SAWO DIA WEKELO 52
Akadiyɛso w’esekaseka le, nyokome Akristo wambotshunda lo nyuma
“Popo ndo wamato pombaka monga anto w’eshika . . . wonge anto wasala akambo la wɛdimo ndo wele la kɔlamelo lo akambo tshɛ.”—1 TIM. 3:11.
OSAMBO 133 Nyɔtɛmɔlɛ Jehowa lo nshi yanyu y’akɛnda
AWUI WAYƆTƐKƐTAMAa
1. Dia ntshunda lo nyuma oko Okristo, kakɔna kahombaso nsala?
SHO mambaka efula woho wola ɔna esadi esadi polo lo nde nkoma opalanga. Mɛnamaka dia wolelo ɔsɔ salemaka aha la mbidja welo. Koko ohamelo w’Okristo dia ntshunda lo nyuma hawosalema osalemasalema.b (1 Kɔr. 13:11; Hɛb. 6:1) Dia nkotsha oyango ɔsɔ, sho pombaka monga la diɔtɔnganelo dia ma ma la Jehowa. Tekɔ nto l’ohomba wa nyuma kande k’ekila dia sho nkɛnɛmɔla waonga wa lo nyuma, akoka w’amɛna ndo ndjalɔngɔsɔla dikambo dia ɛkɛndɛ wa lo nshi yayaye.—Tok. 1:5.
2. Wetshelo akɔna wakondjaso oma l’Etatelo 1:27 ndo kakɔna kayotɔkɛtshanya lo sawo nɛ?
2 Jehowa akatonge anto pami la womoto. (Adia Etatelo 1:27.) Mɛnamaka dia pami la womoto tshikitana lo demba, koko vɔ tshikitana nto lo toho tokina. Ɛnyɛlɔ, Jehowa akatonge apami la wamato dia nkotsha ɛkɛndɛ ɛmɔtshi shikaa, diakɔ diele, vɔ wekɔ l’ohomba wa waonga ndo akoka wayowakimanyiya dia vɔ nkotsha ɛkɛndɛ awɔ lo yoho ya dimɛna. (Eta. 2:18) Lo sawo nɛ, tayɔsɛdingola kɛnɛ kakoka nsala kadiyɛso k’osekaseka dia nde nkoma Okristo wambotshunda lo nyuma. Lo sawo diayela, tayɔsɛdingola kɛnɛ kakoka anangɛso w’ɛlɔngɔlɔngɔ nsala ndo vɔ lawɔ.
KƐNƐMƆLA WAONGA WANGƐNYANGƐNYA JEHOWA
Mbokoya waonga wa wamato wa kɔlamelo, ɛnyɛlɔ oko Rɛbɛka, Ɛsta ndo Abigayɛlɛ, wayokokimanyiya dia nkoma Okristo wa womoto wambotshunda lo nyuma (Enda odingɔ 3-4)
3-4. Lende akoka akadiyɛso w’esekaseka ntana bɛnyɛlɔ di’amɛna dia mbokoya? (Enda ndo osato.)
3 Bible shilaka nkombo ya wamato efula wa diambo wakokaka Jehowa ngandji ndo wakokambɛka. (Enda sawo dia lo jw.org diele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: “Les femmes dans la Bible: que pouvons-nous apprendre d’elles?”) Vɔ kɛnɛmɔlaka waonga wɔtɛkɛtami lo divɛsa diɔsami ɔtɛ aso wa sawo, diata ɔnɛ: “Wonge anto wasala akambo la wɛdimo ndo wele la kɔlamelo lo akambo tshɛ.” Ndo nto, akadiyɛso koka ntana lo ntshumanelo diawɔ bɛnyɛlɔ dia wamato w’Akristo wambotshunda lo nyuma diakokawɔ mbokoya.
4 Akadiyɛso w’esekaseka le, lande na kenyu hanyɔsɛdingola wamato amɔtshi w’Akristo wambotshunda lo nyuma weyanyu dia nyu koka mbokoya bɛnyɛlɔ diawɔ? Nyolembete waonga awɔ w’amɛna; oma laasɔ, nyu koka mbakɛnɛmɔla. Lo edingɔ wayela, tayɔsɛdingola waonga asato w’ohomba wahomba Akristo wa wamato wambotshunda lo nyuma nkɛnɛmɔla.
