘tshikitanya dionga di’onto ɔsɔ la memakana.’ (Osam. 34:18; Ngal. 6:1) Ko kayotota dikambo di’onto lele ɔtɛ wolo ndo lahalange ndjatshumoya?
6. Kakɔna kahahombe dikumanyi salɛ atshi wa kɔlɔ, ndo lande na?
6 Etena katona otshi wa pɛkato alako w’oma l’Afundelo kana kayangande dia mɛndja anto akina onongo wa pɛkato kande, dikumanyi ndo anto akina mbeyaka momala. Oko weyawɔ kɔlɔ kakashile onto ɔsɔ sala, vɔ mbeyaka tshutshuyama dia kandola dikambo sɔ lo ndjela nsaki yawɔ. Koko, kɛlɛ kekɔ kɔlɔ ndo tɔ hɛnya di’onto ekɔ la “yimba ya Kristu.” (1 Kor. 2:16; adia Jakoba 1:19, 20.) Yeso akewola anto amɔtshi wa lo nshi yande l’ɛtɛkɛta wokɛma hwe, koko nde kombatondjɛ ɛtɛkɛta wa kɔlɔ dia mbanyangiya. (1 Pet. 2:23) Oma l’ɛtɛkɛta ndo l’etsha ande, nde akasha atshi wa kɔlɔ diaaso dia vɔ ndjatshumoya ndo nyomohomɔ lokolo l’ɔlɔ le Jehowa. Lo mɛtɛ, ɔkɔkɔ ɔmɔtshi wakaye Yeso la nkɛtɛ ele dia “ndjushimbela antu wa kolo.”—1 Tim. 1:15.
7, 8. Kakɔna kahomba nɔmbɔla dikumanyi etena kalomboshawɔ onto l’etshumanelo?
7 Shɛngiya yakɔna yahomba monga la ɛnyɛlɔ kaki Yeso lo woho wahombaso mbɔsa wanɛ wahomba nongola lohango l’etshumanelo? Tohɔ dia yɛdikɔ ya l’Afundelo yendana l’awui wa kilombo l’etshumanelo kokɛka lemba l’ɛkɔkɔ ndo mbeyaka tshutshuya otshi wa kɔlɔ dia nde ndjatshumoya. (2 Kor. 2:6-8) Ekɔ dui dia pâ efula dia mɛna di’anto amɔtshi hawoyatshumoya ndo mbitshanyemaka oma l’etshumanelo, koko dui diatokeketsha ele, efula kawɔ ndjokalolɛka Jehowa ndo etshumanelo kande. Etena kakɛnɛmɔla dikumanyi woho wa dionga diaki la Kristo, vɔ kimanyiyaka onto dia nde kana yimba lo dionga diande, ndjatshumoya ko l’ekomelo nde ndjokaloyama. L’ɔkɔngɔ, efula k’anto wakatshanyema asɔ mbeyaka mbohɛ alako tshɛ w’oma l’Afundelo wakawasha dikumanyi, koko vɔ mbeyaka tetemala mbohɔ woho wakâsalɛ dikumanyi akambo la kɛnɛmɔ ndo la ngandji.
8 Ɔnkɔnɛ, dikumanyi pombaka monga ‘l’olowa wa nyuma,’ djekoleko woho wa ngandji kaki la Kristo oyadi kânga otshi wa kɔlɔ hetawɔ alako w’oma l’Afundelo. (Ngal. 5:22, 23) Vɔ hawohombe pondjo sasɛ dia mbitshanya otshi wa kɔlɔ oma l’etshumanelo. Vɔ pombaka mɛnya dia vɔ kombolaka di’otshi wa kɔlɔ kalolɛ Jehowa. Omalɔkɔ, etena kayoyatshumoyaka otshi wa kɔlɔ oko wasala efula kawɔ, nde mbeyaka monga la lowando l’efula le Jehowa ndo le ‘apami wele oko weshasha’ wakokimanyiya dia nde kalola l’etshumanelo.—Ef. 4:8, 11, 12.
Tɔkɛnɛmɔlɛ woho wa ngandji kaki la Kristo lo nshi nyɛ y’ekomelo
9. Sha ɛnyɛlɔ kɛmɔtshi kɛnya ngandji kakokaka Yeso ambeki ande.
9 Luka akatɛkɛta dia diaaso dimɔtshi diakɛnya Yeso ngandji l’etsha. Oko wakandeyaka dia l’edjedja ka wonya asɔlayi w’ase Rɔma wakahombe ninga osomba wa Jerusalɛma ndo l’etena kɛsɔ anto takawakoke ndawɔ, la ngandji tshɛ, Yeso akalake ambeki ande ɔnɛ: “Lam’ayunyena elui w’alimbi wambudinga Jerusalema, kanyeyi nyati: Elanyelu kayo kaya suki.” Kakɔna kakawahombe sala? Yeso akawasha alako w’eshika ndo wokɛma hwe la ntondo lo mbatɛ ɔnɛ: “Lushi lako, wane wele la Judiya, kawulawo l’ekungu; wane weli l’atei a ngelu, kawumo; wane weli l’esui tawuyakaki loko. Ne dia nshi sho yeko nshi ya nsomboya, dia akambu tshe wufundami nshindiyama.” (Luka 21:20-22) L’ɔkɔngɔ w’ase Rɔma ninga Jerusalɛma l’ɔnɔnyi 66 T.D., anto waki l’okitanyiya wakayele alako asɔ.
