Etena keso l’esambishelo, tosale anto akambo oko walangaso vɔ tosalɛ
“Nyosale anto kɛnɛ tshɛ kalanganyu vɔ nyosalɛ.”—MAT. 7:12.
1. Onde woho wasalɛso anto akambo l’esambishelo ekɔ la shɛngiya? Sha ɛnyɛlɔ. (Enda osato wele lo mbɔtwɛlɔ.)
WADI l’omi amɔtshi wakatakahaka akatshi wa leeta oya lo Eohwelo ka nyɔi ka Kristo la Fiji ambeta ɛnɔnyi kambe. Etena kakawasambishaka womoto ɔmɔtshi l’andja wa luudu lande, mvula kakatatɛ ndɔ. Ɔnangɛso akasha womoto ɔsɔ dikombe diande, ko nde la wadɛnde ntshikala la dikina. Vɔ waki l’ɔngɛnɔngɛnɔ etena kakawɛnyi womoto ɔsɔ lo Eohwelo. Womoto akɔ akate dia kaanga hayoleka mbohɔ awui wakawoosambisha, nde akanandema lo woho wakawoosalɛ akambo ndo kɛsɔ mbakootshutshuya dia mbɔtɔ lo Eohwelo. Wadi l’omi asɔ wakoosalɛ akambo oko walangawɔ vɔ mbasalɛ.
2. Ngande wahombaso salɛka anto akambo?
2 Yeso akatosha dako ate: “Nyosale anto kɛnɛ tshɛ kalanganyu vɔ nyosalɛ.” (Mat. 7:12) Ngande wakokaso nkamba la dako sɔ? Ele lo nsala awui ahende anɛ: Dui dia ntondo, wɛ pombaka ndjambola ɔnɛ: ‘Otondongaka dimi mbasalɛwɔ dikambo nɛ, ngande wotomokombola vɔ salɛmidiɔ?’ Dui dia hende ele, salɛ anto akina akambo oko wakombolaso vɔ tosalɛ.—1 Kɔr. 10:24.
3, 4. a) Lande na kele aha paka asekaso Akristo ato mbahombaso salɛka akambo oko walangaso vɔ tosalɛ? b) Awui akɔna wayangaso nsɛdingola lo sawo nɛ?
3 Mbala efula, tookosalɛka asekaso Akristo akambo oko walangaso vɔ tosalɛ, koko Yeso kombuta dia sho komɛkomɛ paka le asekaso Akristo. Nde akɛnya dia sho pombaka salɛka anto tshɛ akambo oko walangaso vɔ tosalɛ oyadi atunyi aso mbewɔ. (Adia Luka 6:27, 28, 31, 35.) Naka sho pombaka nkamba la tɔndɔ sɔ ndo otsha le atunyi aso, kete sho pombaka ndeka nkamba la diɔ otsha le anto wasambishaso nɛ dia efula ka l’atei awɔ mbeyaka monga “suke dia mbetawɔ akambo wa mɛtɛ wakonya lo lɔsɛnɔ la pondjo.”—Ets. 13:48.
4 Tayanga nsɛdingola awui anɛi wakokaso nkimɛ lo yimba etena keso l’esambishelo: Onto lasambishayɛ, dihole diasambishayɛ, etena kasambishayɛ ndo woho wahombayɛ nsambisha. Oko wayangaso diɛna, awui asɔ koka tokimanyiya dia mbeya nsaki ya wanɛ wasambishaso ndo mbɔtɔnganyiya esambishelo kaso.—1 Kɔr. 9:19-23.
ONTO LASAMBISHAYƐ
5. Ambola akɔna wakokaso ndjaoka?
5 Sho sambishaka anto w’oma lo nkumbo yotshikitanyi ndo wele la nsɛnɔ yotshikitanyi. (2 Ek. 6:29) Etena kalangayɛ nsambisha onto, yambola ɔnɛ: ‘Otondongaka dimi mbasambishawɔ, ngande wotomokombola vɔ mbɔsami? Onde lotɔngɛnangɛna naka vɔ mbɔsami oko onto l’anyanya? Ko kana lotokombola dia vɔ mbɔsami oko onto?’ Ndjaoka ambola asɔ koka tokimanyiya dia sho mbɔsa ampokami aso la nɛmɔ.
