“Ɔlɛmbɛ wa ngandji ka lɔsɛngɔ” walame nemi yaso

“Nde atodiholaka onyɔ ande l’awui wa lomba ndo ɔlɛmbɛ wa ngandji ka lɔsɛngɔ wekɔ lo lolemi lande.”—TUK. 31:26, NW.

1, 2. a) Dionga diakɔna diakeketshama atɛmɔdi wa Jehowa dia vɔ nkɛnɛmɔla? b) Kakɔna kayangaso nsɛdingola lo sawo nɛ?

LOSANGO l’ohomba lakalongola Lemuɛlɛ nkumekanga k’edjedja oma le nyango lekɔ ndo l’akambo wahomba wamato nsala dia vɔ monga wadi w’ɛlɔlɔ. Nde akawotɛ ate: “Nde atodiholaka onyɔ ande l’awui wa lomba ndo ɔlɛmbɛ wa ngandji ka lɔsɛngɔ wekɔ lo lolemi lande.” (Tuk. 31:1, 10, 26, NW) Oko walɔmbama anto tshɛ walanga ngɛnyangɛnya Jehowa Nzambi mbalɔmbama ndo womoto lotshukami lele la lomba dia nkɛnɛmɔla ngandji ka lɔsɛngɔ l’ɛtɛkɛta ande. (Adia Tukedi 19:22.)a Atɛmɔdi wa mɛtɛ tshɛ pombaka nkɛnɛmɔla ngandji ka lɔsɛngɔ l’ɛtɛkɛta awɔ.

² Ngandji ka lɔsɛngɔ kɛdikɛdi na? Otsha le waa na wahombaso kikɛnɛmɔla? Kakɔna kayotokimanyiya dia sho monga la “ɔlɛmbɛ wa ngandji ka lɔsɛngɔ” lo nemi yaso? Shɛngiya yakɔna yayonga la dikambo sɔ lo asawo wasawolaso l’ase nkumbo yaso ndo la wanyaso Akristo?

Ngandji ka lɔsɛngɔ kɛdikɛdi na?

3, 4. a) Ngandji ka lɔsɛngɔ kɛdikɛdi na? b) Ngande wotshikitanyi ngandji ka lɔsɛngɔ la lɔsɛngɔ?

³ Oko wakokaso diɛna, ngandji ka lɔsɛngɔ kengama la ngandji ndo la lɔsɛngɔ. Tɔ nembetshiyaka ndjasha l’otema ɔtɔi le anto akina ndo mɛnya dikambo sɔ oma l’etsha ndo oma l’ɛtɛkɛta aso. Lam’ele ndo ngandji kekɔ ohomba, nkɛnɛmɔla ngandji ka lɔsɛngɔ nɔmbaka dia sho ndjasha le anto akina l’ɔtɛ wa ngandji kawaokaso. Koko, tshɛkɛta yele l’ɛtɛkɛta wakafundama Bible yakadimɔma l’Ɔtɛtɛla ɔnɛ ngandji ka lɔsɛngɔ hayolembetshiya tsho ngandji kɔsɔhanyemi la lɔsɛngɔ. Kɛnɛmɔlɛ onto ɔmɔtshi ngandji ka lɔsɛngɔ kɛdikɛdi mbomamema la lolango ndo la kɔlamelo edja ndo lɔsɛngɔ lawɛnyaso lambokotsha oyango alɔ le nde.

⁴ Ngandji ka lɔsɛngɔ ntshikitana la lɔsɛngɔ lo yoho kina nto. Anto mɛnyaka lɔsɛngɔ kânga otsha le anto wahaweye. Ɛnyɛlɔ, anto wakadjasɛ lo disɛnga dia Malata wakakɛnɛmɔlɛ ɔpɔstɔlɔ Paulo nde l’anto 275 wakambɔ la nde lo waato woho wa ngandji ka ngasɔ, mbuta ate lɔsɛngɔ, kânga mbakiwɔ watɛnanaka. (Etsha 27:37–28:2) Lo wedi okina, ngandji ka lɔsɛngɔ nembetshiyaka diɔtɔnganelo dia ma ma diele lam’asa anto wamboshilaka monga angɛnyi.b Woho wa ngandji ka ngasɔ mbakɛnya ase Kɛnɛ “asi Isariyele tshe . . . lam’akawayayakaka uma lu Edjibitu.”—1 Sam. 15:6.

