Tohɔke esombe wodjashi lo mvudu yalamawɔ esombe
1. Lande na kele ekɔ ohomba ntshɔ tosambisha wanɛ wodjashi lo mvudu yalamawɔ esombe lokumu l’ɔlɔlɔ?
1 Anto efula wekɔ lo diɛnɛ l’ekakatanu w’oma lo lotshundu. (Und. 12:1-7) Esombe ɛmɔtshi wekɔ lo mbidjasɛ lo mvudu yalamawɔ esombe, diakɔ diele ekɔ tshondo y’okakatanu dia sho mbatana etena keso l’esambishelo ka luudu la luudu. Ngasɔ mbediɔ ndo lo wedja wele ambutshi waya esombe wekɔ la mbekelo ka tononɔka la anawɔ kana ewotɔ awɔ. Kaanga mbele ondo esombe ndjongaka ko waya bu la wolo efula kana l’akoka wa nkimɛ akambo amɔtshi, vɔ la anto akina wadjasɛ lo mvudu yalamawɔ esombe koka monga l’akoka wa mbeka, nshihodia kɛnɛ kekawɔ ndo ndjokoma dia mboka Jehowa ngandji. Ngande wakokaso nkoma le esombe dia towasambisha lokumu l’ɔlɔlɔ lasha “elongamelo k’ɔngɛnɔngɛnɔ?”—Tito 2:13.
2. Ngande wakokaso nkondja listɛ la wanɛ wodjashi lo mvudu yalamawɔ esombe l’oyango wa ntshɔ towaembola?
2 Woho wa ntatshiya sawo: Mbala efula sho koka tana listɛ la ahole wadjashiyawɔ esombe lo ntshɔ dia tenda lo dibuku di’ase kɔpanyi ya telefɔnɛ diafundawɔ nkombo y’atshunda. Yanga lam’ofundjiwɔ ɛnyɛlɔ, “mvudu yalamawɔ esombe,” “luudu lodjashi djui y’anto wele l’ohomba w’ekokelo” ndo “wanɛ wakimanyiya esombe l’elimu wa lushi la lushi.” Omendji w’olimu koka nkongɛ dia apandjudi wa tomanamana ntshɔ dia tembola ahole asɔ tshɛ. Mbala efula, nkongɛ akambo dimɛna ndo ndjaɛkɛ le Jehowa ayonyokimanyiya dia nkenga olui wa wekelo wa Bible.—Tuk. 21:5; 1 Jni. 5:14, 15.
3, 4. a) Onto akɔna ahomba nsawola la so dia nkenga olui wa wekelo wa Bible? b) Ngande wakokaso nsala ekongelo ka wekelo?
3 Yoho yahomba wekelo ɔsɔ ntatɛ nemanɛka la woho wele dihole diakɔ. L’ahole wele mvudu ya weke yadjasɛ anto efula ndo ase olimu efula, ayonga dimɛna ntshɔ le wanɛ walongola anto dia vɔ nyɛnyanya la ɔnɔmbɔdi wa lawɔ ko nsawo la nde. L’ahole wodjashi djui y’esombe ndo wele la anto ahende kana asato wakimanyiya esombe akɔ, ayonga dimɛna ntshɔ dia tosawola mbala kakɔ ɔtɔi la kanga dihole diakɔ.
4 L’ahole asɔ tshɛ, ɛnya dia wɛ akayakimɔ la lolango dia nkeketsha anto wangɛnangɛna mbadia ndo nkɛtshanya ɛkɔndɔ wa lo Bible. Mbolawɔ kana anto akina wadjasɛ lo dihole diakɔ wayolanga monga laawɔ wonya wasalanyu wekelo wa Bible wayosalemaka l’edja ka minitɛ oko 30 lo lomingu. Nyu koka nkamba l’ekanda wotshikitanyi, koko apandjudi efula mɛnaka dia ndeka dimɛna nkamba la Buku di’ɛkɔndɔ wa lo Bible ndo dibuku Onto Loleki Woke lo Tena Tshɛ. Ayoleka ɔlɔlɔ wɛ mɛnya ɔnɔmbɔdi wa laawɔ abuku asɔ. Ekɔ nto ohomba wɛ mbokana la nde dia mbidja lo ekongelo k’elimu wasalema lo dihole dialamawɔ esombe lushi, wonya ndo dihole diayosalemaka wekelo. Tokake wɔma dia ndjaeyanya oko Ɔmɛnyi wa Jehowa. L’etena kakɔ kaamɛ, lembetshiya ɔnɔmbɔdi wa lawɔ ɔnɛ aha dia ndjokamba olimu ɔmɔtshi w’ɔtɛmwɛlɔ mbayoyoyaka, koko dia ndjetsha Bible.