6, 7. Ahombaso nsala naka ompokami aso ekɔ ɛkɛlɛkɛlɛ?
6 Ndooko onto lakombola mbɔsama oko onto l’anyanya. Ɛnyɛlɔ, oko weso Akristo, sho salaka la wolo dia nkamba la dako dia lo Bible diatɔlɔmba dia ‘tondjaka paka ɛtɛkɛta w’amɛna.’ (Kɔl. 4:6) Koko oko weso anto wele keema kokele, mbala mɔtshi sho tondjaka ɛtɛkɛta wayotonyangaka l’ɔkɔngɔ. (Jak. 3:2) Ɛnyɛlɔ, naka lushi lakatohotwe kɔlɔ ko tambotondjɛ onto ɛtɛkɛta wa kɔlɔ, kete hatotokombola nde telɛ ɔnɛ “hiangola hɔtɔ lokanu lo laavu.” Sho kombolaka di’onto akɔ mbeya ɔnɛ aha ngango mbokotongaka. Kɛsɔ mɛnyaka dia sho lawɔ pombaka ndjadjaka lo dihole di’anto akina.
7 Naka tambohomana l’onto ɔmɔtshi lele ɛkɛlɛkɛlɛ l’esambishelo, shi ayonga dimɛna sho nsala la wolo dia mbeya lande na kende ngasɔ? Shi mbeyaka monga ko nde ekɔ l’ekakatanu l’olimu kana la kalasa? Shi ondo nde ekɔ lo diɛnɛ la hemɔ kɛmɔtshi? Efula ka wanɛ waki kombetawɔka losango laso, wakayolietawɔka nɛ dia anangɛso wakaasalɛ akambo la ngandji ndo la dilɛmiɛlɔ.—Tuk. 15:1; 1 Pet. 3:15.
8. Lande na kahombaso ntetemala nsambisha “weho w’anto tshɛ”?
8 Sho sambishaka weho w’anto tshɛ. Ɛnyɛlɔ, lo ɛnɔnyi weke kambeta ɛnɛ, ndekana ɛkɔndɔ w’anto 60 wakatondjama lo sawo dia lo Tshoto y’Etangelo diele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ “Bible tshikitanyaka nsɛnɔ y’anto.” Efula ka l’atei awɔ waki wevi, ambidjɔki wa wanu, mpatɔki ndo anɔshi wa didjoyadjoya. Akina waki ase pɔlitikɛ, waa pastɛrɛ, wakayashaka lo awui wa mindo wa dieyanelo ndo waki ɛhɔmbɔ wa mfalanga. Koko vɔ tshɛ wakasambishama, waketawɔ mbeka Bible, wakasale etshikitanu ndo wakakome Ɛmɛnyi wa Jehowa. Diakɔ diele, hatohombe mbuta ɔnɛ onto kapanda hatetawɔ losango la Diolelo. (Adia 1 Kɔrɛtɔ 6:9-11.) Sho pombaka mbeya ɔnɛ “weho w’anto tshɛ” koka mbetawɔ lokumu l’ɔlɔlɔ.—1 Kɔr. 9:22.
DIHOLE DIASAMBISHAYƐ
9. Lande na kahombaso mbɔsa mvudu y’anto wasambishaso la nɛmɔ?
9 Ahole akɔna watotolekaka nsambisha anto? Mbala efula, lawakawɔ. (Mat. 10:11-13) Sho kombolaka di’anto akina mbɔsa luudu kana lokombo laso la nɛmɔ nɛ dia luudu laso lekɔ ohomba le so. Sho kombolaka dia lokombo kana luudu laso monga dihole diakokaso momuya ndo kokamɛ. Woho akɔ wamɛ mbele, sho pombaka nɛmiya mvudu y’anto wasambishaso. Etena keso l’esambishelo ka lo luudu la luudu, ekɔ ohomba sho mbɔsa mvudu y’anto wasambishaso la nɛmɔ.—Ets. 5:42.
