Anangɛso w’ɛlɔngɔlɔngɔ le, nyokome Akristo wambotshunda lo nyuma

1. Kakɔna kahomba nsala Okristo wa pami dia ntondoya?

Nkumekanga Davidɛ akatɛ Sɔlɔmɔna ate: “Keketala ndo onga pami.” (1 Nku. 2:​1-3) Ɛlɔ kɛnɛ, Akristo tshɛ w’apami pombaka nkamba la dako sɔ. Dia nkamba la dako sɔ, vɔ pombaka mbeka dia nkitanyiya Ɛlɛmbɛ waki Nzambi ndo nkamba l’atɔndɔ tshɛ wa lo Bible lo kɛnɛ tshɛ kasalawɔ lo lɔsɛnɔ lawɔ. (Luka 2:52) Lande na kele ekɔ ohomba efula di’anangɛso w’ɛlɔngɔlɔngɔ nkoma Akristo wambotshunda lo nyuma?

2-3. Lande na kele ekɔ ohomba dia ɔnangɛso l’ɔlɔngɔlɔngɔ nkoma Okristo wambotshunda lo nyuma?

² Okristo wa pami ekɔ l’ɛkɛndɛ w’ohomba efula wa nkotsha lo nkumbo ndo l’etshumanelo. Anangɛso w’ɛlɔngɔlɔngɔ le, aha la taamu nyu koka nkana yimba lo dikambo di’ɛkɛndɛ wakokanyu ndjɛmba lo nshi yayaye. Nyu mbeyaka ndjadjɛ oyango wa nkoma okambi wa lo tena tshɛ, okambi wa kimanyiya ndo l’ɔkɔngɔ diko ndjokoma ekumanyi ka l’etshumanelo. Nyu mbeyaka nto nkombola dia ntshuka ndo mbota ana. (Ɛf. 6:4; 1 Tim. 3:1) Dia nyu nkotsha eyango ɛsɔ ndo mbatondoya, nyu pombaka nkoma Akristo wambotshunda lo nyuma.b

³ Kakɔna kakoka kokimanyiya dia nkoma Okristo wambotshunda lo nyuma? Ekɔ akoka w’ohomba wahombayɛ monga lawɔ. Ko kakɔna kakokayɛ nsala oma ko etena kɛnɛ dia ndjalɔngɔsɔla dikambo di’ɔkɛndɛ tshɛ wakokayɛ ndjonga lawɔ lo nshi yayaye l’oyango wa wɛ ndjowokotsha?

WANYA WAHOMBANYU NTAKOLA DIA NKOMA AKRISTO WAMBOTSHUNDA LO NYUMA

4. Lende akokayɛ ntana bɛnyɛlɔ di’amɛna dia mbokoya? (Endo ndo osato.)

⁴ Sɔna bɛnyɛlɔ di’amɛna dia mbokoya. Bible ndola tɔɔ la bɛnyɛlɔ di’amɛna diakoka ɛlɔngɔlɔngɔ mbokoya. Apami wa lo nshi yakete asɔ wakokaka Nzambi ngandji ndo wakakokɛka ekambi ande lo toho totshikitanyi. Wɛ koka nto ntana bɛnyɛlɔ di’amɛna di’Akristo wambotshunda lo nyuma lo nkumbo ndo l’etshumanelo kayɛ. (Hɛb. 13:7) Ndo wɛ ekɔ l’ɛnyɛlɔ ka kokele ka Yeso Kristo. (1 Pe. 2:21) Etena kekayɛ bɛnyɛlɔ sɔ la yambalo tshɛ, sɛdingola waonga wa diambo wakawakɛnɛmɔla. (Hɛb. 12:​1, 2) Oma laasɔ, ko wɛ menda woho wakokayɛ mbokoya apami asɔ.

