‘Nyɔsɛnɛ ndo nyewɔ wodoya w’Afarisɛ’

Yeso akatɛ ambeki ande ate: ‘Nyɔsɛnɛ ndo nyewɔ wodoya w’Afarisɛ akanga wa dungi pende.’ (Luka 12:1) Ɛtɛkɛta waki Yeso ɛsɔ mɛnyaka dia nde akânya “wetshelu” w’afarisɛ.—Mat. 16:12.

Bible kambaka mbala efula la ‘wodoya’ dia ntɛkɛta dui diakoka monga la shɛngiya ya kɔlɔ. Aha la tâmu, wetshelo ndo waonga w’Afarisɛ waki la shɛngiya ya kɔlɔ le ampokami awɔ. Ko lande na kaki wetshelo w’Afarisɛ wâle efula?

1 Afarisɛ wakayataka di’anto w’ɛlɔlɔ mbakiwɔ ndo wakɔnyɔlaka anto k’anto.

Yeso akatɛkɛta dia woho w’ato asɔ lo mboka wɛɛla ɔnɛ: “Ufarise akemala, akalombe ndame okone ati: [Nzambi], lambukuka lusaka ne dia dimi kema uku antu akina, apotwanyi, akanga a lukesu, amunanyi, kana uku ulungudi w’elambu one. Dimi latukilaka mbu ya nde tena pendi lubingu la lubingu. Dimi latukimoka etenyi ka dikumi uma lu diango tshe diatumukundjaka. Keli ulungudi w’elambu akemala tshalula, kunanga mbedia ashu andi, keli akayakomola lu tulu; akati ati: [Nzambi], umbuki ketshi, dimi untu a kolo.”—Luka 18:11-13.

Lo ntɛkɛta di’onongodi w’elambo ɔsɔ, Yeso akate ate: “Dimi lambunyutela nti: Untu oso akatshu lakandi uyindjami ndeka ukina; ne dia untu tshe layambiya, ayukitshakitshama; keli one layakitshakitsha, ayumbiyama.” (Luka 18:14) Kânga mbakeyamaka anongodi w’elambo oko akanga wa lokeso, Yeso akakimanyiya wanɛ wakohokamɛka. Mateu nde la Zakɛyɔ waki ntondo anongodi w’elambo wakayokomaka ambeki ande.

Ko kayotota naka sho fɔnyaka ɔnɛ sho ndeka anto akina l’ɔtɛ w’akoka ndo waɛsɛ wele la so kana l’ɔtɛ wewɔ bu l’akoka wele oko waso? Sho pombaka minya tokanyi ta ngasɔ esadi eto nɛ di’Afundelo mbutaka ɔnɛ: “Ngandji keli kanga memakana la ketshi. Ngandji kaha la kandjema, hayaseme, hayambiya, hatshi akambu wa fumbosonyi, hayangi paka lulangu landi, hadia akambu wa kolo. Ndi hangenangena lu yenyi, keli atongenangenaka lu mete.”—1 Kor. 13:4-6.

Sho pombaka monga l’ekanelo kâmɛ kaki la Paulo. L’ɔkɔngɔ wa nde mbuta ɔnɛ “Kristu Jesu akayi la kete dia ndjushimbela antu wa kolo,” nde akayokotsha ate: “Wulekimi kolo.”—1 Tim. 1:15.

Ambola wa nkana la wɔ yimba:

Onde dimi mbeyaka dia lekɔ otshi wa pɛkato ndo ɔnɛ layokondja panda paka oma lo ngandji ka mamba kaki Jehowa? Ko kana dimi mbɔsaka dia dimi ndeka anto akina l’ɔtɛ wayami Ɔmɛnyi wa Jehowa ɛnɔnyi efula, wemi la waɛsɛ kana l’akoka amɔtshi wa lôtɔ?

2 Afarisɛ wakasalaka akambo wate kana oko anto w’ɛlɔlɔ mbakiwɔ. Vɔ wakalangaka di’anto akina mbatombola.

Koko Yeso akate ate: “Keli vo watutshaka etsha awo ne dia menama le antu. Vo watuhamiaka tetshi tawo ta dikuhu tufundami avesa wufundami elembe. Watokokolaka ehimbu wa ahondo awo. Vo watulangaka ahuli wa nemo lu alambu, la die diuleki amena lu temwelo, la waemu lu tuka; ndu dia antu mbaeta vati: Umbetsha.” (Mat. 23:5-7) Koko kânga mbaki Yeso Ɔnaki Nzambi, nde aki l’okitshakitsha. Etena kakawelɛ pami kɛmɔtshi ɔnɛ “ololo,” nde akawotɛ ate: “Okoko wana wambetaye wati: ololo? Nduku leli ololo, tshikima [Nzambi] ndame.” (Mako 10:18) Mbala kekina nto, Yeso akasole ambeki ande ekolo ndo nde akâtshikɛ ɛnyɛlɔ k’okitshakitsha.—Joa. 13:1-15.