10. Ngande wakokaso mbewɔ totshelo tasha anto wa l’ɛtshi kaso ka nkɛtɛ wɔma?
10 Lam’ele andja ɔnɛ wambolola l’awui wa ngala, anto efula waya la wɔma dia nsawola l’anto wahaweye. (2 Tim. 3:1-5) Diakɔ diele, sho pombaka mbewɔ totshelo takoka ndjosha anto wɔma. Ɛnyɛlɔ, ohɔsa dia wɛ ambɔtɔ lo lokombo la onto ɔmɔtshi ko ambokɔkɔla lo lokuke. Etena kayoyɛna ɔnɛ ndooko onto letawɔ wɛ mbeyaka ndjohembama dia nengɛ lo didishi kana ntatɛ ntshimba la luudu. Onde l’ɛtshi kanyu ka nkɛtɛ tshelo ya ngasɔ koka momadia anto? Kakɔna kakoka ompokami ayɛ mfɔnya? Elo mɛtɛ, sho kombolaka di’anto tshɛ nsambishama. (Ets. 10:42) Tekɔ la nsaki ka ndeka nsambisha ndo oyango aso ɔsɔ wekɔ dimɛna. (Rɔmɔ 1:14, 15) Koko sho pombaka mbewɔ totshelo takoka mfukutanya wɛɔngo w’ampokami aso. Ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ akafunde ate: “Sho hatokitshɛ ndooko onto otamba wa ntakanya diaha olimu aso mɔnywama.” (2 Kɔr. 6:3) Naka sho nɛmiya mvudu kana ngelo y’ampokami aso, kete dionga diaso mbeyaka nkotola anto amɔtshi oya lo akambo wa mɛtɛ.—Adia 1 Petero 2:12.
Tɔsake mvudu ndo diangɔ di’ampokami aso la nɛmɔ (Enda odingɔ 10)
ETENA KASAMBISHAYƐ
11. Lande na kele sho mongaka la lowando etena kalɛmiya anto akina ekongelo kaso?
11 Efula ka lateyi aso wekɔ l’awui efula wa nsala. Diakɔ diele, sho pombaka monga la ekongelo ndo nkamba la wenya aso lo yoho ya dimɛna. (Ɛf. 5:16; Flpɛ. 1:10) Laasɔ, naka dui dimɔtshi diambofukutanya ekongelo kaso, kete diɔ mbeyaka totshindja wɔɔngɔ. Etena kalɛmiya anto akina ekongelo kaso ndo kahawatɔsɛ wenya amboleka dui sɔ tɔngɛnyangɛnyaka. Ngande wakokaso nɛmiya anto wasambishaso lo mbasalɛ akambo oko wakombolaso vɔ tosalɛ?
12. Ngande wakokaso mbeya wenya woleki dimɛna wa nsambisha anto wa l’ɛtshi kaso ka nkɛtɛ?
12 Sho pombaka mbeya wenya woleki dimɛna wakokaso nsambisha ampokami aso. Wenya akɔna waleka anto wa l’ɛtshi kaso ka nkɛtɛ tanema lawakawɔ? Wenya akɔna wakokawɔ tohokamɛ dimɛna? Ayonga dimɛna sho mbɔtɔnganyiya ekongelo kaso l’akambo asɔ. Lo ahole efula, esambishelo ka lo luudu la luudu ndekaka monga l’etombelo w’amɛna l’ɔkɔngɔ wa midi kana l’ɔkɔlɔkɔlɔ. Naka ngasɔ mbediɔ ndo l’ɛtshi kayɛ ka nkɛtɛ, kete ayonga dimɛna wɛ ntshikitanya ekongelo kayɛ dia sambishaka lo wenya ɛsɔ. (Adia 1 Kɔrɛtɔ 10:24.) Tekɔ l’eshikikelo ɔnɛ Jehowa ayotɔtshɔkɔla lo woho wayahombiaso awui efula dia nsambisha lo wenya wahombama.
