Anangɛso le, nyonɛ lo nyuma ndo nyokotsha kɛnɛ
kalɔmbama dia mɛmba ɛkɛndɛ!
“One latuneka lu nyuma, ayuna lumu la pundju.”—NGAL. 6:8.
1, 2. Ngande wakotshama Mateu 9:37, 38, ndo okotshamelo ɔsɔ wambela ohomba akɔna lo tshumanelo?
ƐLƆ kɛnɛ, wɛ ekɔ lo mɛna woho wasalema akambo wahohamamɛki pondjo! Olimu wakatatshi Yeso Kristo wekɔ lo kambema lo yɛdikɔ y’efula ndo wekɔ lo tahame esadi esadi. Yeso akate ate: “Diango dia dinela dieko efula, keli ekambi mbeli tshitshe. Okone nyolombe Khumadiondjo, kanga dinela, keli ndi atumi ekambi lu dinela diandi.” (Mat. 9:37, 38) Ɛlɔ kɛnɛ mbamboleka Jehowa Nzambi nkadimola lo alɔmbɛlɔ wa ngasɔ. Lo ɔnɔnyi w’olimu 2009, lofulo la tshumanelo di’Ɛmɛnyi wa Jehowa wa l’andja w’otondo lambohama polo lo 2 031 ndo diaya 105298. Yɛdikɔ ya l’atei atei y’anto 757 wakabatizamaka lushi tshɛ!
2 L’ɔtɛ w’ohamelo ɔsɔ, tekɔ l’ohomba w’anangɛso wele l’akoka wa mbetsha ndo wa nama tshumanelo. (Ef. 4:11) Lo ɛnɔnyi akumi wambeta, Jehowa akatondja apami wele l’akoka dia nkotsha ehomba w’ɛkɔkɔ ande ndo tekɔ la eshikikelo dia nde ayotetemala nsala ngasɔ. Prɔfɛsiya kele lo Mika 5:5 toshikikɛka dia lo nshi y’ekomelo, ekambi waki Jehowa wayonga la “alami w’ekoko esambeli” la “antu a waki enanei,” mbuta ate apami wele l’akoka wa nɔmbɔla wayonga efula l’atei awɔ.
3. Ta kɛnɛ kalembetshiya ‘monɛ lo nyuma.’
3 Naka wɛ ekɔ ɔnangɛso lambobatizama oko Ɔmɛnyi wa Jehowa, kakɔna kakoka kokimanyiya dia wɛ nkombola dia nkotsha kɛnɛ kalɔmbama dia mɛmba ɛkɛndɛ lo etshumanelo? Dui dioleki ohomba diahombayɛ nsala ele ‘monɛ lo nyuma.’ (Ngal. 6:8) Nsala dikambo sɔ nembetshiyaka mbetawɔ dia nyuma k’ekila kaki Nzambi nkamba olimu lo lɔsɛnɔ layɛ. Yashikikɛ diaha wɛ ‘monɛ lo demba.’ Tetawɔke di’akambo wele oko lomombo la l’emunyi kana tɔkɛnyɔ nkitshakitsha nsaki kele la yɛ ka ndjasha efula l’olimu waki Nzambi. Akristo tshɛ pombaka ‘monɛ lo nyuma,’ ndo l’edjedja ka wonya, apami wasala dikambo sɔ mbeyaka ndjonga l’akoka wa mɛmba ɛkɛndɛ lo etshumanelo. Lam’ele ohomba w’ekambi wakimanyiya ndo wa dikumanyi wekɔ efula ɛlɔ kɛnɛ, sawo nɛ diayoleka mendana la Akristo w’apami. Oma lɔkɔ, mbanyokeketshaso, nyu anangɛso dia mbidja yimba efula lo sawo nɛ.
Nyodje welo dia nkotsha kɛnɛ kalɔmbama dia nkamba olimu w’ɔlɔlɔ
4, 5. a) Apami wambobatizamaka keketshamaka dia mbidja welo dia mɛmba ɛkɛndɛ akɔna lo etshumanelo? b) Ngande wadja onto welo dia nkotsha kɛnɛ kalɔmbama dia mɛmba ɛkɛndɛ?