Onto lele Okristo wa mɛtɛ pombaka kambɛ asekande ambetawudi. (Ngal. 5:13) Wanɛ wakombola dia monga emendji l’etshumanelo mbahomba ndeka nsala ngasɔ. Nsaki ka kambɛ anto akina mbahomba ntshutshuya ɔnangɛso lakombola dia ‘nkotsha kɛnɛ kalɔmbama dia nkamba oko omendji,’ koko aha nsaki ka monga la lokumu kana la lowandji. Emendji wekɔ la “ndjakitshakitsha l’utema” oko waki Yeso.—1 Tim. 3:1, 6; Mat. 11:29.

Ambola wa nkana la wɔ yimba:

Onde dimi kɔmbakɔmbaka wanɛ wele l’ɛkɛndɛ l’etshumanelo l’elongamelo ka nkondja lokumu kana ɛkɛndɛ ekina? Onde dimi tolangaka nkamba paka elimu wakoka nkotola yambalo y’anto le mi kana kondjɛmi lotombo? Onde dimi toyangaka dia mambiya anto akina?

3 Afarisɛ wakadjaka dɛmbɛlɛmbɛ dia wodjadja ndo anto k’anto waki l’okakatanu dia nkitanyiya.

Ɛlɛmbɛ wa Mɔsɛ wakɛnyaka ase Isariyɛlɛ kɛnɛ kakawahombaka nsala dia ntɛmɔla Jehowa. Koko aha vuiwui tshɛ yendana la dui sɔ mbakafundama lɔkɔ. Ɛnyɛlɔ, Ɛlɛmbɛ wa Mɔsɛ wakashimbaka ase Isariyɛlɛ dia nkamba olimu lushi la Sabato, koko vɔ kɔmɛnyaka weho w’elimu wakashimbama. (Etum. 20:10) Afarisɛ wakayodja dɛmbɛlɛmbɛ diawɔ dia nembetshiya woho w’elimu ɛsɔ. Yeso kokitanyiyaka dɛmbɛlɛmbɛ di’Afarisɛ sɔ, koko nde akakitanyiyaka Ɛlɛmbɛ wa Mɔsɛ. (Mat. 5:17, 18; 23:23) Nde kondjelaka ɛlɛmbɛ nna lo nna, koko akokaka anto kɛtshi etena kaki dui sɔ ohomba. Nde aki l’ekanelo k’ɔlɔlɔ kânga etena kakawondjɛka ambeki ande. Ɛnyɛlɔ, kânga mbakandalɔmbɛ apɔstɔlɔ ande asato dia vɔ nsungukala l’otsho wakandandama, vɔ tshɛ wakayolalaka. Nde akawatɛ la kɛtshi tshɛ ate: “Utema nangaka, keli dimba mbeli wodu.”—Mako 14:34-42.

Ambola wa nkana la wɔ yimba:

Onde dimi tokombolaka di’anto akina nsala paka kɛnɛ kafɔnyami ɔnɛ kekɔ ɔlɔlɔ? Onde lekɔ awui wolo otsha le anto akina?

L’ɔkɔngɔ wa wɛ nkana yimba lo woho wotshikitanyi lɔkɛwɔ la Yeso la l’Afarisɛ, onde wɛ ambɛna ahole amɔtshi wakokayɛ ndjalowanya? Naka eelo, kete ɔsa yɛdikɔ ya nsala dui sɔ

[Osato wa lo lɛkɛ 28]

Afarisɛ wakalɔtaka bɛtshi dia dikoho diele la avɛsa wofundami ɛlɛmbɛ.—Mat. 23:2, 5

[Osato wa lo lɛkɛ 29]

Otshikitanyi l’Afarisɛ waki l’otako, dikumanyi di’Akristo kambɛka ɛkɔkɔ l’okitshakitsha tshɛ

[Osato wa lo lɛkɛ 30]

Onde wɛ ekɔ l’ekanelo k’ɔlɔlɔ lo kɛnɛ kalongamɛyɛ oma le anto akina l’ɛnyɛlɔ ka Yeso?