13. Ngande wakokaso nɛmiya ompokami aso?
13 Ngande wakokaso ndeka nɛmiya ampokami aso? Etena kahomanaso l’onto letawɔ dia sho mbosambisha, sho pombaka mbewɔ mbɔɔsɛ wenya efula. Mbeyaka monga ko nde ekɔ l’ekongelo ka nsala dui dikina di’ohomba. Naka nde ambota dia nde ekɔ l’awui efula wa nsala, sho pombaka mbotɛ ɔnɛ tayanga nsawola la yɛ lo tshena pe ndo nɛmiya ɛtɛkɛta aso. (Mat. 5:37) L’ekomelo ka sawo, ayonga dimɛna wɛ mbombola lushi lɛnande dimɛna lakokayɛ nkalola dia ndjowenda. Apandjudi amɔtshi mɛnaka dimɛna mbuta ɔnɛ: “Dimi nangaka ndjokenda nto. Onde ayonga dimɛna dimi kotelefɔnɛ kana kotomɛ mesajɛ la ntondo ka dimi ndja?” Naka sho mbɔtɔnganyiyaka ekongelo kaso la wenya w’anto wa l’ɛtshi kaso ka nkɛtɛ, kete tekɔ lo ndjela ɛnyɛlɔ kaki Pɔɔlɔ laki ‘konyangaka wahɔ ande ndamɛ, koko wahɔ w’anto efula dia vɔ shimbamɛ.’—1 Kɔr. 10:33.
WOHO WAHOMBAYƐ NSAMBISHA
14-16. a) Lande na kahombaso mbutɛ ompokami aso oyango woyeso ndjowenda? Sha ɛnyɛlɔ. b) Naa mbɔtwɛlɔ kakɛnyi omendji weteta ɔmɔtshi dia tɔ mongaka l’etombelo w’amɛna?
14 Ohɔsa di’onto ɔmɔtshi ambokɔtelefɔnɛ, koko wɛ heye dui diande. Kaanga mbahayaweye, nde ambokombola ate: “Weho akɔna wa mbo ya ndɛ yalekayɛ nanga?” Sho mbeyaka nyanga dia mbeya onto ɔsɔ ndo kɛnɛ kotelende. Ondo loshilambo mbeyaka kotshutshuya dia nsawola la nde lo tshena pe, ndo wɛ mbeyaka ndjowotɛ dia wɛ nangaka mpembola sawo dianyu. Mbala kekina, onto akɔ laamɛ ambokotelefɔnɛ ndo ambokotɛ lokombo lande ndo ɔnɛ nde ekɔ lo nkamba lo tshunda diashana alako wendana l’olelo ndo ɔnɛ nde ekɔ la nsango y’amɛna ya kotɛ. Ondo wɛ ayowohokamɛ. Sho ngɛnangɛnaka etena katɛkɛta anto la so l’ɔkɔmi. Ngande wakokaso monga la loshilambo la ngasɔ otsha le anto wasambishaso?
15 Lo ahole efula, nɔmbamaka mbutɛ ompokami aso oyango woyeso ndjowembola. Eelo mɛtɛ, sho mbeyaka awui efula wele ompokami aso hawaeye. Ko tɔshi dia hatoyaeyanyisha le nde, ko tambotatɛ mbala kakɔ ɔtɔi mbooka ambola wele oko: “Naka vɔ kosha akoka wa nkandola ekakatanu wa l’andja ɔnɛ, kakɔna kayoyosala?” Sho mbeyaka ɔnɛ oyango wokaso dimbola dia ngasɔ ele wa mbeya kɛnɛ kele lo yimba y’ompokami aso ndo ntɔla sawo otsha lo Bible. Koko ompokami aso mbeyaka ndjambola: ‘Eeso, lande na kawokaso ambola ndo ɔnɛ amboleka wolo mɛtɛ?’ Diakɔ diele, sho pombaka tayaeyanyisha. (Flpɛ. 2:3, 4) Ko ngande wakokaso nsala dui sɔ?