10, 11. Ngande wakoka ɔsɛdingwelo wa woho wakalawɔ Akristo wa ntondo oma la Jerusalɛma tokimanyiya dia sho ndjalɔngɔsɔla dikambo dia “fono ka wulu”?
10 Etena kakawalawɔ oma la Jerusalɛma, Akristo wakahombe mbokana woho wa ngandji kakawaoke Kristo. Vɔ wakahombe mɛtɛ kahana l’asekawɔ kɛnɛ tshɛ kaki la wɔ. Koko, prɔfɛsiya kaki Yeso komendanaka tsho l’osomba w’edjedja ɔsɔ. Nde akate ate: “Fono ka wulu kayuya, wuhu wahatayala uma k’etatelu k’andja edja ndu kakiane, ndu wuhu wahayalaki pundju.” (Mat. 24:17, 18, 21) La ntondo ndo l’etena kayoya “fono ka wulu,” sho lawɔ tayohomana l’ekakatanu ndo l’ehemba. Monga la woho wa dionga diaki la Kristo ayotokimanyiya dia sho tondoya awui asɔ.
11 L’etena kɛsɔ, tayonga l’ohomba wa ndjela ɛnyɛlɔ kaki Yeso, mbuta ate monga la ngandji ka ndjahombia. Lo yoho yɔtɔnɛ la kanyi shɔ, Paulo akalake ɔnɛ: “Untu l’untu l’atei asu angenyangenya unyandi lu akambu weli ololo, weya mbûdia. Ne dia Kristu kundjangenyangenya ndame. . . . [Nzambi k]’etetemalu ndu [k]a ekikitshelu anyukimanyia dia nyu mbukana lu utema otoi lu yediko ya Kristu Jesu.”—Romo 15:2, 3, 5.
12. Woho akɔna wa ngandji wahombaso monga la tɔ kakianɛ, ndo lande na?
12 Petero lakokama nde lawɔ ngandji oma le Yeso akalake Akristo dia vɔ mbokana “ngandji [ka] mete” ndo dia vɔ monga ‘l’okitanyiya l’akambo wa mɛtɛ.’ Vɔ pombaka ‘mbokana ngandji k’oma k’ɛse otema.’ (1 Pet. 1:22) Ɛlɔ kɛnɛ, hatohombe tsho monga la woho wa waonga waki la Kristo. Tɔsɛngiya tahomana l’ekambi waki Nzambi tshɛ tekɔ lo taleke fula. Ndoko onto lahomba ndjaɛkɛ lo dikongɛ nɛ di’omusu oko wadiɛnya dimɛna efukutanu wa nshi nyɛ wendana l’awui w’ekondjelo. (Adia 1 Joani 2:15-17.) Koko, lam’ataleke sukana ekomelo ka dikongɛ nɛ di’akambo, mbahombaso ndeka ndjasukanya la Jehowa ndo monga la diɔtɔnganelo dia dimɛna lam’asaso l’asekaso wa l’etshumanelo. Paulo akate ɔnɛ: ‘Lo dikambo dia ngandji k’onto l’ɔnango, nyonge la lolango l’efula lam’asanyu. Lo kɛnɛ kendana la nɛmiyana, nyosha ɛnyɛlɔ.’ (Romo 12:10) Ndo Petero akatɛtɛ dia dikambo sɔ lo mbuta ate: “Ladiku dia akambu tshe, nyutamanya mbukana ngandji, ne dia ngandji atukumbaka akambu wa kolo efula.”—1 Pet. 4:8.
13-15. Ngande wakɛnya anangɛso l’akadiyɛso amɔtshi woho wa ngandji kaki la Kristo l’ɔkɔngɔ wa mpokoso kɛmɔtshi?
13 L’andja w’otondo, Ɛmɛnyi wa Jehowa mbeyamaka oma lo welo wadjawɔ dia monga la woho wa ngandji kaki la Kristo. Tɔshi ɛnyɛlɔ k’Ɛmɛnyi wa Jehowa waketawɔ ndjakimɔ la lolango dia tokimanyiya asekawɔ l’ɔkɔngɔ wa mpɛpɛ ya wolo ndo mvula ngembe kakalanya ɛtshi ka nkɛtɛ ka lo sidɛ ka wodja wa États-Unis lo 2005. Oma l’ɛnyɛlɔ kaki Yeso ka ngandji, anto ndekana 20000 wakayakimɔ la lolango ndo efula ka l’atei awɔ wakatshike mvudu ndo elimu awɔ w’amɛna dia tokimanyiya anangɛwɔ l’akadiyɛwɔ wakadiɛnɛ la mpokoso.
