BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ wa Watchtower
Watchtower
BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ
Ɔtɛtɛla
  • BIBLE
  • EKANDA
  • NSANGANYA
  • w10 6/15 lk. 10-14
  • Totetemale nkeketsha etshumanelo

Ndooko vidɛo yele lo kɛnɛ kɔsɔnyiyɛ.

Otokimwe, munga kakongi etena kakayatelesharjɛki vidɛo.

  • Totetemale nkeketsha etshumanelo
  • Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—2010
  • Ɛtɛ w'awui wahɔnyi
  • Awui wa woho akɔ
  • “Vo wakawose”
  • “Ndi aki la lokumu l’ololo”
  • ‘Tokambe la ɛtɛkɛta w’esambelo le anima wambɔkɔmɔ’
  • ‘Nyôdimanyiya ndo nyôkeketsha’
  • “Ndi nkukaka nkimanyiyami”
  • Wɛ la etshumanelo
  • “Atakeketsha tshumanelo”
    ‘Sambisha dimɛna dimɛna’ akambo wendana la Diolelo dia Nzambi
  • Akristo wekɔ l’ohomba w’asekawɔ Akristo
    Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—2002
  • Tosambisha dia mbetɛ anto ambeki
    Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—2003
  • Nyotetemale “keketshana onto la wonyande”
    Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa (wekelo)—2022
Enda awui akina
Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—2010
w10 6/15 lk. 10-14

Totetemale nkeketsha etshumanelo

‘Totetemale sambana ndo keketshanya lam’asaso.’—1 TES. 5:11.

1. Ɛtshɔkɔ akɔna waya lo monga lo etshumanelo k’Akristo, ndo ekakatanu akɔna watetemalaso ndɔshana la wɔ?

MONGA ɔtɔi ɔmɔtshi wa l’etshumanelo k’Akristo ekɔ mɛtɛ ɔtshɔkɔ a woke. Wɛ ekɔ la diɔtɔnganelo di’ɔlɔlɔ la Jehowa. Woho wayaɛkɛyɛ lo Ɔtɛkɛta wa Nzambi dia vɔ kɔlɔmbɔla kokokɛka oma l’etombelo wa kɔlɔ waya oma lo yoho ya lɔsɛnɔ yahɔtɔnɛ la l’Akristo. Wɛ ningama l’angɛnyi w’eshika wakombola dia wɛ nsala kɛnɛ kele ɔlɔlɔ. Eelo, ɛtshɔkɔ wakokayɛ nkondja wekɔ efula. Koko Akristo efula wekɔ lo ndɔshana la ekakatanu wa weho la weho. Amɔtshi l’atei awɔ mbeyaka monga l’ohomba w’ekimanyielo dia vɔ nshihodia akambo woshami etale wa lo Ɔtɛkɛta wa Nzambi. Akina wekɔ la hemɔ kana wambɔkɔmɔ, kana wekɔ lo diɛnɛ la etombelo wa kɔlɔ w’oma lo tɛdikɔ ta kɔlɔ takawɔshi. Ndo sho tshɛ tekɔ lo nsɛna lo andja wa kɔlɔ ɔnɛ.

2. Ahombaso nsala etena kɛnaso anangɛso la akadiyɛso wasowa, ndo lande na?

2 Ndoko ɔtɔi l’atei aso lakombola mɛna asekaso Akristo wasowa kana wadiɛnɛ la ekakatanu. Ɔpɔstɔlɔ Paulo akɛdika etshumanelo la demba ndo nde akate ate: “Naka leke lomotshi lambusuwa, keti beke tshe nsuwa la lo.” (1 Kor. 12:12, 26) La ntondo k’ekakatanu wa ngasɔ, sho pombaka nsala la wolo dia nsukɛ anangɛso la akadiyɛso. Tekɔ la ɛkɔndɔ efula wa l’Afundelo wɛnya woho wakakimanyiya ase etshumanelo anto akina dia vɔ ndɔshana ndo ntondoya ekakatanu awɔ. Etena kayangaso nsɛdingola ɛkɔndɔ ɛsɔ, kanyiya woho wakokayɛ mbisha ekimanyielo kayɛ lo toho tɔtɔnɛ la tɔnɛ tɔtɛkɛtami lo ɛkɔndɔ akɔ. Ngande wakokayɛ nkimanyiya ananyɔ ndo akadiyɛyɛ wa lo nyuma ndo nkeketsha etshumanelo kaki Jehowa?

