BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ wa Watchtower
Watchtower
BIBLIƆTƐKƐ WA LO ƐTƐRNƐTƐ
Ɔtɛtɛla
  • BIBLE
  • EKANDA
  • NSANGANYA
  • w10 10/1 lk. 29-32
  • Yalama diaha kesama

Ndooko vidɛo yele lo kɛnɛ kɔsɔnyiyɛ.

Otokimwe, munga kakongi etena kakayatelesharjɛki vidɛo.

  • Yalama diaha kesama
  • Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—2010
  • Ɛtɛ w'awui wahɔnyi
  • Awui wa woho akɔ
  • Wâle waya oma lo kesama
  • Onde tekɔ lo wâle?
  • Onde dikambo sɔ kokaka kokomɛ?
  • Ngande wakokayɛ ndjalama diaha kesama?
  • Kamba la kɛnɛ kekayɛ
  • Tewɔ lokeso
    Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—2004
  • Toshike Tanga la Ntondo ka Yimba y’Andja Ɔnɛ Watatshikitana
    Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—2004
  • Bonde ketawɔyɛ awui wetawɔyɛ?
    Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—2001
  • Jehowa ekɔ Nzambi k’akambo wa mɛtɛ
    Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—2003
Enda awui akina
Tshoto y’Etangelo Mbewoyaka Diolelo diaki Jehowa—2010
w10 10/1 lk. 29-32

Yalama diaha kesama

AMBADI efula mbeyaka Don Quichotte lele onto la lɔfɔnya latɛkɛtama lo dibuku diele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ Don Quichotte diakafunde ofundji ɔmɔtshi w’ose Espagne welɛwɔ Miguel de Cervantes wakasɛnaka lo ntambe 16. Lo dibuku sɔ, Don Quichotte ekɔ lo nkanyiya ɛkɔndɔ wa lɔfɔnya wendana la andɔshi w’ata wele la dihonga wakakimɛ dihomɔ dia ta dia ngaingai dia vɔ ndjoshimbɛ ana wa wamato w’ɛlɔhɛ waki lo wâle. Kombeta edja, nde akatatɛ mfɔnya dia ndo nde mbele ɔndɔshi w’ata wa lo dioho di’ɛlɔhɛ. Etenyi kɛmɔtshi ka dibuku sɔ keyama efula mbutaka dia nde akatshu tɔlɔsha mvudu y’etale tshwa yakandɔsaka oko lemba l’akongote w’anto waki la wolo efula. Kânga mbakinde l’eshikikelo k’ɔnɛ nde ekɔ lo mamɛ wahɔ waki Nzambi lo ndɔshana l’akongote w’anto asɔ, nde akayokitshakitshamaka l’ekomelo a shimu.

Lo mɛtɛ, ɔkɔndɔ wendana la Don Quichotte wekɔ ɔkɔndɔ wa lɔfɔnya tsho, koko kesama bu dikambo di’anyanya. Tɔshi ɛnyɛlɔ k’ɔnɔshi wa wanu wɔsa dia nde kokaka nnɔ weho wa wanu tshɛ aha la vɔ mbosha dilanya, ko tete le lo nsala ngasɔ nde ekɔ lo ndanya demba diande ndo ekɔ lo mbidja lɔsɛnɔ la nkumbo kande lo wâle. Kana ɛnyɛlɔ k’onto laya bu la nsaki ka ndɛ mbo ya ndɛ lɔsa dia nde ndɛka dimɛna ndo ekɔ la demba dia wolo, ko tete le ekɔ lo tatshu yema yema otsha lo nyɔi.

Onde onto ɔmɔtshi la l’atei aso koka ntala lo djonga ya kesama? Lonyangu ko, ngasɔ mbediɔ. Lo mɛtɛ, sho tshɛ tekɔ la ntondo ka wâle wa ngasɔ. Ndo nto, dikambo sɔ mendanaka ndo la woho wakokaso kesama lo kɛnɛ kendana la wetshelo watetshawɔ l’ɔtɛmwɛlɔ aso ndo dui sɔ diekɔ l’etombelo wa kɔlɔ. Lande na kediɔ ngasɔ? Ngande wakokayɛ ndjalama diaha kesama?

