Totetemale nyanga ntondo ‘losembwe lande’

‘Ɔnkɔnɛ, nyotetemale nyanga ntondo Diolelo la losembwe lande, ko wayonyokotshɛ diangɔ dikina nɛ tshɛ.’—MAT. 6:33.

1, 2. Losembwe laki Nzambi kɛdikɛdi na, ndo lɔ mendanaka la na?

‘ƆNKƆNƐ, nyotetemale nyanga ntondo Diolelo.’ (Mat. 6:33) Ɛlɔ kɛnɛ, Ɛmɛnyi wa Jehowa mbeyaka dimɛna dako diakasha Yeso Kristo sɔ lo Dako diande dia lo dikona. L’awui tshɛ wa lo lɔsɛnɔ laso, sho salaka la wolo dia mɛnya ɔnɛ sho nangaka Diolelo sɔ ndo sho kombolaka monga la kɔlamelo. Koko, sho pombaka nto namaka lo timba taso etenyi ka hende ka lo dako sɔ katɛkɛta dia ‘losembwe lande.’ Ko, losembwe laki Nzambi kɛdikɛdi na ndo kakɔna kalembetshiya liyanga ntondo?

² Tshɛkɛta ya lo Grɛkɛ yakadimɔma ɔnɛ “losembwe” l’Ɔtɛtɛla kokaka kadimwama nto ɔnɛ “sambo k’ɔlɔlɔ” kana “osembɔki.” Ɔnkɔnɛ, losembwe laki Nzambi lekɔ osembɔki lo ndjela atɔndɔ l’ɛlɛmbɛ ande. Oko wende Otungi, Jehowa ekɔ la lotshungɔ la nshikikɛ atɔndɔ wendana la kɛnɛ kele ɔlɔlɔ la kɛnɛ kele kɔlɔ ndo kɛnɛ kosembwe la kɛnɛ kahasembwe. (Eny. 4:11) Koko, losembwe laki Nzambi bu lokaka l’ɛlɛmbɛ lahakoke ntshikitanyema kana listɛ l’otale l’ɛlɛmbɛ la wadjango. Losembwe laki Jehowa mpikama lo lonto lande ndo lo waonga ande akina woleki weke wele ngandji, lomba ndo nkudu. Ɔnkɔnɛ, losembwe laki Nzambi kakatanyema la lolango ndo la sangwelo diande. Lɔ mendanaka la kɛnɛ kalongamɛnde oma le wanɛ walanga mbokambɛ.

3. a) Kakɔna kalembetshiya nyanga ntondotondo losembwe laki Nzambi? b) Lande na kahombaso nkitanyiya atɔndɔ waki Jehowa wosembwe?

³ Kakɔna kalembetshiya mɛtɛ nyanga ntondotondo losembwe laki Nzambi? Lo tshena pe, dikambo sɔ nembetshiyaka nsala lolango laki Nzambi l’oyango wa mbɔngɛnyangɛnya. Nyanga losembwe lande nembetshiyaka nto nsala la wolo dia nsɛna lo yoho yɔtɔnɛ l’atɔndɔ ande w’amɛna ndo wa kokele, koko aha lo ndjela atɔndɔ aso shoamɛ. (Adia Romo 12:2.) Yoho ya lɔsɛnɔ ya ngasɔ mendanaka la diɔtɔnganelo diasaso la Jehowa. Kɛsɔ halange nembetshiya ɔnɛ sho pombaka nɛmiya ɛlɛmbɛ ande la wɔma w’ɔnɛ nde ayotosha dilanya. Koko, ngandji kokaso Nzambi kayototshutshuya dia sho nsala la wolo dia mbɔngɛnyangɛnya lo nkitanyiya atɔndɔ ande, koko aha lo ndjadjɛ atɔndɔ aso shoamɛ. Sho mbeyaka dia ɔsɔ mbele dikambo dia dimɛna diahombaso nsala nɛ dia l’ɔtɛ w’ɔkɔkɔ ɔsɔ mbakatatongama. L’ɛnyɛlɔ ka Yeso Kristo Nkumekanga ka lo Diolelo diaki Nzambi, sho pombaka nanga losembwe.—Heb. 1:8, 9.