5. Lande na kele okitshakitsha ekɔ ohomba di’Okristo wa womoto ntshunda lo nyuma?
5 Okitshakitsha ekɔ dionga dimɔtshi di’ohomba le Okristo wambotshunda lo nyuma. Naka womoto ekɔ l’okitshakitsha, kete nde ayonga la diɔtɔnganelo dia dimɛna la Jehowa ndo l’anto akina. (Jak. 4:6) Ɛnyɛlɔ, womoto loka Jehowa ngandji sɔnaka l’okitshakitsha tshɛ dia nsukɛ atɔndɔ wakashikikɛ She lele l’olongo lo dikambo dia lo wandji. (1 Kɔr. 11:3) Tɔndɔ sɔ kambemaka lo yoho ya shikaa l’etshumanelo ndo lo nkumbo.c
6. Wetshelo akɔna wendana l’okitshakitsha wakoka akadiyɛso w’esekaseka mbeka oma le Rɛbɛka?
6 Tɔsɛdingole ɛnyɛlɔ ka Rɛbɛka. Nde aki womoto laki la lomba ndo lele l’edja tshɛ ka lɔsɛnɔ lande akɔsaka tɛdikɔ la dihonga ndo akeyaka etena ndo woho wa nkamba la tɔ. (Eta. 24:58; 27:5-17) Koko, nde aki la dilɛmiɛlɔ di’efula ndo aki suke dia ndjela ɛlɔmbwɛlɔ. (Eta. 24:17, 18, 65) Naka wɛ sukɛ l’okitshakitsha tshɛ tɛdikɔ ta Jehowa oko wakasale Rɛbɛka, kete wɛ ayonga la shɛngiya ya dimɛna le nkumbo ndo l’etshumanelo kayɛ.
7. Ngande wakoka akadiyɛso w’esekaseka mbokoya Ɛsta lo mɛnya wɛdimo?
7 Wɛdimo ekɔ dionga dikina diele Akristo wambotshunda lo nyuma tshɛ l’ohomba. Bible butaka dia “lomba lekɔ kaamɛ la akanga w’okitshakitsha.” (Tok. 11:2) Ɛsta aki l’okitshakitsha ndo womoto lakakambɛka Nzambi la kɔlamelo tshɛ. L’ɔtɛ wakinde la wɛdimo, nde kondjokoma womoto la lotamanya etena kakandayongaka wadi aki nkumekanga. Nde akahokamɛ dako diakawosha Mɔrɔdɛkai w’ɔnango laki aya opalanga ndo nde akadiyele. (Ɛsta 2:10, 20, 22) Sho koka mɛnya wɛdimo akɔ waamɛ lo nyanga ndo lo nkamba la dako dia dimɛna.—Tito 2:3-5.
8. Lo ndjela 1 Timɔte 2:9, 10, ngande wayokimanyiya wɛdimo kadiyɛso kɛmɔtshi dia nsala ɛsɔnwɛlɔ wa lomba lo kɛnɛ kendana la ɔlɔtɔ ndo la wɛlɛlɔ wa divo?
8 Ɛsta akɛnya wɛdimo lo yoho kina. Nde “aki kɔmba ndo aki la ɛnamelo k’olangala”; koko, nde kokotolaka yambalo y’anto oya le nde. (Ɛsta 2:7, 15) Ngande wakoka Okristo wa womoto nkondja wahɔ oma l’ɛnyɛlɔ ka Ɛsta? Yoho mɔtshi shilama lo 1 Timɔte 2:9, 10. (Adia.) Ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ akatɛ Akristo wa wamato dia vɔ monga la wɛdimo ndo la yimba y’ɔlɔlɔ. Tɔtɛkɛta ta lo Grɛkɛ tokambiwɔ lawɔ lanɛ mɛnyaka dia Okristo wa womoto pombaka ndɔta lo yoho yayowosha kɛnɛmɔ ndo mbidja yimba lo nsaki y’anto akina kana kɛnɛ kayowota. Ande ofunu wele laso lo dikambo dianyu nyu akadiyɛso w’Akristo wambotshunda lo nyuma lo woho walɔtanyu la wɛdimo lee!