5. Naa alako amɔtshi w’eshika wakoka nkimanyiya esombe dia ngɛnangɛna ndo nkondja wahɔ oma lo wekelo?
5 Woho wa nɔmbɔla wekelo: Yoho yayoyɔlɔmbɔla wekelo nemanɛka l’awui ndo dihole diele esombe, diakɔ diele wɛ pombaka ndjaɔtɔnganyiya l’awui wotshikitanyi ndo monga la shɛnɔdi. Ɔnɔmbɔdi wa wekelo pombaka ntshɔ la kɔpi efula ya dibuku diahombawɔ teka, mbasha etena ka wekelo ndo ndjiɔsa l’ekomelo. Mbeyaka monga ohomba tɔlɛ amɔtshi kɔpi yofundami la alɛta wa weke. Oko wele mbekelo kaso, nyu koka mbadia edingɔ, mboka ambola ndo vɔ koka mbisha ekadimwelo. Wɛ koka nɔmba wanɛ walanga ndo wele l’akoka dia mbadia edingɔ kana avɛsa wa lo Bible. Etena ka wekelo, sala dia onto tshɛ ndjaoka dimɛna, ɛna akambo la sso di’ɔlɔlɔ ndo onga oko ɔngɛnyi. La lotshungɔ la ɔnɔmbɔdi wa laawɔ lo waaso amɔtshi, wɛ koka mbaɛnya vidɛo mɔtshi y’okongamelo yakoka nkeketsha mbetawɔ kawɔ lo Bible ndo ntɔtɔmiya wetshelo w’ohomba wakokawɔ nkondja oma lo ɔkɔndɔ ɔmɔtshi wa lo Bible. Bu kɔlɔ ntatshiya ndo nkomiya wekelo la dɔmbɛlɔ dia mondo. Apandjudi amɔtshi tatɛka ndo komiyaka la esambo wa Diolelo.
6. Ngande wakokaso mbekola wekamu?
6 Ko, kayotota naka ompokami ɔmɔtshi ambonyiya wekamu lo kɛnɛ kadiemi kana kotami wonya wa wekelo? Onga la shɛnɔdi etena kawekolayɛ. (Kɔl. 4:6) Ondo wɛ koka mbadia divɛsa dimɔtshi dia lo Bible dia mondo diasha okadimwelo wa hwe l’okakatanu ande. Naka wɛ mɛnaka dia bu dimɛna nsala dui sɔ, kete wɛ koka mbaandola ndo mbɔlɔmba dia tosawola la nde lo shɔpɔ l’ɔkɔngɔ wa wekelo.
7. Kakɔna kahombayɛ nsala naka ompokami ɔmɔtshi amboka dimbola diendana paka la nde kana ambɛnya nsaki lo yoho ya laande?
7 Lo diaaso dimɔtshi, ompokami ɔmɔtshi koka mboka dimbola kana mɛnya nsaki ka mbeya akambo efula. Kadiyɛso kɛmɔtshi towatɛka nganɛ: “Ɔsɔ ekɔ dimbola dia dimɛna efula. Koko lam’ele diɔ mendanaka paka la yɛ, layoyokokadimola diɔ l’ɔkɔngɔ wa wekelo. Tayoyodikɛtshanya sho ahende ato.” Mbala efula dui sɔ mbishaka diaaso dia nɔmbɔla wekelo l’onto ɔtɔi lambɛnya nsaki lo wonya ndo lo dihole dikina.
8. Ngande wakokaso mbadia wekelo wa olui wa wekelo wasalaso ndo wɔnɛ wasalaso la onto ndaamɛ?
8 Mbala efula, ndeka dimɛna Ɛmɛnyi wa Jehowa akɔ waamɛ nɔmbɔlaka wekelo ɔsɔ mbala tshɛ. Opandjudi tshɛ wayosha kɔmatɛrɛ etena kasalema wekelo, koka mbadia wenya. Naka wekelo ɔsɔ wamboshikimala, kete opandjudi wawɔlɔmbɔla koka mbadiaka wendelo w’oyoyo ɔtɔi ndo ombeki wa Bible ɔtɔi lo ngɔndɔ tshɛ kalɔmbɔlande wekelo wa Bible ɔsɔ. Wekelo wa Bible wasalema l’osombe wele l’akoka wa nshihodia ndo mbeka koka mbadiema oko watotosalaka.