“Vo wakawose”

3, 4. Lo yoho yakɔna yakakimanyiya Akula la Piriskila Apolo?

3 Etena kakahange Apolo l’Ɛfɛsɔ, ko nde ambotashilaka monga osambisha wele la ohetoheto. Ɔkɔndɔ wa lo Etsha mbutaka ɔnɛ: ‘Oko wakandahɛtahɛtaka la nyuma, nde akasambishaka ndo aketshaka akambo wendana la Yeso dimɛna, koko nde akeyaka paka dia batismu ka Joani.’ Woho waki Apolo kombeyaka kɛnɛ kalembetshiya batizama “lu lukumbu la Papa ndu l’Ona ndu la nyuma k’[ekila]” akɛnyaka ondo dia nde kosambishama oma le ambeki waki Joani kana waki Yeso la ntondo ka Pɛntɛkɔsta ka lo 33 T.D. Kânga mbaki Apolo la ohetoheto, aki akambo amɔtshi w’ohomba wakinde komanaka fundo. Ngande wakokimanyiya lɔngɛnyi la l’asekande ambetawudi?—Etsha 1:4, 5; 18:25; Mat. 28:19.

4 Atshukanyi w’Akristo, Akula la Piriskila wakoke Apolo asambisha la dihonga tshɛ lo shinangɔnga, ko vɔ wakawɔshi ndo wakatowetsha akambo akina efula. (Adia Etsha 18:24-26.) Ɔsɔ aki djembetelo ya ngandji kakawawokaka. Lo mɛtɛ, Akula la Piriskila wakahombe nsawola la Apolo l’ɔkɔmi ndo lo yoho ya dimɛna diaha nde ndjaoka ɔnɛ wambowɔnyɔla. Okakatanu waki la Apolo akendanaka tsho la woho wakinde kombeyaka ɔkɔndɔ w’etshumanelo k’Akristo ka ntondo. Aha la tâmu, Apolo aki la lowando otsha le angɛnyi ande w’eyoyo asɔ lo woho wakawolembetshiya akambo w’ohomba asɔ dimɛna. L’ɔkɔngɔ wa nde mana akambo asɔ fundo, Apolo “akaleki nkimanyia” anango wa la Akayi ndo nde akasambisha efula.—Etsha 18:27, 28.

5. Naa ekimanyielo koludi la ngandji kasha nunu di’apandjudi wa Diolelo anto akina, ndo etombelo akɔna waya oma lo dikambo sɔ?

5 Ɛlɔ kɛnɛ, anto efula wa lo etshumanelo k’Akristo wekɔ la lowando efula le wanɛ wakâkimanyiya dia vɔ nshihodia awui wa lo Bible. Ambeki wa Bible efula wakayongaka la lɔngɛnyi la wolo lam’asawɔ la embetsha awɔ wa Bible. Lo tena efula, nkimanyiya anto dia vɔ nshihodia akambo wa mɛtɛ nɔmbaka dia monga la ekongelo ka mbekaka la wɔ Bible mbala la mbala lo edja ka ngɔndɔ efula. Koko, apandjudi wa Diolelo wekɔ suke dia ndjahombia nɛ dia vɔ mbeyaka ɔnɛ ɔsɔ ekɔ dikambo diendana la lɔsɛnɔ kana nyɔi. (Joa. 17:3) Sho mongaka mɛtɛ la ɔngɛnɔngɛnɔ dia mɛna woho washihodia anto akambo wa mɛtɛ, wasɛnawɔ lo yoho yɔtɔnɛ l’akambo akɔ ndo wakambawɔ la nsɛnɔ yawɔ dia nsala lolango la Jehowa!

“Ndi aki la lokumu l’ololo”

6, 7. a) Lande na kakasɔnɛ Paulo Timɔtɛ dia nde tawotshindɛka lo nkɛndɔ yande? b) Timɔtɛ akakimanyiyama dia nsala ehamelo akɔna?

