Olimu w’Ombatshi Mboka Ekɔ Yoho ya Kamba la Tena Diaso la Lomba!

¹ ‘Lekɔ l’awui tɔ wa ntsha! Onde ekɔ dui dia lomba naka dimi tatɛ kamba oko ombatshi mboka etena kɛnɛ?’ Ngasɔ mbakakanaka kadiyɛso kɛmɔtshi lam’akandahokamɛka ekumanyi kɛmɔtshi kaki ombatshi mboka asha dako lo losanganya l’otshimbedi. Dako diakɔ diaki l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: “Totshu Otsha la Ntondo l’Olimu w’Ombatshi Mboka.” Ɔnangɛsɔ ɔmɔtshi l’ɔlɔngɔlɔngɔ lakahokamɛka dako sɔ ndo nde akakanyiyaka ate: ‘Ngande wakondjande etena ka kamba oko ombatshi mboka na? Dimi aha ekumanyi mbemi, koko lɔsɛnɔ lami lambolola tɔ l’elimu!’

² Ekumanyi kɛsɔ akatetemala mbuta ɛtshɔkɔ wa l’olimu w’ombatshi mboka ko akayɔkɔnya ambatshi mboka efula w’oma l’otshimbedi awɔ. Vɔ wakate woho wakawasale etshikitanu ɛmɔtshi lo nsɛnɔ yawɔ dia kondja diaaso dia kamba oko ambatshi mboka ndo woho wakatshɔkɔla Jehowa wolo wakawadjaka. Ɔmɔtshi aki etshumbe, okina aki l’otshukanyi waha ombetawudi, okina nto akatshike olimu wa l’andja ɔnɛ wotondokambaka lɔsɛnɔ lande l’otondo koko akakokaka ndjâkotshɛ ehomba ande wa weke. Lam’akawoke ɔnkɔnɛ wakatondoya ambatshi mboka asɔ oma l’ekimanyielo ka Jehowa, ɔnangɛsɔ la kadiyɛso wakayomɛ nyomɔsɛdingola tokanyi tawɔ ndo awui wa lo nsɛnɔ yawɔ. Tambokɔlɔmba dia ndo wɛ ntsha woho akɔ, djekoleko lam’ele wambokitshakitsha lofulo la wenya lalɔmbawɔ ambatshi mboka ko apandjudi efula wa lokumu l’ɔlɔlɔ waya l’akoka wa kotshaka lofulo lɔsɔ la wenya.

³ Sho mbeyaka shate Jehowa mbele Otungi ndo Omboledi waheme lâdiko dia tshɛ, ndo nde mbakatosha lɔsɛnɔ. (Dan. 4:17; Etsha 17:28) Sho mbeyaka hwe ɔnɛ Jehowa ekɔ lo kamba paka l’ɔlɔngɔswamelo ɔtɔi. Tekɔ la diɛsɛ dia woke dia kamba la wɔ la kɔlamelo, ko sukɛka ‘ɔhɔmbɔ wa kɔlamelo ndo wa kɛsɔ’ lo sambisha Diolelo la ntondo k’ekomelo ndja. (Mat. 24:45; 25:40; 1 Pet. 2:⁠9) Oko wambotɔnyɔngɔmɛ etale lo “nshi y’ekumelu,” sho mbeyaka ɔnɛ etena kambototshikalɛ dia sambisha kaya mondo. (2 Tim. 3:⁠1) L’etena kɛnɛ, sho pombaka kotsha ehomba wa l’emunyi wa nkumbo yaso. (1 Tim. 5:⁠8) Ekondjelo k’onto mɛnamaka di’oko hakoke dia nde shidiya ehomba ande lo yɛdikɔ yakoka oko ɔnkɔnɛ akidiɔ lo nshi yakete. Mbala mɔtshi ko taya bu la yonge ya wolo. Lo mbuta mɛtɛ, sho nangaka kondja yema y’etena ndo ya falanga lo ehomba aso shamɛ. (Und. 3:​12, 13) Ɔnkɔnɛ, sho mbeyaka ndjoyambola dia kana mbetawɔ leeta la kamba oko ombatshi mboka ekɔ mɛtɛ dui dia lomba.