14 Lo ɛtshi kɛmɔtshi ka nkɛtɛ, asuku wakakome polo lo kilɔmɛtɛlɛ 80 ndo waki l’otale wa mɛtɛlɛ 10 otsha l’olongo. Etena kakome ashi, kasato ɔtɔi ka mvudu ya l’osomba ɔsɔ yakalana vwa. Ɛmɛnyi wa Jehowa wakayakimɔ la lolango wakaye oma lo wedja efula ndo amɔtshi l’atei awɔ waki la diewo, wakaye la dihomɔ ndo diangɔ tshɛ diaki la wɔ ohomba dia ndjokimanyiya. Akadiyɛso ahende wele ana w’otema ɔtɔi waki vɔ akɔ ahende wadi waki edo wakalɔngɛ diangɔ diawɔ lo tshukatuka ya tshitshɛ ndo wakande lɔkɛndɔ la kilɔmɛtɛlɛ 3000 dia tokimanyiya. Kadiyɛso kakaleke dikɛnda akatshikala l’ɛtshi ka nkɛtɛ kɛsɔ ndo ekɔ lo tetemala kimanyiya kɔmite k’okimanyielo ndo ekɔ lo kamba oko ombatshi mboka wa pondjo.
15 Ɛmɛnyi wa Jehowa ndo anto akina wakaye oma l’ahole akina dia ndjosha ekimanyielo wakake kana wakalɔngɔsɔla mvudu ndekana 5600. Ngande wakayaoke Ɛmɛnyi wa Jehowa wa lo ngelo kɛsɔ etena kakawakimanyiyama lo yoho yoludi la ngandji shɔ? Kadiyɛso kɛmɔtshi kele luudu lande lakalanyema akonɔ dia tokotodjasɛ lo tshombotombo. Anangɛso wakawokɛ yidudu ya dimɛna efula. Etena kakandemala la ntondo ka yidudu yande y’oyoyo shɔ, nde akakɛdia asɔi w’ɔngɛnɔngɛnɔ ndo akɛnya lowando laki la nde otsha le Jehowa ndo otsha le anangɛso asɔ. Ɛmɛnyi wa Jehowa efula wa lo ngelo kɛsɔ wakatokodjasɛ lo totombotombo l’edja k’ɔnɔnyi kana ndekana l’ɔkɔngɔ wa vɔ mbakɛ mvudu. Lande na? Dia vɔ tokotshikɛ anangɛso l’akadiyɛso asɔ wakaye dia ndjakimanyiya mvudu yawɔ dia vɔ tokodjasɛ. Ɔsɔ mɛtɛ ekɔ ɛnyɛlɔ ka dimɛna kɛnya woho wa dionga diaki la Kristo!
Tɔkɛnɛmɔlɛ woho wa dionga diaki la Kristo otsha le anto watata
16, 17. Lo toho takɔna takokaso kɛnɛmɔla woho wa dionga diaki la Kristo otsha le wanɛ watata?
16 Ondo efula ka l’atei aso tatahomanaka la mpokoso ya weke. Koko sho tshɛ tataka, oyadi shoamɛ kana ase nkumbo kaso. Dionga diaki la Yeso otsha le anto waki la hemɔ ekɔ ɛnyɛlɔ kahombaso ndjela. Ngandji kande kakotshutshuya dia nde mbaoka kɛtshi. Etena kakawela olui w’anto anto awɔ waki la hemɔ, “ndi akakonoya tshe waki la hemo.”—Mat. 8:16; 14:14.
17 Ɛlɔ kɛnɛ, Akristo waya bu la dikoka dia kɔnɔya anto lo dihindo, koko vɔ mongaka la woho wa kɛtshi kaki la Yeso otsha le anto watata. Ngande wɛnyawɔ dikambo sɔ? Yoho mɔtshi yahomba dikumanyi mɛnya dia vɔ wekɔ la woho wa dionga diaki la Kristo ele lo nɔngɔsɔla di’anto watata l’etshumanelo kimanyiyama ndo ndjashikikɛ dia vɔ mɛtɛ wekɔ lo kimanyiyama lo ndjela tɔndɔ diele lo Mateu 25:39, 40.a (Adia.)
18. Ngande wakɛnya akadiyɛso ahende ngandji kawɔ ka mɛtɛ otsha le kadiyɛso kɛmɔ, ndo etombelo akɔna wakonge la dikambo sɔ?