9, 10. Naa waonga wahomba wanɛ walɔmbɔla wekelo nkɛnɛmɔla? Lembetshiya.
9 Nyotetemale mbɔlɔmbɔla: Ekɔ ohomba nshikikɛ lushi ndo wonya wahomba olui wa wekelo salema. Esombe ndo ase olimu wa lɛkɔ wayolongamɛ dia wekelo akɔ salemaka mbala la mbala, tatɛka ndo komɛka la wonya. (Mat. 5:37) Ɔnkɔnɛ, ekɔ ohomba monga l’eshikikelo, l’etete ndo mbidja akambo l’ɔnɔngɔ. Ambɛnama dia ekɔ ohomba apandjudi ahende wa tomanamana nkamba kaamɛ dia nɔmbɔla olui wa wekelo. (Und. 4:9, 10) L’ahole wele mvudu yadjasɛ esombe efula, ayonga ohomba dia apandjudi walɔmbɔla olui wa wekelo monga efula.
10 Monga la diɔtɔnganelo la wɔ ndo ndjasha le onto l’onto ekɔ nto ohomba. (Flpɛ. 2:4) Lo wembwelo wa ntondo, ɔsa etena ka nsawola la ompokami tshɛ wɔtɔ lo wekelo. Ɔsa nɔtɛ ndo nsala la wolo dia nembetɛ nkombo yawɔ la ndondo ka wekelo wayelana. Koko, esombe ɛmɔtshi momalaka naka onto lahaweye mbaelɛ mbala kakɔ ɔtɔi lo nkombo yawɔ ya mɛtɛ mɛtɛ. Naka wɛ monga la solo dia lotutsha ndo la kɛtshi, kete vɔ tshɛ wayoyaoka dimɛna ndo wayɔngɛnangɛna.
11. Ngande wakoka wanɛ walɔmbɔla olui wa wekelo mɛnya dia vɔ nɛmiyaka wanɛ wakamba lɛkɔ ndo ase nkumbo y’esombe?
11 Ekɔ ohomba nto nɛmiya esombe, ase nkumbo yawɔ ndo salɛ wanɛ wakamba lɛkɔ akambo la loshilambo. Kam’akongɛma olui wa wekelo, hatonga dui dia lomba dia ntshikitanya wonya kana woho wasalemawɔ aha la nkɛtshanya dui sɔ l’ɔnɔmbɔdi wa laawɔ. Ekɔ ohomba mimbolaka ɔnɔmbɔdi wa laawɔ mbala la mbala dia mbeya woho watete wekelo. Naka ase nkumbo yawɔ wamboya dia ndjowaembola wonya wa wekelo, wɛ koka monɛ dia tɛnana la wɔ. Lembetshiyawɔ oyango wa wekelo wa Bible. Shikikɛwɔ dia wɛ ekɔ lo ndjasha l’otema ɔtɔi le ose nkumbo kawɔ. Lɔmbawɔ dia vɔ mbidjasɛ ndo tayelaka wekelo.
12, 13. Kɔndɔla awui amɔtshi wakete wɛnya wahɔ wele la olui wa wekelo lo mvudu yadjasɛ esombe.
12 Etombelo wele la dui sɔ: Alapɔlɔ w’oma le emendji weteta ndo ntshumanelo mɛnyaka dia yoho ya wekelo shɔ yekɔ l’etombelo w’amɛna. Lo diaaso dimɔtshi, esombe oko 20 wakɔtɔ lo wekelo wa ntondo. Dui sɔ diakakimanyiya dia ntatɛ mbeka Bible l’esombe esamalo l’onto ndo l’onto. Ɔmɔtshi la l’atei awɔ akayobatizamaka. Olui wa wekelo wakasalemaka lo luudu lokina, akatshutshuya osombe ɔmɔtshi wa womoto waki l’ɛnɔnyi 85 dia totatɛ mbɔtɔ lo nsanganya ya l’etshumanelo ka lo ngelo kawɔ ndo nkɛnɛmɔla nsaki ka batizama. Etena kakɔsɛ ɔnɔmbɔdi wa dihole diakawalamaka esombe yɛdikɔ ya memɛ elimu wakasalemaka lɛkɔ, nshimba diaha Ɛmɛnyi wa Jehowa nɔmbɔla olui wa wekelo, esombe akɔ wakawomalɛ. L’ɔkɔngɔ wa laasɔ, olui wa wekelo wakatetemala ndo anto lam’asa 25 la 30 wakɔtɔka.