4 Okristo wa pami hatokoma omendji lo etshumanelo aha la nde mbidja welo. Nde pombaka mbidja welo dia nkotsha kɛnɛ kalɔmbama dia nkamba “ulimu w’ololo” ɔsɔ. (1 Tim. 3:1) Dikambo sɔ nembetshiyaka kambɛ asekaso ambetawudi lo ndjakiyanya l’otema ɔtɔi dia nkotsha ehomba awɔ. (Adia Isaya 32:1, 2.) Pami kasala la wolo dia nkotsha kɛnɛ kalɔmbama l’eyango w’ɛlɔlɔ kema la lotamanya. Koko nde ekɔ la nsaki kaha la lokaki ka kambɛ anto akina.
5 Onto nyangaka dia monga okambi wakimanyiya kana omendji lo nsala la wolo dia nkotsha kɛnɛ kalɔmbama oma l’Afundelo. (1 Tim. 3:1-10, 12, 13; Tito 1:5-9) Naka wɛ ekɔ ɔnangɛso lamboshilaka la ndjakimɔ, kete yambola wate: ‘Onde dimi ndjashaka efula l’esambishelo ndo dimi kimanyiyaka anto akina dia vɔ nsala dikambo sɔ? Onde dimi keketshaka asekami atɛmɔdi lo ndjakiyanya l’otema ɔtɔi dikambo di’ɔlɔlɔ awɔ? Onde dimi mbeyamaka oko ombeki w’ɔlɔlɔ w’Ɔtɛkɛta wa Nzambi? Onde lekɔ lo talowanya kɔmatɛrɛ yami? Onde dimi ndjashaka la etete lo ɛkɛndɛ wakambisha dikumanyi?’ (2 Tim. 4:5) Ɔsɔ ekɔ ambola wahombayɛ nkana la wɔ yimba dimɛna.
6. Naa dui dimɔtshi di’ohomba dialɔmbama di’onto mɛmba ɛkɛndɛ lo etshumanelo?
6 Yoho kina yakoka onto monga l’akoka wa mɛmba ɛkɛndɛ lo etshumanelo ele lo ‘nkeketsha lonto lande la l’etei k’otema la wolo w’oma le nyuma kaki Nzambi.’ (Ef. 3:16) Hawodjɛ onto akatshi dia nde nkoma okambi wakimanyiya kana ekumanyi lo etshumanelo k’Akristo. Paka onto lambohama lo nyuma mbakoka nkondja diɛsɛ sɔ. Ko ngande wakoka onto mpama lo nyuma? Yoho mɔtshi ele lo ‘ntetemala nkɛndakɛnda la nyuma’ ndo monga la olowa atɔ. (Ngal. 5:16, 22, 23) Naka wɛ ɔkɛnɛmɔla waonga wa lo nyuma wahombama dia mɛmba ɛkɛndɛ ekina ndo okamba l’alako walongolayɛ wɛnya woho wakokayɛ mpama, kete ‘ohamelo ayɛ wayɛnama le anto tshɛ.’—1 Tim. 4:15.
Yimba ya ndjahombia yekɔ ohomba
7. Kambɛ anto akina nɔmbaka na?
7 Kambɛ anto akina nɔmbaka dia mbidja welo ndo monga la yimba ya ndjahombia. Lam’ele lo yoho ya didjidji emendji w’Akristo wekɔ oko alami w’ɛkɔkɔ, vɔ ndjakiyanyaka efula dikambo di’ekakatanu wele la ɛkɔkɔ. Tende woho wakayakiyanyaka ɔpɔstɔlɔ Paulo dikambo di’ɔkɛndɛ ande w’olami w’ɛkɔkɔ. Nde akatɛ asekande ambetawudi wa la Kɔrɛtɔ ate: “Ne dia uma l’okei efula la ulingulingu l’utema, mbakamanyufundela mukanda la asoi efula lu ashu. Aha ne dia nyunyangia, keli dia nyu mbeya ngandji kami k’utamanya le nyu.” (2 Kor. 2:4) Mbokɛmaka hwe dia Paulo akayashaka tshɛ l’olimu ande.