4. Lande na kele ekɔ ohomba nyanga losembwe laki Nzambi?

⁴ Lande na kele ekɔ ohomba nyanga losembwe laki Jehowa? Ɔkɔkɔ wa ntondo ele, ohemba wa ntondo waki l’ekambɔ k’Ɛdɛna waki l’oyango wa mbeya kana Adama la Eva wayetawɔ lotshungɔ lele la Jehowa la mbidja ɛlɛmbɛ kana bu. (Etat. 2:17; 3:5) Woho wakiwɔ kokitanyiya ɛlɛmbɛ waki Nzambi akayela tukanula tawɔ asui ndo nyɔi. (Romo 5:12) Ɔkɔkɔ wa hende ele, Ɔtɛkɛta wa Nzambi mbutaka ɔnɛ: “One latuyelaka sambu k’ololo la memakana, atutanaka lumu, sambu k’ololo la kenemo.” (Tuk. 21:21, sho mbɛnganyisha alɛta l’avɛsa wa lo sawo nɛ di’otondo.) Eelo, nyanga ntondotondo losembwe laki Nzambi tokimanyiyaka dia sho monga la diɔtɔnganelo dia dimɛna lam’asaso la Jehowa ndo dia sho ndjokondja panda.—Romo 3:23, 24.

Wâle waya lo ndjaɔsa oko kanga losembwe

5. Wâle akɔna wahombaso mbewɔ?

⁵ Lo mukanda wakandafundɛ Akristo wa la Rɔma, ɔpɔstɔlɔ Paulo akake epole ɔsɛkɛ lo wâle wahombaso mbewɔ naka sho nangaka ntondoya dia nyanga ntondo losembwe laki Nzambi. Lo ntɛkɛta dikambo di’asekande w’ase Juda, Paulo akate ate: “Dimi leko omenyi awo lu dikambu ne nti: Vo weko la saki le [Nzambi], keli to kema k’uma lu yimba. Ne dia vo kunimbitela [losembwe la Nzambi], keli vo wakalangi nshikike [losembwe l]awo hita. Vo kundjakitshakitsha la tshina dia [losembwe la Nzambi].” (Romo 10:2, 3) Lo ndjela Paulo, atɛmɔdi waki Nzambi asɔ koshihodia mɛtɛ losembwe lande nɛ dia vɔ wakalange nshikikɛ losembwe lawɔ hita.a

6. Dionga diakɔna diahombaso mbewɔ, ndo lande na?

⁶ Yoho mɔtshi yakokaso ntala lo djonga shɔ ele lo kambɛ Nzambi la yimba ya shɛmanedi, mbuta ate lo mbɛdika olimu wôkambɛso la w’anto akina. Dionga sɔ kokaka ndjotokonya esadi eto lo sho ndjoyaɛkɛ lo yimba ndo l’akoka aso hita. Koko lo mɛtɛ, naka sho nsala akambo lo yoho shɔ, kete tayohɛ losembwe laki Jehowa. (Ngal. 6:3, 4) Ɔkɔkɔ w’oshika wahomba totshutshuya dia sho nsala kɛnɛ kele ɔlɔlɔ ele ngandji kokaso Jehowa. Welo tshɛ wakokaso mbidja dia nshikikɛ losembwe laso shoamɛ kokaka ndjɛnya dia hatowoke ngandji.—Adia Luka 16:15.

7. Ɛtɛkɛta akɔna wakatɛkɛta Yeso anto wakayaɔsaka oko akanga a losembwe?

⁷ Yeso akayakiyanyaka dikambo dia wanɛ ‘wakayaɔsaka oko akanga a losembwe ndo wakɔnyɔlaka anto akina.’ Nde akatɛkɛta dia woho w’anto asɔ lo mboka wɛɛla ɔnɛ: “Apami ahendi wakoto lu etemwelo dia ntolomba. Omotshi aki Ufarise, ukina aki ulungudi w’elambu. Ufarise akemala, akalombe ndame okone ati: [Nzambi], lambukuka lusaka ne dia dimi kema uku antu akina, apotwanyi, akanga a lukesu, amunanyi, kana uku ulungudi w’elambu one. Dimi latukilaka mbu ya nde tena pendi lubingu la lubingu. Dimi latukimoka etenyi ka dikumi uma lu diango tshe diatumukundjaka. Keli ulungudi w’elambu akemala tshalula, kunanga mbedia ashu andi, keli akayakomola lu tulu; akati ati: [Nzambi], umbuki ketshi, dimi untu a kolo!” Yeso akakumiya wɛɛla ande lo mbuta ɔnɛ: “Dimi lambunyutela nti: Untu oso akatshu lakandi uyindjami ndeka ukina; ne dia untu tshe layambiya, ayukitshakitshama; keli one layakitshakitsha, ayumbiyama.”—Luka 18:9-14.