Okanelo wa yimba ndo dɔmbɛlɔ kokaka tokimanyiya

5. Kakɔna kayotokimanyiya dia sho mbahemɛ nemi yaso?

⁵ Nkɛnɛmɔla ngandji ka lɔsɛngɔ l’ɛtɛkɛta aso bu dui dia wɔdu. Etena kakandatɛkɛtaka dia lolemi, ombeki Jakɔba akafunde ate: “Nduku untu leya mbekiya lulimi! Lo leko engo ka kolo, katuhasahasaka, lambulula too la lolengo la nyoi.” (Jak. 3:8) Kânga mbele ekɔ wolo sho nsala dui sɔ, kakɔna kakoka tokimanyiya dia sho mbahemɛ lolemi laso na? Ɛtɛkɛta wakatɛ Yeso ewandji w’ɛtɛmwɛlɔ wa lo nshi yande tokimanyiyaka dia sho mbeya kɛnɛ kakokaso nsala. Nde akate ate: “Unyo atoteketaka uma lu efula k’akambu weli l’utema.” (Mat. 12:34) Dia ngandji ka lɔsɛngɔ nama nemi yaso, sho pombaka mbidja dionga sɔ l’otema aso, mbuta ate lo lonto laso la l’etei. Nyɛsɔ tende woho wakoka okanelo wa yimba ndo dɔmbɛlɔ tokimanyiya dia sho nsala dikambo sɔ.

6. Lande na kahombaso kanaka yimba la lowando tshɛ lo etsha wa ngandji ka lɔsɛngɔ kaki Jehowa?

⁶ Bible mbutaka dia Jehowa Nzambi “[ndola] too la ngandji ka shikaa.” (Etum. 34:6) Omembi w’esambo akembe ate: “[Jehowa] li, kete yambulula too la ngandji kaye ka shikaa.” (Osam. 119:64) Afundelo wekɔ la nunu di’ɛkɔndɔ wɛnya woho wakɛnya Jehowa atɛmɔdi ande ngandji ka lɔsɛngɔ. Mbɔsa etena ka kanaka yimba la lowando tshɛ lo ‘etsha wa Jehowa’ kokaka tokimanyiya dia monga la nsaki ka nkɛnɛmɔla dionga diaki Nzambi sɔ.—Adia Osambu 77:12.

7, 8. a) Ngande wakɛnya Jehowa Lɔta nde la nkumbo kande ngandji ka lɔsɛngɔ? b) Kakɔna kakasale Davidi lo woho wakawoke Nzambi ngandji ka lɔsɛngɔ?

⁷ Tɔshi ɛnyɛlɔ ka woho wakatshungola Jehowa Lɔta ɔna ɔnango Abarahama nde la nkumbo kande etena kakandalanya osomba wa Sɔdɔma wakawadjasɛka. Etena kakayasukanaka elanyelo, andjelo wakôkeketsha dia nde mbɔsa nkumbo kande ndo ntomba esadi eto oma l’osomba. Bible mbutaka ɔnɛ: “Lota akatshimbatshimba. Andjelo wakâkimela l’anya, ndi la wadendi la an’andi ahendi w’amantu. Wakâlombola, wakatumbi la wo, wakatâtshika l’andja w’usumba, ne dia [Jehowa] akalangi mbahandja.” Shi etema aso munandemaka etena kakanaso yimba lo woho wakâshimbɛ Jehowa ndo totshutshuyaka dia sho mbetawɔ ɔnɛ ɔsɔ aki djembetelo ya ngandji ka lɔsɛngɔ kaki Nzambi?—Etat. 19:16, 19.