8, 9. Sha bɛnyɛlɔ dia lo Bible diɛnya woho wakakotsha apami ehomba w’anto akina.
8 Apami wayasha tshɛ dikambo dia wahɔ w’ekambi waki Jehowa wokongaka nshi tshɛ la yimba ya ndjahombia. Ɛnyɛlɔ, hatokoke mfɔnya dia Nɔa akakoke mbutɛ ase nkumbo kande akina ate: ‘Naka nyamboshidiya nsɛla wato ko nyu mbutɛmi dia dimi ndjɔtɔ la nyu.’ Mɔsɛ kombutɛ ase Isariyɛlɛ waki l’Edjibito ate: ‘Tayotohomana lo ndjale ka Beela. Nyɔtɔ lo mboka tshɛ kɛnanyu ɔlɔlɔ dia nkoma lɛkɔ.’ Jashua kombutɛ ase Isariyɛlɛ ate: ‘Naka mpele dia Jeriko diambonyukɔ ko nyu ndjombutɛ.’ Ndo Isaya kotshuma onto okina lonya ate: ‘Nde ongo! Tomande.’—Is. 6:8.
9 Ɛnyɛlɔ koleki woke k’onto laketawɔ nɔmbwama la nyuma kaki Nzambi ko Yeso Kristo. La lolango lande, nde aketawɔ ɔkɛndɛ wakawawosha wa monga Otshungodi w’anto. (Joa. 3:16) Shi ngandji ka ndjahombia kaki la Yeso pombaka totshutshuya dia sho lawɔ monga la tɔ? Lo dikambo dia ngandji kaki la nde otsha le ɛkɔkɔ, ekumanyi kɛmɔtshi kambokamba edja akate ate: “Ɛtɛkɛta wakatɛ Yeso Petero w’ɔnɛ olamake ɛkɔkɔ ami wa totshitshɛ wakamunanda efula. Lo ɛnɔnyi efula wambeta, lamboyoshihodia dia tɔtɛkɛta tongana toto toludi la ngandji kana tshelo ya tshitshɛ yoludi la ngandji kokaka nkeketsha onto ɔmɔtshi. Olamelo w’ɛkɔkɔ ekɔ olimu wangɛnangɛnami woho w’anyanya.”—Joa. 21:16.
10. Kakɔna kakoka ntshutshuya apami w’Akristo dia mbokoya ɛnyɛlɔ kaki Yeso lo kambɛ anto akina?
10 Lo dikambo di’ɛkɔkɔ waki Nzambi, apami wamboyakimɔ wa lo etshumanelo kombolaka mɛtɛ dia nkɛnɛmɔla dionga diaki la Yeso lakate ɔnɛ: ‘Dimi layonyokeketsha.’ (Mat. 11:28) Mbetawɔ kele la wɔ le Nzambi ndo ngandji kokawɔ etshumanelo tshutshuyaka apami w’Akristo dia nkotsha kɛnɛ kalɔmbama dia nkamba olimu w’ɔlɔlɔ ɔsɔ, aha la mfɔnya ɔnɛ olimu ɔsɔ amboleka mbalɔmba awui efula. Ko kayotota naka onto haleke mbidja welo dia nkotsha kɛnɛ kalɔmbama dia mɛmba ɛkɛndɛ? Onde ɔnangɛso kokaka monga la nsaki ka kambɛ etshumanelo?
Nyonge la nsaki ka kambɛ anto akina
11. Ngande wakoka onto monga la mposa ka kambɛ anto akina?
11 Naka wɛ atakotsha kɛnɛ kalɔmbama dia mɛmba ɛkɛndɛ nɛ dia wɛ fɔnyaka dia wɛ kema la akoka walɔmbama, kete ekɔ ɔlɔlɔ wɛ nɔmba Jehowa nyuma kande k’ekila. (Luka 11:13) Nyuma kaki Jehowa kayokokimanyiya dia minya tokanyi ta kɔlɔ tele la yɛ lo dikambo sɔ. Nzambi mbasha onto nsaki ka mɛtɛ ka mbôkambɛ nɛ dia nyuma kaki Jehowa mbatshutshuya ɔnangɛso dia nkotsha kɛnɛ kalɔmbama dia mɛmba ɛkɛndɛ ndo mbosha wolo wa nde nkamba olimu w’ekila. (Fil. 2:13; 4:13) Oma lɔkɔ, ekɔ ohomba nɔmba Jehowa dia nde kokimanyiya dia wɛ monga la mposa ka mbetawɔ waɛsɛ w’olimu.—Adia Osambu 25:4, 5.