⁴ Onto ndamɛ mbele l’ɔkɛndɛ wa sɛdingola awui wa lo lɔsɛnɔ lande dimɛna dimɛna ko mbɔsa yɛdikɔ dia kana nde kokaka monga ombatshi mboka. (Romo 14:12; Ngal. 6:⁠5) Ndjâka ndo ekeketshelo lo menda ehamelo ka lofulo la wanɛ waketawɔ leeta la kamba olimu w’ombatshi mboka. Oyadi ekiyanu la ekakatanu wa nshi y’ekomelo nyɛ, alapɔlɔ w’olimu wakatombe l’Annuaire 1999 mɛnyaka ɔnɛ suke l’ekambi wa Jehowa 700 000 wekɔ lo tatshu otsha la ntondo l’olimu w’ombatshi mboka. Oyadi kânga wekɔ l’ekondjelo ka pâ, kana wekɔ la pâ l’akambo a weteto, kana wekɔ l’ekakatanu wa lo yonge, kana wekɔ lo pomana l’ekakatanu ekina ndo l’asui, anangɛso la akadiyɛso asɔ hawɔlɛmbɛ dia ntsha kɛnɛ kele ɔlɔlɔ, ndo vɔ mɛtɛ kokaka mandɔma. (Ngal. 6:⁠9) Vɔ wakayele ɛtɛkɛta wa Jehowa wawatɛ dia tokôhemba. (Mal. 3:10) Vɔ mɛnaka ɔnɛ kamba oko ombatshi mboka ekɔ yoho y’ɔlɔlɔ y’onto kamba la yema ya wenya ande ndo y’ekundji ande, ndo Jehowa mɛtɛ akâtshɔkɔla mɛtɛ lo woho wakawasale etshikitanu w’ehomba lo nsɛnɔ yawɔ dia mbɔtɔ ndo tshikala l’olimu w’ombatshi mboka.

⁵ Ambatshi Mboka Wekɔ lo Tshɔkwama: Kadiyɛso kɛmɔtshi ka lo wodja wa Caméroun kele la yana ya yimato ya dikɛnda efula ekɔ lo totɛ ate: “Tatɛ oma ko eotwelo kande, yana yami ya yimato tshindɛkami nshi tshɛ l’olimu w’esambishelo. Kânga la ntondo ka nde tatɛ takula, lakawodjaka l’ɔkɔngɔ, mbokeleka ngwe l’ɛtshi ka dihɔndɔ. Lushi lɔmɔtshi la pindju lam’akamatasambishaka, lakemala lo kihanga kasondjawɔ diangɔ kaki l’omamu w’otadimbo. Ɔnami akamɔ oma lalemi, akɔshi periodikɛ efula oma lo tapa diami ko nde takula wanya polo ndo lo kihanga kahɔnyi la kɛnɛ kakiso. Kânga mbakinde kokoka tɛkɛta kambe, nde akakotola yambalo ya omoto ɔmɔtshi ko akɔlɛkɛ periodikɛ. Omoto ɔsɔ akambe dia mɛna yana ya dikɛnda ya ngasɔ ko kambaka olimu ɔsɔ. Aha la tshimbatshimba, nde akɔshi periodikɛ kakɔ ndo aketawɔ dia vɔ ndjekaka la nde Bible lakande!”

⁶ Dia mbetawɔ leeta lakawelɛ anto efula dia vɔ kamba oko ambatshi mboka wa tshanda, ekumanyi kɛmɔtshi kele ndo papa ka nkumbo lo wodja wa Zambie akɔshi yɛdikɔ ya kamba oko ombatshi mboka wa tshanda kânga mbakandakambaka olimu wa l’emunyi wa lushi l’otondo. Nde akalange mbisha ɛnyɛlɔ k’ɔlɔlɔ le etshumanelo ndo le nkumbo kande. Tena dimɔtshi, nde akemɛka mutuka ande l’omamu w’otadimbo ko mbidja bandɛ ka Sheke y’Ɔngɛnɔngɛnɔ wa lo Nkumbo l’aradiyo-kasɛtɛ. Nde akelɛka ambetshetshi dia vɔ ndja ko ndjohokamɛ kɛnɛ kakadiemaka la dui dia wolo. Lo yoho shɔ, nde akakahe abuku 16 wa Ɔngɛnɔngɛnɔ wa lo Nkumbo ndo 13 wa Ewo; akamɛ ndo mbeka Bible l’anto ahende.