Wâle waya oma lo kesama

Lo ndjela diksiɔnɛrɛ dimɔtshi, nkesa nembetshiyaka “nkonya anto dia vɔ mbɔsa dui dia kashi oko dui dia mɛtɛ.” Nkesa nembetshiyaka nto “mbetawoya anto kanyi kana wetshelo wawashimba dia vɔ mpotɔ dikambo dimɔtshi dimɛna, dia vɔ monga l’ohokohoko kana diaha vɔ nkondja ekimanyielo.” Kitshimudi ya ntondo yele la vɛrbɛ nkesa, mbidja ndo tɔvɛrbɛ tokina tele oko “minganyiya” ndo “ntshundja” ele mbudjunganyiya onto lo nkamba la toho tahandashihodia. Lo mɛtɛ, onto laheye dia nde ambonganyiyama etena koshimbawɔ dia nde mpotɔ dikambo dimɔtshi dimɛna, nkondja ekimanyielo kana kawodjawɔ l’ohokohoko lo mbotɛ awui wa kashi l’okonda ekɔ lo wâle wa mamba.

Lonyangu ko, mbala efula onto lakesawɔ kana latshundjawɔ mongaka la mbekelo ka ntshininala lo dui diakawawotɛ oyadi tolembetelo takɔna takokawɔ mbosha dia mbɛnya dia dui diakɔ bu mɛtɛ. Ondo nde mbetawɔka dui diakawawotɛ sɔ l’otema ɔtɔi woho ɔnɛ wele nde hakoke mbetawɔ tolembetelo tawoshawɔ dia ntshikitanya kanyi yande.

Onde tekɔ lo wâle?

Wɛ kokaka ndjambola ɔnɛ: Shi tayonga oko anto wadja oshimu esɔ naka sho mbuta ɔnɛ sho tshɛ tekɔ lo wâle wa kesama lo kɛnɛ kendana la dietawɔ diaso? Ndoko, nɛ dia Satana lakelamɛ oma le Yeso ɔnɛ “shi kashi” amboyadjɛka oyango wa tokesa ndo totshundja sho tshɛ. (Joani 8:44) Ndo nto, Bible mbelɛka Satana ɔnɛ ‘nzambi ka dikongɛ di’akambo nɛ.’ Nde ambetɛ miliyɔ y’anto “tutshungu lu tukanyi tawo” l’edja tshɛ k’ɔkɔndɔ w’ana w’anto. (2 Koreto 4:4) Polo ndo ɛlɔ kɛnɛ, nde ekɔ lo ‘minganyiya anto wa lo nkɛtɛ k’otondo.’​—Enyelo 12:9.

Satana akatatɛ nkesa anto oma k’etatelo k’ɔkɔndɔ w’ana w’anto. Ɛnyɛlɔ, nde akakese Eva ɔnɛ nde bu l’ɛse k’ɛlɛmbɛ w’Otungi ande ndo ɔnɛ nde ‘ayonga oko Nzambi ndo ayeya akambo w’ɔlɔlɔ ndo akambo wa kɔlɔ,’ mbuta ate nde ndamɛ mbayɔsɔna kɛnɛ kele ɔlɔlɔ ndo kɛnɛ kele kɔlɔ. (Etatelu 3:1-5) Ɔsɔ kaki kashi ka woke ka ntondo kakatama, nɛ dia kânga mbakatongama anto la lotshungɔ la nsɔna kɛnɛ kakokawɔ nsala, vɔ kotongama la dikoka dia nshikikɛ vɔamɛ kɛnɛ kele ɔlɔlɔ la kɛnɛ kele kɔlɔ. Paka Nzambi ndamɛ mbele la lotshungɔ lɔsɔ nɛ dia nde mbele Otungi ndo Nkum’Olongo. (Jeremiya 10:23; Enyelo 4:11) Wanɛ wɔsa dia monga la lotshungɔ la nsɔna dia nsala akambo w’ɔlɔlɔ kana wa kɔlɔ nembetshiyaka monga la lotshungɔ la nshikikɛ kɛnɛ kele ɔlɔlɔ ndo kele kɔlɔ wekɔ lo ndjakesa mɛtɛ. Lonyangu ko, sho anto wele kema kokele talaka esadi eto lo djonga shɔ.

Onde dikambo sɔ kokaka kokomɛ?

Mbeyaka monga ko ambeta ntambe efula yetshawɔ wetshelo wetawɔyɛ l’ɔtɛmwɛlɔ ayɛ ndo ondo vɔ wakasambiyama oma lo nɔnga la nɔnga. Koko, aha kɛsɔ mbɛnya dia wetshelo akɔ wekɔ mɛtɛ. Lande na? Nɛ dia Bible mɛnyaka dia yema tshitshɛ l’ɔkɔngɔ wa nyɔi k’apɔstɔlɔ waki Kristo, akanga wa kashi wakatombe oma l’etshumanelo k’Akristo ko waketsha “akambu waha mete, dia nkutula ambeki l’okongo awo.” (Etsha 20:29, 30) La mayɛlɛ tshɛ, vɔ wakanganyiya anto lo mbasha ‘ɛkɔkɔ wetawoya’ kâmɛ la “yimba y’antu ndu la akambu wa kashi, uku ditshelu di’antu.”​—Kolosai 2:4, 8.