12. Ngande wakoka onto nkondja lomba l’efula dia nkotsha ɛkɛndɛ wambowowosha?
12 Lam’ele nde mɛnaka dia ehomba w’ɛkɔkɔ wekɔ wolo nkotsha ndo nɔmbaka akambo efula, Okristo ɔmɔtshi mbeyaka ntona dia mbidja welo dia nkotsha kɛnɛ kalɔmbama dia mɛmba ɛkɛndɛ. Kana nde mbeyaka mfɔnya dia nde kema la lomba lahombama dia mɛmba ɛkɛndɛ ɛsɔ. Naka ngasɔ mbediɔ, kete ondo nde kokaka nkondja lomba lo monga ombeki w’etete w’Ɔtɛkɛta wa Nzambi ndo w’ekanda walembetshiya Bible. Nde kokaka ndjambola ɔnɛ: ‘Onde dimi ndjatshungwɛka etena ka mbeka Ɔtɛkɛta wa Nzambi ndo dimi nɔmbaka dia nkondja lomba?’ Ombeki Jakɔba akafunde ate: “Naka omotshi ambuhumba [lo]mba, ndi alombe [Nzambi], katushaka antu tshe diango la lukahu, hâhangwela, ku ndi ayuwusha[l]o.” (Jak. 1:5) Onde wɛ mbetawɔka ɛtɛkɛta wakasambiyama ɛsɔ? Lo nkadimola lo dɔmbɛlɔ diaki Sɔlɔmɔna, Nzambi akawosha “utema wa yimba la ewu” kakokimanyiya dia nde ntshikitanya ɔlɔlɔ la kɔlɔ etena kakandalomboshaka dombo. (1 Khum. 3:7-14) Lo mɛtɛ, dikambo diakakomɛ Sɔlɔmɔna ekɔ dikambo dia lânde. Koko, sho kokaka monga la eshikikelo dia Nzambi mbishaka apami wakandasha ɛkɛndɛ lo etshumanelo lomba dia vɔ nama ɛkɔkɔ ande dimɛna.—Tuk. 2:6.
13, 14. a) Lembetshiya woho wakonge ‘ngandji ka Kristo’ la shɛngiya le Paulo. b) Ngande wahomba ‘ngandji ka Kristo’ monga la shɛngiya le so?
13 Dui dikina diayotokimanyia dia monga la nsaki ka kambɛ anto akina ele nkana yimba efula lo kɛnɛ kambotosalɛ Jehowa nde la Ɔnande. Ɛnyɛlɔ, tɔsɛdingole kɛnɛ kata 2 Koreto 5:14, 15. (Adia.) Ngande ‘watotshutshuya ngandji ka Kristo’? Ngandji k’efula kakatɛnya Kristo lo nkimɔ lɔsɛnɔ lande lo dikambo diaso lo yoho yɔtɔnɛ la lolango laki Nzambi totshutshuyaka dia monga la lowando l’efula ndo etema aso munandemaka efula. Ngandji ka Kristo kakonge la shɛngiya le Paulo. Tɔ kakoshimbe diaha nsala akambo la lokaki ndo kakokimanyiya dia ndjadjɛ oyango wa kambɛ Nzambi ndo asekande anto, oyadi wa l’etei kana wa l’andja w’etshumanelo.