Wâle okina ele wa ndjaɔsa oko ‘kanga losembwe lo tshambandeko’

8, 9. Kakɔna kalembetshiya monga ‘kanga losembwe lo tshambandeko,’ ndo dikambo sɔ kokaka tokonya lo na?

⁸ Wâle okina wahombaso mbewɔ nembetshiyama lo Undaki 7:16 ɔnɛ: ‘Toyaɔsake oko kanga losembwe lo tshambandeko, kana oko kanga lomba lambotamba elelo. Lande na kakokayɛ ndjayangɛ elanyelo?’ Oma lâsɔ, ofundji wa Bible wakasambiyama ɔsɔ akayoshaka ɔkɔkɔ wahombaso mbewɔ dionga sɔ lo divɛsa 20 lo mbuta ɔnɛ: ‘Lo mɛtɛ, ndoko onto lele kanga losembwe la nkɛtɛ latosalaka ɔlɔlɔ oto lahasale pɛkato.’ Onto lele ‘kanga losembwe lo tshambandeko’ shikikɛka atɔndɔ ande ndamɛ wendana l’akambo wosembwe ndo nde nomboshaka anto akina lo ndjela atɔndɔ akɔ. Koko onto ɔsɔ mbohɛka ɔnɛ lo ntsha ngasɔ, nde mbidiyɛka atɔndɔ ande lâdiko di’atɔndɔ waki Nzambi ndo Nzambi mbɔsaka oko onto lahasembwe.

⁹ Lo monga ‘kanga losembwe lo tshambandeko,’ dui sɔ kokaka ndjotokonya lo sho ndjotatɛ mbidja tâmu lo yoho yakandola Jehowa akambo. Koko, sho pombaka mbohɔ dia naka tayodja tâmu lo kɛnɛ kendana la losembwe kana tɛdikɔ t’ɛlɔlɔ taki Jehowa, kete tayonga oko anto wadiya atɔndɔ awɔ lâdiko dia waki Jehowa. Tayonga oko anto wadja Jehowa l’ohemba kana w’olombosha lo ndjela atɔndɔ awɔ hita wendana la kɛnɛ kele ɔlɔlɔ la kɛnɛ kele kɔlɔ. Ɔnkɔnɛ, Jehowa ndamɛ mbele ɔtɔi w’onto wele la lotshungɔ la nshikikɛ atɔndɔ wendana la losembwe, koko aha sho.—Romo 14:10.

10. Oko wakidiɔ lo dikambo dia Jɔbɔ, kakɔna kakoka ndjotokonya dia sho nombosha Nzambi?

¹⁰ Kânga mbele sho tshɛ ndoko onto lakombola nombosha Nzambi, eongelo kaso k’anto wele kema kokele kokaka ndjotokonya lo nsala dikambo sɔ. Dikambo sɔ kokaka tokomɛ esadi eto etena kɛnaso dia dikambo dimɔtshi hadiokandɔmi la losembwe kana etena kadiɛnɛso la pâ kɛmɔtshi. Kânga Jɔbɔ laki onto la kɔlamelo akasale munga kɛsɔ. Jɔbɔ akɔsamaka oko “untu ololo ndu usimbwi; akakadimo uma lu kolo.” (Jobo 1:1) Oma lâsɔ, Jɔbɔ akahomana l’ekakatanu efula wakandɔshi dia komonga akambo wosembwe. Dikambo sɔ diakayôkonyaka dia nde mbɔsa ɔnɛ ‘losembwe lande ndeka laki Nzambi.’ (Jobo 32:1, 2) Jɔbɔ akahombe nɔngɔsɔla ekanelo kande ka yimba. Ɔnkɔnɛ, hatohombe mamba naka l’etena kɛmɔtshi dui dia ngasɔ diambotokomɛ ndo sho lawɔ. Naka dikambo dia ngasɔ diambotokomɛ, kakɔna kakoka tokimanyiya dia sho nɔngɔsɔla ekanelo kaso ka yimba?