13 Ngandji kokaso esombe wadjasɛ lo mvudu yalamawɔ esombe mambiyaka ndo anto akina koko aha vɔ ato. Ɛnyɛlɔ, aha mbala tshɛ mbɔtɔ ase olimu wa lɛkɔ lo wekelo ndo mbashawɔ kɔmatɛrɛ. Welo wadjaso dia ndjasha le ɔmɔmɔ wa l’atei wa esombe wadjasɛ lo mvudu yalamawɔ esombe, ekɔ tshondo y’esambishelo ka dimɛna le tshunda di’anto. (1 Pet. 2:12) L’ɔkɔngɔ wa vɔ mbutɛ ɔnɔmbɔdi ɔmɔtshi wa lo dihole dimɔtshi dialamawɔ esombe oyango wa wekelo, nde akate ate: “Lende akinyu edja kɛnɛ tshɛ? Laasɔ, etena kakɔna kayonyotatɛ?” Ɔnɔmbɔdi okina akate ate: “Dimi kombolaka l’asolo walomɔlomɔ dia olui wa wekelo ɔnɛ salemaka lo dihole tshɛ dialamawɔ esombe. Ɛmɛnyi wa Jehowa wekɔ lo nkamba olimu ɔsɔ ofele oko etenyi kɛmɔtshi k’olimu wakambɛwɔ tshunda di’anto.” Ɔnɔmbɔdi ɔmɔtshi wa luudu lalamawɔ esombe la la Hawaii akasha Ɛmɛnyi wa Jehowa mukanda wɛnya lowando lande l’ɔtɛ w’olimu awɔ wa dimɛna, lɔkɔ nde akɛnya dia vɔ wekɔ oko “ɛngɔ kombami k’oshinga wolo” le wanɛ wadjasɛ lo mvudu yalamawɔ esombe.
14. Lande na kahombaso ntshɔ dia tokimanyiya wanɛ wodjashi lo mvudu yalamawɔ esombe?
14 Jehowa nɔmbaka esombe dia vɔ mbotombola. (Osam. 148:12, 13) Dui sɔ mendanaka ndo l’esombe wodjashi lo mvudu yalamawɔ esombe. Onde mvudu yadjashiyawɔ esombe yekɔ lo ɛtshi kanyu ka nkɛtɛ lɛnɛ akokawɔ nkondja wahɔ lo mpokamɛ lokumu l’ɔlɔlɔ? L’ekimanyielo ka dikumanyi dia l’etshumanelo ndo ka ɛnɔmbɔdi wa lo ahole asɔ, sho koka nsambisha wanɛ wodjashi lo mvudu yalamawɔ esombe. Etena kohɔso esombe, sho mbokoyaka Jehowa.—Osam. 71:9, 18.
[Kiombo ya lo lɛkɛ 4]
Woho wayosalemaka olui wa wekelo wa Bible lo dihole dialamawɔ esombe
• Ɛnana la wanɛ walongola anto ndo ɔnɔmbɔdi w’olimu etena kalangayɛ nsala ekongelo ka wekelo.
• Kɔtɔlɛ kɔpi efula ya dibuku diayotokamba la nyu l’olui wa wekelo. Kodje abuku akɔ lo tapa dia dimɛna ndo kowaɔshi l’ekomelo ka wekelo.
• Onga onto ladja wɔladi, oko ɔngɛnyi ndo l’etete. Elɛkawɔ lo nkombo yawɔ.
• Nyadia ndo nyɔkɛtshanya odingɔ l’odingɔ.
• Oka ambola wa tomondo. Andola anto tshɛ l’ɔtɛ wa kɔmatɛrɛ yoshawɔ.
• Tosasɛke dia nkadimola ambola kana wekamu wendana la dietawɔ mbala kakɔ ɔtɔi ndo tɛwɔ dia wɛ koka ndjɔkɛtshanya la wɔ lo shɔpɔ.
• Kadimola ambola wakoka wanɛ wakamba olimu lɛkɔ ndo ase nkumbo lo ɛtɛkɛta wa wɔdu ndo wokɛma hwe.
• Yakongɛ dia ntatɛ nɔmbɔla wekelo wa Bible l’onto ndo l’onto la esombe la ewotɔ awɔ ndo wanɛ wakamba olimu lɛkɔ.