14 Nkana yimba lo ngandji kele la Kristo otsha le anto totshutshuyaka dia monga la lowando. Etombelo wele la dikambo sɔ ele, sho ndjoshihodiaka dia kema ɔlɔlɔ sho ntetemala ‘monɛ lo demba’ lo mbesa eyango wa l’emunyi ndo lo nyanga ntondotondo dia nkotsha nsaki yaso hita. Ɔnkɔnɛ, sho salaka etshikitanu lo nsɛnɔ yaso lo mbidja olimu wakatosha Nzambi lo dihole dia ntondo. Sho tshutshuyamaka dia monga ‘ɛhɔmbɔ’ w’anangɛso la akadiyɛso l’ɔtɛ wa ngandji kawaokaso. (Adia Ngalatiya 5:13.) Naka sho ndjaɔsa oko ɛhɔmbɔ lo nkamba la okitshakitsha tshɛ dikambo dia wahɔ w’ekambi waki Jehowa wakayakimɔ le nde, kete tayowasalɛ akambo la kɛnɛmɔ ndo la dilɛmiɛlɔ tshɛ. Lo mɛtɛ, hatotokoya yimba ya diɔnyɔ ndo ya nombosha anto akina yakeketsha Satana.—Eny. 12:10.
Welo wadja ase nkumbo
15, 16. Ɔkɛndɛ akɔna wele la ase nkumbo dia pami sɔnama oko okambi wakimanyiya kana ekumanyi?
15 Naka ɔnangɛso ekɔ la wadi la ana, kete ekɔ ohomba mbidja yimba lo kɛnɛ keta lo nkumbo kande dia nshikikɛ ɔnɛ nde aya l’akoka wa nkamba oko okambi wakimanyiya kana ekumanyi. Lo mɛtɛ, lonyuma ndo lokumu lele la nkumbo kande ekɔ la shɛngiya lo ɔsɔnamelo ande. Kɛsɔ mbikaka epole ɔsɛkɛ lo ɔkɛndɛ wele la nkumbo wa nsukɛ omi ndo papa etena kayangande dia nkamba oko okambi wakimanyiya kana ekumanyi dikambo dia wahɔ w’etshumanelo.—Adia 1 Timote 3:4, 5, 12.
16 Jehowa ngɛnangɛnaka efula etena kakamba ase nkumbo kâmɛ lam’asawɔ. (Ef. 3:14, 15) Ɔtɛ wa nkumbo pombaka monga la wɛdimo lo woho wakotshande ɛkɛndɛ wa lo etshumanelo ndo woho walɔmbɔlande nkumbo kande lo ‘yoho y’ɔlɔlɔ.’ Ɔnkɔnɛ, ekɔ ohomba dia ekumanyi kana okambi wakimanyiya mbeka Bible la wadɛnde ndo l’anande dia vɔ tshɛ kondjaka wahɔ oma lo Ɔtɛmwɛlɔ wa lo nkumbo wasalema lomingu tshɛ. Nde pombaka sambishaka la wɔ mbala la mbala. L’ɔkɔkɔ akɔ wâmɛ, ekɔ ohomba di’ase nkumbo nkamba kâmɛ dia nsukɛ welo wadja ɔtɛ wa nkumbo.
Onde wɛ ayɛmba ɛkɛndɛ nto?
17, 18. a) Naka ɔnangɛsɔ ɔmɔtshi hayokotsha kɛnɛ kalɔmbama dia mɛmba ɛkɛndɛ, kakɔna kahombande nsala? b) Ekanelo kakɔna kahomba monga la ɔnangɛso lakakambaka oko ekumanyi kana okambi wakimanyiya lo nshi yakete?