6 Etena kakatshu ɔpɔstɔlɔ Paulo nde la Silasi la Lustɛra lo lɔkɛndɔ lawɔ la hende la misiɔnɛrɛ, vɔ wakatane ɔlɔngɔlɔngɔ ɔmɔtshi wakawelɛka Timɔtɛ, laki ondo suke la nkotsha ɛnɔnyi 20 kana kodikotshaka ɛnɔnyi 20 l’ɛmɔtshi. “Ndi aki la lukumu l’ololo le anyasu waki la Lustera la Ikoniyo.” Eyunikɛ wa nyango aki Timɔtɛ la Lɔyi la tshɛnde waki Akristo wakayakimɔ le Nzambi, koko she komonga ombetawudi. (2 Tim. 1:5) Ondo Paulo akeyana la nkumbo kɛsɔ etena kakandatshu mbala ka ntondo l’ɛtshi ka nkɛtɛ kɛsɔ ambeta oko ɛnɔnyi ehende. Koko lo diaaso sɔ, Paulo akayasha lo yoho ya lânde le Timɔtɛ nɛ dia akɛnamaka dia nde akatshikitana la ɛlɔngɔlɔngɔ ekina. Koko la lotshungɔ laki olui wa dikumanyi wa lo etshumanelo kakinde, Timɔtɛ akakome okimanyedi waki Paulo l’olimu wa misiɔnɛrɛ.—Adia Etsha 16:1-3.

7 Timɔtɛ aki l’awui efula wa mbeka oma le ɔngɛnyi ande w’opalanga ɔsɔ. Lo menda ohamelo wakandasale oma l’awui wakandeke, l’eshikikelo tshɛ Paulo akakoke ntoma Timɔtɛ dia tembola tshumanelo ndo nsala akambo oko onyimpala ande. Lo ɛnɔnyi 15 kana ndekana wakakambe Timɔtɛ kâmɛ la Paulo ɛsɔ, ɔlɔngɔlɔngɔ waki atahokɔ akambo ndo waki ondo la ɔsɔnyi ɔsɔ akahame polo lo nde ndjokoma omendji wa manamana.—Fil. 2:19-22; 1 Tim. 1:3.

8, 9. Kakɔna kakoka ase etshumanelo nsala dia nkeketsha ɛlɔngɔlɔngɔ la esekaseka? Sha ɛnyɛlɔ.

8 Ɛlɔ kɛnɛ, ɛlɔngɔlɔngɔ la esekaseka efula wa lo etshumanelo k’Akristo wekɔ l’akoka wa nsala akambo efula. Naka vɔ keketshama ndo kimanyiyama oma le asekawɔ wele la lonyuma l’ɔlɔlɔ, kete ɛlɔngɔlɔngɔ la esekaseka ɛsɔ kokaka nkotsha kɛnɛ kalɔmbama dia mɛmba ɛkɛndɛ wa weke efula l’atei w’ekambi waki Jehowa. Ohenda yema lo etshumanelo kanyu! Onde wɛ hɛnyi ndoko ɛlɔngɔlɔngɔ kana esekaseka wakoka ndjakimɔ oko wakayakimɔ Timɔtɛ? Diɛsɛ la ekimanyielo ndo ekeketshelo kayɛ, vɔ kokaka nkoma ambatshi mboka, ase Bɛtɛlɛ, waa misiɔnɛrɛ kana emendji weteta. Kakɔna kakokayɛ nsala dia mbâkimanyiya dia vɔ nkotsha eyango ɛsɔ?

9 Martin, laki ose nkumbo ka Bɛtɛlɛ ɛnɔnyi 20, mbohɔka la lowando tshɛ woho wakayasha omendji ɔmɔtshi w’otshimbedi le nde, ambeta ɛnɔnyi 30 etena kakawatasambishaka kâmɛ. Omendji ɔsɔ akawotɛ la wangasanu tshɛ awui wendana l’olimu wakandakambaka lo Bɛtɛlɛ etena kakinde êke ɔlɔngɔlɔngɔ. Nde akakeketsha Martin dia ndjasɛdingola kana nde kokaka ndjakimɔ l’okongamelo waki Jehowa lo yoho yakɔ yâmɛ. Martin mɛnaka dia sawo diahandohɛki sɔ diakokimanyiya efula lo ɛsɔnwɛlɔ wakandoyosalaka l’ɔkɔngɔ. Onto akɔna eya ɔlɔlɔ wakokayɛ salɛ angɛnyi ayɛ w’ɛlɔngɔlɔngɔ lo sawolaka la wɔ akambo wendana la eyango wa lo nyuma?