⁸ Tɔsɛdingole ndo ɛnyɛlɔ ka nkumekanga Davidi ka l’Isariyɛlɛ w’edjedja. Nde akembe ɔnɛ: “[Jehowa] atukudimanyiyaka kolo yaye tshe, ndu [nde] atokonoyaka hemo yaye tshe.” Ande lowando lakonge la Davidi lo woho wakandadimanyiyama pɛkato kakandasale nde la Batɛ-shɛba lee! Nde akatombola Jehowa ata ate: “Uku wanganyi ulungu la kete etali, osoku mbeli ngandji kandi ka shikaa le waku watuwukaka woma.” (Osam. 103:3, 11) Nkana yimba lo ɛkɔndɔ ɛsɔ ndo lo ekina wofundami l’Afundelo ayolodia etema aso la lowando l’ɔtɛ wa ngandji ka lɔsɛngɔ kaki Jehowa ndo ayototshutshuya dia mbotombola ndo mbôka losaka. Naka sho ndeka monga la lowando l’etema aso, kete tayoleka tshutshuyama dia mbokoya Nzambi ka mɛtɛ.—Ef. 5:1.

9. Ɔkɔkɔ akɔna w’oshika watshutshuya atɛmɔdi wa Jehowa dia nkɛnɛmɔla ngandji ka lɔsɛngɔ lo lɔsɛnɔ lawɔ la lushi la lushi?

⁹ Bɛnyɛlɔ efula diele l’Afundelo mɛnyaka dia Jehowa kɛnɛmɔlaka ngandji ka lɔsɛngɔ kana ngandji ka kɔlamelo otsha le wanɛ wamboshilaka monga la diɔtɔnganelo dia ma ma vɔ la nde. Ko kayotota lo dikambo dia wanɛ wele bu la diɔtɔnganelo dia ngasɔ vɔ la Nzambi kasɛna? Onde Jehowa ekɔ awui wolo otsha le wɔ kana mbasalɛka akambo wa kɔlɔ? Atonga na! Lo ndjela Traduction du monde nouveau Luka 6:35 mbutaka ɔnɛ: “Nzambi ekɔ la lɔsɛngɔ le akanga a lɔhɛndɛ ndo anto wa kɔlɔ.” Lâdiko dia lâsɔ, Mateu 5:45 mbutaka ɔnɛ: “Ndi atuhutuyaka unya le antu wa kolo ndu le antu w’ololo, ndu atutumaka mvula le antu w’ololo ndu le antu wa kolo.” La ntondo ka sho mbeka akambo wa mɛtɛ ndo nkamba la wɔ, Nzambi akatɛnyaka lɔsɛngɔ lande. Koko lam’ele tamboshila monga atɛmɔdi ande, nde otɛnya ngandji kande ka kɔlamelo kana ngandji kande ka lɔsɛngɔ kahatshikitana. (Adia Isaya 54:10.) Shi sho pombaka monga la lowando l’ɔtɛ wa dikambo sɔ? Ndo nto, ɔsɔ ekɔ ɔkɔkɔ w’oshika watotshutshuya dia nkɛnɛmɔla ngandji ka lɔsɛngɔ l’ɛtɛkɛta aso ndo l’akambo akina wa lo lɔsɛnɔ laso la lushi la lushi.

10. Bonde kakokaso mbuta ɔnɛ dɔmbɛlɔ diekɔ ehomɔ ka nɛmɔ katokimanyiya dia nkɛnɛmɔla ngandji ka lɔsɛngɔ lo lonto laso?

¹⁰ Dɔmbɛlɔ diekɔ ehomɔ ka nɛmɔ katokimanyiya dia nkɛnɛmɔla ngandji ka lɔsɛngɔ. Ngasɔ mbediɔ nɛ dia ngandji ndo lɔsɛngɔ wele waonga wakenga ngandji ka lɔsɛngɔ wekɔ ndo l’atei wa waonga wakenga olowa wa nyuma k’ekila kaki Jehowa. (Ngal. 5:22) Sho kokaka nkɛnɛmɔla ngandji ka lɔsɛngɔ l’etema aso naka sho mbetawɔ dia nyuma kakɔ tɔlɔmbɔla. Dia sho nongola nyuma k’ekila kaki Jehowa, sho pombaka mbɔlɔmbatɔ. (Luka 11:13) Ekɔ ohomba sho nɔmbaka Nzambi mbala la mbala dia nde tosha nyuma kande ndo dia tɔ tɔlɔmbɔla. Aha la tâmu, dia ɔlɛmbɛ wa ngandji ka lɔsɛngɔ monga lo nemi yaso, ekɔ ohomba sho kanaka yimba ndo nɔmbaka.