17 Ondo wɛ aki ekumanyi kana okambi wakimanyiya lo etena kɛmɔtshi, koko kakianɛ wɛ amboshisha diɛsɛ sɔ. Wɛ mbokaka Jehowa ngandji ndo wɛ kokaka monga la eshikikelo dia nde ndjakiyanyaka dikambo diayɛ. (1 Pet. 5:6, 7) Onde wakakotɛ dia wɛ pombaka nsala etshikitanu ɛmɔtshi? Etawɔ munga kayɛ ndo sala la wolo dia ndjalowanya l’ekimanyielo ka Nzambi. Tomalake, koko onga la lomba ndo la ekanelo k’ɔlɔlɔ. Okristo ɔmɔtshi wakakambe ɛnɔnyi efula oko ekumanyi, koko akayoshishaka waɛsɛ ande w’olimu mbutaka ɔnɛ: “Dimi lakayadjɛ oyango waha ntshikitanya mbekelo yami yendana la wɔtwɛlɔ wa nsanganya, olimu w’esambishelo ndo wadielo wa Bible, mbuta ate mbekelo yaki lami etena kakimi ekumanyi ndo dimi laki l’akoka wa nkotsha oyango ɔsɔ. Dimi lakeke dia monga la solo dia lotutsha nɛ dia lakafɔnyaka dia wayokaloyɛ waɛsɛ ami l’ɔkɔngɔ w’ɔnɔnyi ɔtɔi kana ehende, koko akete ɛnɔnyi suke la esambele la ntondo ka dimi ndjokamba oko ekumanyi nto. L’etena kɛsɔ, ekeketshelo kakamalongolaka diaha dimi mpekɔ koko tetemale nkotsha kɛnɛ kalɔmbama dia mɛmba ɛkɛndɛ kakakimanyiya efula.”
18 Naka ndo wɛ lawɔ mbambohomana la dikambo sɔ, kete tɔkɔmɔke otema. Kana yimba lo woho watshɔkɔla Jehowa olimu ayɛ w’esambishelo ndo nkumbo kayɛ. Keketsha lonyuma la nkumbo kayɛ, embolaka wanɛ watata ndo keketshaka wanɛ wele la wɛɔdu ɛmɔtshi. Lâdiko di’akambo asɔ tshɛ, ngɛnangɛna diɛsɛ diele la yɛ dia ntombola Nzambi ndo nsambisha lokumu l’ɔlɔlɔ la Diolelo oko Ɔmɛnyi wa Jehowa.a—Osam. 145:1, 2; Is. 43:10-12.
Nyonyomoyasɛdingola
19, 20. a) Apami tshɛ wambobatizama tshutshuyamaka dia nsala dikambo diakɔna? b) Kakɔna kayotɔkɛtshanya lo sawo diayela?
19 Ohomba w’emendji ndo w’ekambi wakimanyiya wamboleka monga efula ɛlɔ kɛnɛ. Ɔnkɔnɛ, sho keketshaka apami tshɛ wambobatizama dia nyomɔsɛdingola akambo wele la wɔ ndo ndjambola onto l’onto ɔnɛ: ‘Naka dimi kema okambi wakimanyiya kana ekumanyi, onde lekɔ l’ɛkɔkɔ washimba diaha dimi mɛmba ɛkɛndɛ ɛsɔ?’ Etawɔ dia nyuma kaki Nzambi kokimanyiya dia wɛ monga la kanyi y’ɔlɔlɔ lo dikambo sɔ.
20 Ase etshumanelo tshɛ wayokondja wahɔ oma lo welo wa la ndjahombia wadja asekawɔ ambetawudi. Etena kasalaso akambo w’ɔlɔlɔ ndo waha la lokaki, sho mongaka la ɔngɛnɔngɛnɔ waya lo kambɛ anto akina ndo lo monɛ lo nyuma. Koko, oko wayodiɛnya sawo diayela, hatohombe nyangiya nyuma k’ekila kaki Nzambi. Ngande wakokaso mbewɔ dikambo sɔ?
[Nɔtɛ ka l’ɛse ka dikatshi]
Ngande wayoyokadimola?
• Prɔfɛsiya ka lo Mika 5:5 toshikikɛka dikambo diakɔna?
• Ta kɛnɛ kalɔmbama dia monga la yimba ya ndjahombia.
• Ngande wakokaso monga la nsaki ka kambɛ anto akina?
• Lande na kahomba ase nkumbo nkamba kâmɛ naka pami nangaka nkotsha kɛnɛ kalɔmbama dia monga okambi wakimanyiya kana ekumanyi?
[Osato wa lo lɛkɛ 25]
Akokayɛ nsala dia nkotsha kɛnɛ kalɔmbama dia mɛmba ɛkɛndɛ?