⁷ Yimba ya dimɛna y’ombatshi mboka yakɛnama nto ndo lo wodja wa Zimbabwe. Lo Ngɔndɔ ka Nɛi 1998, etshumanelo kɛmɔtshi kele l’apandjudi 117 kakakimɔ alapɔlɔ w’ambatshi mboka wa tshanda 70 ndo ambatshi mboka wa pondjo 9. Etshumanelo kekina kaki l’apandjudi 94 kaki ndo l’ambatshi mboka wa tshanda 58. Kekina nto kaki l’apandjudi 126 akakimɔ alapɔlɔ wɛnya ɔnɛ apandjudi 58 wakɔshi tɛdikɔ dia kamba oko ambatshi mboka wa tshanda kâmɛ l’ambatshi mboka wa pondjo 4. Ɔnɔnyi w’olimu wetshi ɔnɛ akayala ɔnɔnyi wa mamba lo Zimbabwe. Kânga mbele anangɛso wa lɛkɔ wakasanaka efula l’awui wa nkumbo, l’elimu wa l’etshumanelo ndo la wokelo wa mvudu ya Bɛtɛlɛ, vɔ wakayasha dia kamba la tena diawɔ la lomba l’olimu wa Nzambi.

⁸ Ambatshi mboka mbeyaka ɔnɛ mumɛ olimu w’ombatshi mboka ndo tetemala lɔkɔ kema dui dialemanɛ la wolo awɔ vamɛ. Oyadi kakɔna tshɛ kakokawɔ ntsha, vɔ mbetawɔka l’otema ɔtɔi ɔnɛ kɛsɔ tshɛ salemaka nɛ dia vɔ ‘mendɛka lo wolo w’oma le Nzambi.’ (1 Pet. 4:11) Mbetawɔ kawɔ mbakimanyiyaka dia vɔ tetemala l’olimu awɔ lushi la lushi. Lo dihole dia vɔ nyanga woho wa ndjaokiyaka ɔlɔ lo lɔsɛnɔ, ambatshi mboka w’eshika mbeyaka ɔnɛ dia vɔ ntshɔ otsha la ntondo, ondo ayohombama vɔ ‘ndɔ ta dia ta,’ koko l’ɔkɔngɔ diko, vɔ kondjaka ɛtshɔkɔ efula.​—⁠1 Tes. 2:⁠2.

⁹ Ɛnyɛlɔ ka Paulo Dimɛna Mbokoya: Bible kɔndɔlaka akambo wakasale ɔpɔstɔlɔ Paulo l’olimu ande ndo ekimanyielo k’ɔlɔlɔ kakandasha anto efula. Koko, ndo nde lawɔ akɛnyi ɛhɔlɛ. Nde akakikɛ ɛhɛnyɔhɛnyɔ la asui wa lo demba dia nde sambisha lokumu l’ɔlɔlɔ ndo keketsha tshumanelo. Nde akashindaka ndo la hemɔ kɛmɔtshi lo demba. (2 Kor. 11:​21-29; 12:​7-10) Nde akayadjangɛ dia kamba la tena diande oko kanga lomba. Nde akasuyaka dia kɛnɛ tshɛ kakandasale l’olimu ande aki paka oma l’ekimanyielo ka Jehowa. (Fil. 4:13) Ndoko onto lakakimanyiyama oma le Paulo lakakoke monga l’ɔkɔkɔ wa mbuta ɔnɛ tena diande la wolo wakandadjaka l’olimu wa Jehowa aketaka weteta kana ɔnɛ nde otokoka mbetsha tena diakɔ la mbidja wolo akɔ lo yoho kina yoleki ɔlɔlɔ. Eelo mɛtɛ, tekɔ lo kondja ɛlɔlɔ ɛlɔ kɛnɛ oma lo woho wakakambe Paulo la tena diande la lomba! Ande woho wangɛnangɛnaso alako ande wakasambiyama oma le Nzambi watokimanyiya dia sho menda akambo wahombaso mbidja lo dihole dia ntondo lo nsɛnɔ yaso ndo mamema akambo wa mɛtɛ lo nshi nyɛ ya pâ yasɛnaso lee!