Woho wakoka atshukanyi mɛnyana ngandji ka lɔsɛngɔ

11. a) Kakɔna kɛnya dia Jehowa nongamɛka dia waomi mɛnya wadiɛwɔ ngandji ka lɔsɛngɔ? b) Ngande wakoka ɔlɛmbɛ wa ngandji ka lɔsɛngɔ nkimanyiya omi dia nde nama lolemi lande?

¹¹ Ɔpɔstɔlɔ Paulo akakeketsha waomi ate: “Nyulangi wadienyu, uku akalangi Kristu ekelizia, akandayakimo dikambu diato.” (Ef. 5:25) Paulo akawaohola nto kɛnɛ kakatɛ Jehowa Adama l’Eva lo mbuta ate: “[Pami] ayutshika shi la nyangu, ayumamana la wadendi, ku vo ahendi wayuyala otoi.” (Ef. 5:31) Mbokɛmaka hwe dia Jehowa nongamɛka dia waomi mamema wadiɛwɔ la kɔlamelo tshɛ ndo mbaɛnyaka ngandji ka lɔsɛngɔ nshi tshɛ. Omi letawɔ dia nɔmbɔla lolemi lande la ngandji ka kɔlamelo hatondja munga ya wadɛnde sɛkɛ ndo nde hawɔnyɔla la ntondo k’anto. Nde ngɛnangɛnaka dia mbɔtɛtɛmɔla. (Tuk. 31:28) Naka ekakatanu wambotomba lam’asawɔ l’ɔtɛ w’ɛkɔkɔ ɛmɔtshi, kete ngandji ka lɔsɛngɔ pombaka ntshutshuya waomi dia vɔ nama nemi yawɔ diaha vɔ mbisha wadiɛwɔ sɔnyi.

12. Ngande wakoka wadi mɛnya l’ɛtɛkɛta ande dia ɔlɛmbɛ wa ngandji ka lɔsɛngɔ wekɔ lo nɔmbɔla lolemi lande?

¹² Ɔlɛmbɛ wa ngandji ka lɔsɛngɔ pombaka nɔmbɔla ndo lolemi la wadi. Yimba y’andja ɔnɛ hayohombe monga la shɛngiya l’ɛtɛkɛta ande. Lam’ele nde ‘nɛmiyaka omɛnde efula,’ nde pombaka ntɛkɛta dimɛna lo lokombo lande la ntondo k’anto ndo ndeka mfudia dilɛmiɛlɔ diawosha anto akina. (Ef. 5:33) Lam’ele nde hayange dia nkitshakitsha dilɛmiɛlɔ diasha ana shɛwɔ, nde pombaka mbewɔ dia mamanɛ la nde l’ɔtɛkɛta kana mbodja tâmu la ntondo k’ana. Vɔ pombaka nkandola ekakatanu wa ngasɔ lam’asawɔ vɔamɛ. Bible mbutaka ɔnɛ: “Umuntu tshe lukanga yimba atuluwanyaka luudu landi.” (Tuk. 14:1) Ase nkumbo kande ngɛnangɛnaka mbidjasɛ lo luudu lande.

13. Lo yoho ya lânde, lende ahomba ɔlɛmbɛ wa ngandji ka lɔsɛngɔ kɛnɛmɔma, ndo ngande wakoka dui sɔ salema?

¹³ Kânga etena kewɔ lo luudu lawɔ, atshukanyi pombaka ntetemala nkamba la nemi yawɔ lo yoho yɛnya dia vɔ wekɔ lo nɛmiyana. Paulo akafunde ate: “Nyunya akambu ane tshe: kele, lutunu, somboki, lotengo, aui wa sonyi uma l’enyo anyu.” Nde akakotsha ate: “Nyolote etema wa ketshi, la wa memakana, la wa ndjakitshakitsha, la wa kenemo, la wa kolamelu. . . . Nyolote ngandji; to keli dimama dia uluwanyi.” (Kol. 3:8, 12-14) Naka ana mɛnaka woho wakɛnɛmɔla ambutshi awɔ ngandji ndo lɔsɛngɔ l’ɛtɛkɛta watanɛwɔ la ngelo, kete ondo vɔ wayola dimɛna ndo wayokoya ɛnyɛlɔ kawɔ.