9. Wetshelo akɔna wakokaso nkondja oma l’ɛnyɛlɔ ka Abigayɛlɛ?
9 Shɛnɔdi ekɔ dionga dikina diahomba akadiyɛso w’Akristo tshɛ wambotshunda lo nyuma nkɛnɛmɔla. Shɛnɔdi kɛdikɛdi na? Ekɔ dikoka dia mbeya kɛnɛ kele ɔlɔlɔ ndo kɛnɛ kele kɔlɔ ndo oma laasɔ nsɔna dia nsala kɛnɛ kele ɔlɔlɔ. Tɔsɛdingole ɛnyɛlɔ kaki Abigayɛlɛ. Omɛnde akɔshi yɛdikɔ ya kɔlɔ yakakoke nkonya ase luudu lande tshɛ lo mpokoso ka wolo. Abigayɛlɛ akasale akambo aha la ntshimbatshimba. Yimba yande y’ɔlɔlɔ yakashimbɛ nsɛnɔ y’anto. (1 Sa. 25:14-23, 32-35) Shɛnɔdi tokimanyiyaka nto dia mbeya etena ka ntɛkɛta ndo etena ka mbɔlama. Ndo yɔ tokimanyiyaka dia sho ntetemala monga la wɛdimo etena kɛnyaso dia sho ndjashaka le anto akina.—1 Tɛs. 4:11.
EKA AWUI WAKOKA KOKIMANYIYA LO LƆSƐNƆ LAYƐ LA LUSHI LA LUSHI
Ngande wakondjayɛ wahɔ oma lo mbeka dia mbadia ndo mfunda dimɛna? (Enda odingɔ 11)
10-11. Ngande wakokaso ndjakondjiyɛ ndo kondjiyɛ anto akina wahɔ lo mbeya mbadia ndo mfunda dimɛna? (Enda ndo osato.)
10 Womoto l’Okristo ekɔ l’ohomba wa nkɛnɛmɔla akoka w’amɛna. Akoka amɔtshi wakeke osekaseka lo dikɛnda diande wayowokimanyiya dia nde ntetemala nkondja wahɔ lɔsɛnɔ lande l’otondo. Tɔsɛdingole bɛnyɛlɔ dimɔtshi.
11 Eka dia mbeya mbadia ndo mfunda dimɛna. Lo mbekelo mɔtshi, mbadia ndo mfuda hɔsama dia ekɔ akoka w’ohomba wahomba wamato mbeka. Koko, vɔ wekɔ akoka w’ohomba efula le Okristo tshɛ.d (1 Tim. 4:13) Diakɔ diele, tetawɔke kaanga ɛngɔ koshimba dia wɛ mbeya mbadia ndo mfunda dimɛna. Ngande wayoyɔtshɔkwama? Akoka asɔ mbeyaka kokimanyiya dia ntana olimu ndo ntetemala mbolama. Wɛ ayokoma ombeki ndo ombetsha wa dimɛna w’Ɔtɛkɛta wa Nzambi. Kɛnɛ koleki tshɛ dimɛna ele, wɛ ayoyasukanya suke suke la Jehowa lo mbadiaka Ɔtɛkɛta ande ndo kanaka lawɔ yimba.—Jas. 1:8; 1 Tim. 4:15.
12. Ngande wakoka Tokedi 31:26 tokimanyiya dia sawolaka dimɛna?
12 Eka woho wa sawolaka dimɛna l’anto. Akristo wekɔ l’ohomba wa sawolaka dimɛna. Lo dikambo sɔ, ombeki Jakɔba akatosha dako dia dimɛna diata ɔnɛ: “Onto tshɛ pombaka monga suke dia mpokamɛ, ɔkɔkɛ dia ntɛkɛta.” (Jak. 1:19) Etena kahokamɛyɛ la yambalo tshɛ etena katɛkɛta anto akina, wɛ mbowaɛnyaka “kɛtshi.” (1 Pe. 3:8) Naka wɛ hashihodia kɛnɛ kata onto ɔmɔtshi kana woho wayaokande, kete okande ambola wasungana. Oma laasɔ, ɔsa etena ka nkana yimba la ntondo ka ntɛkɛta. (Tok. 15:28, nɔtɛ.) Yambola ɔnɛ: ‘Onde kɛnɛ kalangami mbuta kekɔ mɛtɛ ndo keketshaka? Onde dui sɔ diayɛnya dia lekɔ la dilɛmiɛlɔ ndo la ɔlɔlɔ w’otema?’ Eka oma le akadiyɛso wambotshunda lo nyuma woho wa sawolaka dimɛna. (Adia Tokedi 31:26.) Djaka yimba lo yoho yatɛkɛtawɔ. Naka wɛ mbeka waonga asɔ dimɛna, kete ayonga dui dia wɔdu leyɛ dia mbɔtɔ l’anto akina ɔngɛnyi ndo mbidja wɔladi kaamɛ lawɔ.