¹⁰ Nshi nyɛ, ‘etena kambotshikala’ dia sambisha lokumu l’ɔlɔlɔ kamboleka susama. (1 Kor. 7:29; Mat. 24:14) Ɔnkɔnɛ, ekɔ dimɛna sho ndjambola ɔnɛ: ‘Naka lɔsɛnɔ lami lambokomɛ lui kaye kɛnɛ la shashimoya, onde layokoka ndjotɛ Jehowa nte lakakambe la tena diami la lomba?’ (Jak. 4:14) Bonde kahayatɛ Jehowa lo dɔmbɛlɔ etena kɛnɛ, mbɛ̂nya ɔnɛ wɛ nangaka kamba la tena diayɛ la lomba oko Ɔmɛnyi ande na? (Osam. 90:12) Lɔmba Jehowa dia nde kokimanyiya woho w’aha wɛ dingitanya lɔsɛnɔ layɛ. Oyadi kânga wɛ akashile mbɔsa tɛdikɔ di’aha kamba oko ombatshi mboka, onde ɛlɔ kɛnɛ wɛ amboyɛna dia olimu w’ombatshi mboka kokaka kondja dihole lo lɔsɛnɔ layɛ?

¹¹ Ntsha Kɛnɛ Tshɛ Kakokayɛ Ntsha: Lo menda awui wa lo lɔsɛnɔ, aha onto tshɛ mɛtɛ lalanga mbakoka sambishaka wenya 70 lo ngɔndɔ dia kamba oko ombatshi mboka wa pondjo. Koko, apandjudi efula ndjâlɔngɔsɔlaka woho ɔmɔtshi dia mbetshaka wenya 50 lo ngɔndɔ l’olimu w’esambishelo oko ambatshi mboka wa tshanda lo esangɔ tshɛ wakokawɔ kana ngɔndɔ tshɛ. Ko naka lo menda awui wa lo lɔsɛnɔ layɛ, wɛ hakoke kamba nshi nyɛ oko ombatshi mboka wa tshanda kana wa pondjo, kete tɔkɔmɔke otema. Tetemala nɔmba Jehowa di’akambo kawotshikitane lushi lɔmɔtshi. L’etena kɛnɛ, naka ndoko woho wakokayɛ ntsha, kete wɛ ayokeketshama lo mbeya ɔnɛ Jehowa ngɛnangɛnaka la kɛnɛ tshɛ kakokayɛ sala l’olimu ande l’anima wakiyɛ tshɛ. (Mat. 13:23) Nde mɛnaka ɔnɛ wɛ ambɛkama la wolo lo wedi ande ndo wɛ ekɔ lo ndjâketembola dia monga opandjudi wa kɔlamelo, ɔnɛ lahetsha ngɔndɔ k’otondo aha la kondja diaaso dia sambisha. Ondo wɛ kokaka pama lo nyomoleka ndowanya akoka ayɛ w’osambishelo, ndo sala tshɛ dia monga osambisha la ombetsha wa lokumu l’ɔlɔlɔ wa manamana.​—⁠1 Tim. 4:⁠16.

¹² Lam’ele ‘lushi la woke ndo la wɔma la Jehowa’ lambosukana efula, sho pombaka kamba la etena kambotshikala la lomba naka sho nangaka shidiya olimu wakawatosha. (Joe. 2:31) Satana mbeyaka ɔnɛ etena kambôtshikalɛ kaya tshitshɛ; ɔnkɔnɛ, nde amboleka tshɛ ndjasha dia dingitanya nsɛnɔ yaso ndo tohokosanya woho w’aha sho ndjasha lo akambo wele mɛtɛ ohomba. (Fil. 1:10; Eny. 12:12) Paka wɛ mandolaka woho wayasha Nzambi le yɛ. Jehowa kokaka kokimanyiya dia wɛ mbetsha lɔsɛnɔ layɛ ɔsɛlɛngɛ ko mbokambɛ lo yɛdikɔ yoleki. (Osam. 145:16) Diɛsɛ ko, anto efula, oma l’ɔkɔngɔ wa sɛdingola nsɛnɔ yawɔ, wekɔ lo mɛna dia vɔ kokaka mbɔtɔ l’ɔnɔngɔ w’ambatshi mboka wa tshanda kana wa pondjo. Eelo mɛtɛ, ambatshi mboka kondjaka ɔngɛnɔngɛnɔ w’efula lo woho ɔnɛ wakambawɔ la tena diawɔ la lomba. Onde ndo wɛ ayɔtɔ l’ɔnɔngɔ awɔ?