18 Lo mɛtɛ, aha paka dikumanyi to mbahomba salɛ anto akina kɛnɛ kele ɔlɔlɔ. Tende ɛnyɛlɔ kaki kadiyɛso kɛmɔtshi kele l’ɛnɔnyi 44 kelɛwɔ Charlene, kaki la hemɔ ka kansɛrɛ ndo kakawatɛ dia nde ambotshikala paka la nshi dikumi tsho ya nsɛna. Akadiyɛso ahende, Sharon nde la Nicolette wakɛnyi ohomba waki la nde w’ekimanyielo kâmɛ ndo woho wakakɔmɔ omɛnde lo yimba ndo lo demba wakayakimɔ dia mbokimanyiyaka wonya tshɛ lo nshi yande y’ekomelo shɔ. Nshi dikumi shɔ yakakome mingu shamalo, koko akadiyɛso asɔ wakɛnya ngandji kawɔ polo l’ekomelo. Sharon mbutaka ate: “Ekɔ pâ efula dia mbeya dia onto lakimanyiyayɛ hatoka, koko Jehowa akatosha wolo. Dui sɔ diakaleke tosukanya la nde ndo lam’asaso.” Omi aki Charlene mbutaka ɔnɛ: “Hambohɛki pondjo ngandji ndo osukɔ wakambisha akadiyɛso ahende wa ngandji asɔ. Eyango w’amɛna waki la wɔ ndo dionga diawɔ akakimanyiya Charlene ya wadɛmi la kɔlamelo tshɛ dia nde mbikikɛ ohemba w’ekomelo ɔsɔ ndo akambisha wolo waki la mi l’ohomba. Layongaka nshi tshɛ la lowando otsha le wɔ. Yimba yawɔ ya ndjahombia akakeketsha mbetawɔ kami le Jehowa ndo ngandji kokami anangɛso l’akadiyɛso wa l’andja w’otondo.”
19, 20. a) Waonga akɔna atanu waki la Kristo wambotɔsɛdingola? b) Yɛdikɔ yakɔna yamboyɔsa?
19 Lo asawo asato anɛ, tambɔsɛdingola waonga atanu waki la Yeso ndo woho wakokaso ndjela ɛnyɛlɔ kande lo yimba ndo l’etsha aso. Nyɛsɔ tongake la “memakana la ndjakitshakitsha l’utema” oko Yeso. (Mat. 11:29) Nyɛsɔ sho lawɔ tosalake la wolo dia salɛka anto akina akambo la lɔsɛngɔ kânga mbewɔ la wandja ndo la wɛɔdu. Ndo nyɛsɔ tokitanyiyake la dihonga tshɛ kɛnɛ tshɛ katɔlɔmba Jehowa kânga l’atei w’ekakatanu wa wolo.
20 L’ekomelo, nyɛsɔ tongake la woho wa ngandji kaki la Kristo otsha le anangɛso l’akadiyɛso tshɛ oko wakasale Kristo ndamɛ, “edja ndu l’ekumelu.” Ngandji kɛsɔ teyanyaka oko ambeki wa mɛtɛ waki Yeso. (Joa. 13:1, 34, 35) Eelo, ‘ngandji kaso k’onto l’ɔnango katetemale.’ (Heb. 13:1) Tatokalolake ɛkɔngɔkɔngɔ! Toyashikikɛ dia kamba la lɔsɛnɔ laso dia tombola Jehowa ndo dia kimanyiya anto akina! Jehowa ayɔtshɔkɔla welo wadjaso l’otema ɔtɔi.
[Nɔte ka l’ɛse ka dikatshi]
a Enda sawo diele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: “Tatokomɛke tsho lo mbuta ɔnɛ: ‘Nyotoke dja ndo nyotolote mbo ya ndɛ’” diele lo Tshoto y’Etangelo ya Ngɔndɔ ka dikumi 15, 1986, lo Falase.
Onde wɛ kokaka nembetshiya?
• Ngande wakoka dikumanyi monga la woho wa dionga diaki la Kristo otsha le atshi wa pɛkato?
• Lande na kele mbokoya ngandji kaki la Kristo ekɔ ohomba lo nshi y’ekomelo nyɛ?
• Ngande wakokaso monga la woho wa dionga diaki la Kristo otsha le anto wele la hemɔ?
[Osato wa lo lɛkɛ 17]
Dikumanyi nangaka di’onto lambotakɔ mboka kalolɛ Jehowa
[Osato wa lo lɛkɛ 18]
Ngande wele woho wakonɔ Akristo oma la Jerusalɛma kɛnɛmɔlaka dionga diaki la Kristo?
[Osato wa lo lɛkɛ 19]
Ɛmɛnyi wa Jehowa mbeyamaka oma lo ngandji kele oko kaki la Kristo kele la wɔ