Aha mbala tshɛ mbatoteyaka vuiwui tshɛ yendana la dui dimɔtshi

11, 12. a) Naka tambɔfɔnya dia dikambo dimɔtshi hasalemi la losembwe, kakɔna kahombaso mbohɔka? b) Lande na kakoka onto ɔmɔtshi mfɔnya dia wɛɛla waki Yeso wendana l’ase olimu l’ekambɔ ka vinyɔ tɛkɛtaka dia dui dimɔtshi diaki kosalema la losembwe?

¹¹ Dui dia ntondo diahombaso mbohɔka ele, aha mbala tshɛ mbatoteyaka vuiwui tshɛ yendana la dui dimɔtshi. Kɛsɔ mbakakomɛ Jɔbɔ. Nde kombeya dia Nzambi akɔtɔ losanganya l’olongo kâmɛ l’andjelo ndo ɔnɛ Satana akomamatanyiya akambo wa kashi lo losanganya lakɔ. (Jobo 1:7-12; 2:1-6) Jɔbɔ kombeyaka dia Satana mbaki lo kiɔkɔ y’asui ande. Lo mɛtɛ, sho bu l’eshikikelo dia kana Jɔbɔ akeyaka mɛtɛ ele Satana. Ɔnkɔnɛ, nde akayɔfɔnyaka lo yoho ya kɔlɔ ɔnɛ Nzambi mbaki lo kiɔkɔ y’asui ande. Eelo, ekɔ wɔdu dia sho lawɔ ndjɔfɔnya ngasɔ naka hateye vuiwui tshɛ yendana la dui dimɔtshi.

¹² Ɛnyɛlɔ, tɔsɛdingole wɛɛla waki Yeso wendana l’ase olimu l’ekambɔ ka vinyɔ. (Adia Mateu 20:8-16.) Lo wɛɛla ɔsɔ, Yeso akalembetshiya dia kanga ekambɔ akafute ase olimu tshɛ difuto dia woho ɔtɔi, oyadi wanɛ wakakambe lushi l’otondo kana wanɛ wakakambe wonya ɔtɔi wa tango. Ngande wɔsayɛ dikambo sɔ? Onde nde akâfute lo yoho yosembwe? Ondo esadi eto wɛ kokaka ndjafɔnya l’ase olimu wakakambe olimu lushi l’otondo lo yanyi ya tɛɛ. Vɔ mɛtɛ wakahombe nongola difuto dioleki. Lo nkanyiya ngasɔ, sho kokaka mbɔsa dia kanga ekambɔ kosala akambo la ngandji ndo la losembwe. Kânga okadimwelo wakandasha ase olimu wakakiyanaka asɔ kokaka mɛnya dia nde akakambe la lowandji lande lo yoho ya kɔlɔ. Ko onde sho mbeyaka vuiwui tshɛ yendana la dui sɔ?

13. Naa kanyi kina yakoka monga la so lo kɛnɛ kendana la wɛɛla w’ase olimu l’ekambo ka vinyɔ?

¹³ Nyɛsɔ tɔsɛdingole wɛɛla ɔsɔ lo yoho kina. Aha la tâmu, sho koka mbuta ɔnɛ kanga ekambɔ ka lo wɛɛla ɔsɔ akêyaka dia apami asɔ tshɛ wakahombe ndesha nkumbo yawɔ. Lo nshi ya Yeso, ase olimu wakakambaka lo dikambɔ wakafutamaka l’ekomelo ka lushi. Nkumbo yawɔ yakendɛka lo difuto diakawâfutaka lushi la lushi. L’elembetshiyelo ɛsɔ lo yimba, tokanyiya dikambo di’ase olimu wele kanga ekambɔ akatowaɔsaka la dikɔlɔ ndo wakayokambaka olimu paka wonya wa tango ɔtɔi. Kânga mbakiwɔ suke dia nkamba olimu ndo mbakawatshɛlɛwa suke la lushi l’otondo, ondo takawakoke ndesha nkumbo yawɔ la difuto dia wonya wa tango ɔtɔi. (Mat. 20:1-7) Ɛkɔmɔ komonga le wɔ l’ɔtɛ wakiwɔ kɔmbɔsama l’olimu lushi l’otondo. Ndoko kɛnɛ kɛnya dia vɔ konanga nkamba olimu la lolango la wɔ. Ohɔsa dia wɛ pombaka kongɛ lushi l’otondo eya dia anto akina wekɔ lo mendɛ lo difuto diayoyolongola dia vɔ ndjasɛnya. Wɛ mɛtɛ ayonga la lowando l’efula naka wɛ ntana olimu wa nkamba ndo ayonga l’ɔngɛnɔngɛnɔ dia nongola difuto diakokayɛ nsɛnya ase nkumbo kayɛ.