Womoto lakeke woho wa kambaka ntumu ya langelo mongaka la shɛngiya ya dimɛna efula oyadi le nkumbo kande ndo l’etshumanelo (Enda odingɔ 13)
13. Ngande wakokayɛ mbeka woho wa salaka ntumu ya langelo? (Enda ndo osato.)
13 Nyeke dia salaka tumu ya langelo. Lo ahole efula, wamato salaka elimu efula wa langelo. Mama kayɛ kana kadiyɛso kekina kele l’akoka mbeyaka kokimanyiya woho wa wɛ nsala olimu ɔsɔ dimɛna. Kadiyɛso kelɛwɔ Cindy mbutaka ate: “Woshasha ɔmɔtshi wa dimɛna efula wakamalongola oma le mama ele woho wakandambetsha woho wa nkondja ɔngɛnɔngɛnɔ lo nsala olimu wa wolo. Mbeka ɛnyɛlɔ, woho wa mbeya nkatɛ, nsola ahɔndɔ, ntɛla ndo mbeya woho wa nsomba diangɔ lo lobingu, aketɛ lɔsɛnɔ lami wɔdu ndo akakimanyiya dia nsala awui efula l’olimu wa Jehowa. Mama akambetsha nto woho wa nongɔnaka dimɛna ndo dui sɔ diakakimanyiya dia mpomana l’anangɛso ndo akadiyɛso wa diambo wele bɛnyɛlɔ diawɔ akakimanyiya dia dimi mbowaokoya.” (Tok. 31:15, 21, 22) Womoto lele etete l’olimu, la longɔna, lakeke woho wa nkamba elimu wa langelo, ekɔ ɛnyɛlɔ ka dimɛna efula oyadi le nkumbo kande ndo l’etshumanelo.—Tok. 31:13, 17, 27; Ets. 16:15.
14. Kakɔna kamboyeka oma lo kɛnɛ kakakomɛ Crystal ndo kakɔna kahombaso tetemalaka nama lo yimba?
14 Eka woho wa ngɛnangɛna la kɛnɛ kele layɛ. Mbeka dia ngɛnangɛna la kɛnɛ kele layɛ, ekɔ oyango w’ohomba efula wahomba Okristo tshɛ wambotshunda lo nyuma ndjadjɛ. (Flpɛ. 4:11) Kadiyɛso kelɛwɔ Crystal mbutaka ate: “Ambutshi ami wakalɔmbama dia nsɔna weho wa kalasa yakamahombe mbɔtɔ l’oyango wa dimi mbeka woho wa monga l’akoka amɔtshi shikaa. Ambutshi ami wakakeketsha dia dimi mbɔtɔ kalasa yendana la woho wahombami nkamba la falanga ndo ndjilama lo kɔpanyi kɛmɔtshi ndo dui sɔ diakakimanyiya efula.” Aha mbeka tsho woho wa nkondja falanga, sala la wolo dia mbeka woho wa nkamba layɔ la lomba tshɛ ndo aha ndjitshupaka otshupatshupa. (Tok. 31:16, 18) Tetemala ndjadjɛ eyango wa lo nyuma lo mbewɔ abasa w’anyanya ndo ngɛnangɛna la lɔsɛnɔ l’ɔsɛlɛngɛ.—1 Tim. 6:8.
YALƆNGƆSƆLA DIKAMBO DI’ƐKƐNDƐ AYƐ WA LO NSHI YAYAYE
15-16. Ngande wakondjiyɛ akadiyɛso w’enyemba anto akina wahɔ? (Makɔ 10:29, 30)
15 Naka wɛ nkɛnɛmɔla waonga wa lo nyuma ndo akoka wahombama, kete wɛ ayoyalɔngɔsɔla dimɛna dikambo di’ɛkɛndɛ ayɛ wa lo nshi yayaye. Tɔsɛdingole bɛnyɛlɔ dingana diakoka kokimanyiya dia wɛ nsala dui sɔ.