Onde akambo wambotshikitana nshi nyɛ? Ndoko, nɛ dia ɔpɔstɔlɔ Paulo akate dia akambo wayofukutana lo “nshi y’ekumelu” yasɛnaso nyɛ. Nde akafunde ate: “Antu wa kolo la akanga a lukesu wayuhama lu akambu awo wa kolo; vo wayukesana, ku wayukesama.”​—2 Timote 3:1, 13.

Ɔnkɔnɛ, ekɔ dimɛna dia sho mbidja yimba lo ɔhɛmwɛlɔ wakasha ɔpɔstɔlɔ Paulo etena kakandate ate: “Okone untu lambukana ati: Dimi lambemala, ewo, atukoko.” (1 Koreto 10:12) Lo mɛtɛ, Paulo akatɛkɛtaka dikambo di’onto lemadi lo washo wa Nzambi. Naka wɛ mbɔsaka dia Satana hakoke kokesa, kete wɛ ekɔ lo ndjakesa mɛtɛ. Ekɔ mɛtɛ dia ndoko onto lohandwe oma lo “kesu” yaki Satana. (Efeso 6:11) Diakɔ diele ɔpɔstɔlɔ Paulo akɛnya wɔma waki la nde lo dikambo di’asekande Akristo etena kakandate ate: “Uku akadimbiya ului Eva la lukesu landi, tukanyi tanyu tatukulana uma l’uluwanyi a mete la pudipudi utsha le Kristu.”​—2 Koreto 11:3.

Ngande wakokayɛ ndjalama diaha kesama?

Ko ngande wakokayɛ ndjalama diaha kesama oma le Satana? Ahombayɛ nsala dia wɛ ntɛmɔla Nzambi “lu nyuma la lu mete”? (Joani 4:24) Kamba la kɛnɛ kakakosha Jehowa Nzambi. Ɛngɔ ka ntondo kakandakosha ele yimba dia wɛ ntshikitanya akambo wa mɛtɛ la wa kashi. (1 Joani 5:20) Ndo nto, nde akakosha dikoka dia mbishola nkeso yaki Satana. (2 Koreto 2:11) Lo mɛtɛ, nde akakosha ɛngɔ tshɛ kele la yɛ ohomba dia wɛ mbidja welo wadja Satana dia konganyiya l’ashi.​—Tukedi 3:1-6; Efeso 6:10-18.

Dui dioleki ohomba ele, nde akakosha ehomɔ koleki ohomba dia wɛ ndjakokɛ. Naa ehomɔ kakɔ? Ele ehomɔ kakalɔmbɛ ɔpɔstɔlɔ Paulo osekande Timɔtɛ dia nde ndjaɛkɛ lɔkɔ dia nkeketsha mbetawɔ kande l’awui w’ɔtɛmwɛlɔ. L’ɔkɔngɔ wa nde mbisha Timɔtɛ ɔhɛmwɛlɔ lo kɛnɛ kendana la “antu wa kolo la akanga a lukesu,” ɔpɔstɔlɔ Paulo akawotɛ diaha nde mbetawɔ tokanyi tawɔ lo tondjaka wetshelo ande tshɛ oma lo “afundelu w’ekila,” mbuta ate Bible, Ɔtɛkɛta w’ekila waki Nzambi.​—2 Timote 3:15.

Lo mɛtɛ, anto amɔtshi mbeyaka mbuta dia onto tshɛ lele la mbetawɔ le Nzambi ndo lɔsa Bible oko Ɔtɛkɛta ande wakasambiyama ambonganyiyama. Shi wanɛ tshɛ watona l’okonda dia mbetawɔ tolembetelo tɛnya dia Otungi ekɔ ndo ɔnɛ Bible kekɔ Ɔtɛkɛta waki Nzambi wakasambiyama mbambonganyiyama?a​—Romo 1:18-25; 2 Timote 3:16, 17; 2 Petero 1:19-21.