14. Wetshelo akɔna w’ohomba wakondjaso oma lo wɛɛla w’ekambɔ ka vinyɔ?

¹⁴ Kakianɛ, nyɛsɔ tonyomɔsɛdingola kɛnɛ kakasale kanga ekambɔ kɛsɔ. Nde kombafuta difuto dia l’ɛsɛ lo ndjela kɛnɛ kakahombe onto l’onto nongola. Koko, nde akafute ase olimu tshɛ oko anto wele la lotshungɔ la nongola difuto diakawahombe ndjasɛnya ndo nsɛnya ase nkumbo yawɔ. Kânga mbakinde l’anto efula wa mbɔsa l’olimu, kanga ekambɔ konyanga dia mbakambisha olimu wa wolo ko mbafuta difuto dia l’ɛse lo ndjela kɛnɛ kakawahombe nongola. Ase olimu tshɛ wakakalola lawakawɔ la falanga yakawakoke nsɛnya nkumbo yawɔ. Nsɛdingola elembetshiyelo wa lâdiko ɛsɔ, mbeyaka tokimanyiya dia sho ntshikitanya kanyi yele la so lo kɛnɛ kendana la kɛnɛ kakasale kanga ekambɔ. Nde akɔshi yɛdikɔ yoludi la ngandji yɛnya dia nde kokamba la lowandji lande lo yoho ya kɔlɔ. Wetshelo akɔna wakokaso nkondja oma lo wɛɛla ɔsɔ? Naka sho nsɛdingola awui amɔtshi ato, kete sho mbeyaka monga la eokelo ka kɔlɔ. Lo mɛtɛ, wɛɛla ɔnɛ mbikaka epole ɔsɛkɛ lo kɛnɛ kendana la losembwe laki Nzambi laheme lâdiko dia tshɛ, lahahikami paka l’ɛlɛmbɛ w’anto kana l’akoka wele la wɔ.

Tokanyi taso mbeyaka monga kɔlɔ kana monga l’elelo

15. Kakɔna kakoka ndjokonya dia eokelo kaso ka losembwe monga kɔlɔ kana la elelo?

¹⁵ Dikambo dia hende diahombaso mbohɔka etena kahomanaso la dui diɛnaso oko hadiosalemi la losembwe ele, tokanyi taso mbeyaka monga kɔlɔ kana monga l’elelo. Tokanyi taso mbeyaka monga kɔlɔ l’ɔtɛ wa eongelo kaso kele kema kokele, mbekelo ka kanɛka anto akina kɔlɔ kana l’ɔtɛ w’ahole wakatodiama. Tɔ mongaka nto l’elelo l’ɔtɛ weso bu l’akoka wa nshihodia eyango wele l’onto kana mbeya kɛnɛ kele l’etema w’anto akina. Otshikitanyi l’anto, Jehowa nde la Yeso mbeyaka akambo tshɛ.—Tuk. 24:12; Mat. 9:4; Luka 5:22.

16, 17. Lande na ondo kaki Jehowa kondjelana la Davidi nde la Batɛ-shɛba sso lo sso etena kakawasale loseka?

¹⁶ Nyɛsɔ tɔsɛdingole ɔkɔndɔ wendana la loseka lakasale Davidi nde la Batɛ-shɛba. (2 Sam. 11:2-5) Lo ndjela Ɛlɛmbɛ wa Mɔsɛ, vɔ akɔ ahende wakahombe ndjakema. (Lew. 20:10; Euh. 22:22) Kânga mbakawasha Jehowa dilanya, nde kombayela sso lo sso lo ndjela ɛlɛmbɛ ande. Onde Jehowa akasale dikambo sɔ aha la losembwe? Onde nde akete la Davidi wedi ndo akasekola ɛlɛmbɛ ande wosembwe? Ambadi wa Bible amɔtshi fɔnyaka ɔnɛ ngasɔ mbediɔ.