14. Lo yoho yakɔna yakoka ewandji wa nkumbo nkamba la nemi yawɔ dia nsamba wanɛ walɔmbɔlawɔ?

¹⁴ Omembi w’esambo akasɛngasɛnga Jehowa ate: “Ngandji kaye ka shikaa kayali esambelu le mi.” (Osam. 119:76, sho mbɛnganyisha alɛta ango.) Yoho yaleka Jehowa nsamba ekambi ande ele lo mbakeketsha ndo lo mbalɔmbɔla. (Osam. 119:105) Ngande wakoka ewandji wa nkumbo nkondja wahɔ oma l’ɛnyɛlɔ ka Shɛso lele l’olongo ndo nkamba la nemi yawɔ dia nsamba wanɛ walɔmbɔlawɔ? Vɔ koka nsala dui sɔ lo mbashaka ɛlɔmbwɛlɔ kahombama ndo lo mbakeketshaka. Ɔtɛmwɛlɔ wa lo nkumbo wa la dikɔlɔ mbashaka diaaso dia vɔ mbeya awui wa lo nyuma.—Tuk. 24:4.

Tɛnya wanyaso ambetawudi ngandji ka kɔlamelo

15. Ngande wakoka dikumanyi ndo ase etshumanelo akina wambotshunda lo nyuma nkamba la nemi yawɔ dia nkokɛ wanyawɔ ambetawudi?

¹⁵ Nkumekanga Davidi akalɔmbɛ Jehowa ate: “Ngandji kaye ka shikaa la ketshi kaye, wanamaki tena tshe.” (Osam. 40:11) Ngande wakoka dikumanyi di’Akristo ndo ase etshumanelo akina wambotshunda lo nyuma mbokoya Jehowa lo dikambo sɔ? Nkamba la nemi yaso dia nkotola yambalo y’anto oya l’awui wa l’Afundelo ekɔ mɛtɛ djembetelo ya ngandji ka lɔsɛngɔ.—Tuk. 17:17.

16, 17. Naa toho tɔmɔtshi takokaso mɛnya di’ɛtɛkɛta aso wekɔ lo nɔmbwama la ɔlɛmbɛ wa ngandji ka lɔsɛngɔ?

¹⁶ Kakɔna kahombaso nsala naka tambɛna dia Okristo ɔmɔtshi ambosala dui diahɔtɔnɛ l’atɔndɔ wa lo Bible? Shi ngandji ka lɔsɛngɔ pombaka totshutshuya dia sho nkamba la nemi yaso dia mbongola? (Osam. 141:5) Naka tambeya dia ɔnangɛso ɔmɔtshi ambosala pɛkato ka woke, kete ngandji ka kɔlamelo pombaka totshutshuya dia sho mbokeketsha dia ‘mbeta dikumanyi dia l’etshumanelo’ dia vɔ ‘mbɔlɔmbɛ ndo mbokita esɔ lo lokombo la Jehowa.’ (Jak. 5:14) Naka ɔnangɛso ɔsɔ hɛnanyi la dikumanyi ko sho lawɔ hatowate pɛkato kakɔ, kete ɔsɔ bu djembetelo ya ngandji kana ya lɔsɛngɔ. Anto amɔtshi l’atei aso mbeyaka monga l’ɔkɔmwɛlɔ, ndjaoka dia wekɔ ekalema, ndjaɔsa oko anto w’anyanya kana nyanga l’ɔtɛ w’awui wa kɔlɔ wâsalɛwɔ. Yoho ya dimɛna yakokaso mɛnya di’ɔlɛmbɛ wa ngandji ka lɔsɛngɔ wekɔ lo nemi yaso ele lo ‘mbutɛka akanga w’etema a wɛɔdu ɛtɛkɛta w’esambelo.’—1 Tes. 5:14.