Lo dihole dia wɛ mbetawɔ dia kesama la kɛnɛ ‘kelɛwɔ welelɛ ɔnɛ ewo,’ kamba l’Ɔtɛkɛta wa Nzambi dia nshikikɛ akambo wa mɛtɛ. (1 Timote 6:20, 21) Onga oko ase Bɛrɔya waki l’ohetoheto wakasambishama oma le ɔpɔstɔlɔ Paulo. Vɔ “waketawo diui l’uhetu.” Vɔ kombetawɔka tsho kɛnɛ kakawaetshaka ɔpɔstɔlɔ Paulo, koko lâdiko dia lâsɔ, vɔ “wakayangiayangia la lushi la lushi lu afundelu, kana akambu ane mete kewo.”​—Etsha 17:11, sho mbɛnganyisha alɛta ango.

Tokake wɔma dia nsɛdingola dietawɔ diayɛ lo yoho shɔ. Lo mɛtɛ, Bible tɔlɔmbaka dia sho ‘nshikikɛ akambo tshɛ’ la ntondo ka sho mbaetawɔ. (1 Tesalonika 5:21) Oya l’ekomelo ka ntambe ka ntondo tena diaso nɛ, ɔpɔstɔlɔ Jaoni akakeketsha wanyande Akristo ɔnɛ: ‘Elangimi ami, tanyetawɔke ɛtɛkɛta wakasambiyama tshɛ, koko nyohembe ɛtɛkɛta wakasambiyama dia nyu mbeya dia kana vɔ ndja oma le Nzambi.’ (1 Joani 4:1) Eelo, kânga mbakoka wetshelo wetsha ɔtɛmwɛlɔ ɔmɔtshi mɛnama dia ‘wakasambiyama,’ mbuta ate ndja oma le Nzambi, ayonga dimɛna sho nsɛdingola Afundelo la ntondo ka sho mbetawɔ wetshelo akɔ.​—Joani 8:31, 32.

Kamba la kɛnɛ kekayɛ

Koko, ekɔ dikambo dikina nto dialɔmbama. Ombeki Jakɔba akafunde ate: “Keli nyuyali atshi wa diui, aha ambuki atu, watuyadimbiyaka.” (Jakoba 1:22) Aha mbeya tsho kɛnɛ ketsha Bible mbata dikambo, koko wɛ pombaka nkamba la kɛnɛ kekayɛ. Lo woho akɔna? Lo nsala kɛnɛ kakodjangɛ Nzambi ndo lo ntona dia nsala akambo wasekɛnde.

Tɔshi ɛnyɛlɔ ka woho wambolana lɔkɛwɔ l’anto l’andja w’otondo. Shi dui sɔ mɛnyaka dia Satana ambotondoya lo welo wadjande dia ntshundja anto dia vɔ mbɔsa dia vɔ kokaka nsekola ɛlɛmbɛ waki Nzambi wendana la lɔkɛwɔ aha la vɔ nongola dilanya? L’ɔtɛ wa dikambo sɔ, ɔpɔstɔlɔ Paulo akasha Akristo wa la Ngalatiya ɔhɛmwɛlɔ wayela ɔnɛ: “Tuyadimbiyaki, [Nzambi] hasokama; untu tshe ayuna diango diakandune.”​—Ngalatiya 6:7.

Tongake oko “kanga enginya” lakate Yeso dia nde ekɔ onto “latukaka” ɛtɛkɛta ande koko “hatâtshaka.” L’ɛnyɛlɔ ka Don Quichotte latɛkɛtama lo dibuku diakafunde Cervantes lakakesama oma lo tokanyi tande hita, onto ɔsɔ akakesama dia nde kokaka mbika luudu la wolo lo ditshu. Koko, onga oko onto “lakahiki luudu landi ladiku dia dive.” Yeso akate dia pami kɛsɔ ekɔ “kanga yimba” nɛ dia nde akahokamɛ ɛtɛkɛta waki Yeso ndo ‘akâkitanyiya.’​—Mateu 7:24-27.

[Nɔtɛ ka l’ɛse ka dikatshi]

a Dia mbeya akambo akina, enda lo dibuku Y a-t-il un Créateur qui se soucie de vous ? ndo La Bible : Parole de Dieu ou des hommes ? wakatondjama oma le Ɛmɛnyi wa Jehowa.

[Kiombo/​Osato wa lo lɛtɛ 30]

Onde wɛ mɛnaka akambo woho wewɔ mɛtɛ?

L’ɛnɔnyi wa 1930, osangi w’asango w’ose Suède welɛwɔ Oscar Reutersvärd akasange asango wakayelamɛka ɔnɛ asango wa mamba ndo akâsondja anto efula. Ɛnyɛlɔ ka sango dia woho ɔsɔ dia nshi nyɛ mɛnyama lo lonya la lɔmɔsɔ. Naka wɛ mboka sso l’asango akɔ, kete wɛ ayɛna dia vɔ tshutshuyaka anto dia mbeya akambo wasekola ɛlɛmbɛ tshɛ wendana la lɔkɛwɔ. Koko, naka wɛ nsɛdingola asango asɔ la yambalo tshɛ, kete wɛ ayɛna dia osangi awɔ akâsange l’oyango wa nkesa washo ndo yimba ya wanɛ wawaenda.