‘Tokambe la ɛtɛkɛta w’esambelo le anima wambɔkɔmɔ’

10. Kakɔna kakafɔnya Epafɔrɔdito, ndo lande na?

10 Epafɔrɔdito akande lɔkɛndɔ l’otale ndo lalɛndja demba oma la Filipi otsha la Rɔma dia tenda ɔpɔstɔlɔ Paulo laki lo lokanu l’ɔtɛ wa mbetawɔ kande. Nde akatomama oma le Akristo wa la Filipi. Nde kɔmɛmbɛ tsho ɔpɔstɔlɔ ɔsɔ weshasha w’oma le ase Filipi, koko nde akayakongɛ dia totshikala la nde yema dia nsala kɛnɛ kakandakoke nsala dia nkimanyiya Paulo l’okakatanu waki la nde. Koko lam’akandakome la Rɔma, Epafɔrɔdito akandama la hemɔ “lasuki la nyoi.” Lo mfɔnya dia lɔkɛndɔ lande komonga dimɛna, Epafɔrɔdito akakɔmɔ.—Fil. 2:25-27.

11. a) Lande na kahatahombe mamba naka anto amɔtshi wa lo etshumanelo wambɔkɔmɔ? b) Kakɔna kakatɛ Paulo ase Filipi dia salɛ Epafɔrɔdito?

11 Ekakatanu efula wekɔ lo nkonya anto dia vɔ nkɔmɔ ɛlɔ kɛnɛ. Alapɔlɔ w’oma le Tshunda dia l’andja w’otondo diendana l’akambo wa yonge ya demba mbutaka dia onto 1 lo anto 5 kokaka ntata hemɔ k’ɔkɔmwɛlɔ lo etena kɛmɔtshi ka lo lɔsɛnɔ lande. Ekambi waki Jehowa hawohandwe oma lo dikambo sɔ. Ekakatanu wendana la woho wa nkotsha ehomba w’ase nkumbo, hemɔ, munga y’onto ndamɛ kana akambo akina mbeyaka nkonya di’onto nkɔmɔ. Kakɔna kakakoke ase Filipi nsala dia nkimanyiya Epafɔrɔdito? Paulo akafunde ate: “Nyûlunguli le Khumadiondjo la ongenongeno tshe. Nyolemia antu wa wuhu uku, ne dia ndi akayala lasuki la nyoi dia ulimu wa Kristu. Ndi akayakimo las’eku la nyoi dia nkutsha kene kakahumbama l’ulimu anyu le mi.”—Fil. 2:29, 30.

12. Kakɔna kakoka monga kiɔkɔ y’ekeketshelo le anima wambɔkɔmɔ?

12 Sho lawɔ pombaka nkeketsha anangɛso la akadiyɛso wambɔkɔmɔ. Aha la tâmu, ekɔ akambo amɔtshi w’ɛlɔlɔ wakokaso mbutɛ anto asɔ lo kɛnɛ kendana l’olimu wakambɛwɔ Jehowa. Ondo vɔ wakasale etshikitanu wa weke lo nsɛnɔ yawɔ dia nkoma Akristo kana dia nkamba olimu wa lo tena tshɛ. Sho ngɛnangɛnaka welo wakawadje ɛsɔ ndo sho kokaka mbashikikɛ dia Jehowa lawɔ ngɛnangɛnaka. Naka lotshundu kana hemɔ koshimba Akristo amɔtshi wa kɔlamelo dia nsala kɛnɛ tshɛ kakiwɔ l’akoka wa nsala, kete vɔ mɛtɛ kokaka nɛmiyama efula l’ɔtɛ w’ɛnɔnyi efula wambowokambɛ Jehowa. Oyadi okakatanu akɔna wakoka monga la wɔ, Jehowa ndakaka ekambi ande tshɛ wa kɔlamelo ate: ‘Nyokambe la ɛtɛkɛta w’esambelo otsha le anima wambɔkɔmɔ, nyosuke akanga a wɔdu, nyonge la solo dia lotutsha le anto tshɛ.’—1 Tes. 5:14.

‘Nyôdimanyiya ndo nyôkeketsha’

13, 14. a) Naa yɛdikɔ ya wolo yakɔshi etshumanelo ka la Kɔrɛtɔ, ndo lande na? b) Etombelo akɔna waki la wotshanyelo ɔsɔ?