¹⁷ Kakɔna kahombaso nsala naka atunyi waki Nzambi wambekola lokumu ɔnɛ ɔnangɛso ɔmɔtshi ambosala pɛkato? Lo dihole dia sho mvɔ tshɔdia lo dikambo di’olowanyi w’ɔnangɛso, sho pombaka ntona kɛnɛ katawɔ lo mbɔlama tsho kana lo mbalɔmba dia vɔ tosha ɛkɔkɔ wɛnya dia kɛnɛ katawɔ kekɔ mɛtɛ. Naka atunyi w’ekambi waki Nzambi wekɔ lo nanga dia mbeya dihole diodjashi anangɛso w’Akristo amɔtshi dia vɔ mbasalɛ kɔlɔ, kete ngandji ka kɔlamelo kawaokaso pombaka totshutshuya diaha sho mbaɛnya dihole diodjashiwɔ.—Tuk. 18:24.

Ɔnɛ lele la “ngandji ka lɔsɛngɔ ayokondja lɔsɛnɔ”

18, 19. Lande na kahahombe ɔlɛmbɛ wa ngandji ka lɔsɛngɔ mumɔ oma lo nemi yaso lo diɔtɔnganelo diasaso la wanyaso atɛmɔdi?

¹⁸ Ngandji ka kɔlamelo pombaka mɛnamaka lo diɔtɔnganelo tshɛ diasaso la wanyaso atɛmɔdi wa Jehowa. Kânga l’atei w’ekakatanu wa wolo, ɔlɛmbɛ wa ngandji ka lɔsɛngɔ hawohombe mumɔ oma lo nemi yaso. Etena kakonge ngandji ka lɔsɛngɔ k’ase Isariyɛlɛ “uku lopopo latumoka esadi,” Jehowa akanyange. (Hos. 6:4, 6) Lo wedi okina, Jehowa ngɛnangɛnaka lo woho wakɛnɛmɔlaso ngandji ka lɔsɛngɔ mbala la mbala. Nyɛsɔ tɔsɛdingole woho watshɔkɔlande wanɛ wawesa dionga sɔ.

¹⁹ Lo ndjela Traduction du monde nouveau, Tukedi 21:21 mbutaka ɔnɛ: “Ɔnɛ latowesaka losembwe ndo ngandji ka lɔsɛngɔ ayokondja lɔsɛnɔ, losembwe ndo lotombo.” L’atei w’ɛtshɔkɔ wayokondja onto la ngasɔ mbele ndo lɔsɛnɔ laha l’ekomelo. Jehowa ayowokimanyiya dia nde ‘nkukutɛ lɔsɛnɔ la mɛtɛ.’ (1 Tim. 6:12, 19) Ɔnkɔnɛ, nyɛsɔ “tɛnyanake ngandji ka lɔsɛngɔ.”—Zek. 7:9, NW.

[Nɔtɛ ya l’ɛse ka dikatshi]

Onde wɛ kokaka nembetshiya?

• Ngandji ka lɔsɛngɔ kɛdikɛdi na?

• Kakɔna kayotokimanyiya di’ɔlɛmbɛ wa ngandji ka lɔsɛngɔ monga lo nemi yaso?

• Ngande wakoka atshukanyi nkɛnɛmɔla ngandji ka kɔlamelo l’ɛtɛkɛta awɔ?

• Kakɔna kayɛnya di’ɔlɛmbɛ wa ngandji ka lɔsɛngɔ wekɔ lo nemi yaso lo diɔtɔnganelo diasaso la wanyaso ambetawudi?

[Osato wa lo lɛkɛ 23]

Davidi aki la lowando lo ngandji ka lɔsɛngɔ kaki Jehowa

[Osato wa lo lɛkɛ 24]

Onde nyu salaka Ɔtɛmwɛlɔ wa lo nkumbo wa la dikɔlɔ mbala la mbala?