Aha asango wa mamba ato mbɛnama lo yoho yotshikitanyi la woho wewɔ mɛtɛ. Ambeta oko ɛnɔnyi nunu pende wele Bible akatâtɔhɛmɔdi ɔnɛ: “Nyewo, untu tanyunganyiaki la yimba y’antu ndu la akambu wa kashi, uku ditshelu di’antu, watuyelaka akambu wa la kete, wahayeli Kristu.”​—Kolosai 2:8.

Ɛtɛkɛta ɛsɔ wekɔ la nɛmɔ di’efula nɛ dia ofundji awɔ akakesama nde lawɔ. Lam’ele nde aketshama oma le ombetsha ɔmɔtshi l’atei w’embetsha w’ɔtɛmwɛlɔ wakalekaka mbeyama l’etena kɛsɔ ndo akeyanaka l’anto waki l’ahole wa lâdiko, nde komonga onto lakakoke kesama esadi eto.​—Etsha 22:3.

Pami kɛsɔ kakawelɛka Saulo ka la Taraso aketawoyama ɔnɛ onto tshɛ lahetawɔ wetshelo ndo mbekelo ya l’ɔtɛmwɛlɔ ande pombaka manyema. Lam’ele nde akalongola wolo oma le embetsha wa l’ɔtɛmwɛlɔ w’ase Juda, nde akɔsaka dia Nzambi mbakawosha ɔkɛndɛ wa mundamisha onto tshɛ lakatonaka dia nsɛka dietawɔ di’Okristo. Nde akasukɛ wanɛ wakadiake ose ngelo kande ɔmɔtshi l’ɔtɛ wakawomamatanyiya ɔnɛ nde ambɔtɛnga Nzambi.​—Etsha 22:4, 5, 20.

L’edjedja ka wonya, Saulo akayokimanyiyamaka dia mɛna otshikitanu wele lam’asa kɛnɛ kele ɔlɔlɔ la kɛnɛ kele kɔlɔ, kɛnɛ ketawɔma le Nzambi la kɛnɛ kahandetawɔ. Kam’akeye Saulo ɔnɛ kɛnɛ kakandetawɔka komonga mɛtɛ, nde akatshikitanya lɔkɛwɔ lande ko akayeyama oko Paulo, ɔpɔstɔlɔ wa Yeso Kristo. L’ɔkɔngɔ wa nde ntona wetshelo wa kashi wakandetawɔka, Paulo akayoshola ɔtɛmwɛlɔ wa mɛtɛ.​—Etsha 22:6-16; Romo 1:1.

L’ɛnyɛlɔ ka Paulo, anto efula waki l’etema w’ɛlɔlɔ wakakesama la wetshelo wakoka mbɛdikama l’asango wa mamba, mbuta ate wetshelo wɛnama oko wetshelo wa mɛtɛ ko tete le hawotumbi oma l’Ɔtɛkɛta wa Nzambi. (Tukedi 14:12; Romo 10:2, 3) L’ɔkɔngɔ diko, vɔ wakakimanyiyama dia ndjeya dietawɔ ndo elowa wa l’ɔtɛmwɛlɔ awɔ woho wewɔ. (Mateu 7:15-20) Etena kakawakondja ewo ka mɛtɛ k’oma lo Bible, vɔ wakatshikitanya dietawɔ diawɔ ndo yoho yawɔ ya lɔsɛnɔ dia vɔ mbetawɔma oma le Nzambi.

Onde wɛ ekɔ suke dia mbokoya ɛnyɛlɔ k’ɔpɔstɔlɔ Paulo ndo nsɛdingola dietawɔ diayɛ lo ndjela Bible Ɔtɛkɛta wa Nzambi? Ɛmɛnyi wa Jehowa wayɔngɛnangɛna dia kokimanyiya.

[Efundelo wɛnya kanga osato wa lo 29]

Asango wakasange Doré

    Ekanda wa l’Ɔtɛtɛla (1983-2025)
    Tomba
    Ɔtɔ
    • Ɔtɛtɛla
    • Kahana l'onto
    • Nango
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ɛlɛmbɛ w'okambelo
    • Awui wa sheke
    • Paramètres de confidentialité
    • JW.ORG
    • Ɔtɔ
    Kahana l'onto