16 Omendji weteta ɔmɔtshi akate dia ndjaeyanya mongaka l’etombelo w’ɛlɔlɔ. Mbala efula, l’ɔkɔngɔ wa nde mbisha ompokami ande mɔyɔ, nde mboshaka traktɛ kele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ Onde wɛ nangaka mbeya akambo wa mɛtɛ? ko mbotɛ ɔnɛ: “Tekɔ lo takikahɛ anto tshɛ. Tɔ kadimolaka lo ambola asamalo wayaoka anto ɛlɔ kɛnɛ.” Ɔnangɛso mbutaka ɔnɛ anto efula ndjetawɔka sambishama paka naka nde ambeya lande na koyeyɛ ndjowenda. Mbala efula, shambo shɔ kimanyiyaka dia mbɔtshiya sawo. Oma laasɔ, omendji weteta ndjokaka dimbola ɔnɛ: “Onde wɛ amboyaokaka ambola wa nganɛ lushi lɔmɔtshi?” Naka ompokami ande ambɔsɔna dimbola dimɔtshi, ko ɔnangɛso mbifola traktɛ ndo mbadia kaamɛ la nde ekadimwelo washa Bible lo dimbola diakɔ. Ko kana nde mbeyaka nsɔna dimbola dimɔtshi ko ntetemala nsawola l’ompokami ande aha la mbonyangiya. Lo mɛtɛ, ekɔ toho efula takokaso tatshiya sawo. Lo ahole amɔtshi, nɔmbamaka tasadi totshelo tɔmɔtshi la ntondo ka sho ndjotɛ onto lande na koyeso ndjowenda. Kɛnɛ kahombaso nsala ele, mbɔtɔnganyiya mbɔtwɛlɔ yaso la mbekelo y’anto wa lo ɛtshi kaso ka nkɛtɛ.
ETENA KESO L’ESAMBISHELO, TOSALƐKE ANTO AKAMBO OKO WALANGASO VƆ TOSALƐ
17. Naa toho tɔmɔtshi takokaso salɛ anto akina akambo oko walangaso vɔ tosalɛ?
17 Lo awui akɔna amɔtshi wakambaso la tɔndɔ dia salɛ anto akambo oko walangaso vɔ tosalɛ? Sho pombaka mbɔsa ampokami aso tshɛ oko anto. Sho pombaka mɛnya dia sho mbɔsaka mvudu y’ampokami aso ndo diangɔ diawɔ dikina la nɛmɔ. Ekɔ ohomba ntomba l’esambishelo lo wenya wakoka anto tanema lawakawɔ ndo wakokawo tohokamɛ. Ndo sho pombaka mbɔtshiya losango laso lo yoho yɔtɔnɛ l’awui wa l’ɛtshi kaso ka nkɛtɛ.
18. Ɛlɔlɔ akɔna wakondjaso lo salɛ anto wa l’ɛtshi kaso ka nkɛtɛ akambo oko walangaso vɔ tosalɛ?
18 Sho koka nkondja wahɔ efula naka sho salɛ anto akina akambo oko walangaso vɔ tosalɛ. Etena kongaso la loshilambo, sho pɛtshaka osase aso, mɛnyaka nɛmɔ diele la atɔndɔ wa lo Bible ndo dui sɔ tombolaka Shɛso lele l’olongo. (Mat. 5:16) Sho mbeyaka ndeka nkotola anto oya lo akambo wa mɛtɛ naka sho nkamba la mbɔtwɛlɔ y’amɛna. (1 Tim. 4:16) Oyadi anto mbetawɔ losango laasambishaso kana bu, tekɔ l’ɔngɛnɔngɛnɔ dia mbeya dia tekɔ lo nsala kɛnɛ tshɛ kakokaso nsala dia nsambisha. (2 Tim. 4:5) Ɔnkɔnɛ, nyɛsɔ sho tshɛ tokoya ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ lakafunde ate: “Dimi salaka akambo tshɛ lo wahɔ wa lokumu l’ɔlɔlɔ dia dimi nsambisha anto akina.” (1 Kɔr. 9:23) Dia nkotsha oyango ɔsɔ, nyɛsɔ tosalɛke ampokami aso akambo oko walangaso vɔ tosalɛ.