¹⁷ Koko, Jehowa akasha toshushi taki komonga kokele ndo l’akoka wa mbeya kɛnɛ kaki l’etema w’anto ɔlɛmbɛ ɔsɔ wendana la loseka. Kânga mbakiwɔ l’elelo, ɔlɛmbɛ ɔsɔ akâkimanyiyaka dia vɔ nombosha dimɛna. Otshikitanyi la wɔ, Jehowa ekɔ l’akoka wa mbeya kɛnɛ kele l’otema w’onto. (Etat. 18:25; 1 Ek. 29:17) Ɔnkɔnɛ, hatohombe nongamɛ dia Jehowa nde lawɔ nɔmbwama la ɛlɛmbɛ wakandadjɛ toshushi tele kema kokele. Otondonga ngasɔ mbediɔ, shi tshike otonga oko tôtshutshuya onto lɛna dimɛna dia nde ndɔta akalashi walɔta anto wele la pâ lo washo dia mɛna dimɛna? Jehowa akakoke mbeya kɛnɛ kaki l’otema waki Davidi nde la Batɛ-shɛba ndo nde akɛnyi woho wakawayatshumoya lo mɛtɛ. L’ɔtɛ w’akambo asɔ mbakandâlombosha lo yoho yoludi la kɛtshi ndo la ngandji.

Totetemale nyanga losembwe laki Jehowa

18, 19. Kakɔna kayotokimanyiya diaha sho nombosha Jehowa lo ndjela atɔndɔ aso hita lo kɛnɛ kendana la losembwe?

¹⁸ Ɔnkɔnɛ, etena kadiaso ɔkɔndɔ ɔmɔtshi wa lo Bible kana kahomanaso la dikambo dimɔtshi lo lɔsɛnɔ laso diafɔnyaso ɔnɛ Jehowa kosala akambo lo yoho yosembwe, tatolomboshake Nzambi pondjo lo ndjela atɔndɔ aso hita wendana la losembwe. Tohɔke dia aha mbala tshɛ mbatoteyaka vuiwui tshɛ yendana la dui dimɔtshi ndo tokanyi taso mbeyaka monga kɔlɔ kana monga l’elelo. Tatohɛke pondjo dia “kele k’antu heyi nkimanyia [losembwe laki Nzambi].” (Jak. 1:19, 20) Diakɔ diele, hatohombe pondjo ‘momalɛ Jehowa.’—Tuk. 19:3.

¹⁹ L’ɛnyɛlɔ kaki Yeso, tohɔke dia Jehowa ndamɛ mbele la lotshungɔ la nshikikɛ atɔndɔ wendana la kɛnɛ kele losembwe la kɛnɛ kele ɔlɔlɔ. (Mako 10:17, 18) Tosale la wolo dia monga la ‘ewo k’oshika’ lo kɛnɛ kendana l’atɔndɔ ande. (Romo 10:2; 2 Tim. 3:7) Lo mbetawɔ akambo asɔ ndo lo nsɛna lo yoho yɔtɔnɛ la lolango laki Jehowa, sho mɛnyaka dia tekɔ lo nyanga ntondo ‘losembwe lande.’—Mat. 6:33.

[Nɔtɛ ka l’ɛse ka dikatshi]

Onde wɛ âkohɔ?

• Lande na kele ekɔ ohomba nyanga losembwe laki Jehowa?

• Naa wâle ehende wahombaso mbewɔ?

• Ngande wakokaso nyanga ntondo losembwe laki Nzambi?

[Osato wa lo lɛkɛ 9]

Wetshelo akɔna wakondjaso oma lo wɛɛla wa Yeso w’apami ahende wakalɔmbaka lo tɛmpɛlɔ?

[Osato wa lo lɛkɛ 10]

Onde aki dui diele bu la losembwe dia mfuta ase olimu wakakambe wenya 11 difuto dia woho akɔ wâmɛ la wanɛ wakakambe lushi l’otondo?