13 Ase etshumanelo ka la Kɔrɛtɔ ka lo ntambe ka ntondo wakahomana l’okakatanu wendana la pami kɛmɔtshi kakasalaka monanyi aha la ndjatshumoya. Lɔkɛwɔ lande lakadje pudipudi k’etshumanelo lo wâle ndo lakatakanya kânga anto waki komonga ambetawudi. Diakɔ diakate Paulo dia vɔ mbitshanya onto ɔsɔ oma lo etshumanelo.—1 Kor. 5:1, 7, 11-13.

14 Engwelo kɛsɔ kakonge la etombelo w’ɛlɔlɔ. Etshumanelo kakakokamɛ oma lo shɛngiya ya kɔlɔ ndo otshi wa pɛkato akayokanaka yimba ndo akayoyatshumoyaka l’otema ɔtɔi. Lo menda etsha wa ndjatshumoya waki pami kɛsɔ, Paulo akɛnya lo mukanda ande wa hende wakandafundɛ etshumanelo kɛsɔ dia pami kakɔ pombaka kaloyama lo etshumanelo. Koko, aha kɛsɔ keto mbakawahombe nsala. Paulo akatɛ etshumanelo nto dia vɔ “mbudimanyia kolo yandi la mbukikitsha, ndi atukolembiama la lunyangu landi utamanya.”—Adia 2 Koreto 2:5-8.

15. Ngande wahombaso mbɔsa atshi wa kɔlɔ wamboyatshumoya wambokaloyama lo etshumanelo?

15 Naa wetshelo wakondjaso oma lo ɔkɔndɔ ɔsɔ? Sho mongaka la lonyangu etena katshanyema onto oma lo etshumanelo. Ekɔ mɛtɛ dia vɔ mbishaka lokombo laki Nzambi ndo etshumanelo sɔnyi. Mbeyaka monga ko wakatosalɛ kɔlɔ. Koko, naka dikumanyi diakasɔnama dia nsɛdingola dikambo diande wamboshikikɛ lo ndjela ɛlɔmbwɛlɔ kaki Jehowa dia otshi wa pɛkato wamboyatshumoya pombaka kaloyama lo etshumanelo, kete dikambo sɔ mɛnyaka dia nde amboshila dimanyiyama oma le Jehowa. (Mat. 18:17-20) Shi sho pombaka nyanga dia mbokoya Jehowa? Lo mɛtɛ, naka sho monga la otema wolo ndo ntona mbodimanyiya, kete tayonga oko anto walɔshana la Jehowa. Dia nkimanyiya dia wɔladi ndo kâmɛ monga lo etshumanelo kaki Nzambi ndo dia sho mbetawɔma oma le Jehowa, shi sho pombaka ‘mɛnya’ atshi wa pɛkato wamboyatshumoya l’otema ɔtɔi ndo wambokaloyama lo etshumanelo ‘ngandji kaso’?—Mat. 6:14, 15; Luka 15:7.

“Ndi nkukaka nkimanyiyami”

16. Lande na kakanyange Paulo lo dikambo dia Mako?

16 Ɔkɔndɔ okina w’oma l’Afundelo mɛnyaka dia hatohombe monga la tokanyi ta kɔlɔ otsha le anto wakatonyangiya. Ɛnyɛlɔ, Joani Mako, akanyangiya ɔpɔstɔlɔ Paulo efula. Lo woho akɔna? Etena kakatatɛ Paulo la Baranaba lɔkɛndɔ lawɔ la ntondo la misiɔnɛrɛ, Mako akatshu kâmɛ la wɔ. Koko l’atei wa lɔkɛndɔ lawɔ, Joani Mako akatatshika ndo akakalola la ngelo l’ɔtɛ w’ɔkɔkɔ ɔmɔtshi wahateye shikaa. Paulo akanyange efula lo dikambo dia yɛdikɔ shɔ woho ɔnɛ wele etena kakawalɔngɔsɔlaka lɔkɛndɔ lawɔ la hende, owanu wakatombe lam’asande la Baranaba dia kana Mako pombaka mbatshindɛ nto. Lo menda kɛnɛ kakatombe lo lɔkɛndɔ lawɔ la ntondo, Paulo konanga dia Mako ntshɔ la wɔ.—Adia Etsha 13:1-5, 13; 15:37, 38.