16 Wɛ koka ntetemala ntshikala onyemba l’etena kɛmɔtshi. Lo yoho yɔtɔnɛ l’ɛtɛkɛta wa Yeso, wamato amɔtshi wakasɔnɛ diaha tshukama kaanga naka lɔsɛnɔ l’onyemba ekɔ dui dia nkɔmɔla lo mbekelo mɔtshi. (Mat. 19:10-12) Akina mbeyaka ntetemala ntshikala enyemba l’ɔtɛ w’ɛkɔkɔ ɛmɔtshi. Onga l’eshikikelo dia Jehowa nde la Yeso hawɔnyɔla Akristo w’enyemba. L’andja w’otondo, akadiyɛso w’enyemba wekɔ la nshɛngiya ya dimɛna efula l’etshumanelo. Ngandji kawɔ ndo woho wayashawɔ le anto akina l’otema ɔtɔi, tshutshuyaka Akristo wa wamato asɔ dia vɔ nkoma akadiyɛso wa lo nyuma ndo waa mama ya lo nyuma le anto efula.—Adia Makɔ 10:29, 30; 1 Tim. 5:2.
17. Ngande wakoka kadiyɛso k’osekaseka ndjalɔngɔsɔla oma ko kakianɛ dia ntatɛ nkamba olimu wa lo ntena tshɛ?
17 Wɛ koka nkoma okambi wa lo tena tshɛ. Wamato w’Akristo wekɔ la shɛngiya ya dimɛna efula l’olimu w’esambishelo wakambema l’andja w’otondo. (Os. 68:11) Onde wɛ hakoke nsala ekongelo oma ko kakianɛ dia nkamba l’olimu wa lo tena tshɛ? Wɛ koka monga ombatshi mboka, ndjakimɔ la lolango l’olimu wa wokelo kana nkamba lo bɛtɛlɛ. Lɔmba lo dikambo dia oyango ayɛ. Sawola l’anto akina wambokotshaka oyango ɔmɔtshi ndo eya kɛnɛ kahombayɛ nsala dia nkotsha kɛnɛ kalɔmbama dia wɛ nkamba olimu wa lo tena tshɛ. Oma laasɔ, nsala ekongelo kayokokimanyiya dia nkotsha oyango ayɛ. Kotsha oyango ayɛ ayokodihole waaso efula l’olimu wa Jehowa.
Naka wɛ ekɔ lo nanga tshukama, kete wɛ pombaka nsɔna olonganyi la lomba tshɛ (Enda odingɔ 18)
18. Lande na kahomba kadiyɛso nsɔna omi la lomba tshɛ? (Enda ndo osato.)
18 Wɛ mbeyaka nsɔna dia tshukama. Waonga ndo akoka wambotɔkɛtshanya wayokokimanyiya dia wɛ nkoma wadi l’oshika. Naka wɛ kombolaka tshukama, kete wɛ pombaka nsɔna olonganyi la yambalo tshɛ. Ɔsɔ ekɔ yɛdikɔ mɔtshi y’ohomba efula lo tɛdikɔ tahombayɛ mbɔsa. Tohɛke dia wɛ ayonga l’ɛse k’ɛlɔmbwɛlɔ ka pami kayokotshuka. (Rɔmɔ 7:2; Ɛf. 5:23, 33) Ɔnkɔnɛ yambola wate: ‘Onde nde aya Okristo wambotshunda lo nyuma? Onde nde mbetɛka awui wa lo nyuma dui dia ntondo lo lɔsɛnɔ lande? Onde nde mbɔsaka tɛdikɔ la lomba tshɛ? Onde nde mbetawɔka wandja ande? Onde nde nɛmiyaka wamato? Onde nde ekɔ l’akoka wa sukɛmi lo nyuma, lo demba ndo lo longandji? Onde nde kotshaka ɛkɛndɛ ande dimɛna? Ɛnyɛlɔ, ɛkɛndɛ akɔna wele lande l’etshumanelo ndo ngande waakotshande?’ (Luka 16:10; 1 Tim. 5:8) Naka wɛ kombolaka ntana pami k’oshika, kete wɛ lawɔ ekɔ l’ohomba wa monga womoto l’oshika.