17, 18. Ngande weyaso di’okakatanu waki lam’asa Paulo nde la Mako wakakandɔma, ndo wetshelo akɔna wakokaso nkondja oma lo dikambo sɔ?

17 Mako kɔkɔmɔ otamanya lo woho wakatone Paulo dia ntshɔ la nde, nɛ dia nde akatetemala la olimu ande wa misiɔnɛrɛ lo ɛtshi ka nkɛtɛ kekina nde la Baranaba. (Etsha 15:39) Kɛnɛ kakayofunda Paulo lo dikambo diande l’ɔkɔngɔ w’ɛnɔnyi ɛmɔtshi mɛnyaka dia Mako aki la kɔlamelo ndo onto lakakokaka anto akina mbɛkɛ otema le nde. Etena kaki Paulo lo lokanu, nde akatomɛ Timɔtɛ mukanda dia nde ndja. Lo mukanda akɔ wâmɛ, Paulo akate ate: “Osa Mako, keli uyi la ndi, ne dia nde nkukaka nkimanyiami l’ulimu.” (2 Tim. 4:11) Eelo, Paulo akasuya dia Mako ambosala ehamelo efula.

18 Tekɔ la wetshelo wakokaso nkondja oma l’ɔkɔndɔ ɔsɔ. Mako akayongaka la waonga wa misiɔnɛrɛ w’ɔlɔlɔ. Woho wakatone Paulo dia ntshɔ la nde kombotakanya. Nde la Paulo waki la lonyuma l’ɔlɔlɔ ndo vɔ komombanɛ tokumbɛkumbɛ pondjo pondjo. Ndo l’ɔkɔngɔ diko Paulo akayɔsaka Mako oko okimanyedi w’ohomba efula. Ɔnkɔnɛ, etena kakandola anangɛso ekakatanu kana akambo amɔtshi wakete, dui dia dimɛna diahombawɔ nsala ele mpama otsha la ntondo ndo ntetemala nkimanyiya anto akina dia vɔ mpama lo nyuma. Mɛna waonga w’ɛlɔlɔ wele la anto akina keketshaka ase etshumanelo.

Wɛ la etshumanelo

19. Ekimanyielo kakɔna kakoka mbishana anto tshɛ wele lo etshumanelo k’Akristo?

19 Lo “tena dia wulu” diasɛnaso nɛ, wɛ ekɔ l’ohomba w’ekimanyielo k’oma le ananyɔ la akadiyɛyɛ wa lo etshumanelo ndo vɔ wekɔ l’ohomba w’ekimanyielo kayɛ. (2 Tim. 3:1) Mbeyaka monga ko Akristo amɔtshi haweye kɛnɛ kahombawɔ nsala dia nkandola ekakatanu wele la wɔ, koko Jehowa mbeyaka. Ndo nde kokaka nkamba la ase etshumanelo, mbidja ndo wɛ dia nkimanyiya anto akina dia vɔ ndjela mboka k’ɔlɔlɔ. (Is. 30:20, 21; 32:1, 2) Ɔnkɔnɛ, tokambe la dako diaki ɔpɔstɔlɔ Paulo! Totetemale ‘sambana ndo keketshana lam’asaso, oko wasalaso.’—1 Tes. 5:11.

Ngande wayoyokadimola?

• Lande na kele ekɔ ohomba nkeketsha anto akina wa lo etshumanelo k’Akristo?

• Weho akɔna w’ekakatanu wakokayɛ nkimanyiya anto akina dia vɔ ntondoya?

• Lande na keso l’ohomba w’ekimanyielo k’anto akina wa lo etshumanelo kaso?

[Osato wa lo lɛkɛ 11]

Etena kalɔshana osekaso Okristo la okakatanu ɔmɔtshi, sho kokaka mbosukɛ

[Osato wa lo lɛkɛ 12]

Ɛlɔ kɛnɛ, ɛlɔngɔlɔngɔ la esekaseka efula wele lo etshumanelo k’Akristo wekɔ l’akoka wa nsala akambo efula

    Ekanda wa l’Ɔtɛtɛla (1983-2025)
    Tomba
    Ɔtɔ
    • Ɔtɛtɛla
    • Kahana l'onto
    • Nango
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ɛlɛmbɛ w'okambelo
    • Awui wa sheke
    • Paramètres de confidentialité
    • JW.ORG
    • Ɔtɔ
    Kahana l'onto