19. Lande na kele ɔkɛndɛ wa “okimanyedi” ekɔ ɔkɛndɛ wa nɛmɔ efula?
19 Bible mbutaka dia womoto l’ɔlɔlɔ ekɔ “okimanyedi” w’omɛnde ndo “okimanyedi wokoki la nde.” (Eta. 2:18) Onde dui sɔ kitshakitshaka nɛmɔ diele la womoto? Ndooko! Ɔkɛndɛ wele la wadi w’okimanyedi ekɔ ɔkɛndɛ wa nɛmɔ efula. Lo Bible, mbala efula Jehowa mbelamɛka “okimanyedi.” (Os. 54:4; Hɛb. 13:6) Wadi ekɔ okimanyedi w’oshika le omɛnde etena kosukɛnde ndo kokimanyiyande dia mbɔsa tɛdikɔ tayonga la shɛngiya le nkumbo k’otondo. Ndo lam’ele nde mbokaka Jehowa ngandji, nde salaka la wolo diaha ndanya lokumu l’omɛnde. (Tok. 31:11, 12; 1 Tim. 3:11) Wɛ koka ndjalɔngɔsɔla l’ɔkɛndɛ ayɛ wa lo nshi yayaye ɔsɔ lo ndeka mboka Jehowa ngandji ndo monga okimanyedi le anto akina wa la ngelo ndo wa l’etshumanelo.
20. Awui akɔna w’ɛlɔlɔ wakoka mama nsala lo dikambo dia nkumbo kande?
20 Wɛ koka nkoma mama. L’ɔkɔngɔ wa wɛ tshukama, wɛ la omɛyɛ mbeyaka monga l’ana. (Os. 127:3) Diakɔ diele ekɔ dui dia dimɛna nkana yimba lo kɛnɛ kalɔmbama dia monga mama ka dimɛna. Waonga ndo akoka wambotɔkɛtshanya lo sawo nɛ wayokokimanyiya dia wɛ nkoma wadi ndo mama. Ngandji kayɛ, ɔlɔlɔ ayɛ w’otema ndo solo dia lotutsha ayokimanyiya nkumbo kayɛ dia tɔ monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ ndo anayɛ wayoyaoka dia wekɔ lo ekokelo.—Tok. 24:3.
Esekaseka efula wakeke oma l’Afundelo ndo wakakambe lawɔ, vɔ wakeke woho wa nkoma Akristo wambotshunda lo nyuma (Enda odingɔ 21)
21. Ngande wayaokaso lo dikambo dia akadiyɛso ndo lande na? (Enda osato wa lo lohoso.)
21 Akadiyɛso le, sho nyokaka ngandji efula lo kɛnɛ tshɛ kasalanyu lo dikambo dia Jehowa ndo di’ekambi ande. (Hɛb. 6:10) Nyu salaka la wolo dia nkɛnɛmɔla waonga wa lo nyuma ndo nkɛnɛmɔla akoka wayonga ohomba lo nsɛnɔ yanyu ndo lo dikambo dia nsɛnɔ ya wanɛ wele lanyu ndo vɔ wayonyɔlɔngɔsɔla dimɛna lo dikambo dia ɛkɛndɛ anyu wa lo nshi yayaye. Okongamelo wa Jehowa nyɔsaka la nɛmɔ di’efula!
OSAMBO 137 Akadiyɛso w’Akristo wekɔ wamato wa kɔlamelo
a Akadiyɛso wa ngandji le, etshumanelo nyɔsaka la nɛmɔ. Nyu koka nkoma Akristo wambotshunda lo nyuma lo nkɛnɛmɔla waonga w’amɛna ndo nkɛnɛmɔla akoka wa shikaa ndo lo ndjalɔngɔsɔla dikambo dia ɛkɛndɛ wa lo nshi yayaye. Etombelo wayonga la dui sɔ ele, nyayɔngɛnangɛna l’ɛtshɔkɔ efula l’olimu wa Jehowa.
b ELEMBETSHIELO W’AWUI AMƆTSHI: Onto ɔmɔtshi lambokoma Okristo wambotshunda ɔnɛ lalɔmbwama la nyuma ka Nzambi, koko aha la lomba la l’adja ɔnɛ. Pami kana womoto lokoya ɛnyɛlɔ ka Yeso, salaka la wolo dia ntetemala monga la diɔtɔnganelo dia ma ma la Jehowa ndo nde mɛnyaka dia nde ngɛnangɛnaka la kɛnɛ kele lande lo mboka anto akina ngandji.
d Dia nkɛtshanya ohomba wa mbeya mbadia, enda sawo diele lo jw.org diele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: “Pourquoi est-il important que les enfants lisent ? 1re partie : Lire un livre ou regarder un film?”