5. Ngande wakokayɛ nkɛnɛmɔla dikoka di’ekanelo ka yimba ndo lande na kele dui sɔ ohomba? (Osambo 119:9)

⁵ Kɛnɛmɔla ndo “lama . . . dikoka di’ekanelo ka yimba.” (Tok. 3:21) Pami kele l’akoka w’ekanelo ka yimba hasale akambo l’esasesase, nde kanaka yimba yimba la ntondo ka nde mbɔsa yɛdikɔ ya kɛnɛ kayondosala. Ɔnkɔnɛ, nsala la wolo dia monga la dikoka sɔ ndo aha dishisha. Lande na? Nɛ dia andja ɔnɛ ndola l’ɛlɔngɔlɔngɔ walɔmbwama la tokanyi tawɔ hita kana mbetawɔka dia nsaki yawɔ mbowawahemɛ. (Tok. 7:7; 29:11) Tita nsango koka nto monga la shɛngiya ya wolo le yɛ. Ko ngande wakokayɛ monga la dikoka di’ekanelo ka yimba? Tatɛ la mbeka atɔndɔ wa lo Bible ndo nkana yimba l’ohomba wele l’atɔndɔ asɔ. Oma laasɔ, ko wɛ nkamba l’atɔndɔ akɔ wayokokimanyiya dia mbɔsa tɛdikɔ tayɔngɛnyangɛnya Jehowa. (Adia Osambo 119:9.) Naka wɛ monga la dikoka di’ohomba sɔ, kete diɔ diayokokimanyiya efula dia wɛ nkoma Okristo wa pami wambotshunda lo nyuma. (Tok. 2:​11, 12; Hɛb. 5:14) Tɔsɛdingole woho wayokokimanyiya dikoka di’ekanelo ka yimba lo awui ahende wayela anɛ: 1) Lo diɔtɔnganelo diasayɛ l’akadiyɛso ndo 2) lo tɛdikɔ tɔsayɛ lo dikambo diendana l’ɔlɔtɔ ndo la ɛnamelo kayɛ.

6. Ngande wayokimanyiya dikoka di’ekanelo ka yimba ɔnangɛso l’ɔlɔngɔlɔngɔ dia nde nɛmiya akadiyɛso?

⁶ Dikoka di’ekanelo ka yimba diayokokimanyiya dia wɛ nɛmiya wamato. Bu kɔlɔ di’ɔnangɛso l’ɔlɔngɔlɔngɔ monga la diɔtɔnganelo la kadiyɛso kɛmɔtshi k’Okristo. Koko, ɔlɔngɔlɔngɔ wele la dikoka di’ekanelo ka yimba hatota, hatofundɛ kana nsala dui dimɔtshi diakoka mɛnya dia nde ekɔ lo nanga membwana lande naka nde bu la kanyi ya mbotshuka. (1 Tim. 5:​1, 2) Naka ɔnangɛso ɔmɔtshi l’ɔlɔngɔlɔngɔ ekɔ lo membwana la kadiyɛso kɛmɔtshi lo dikambo dia ntshuki, kete nde ayokokɛ lokumu lande lo mbewɔ diaha nde monga nde la kadiyɛso ato aha la vɔ monga l’otshindedi.—1 Kɔr. 6:18.

7. Ngande wayokimanyiya dikoka di’ekanelo ka yimba ɔnangɛso l’ɔlɔngɔlɔngɔ etena kasalande ɛsɔnwɛlɔ wendana l’ɔlɔtɔ ndo la wonyelo wa divo?

⁷ Yoho kina yɛnya ɔlɔngɔlɔngɔ dia nde ekɔ la dikoka di’ekanelo ka yimba ele lo nsala ɛsɔnwɛlɔ w’amɛna lo kɛnɛ kendana l’ɔlɔtɔ ndo l’ɔlɔngɔswɛlɔ wa divo. Mbala efula, anto watondja waa mɔdɛlɛ y’ahɔndɔ, ekɔ anto wahalɛmiya Jehowa ndo wele la yoho ya lɔsɛnɔ ya mindo. Tokanyi tawɔ ta mindo mɛnamaka oma lo toho t’ahɔndɔ tasalawɔ ta mwɛ kana toho t’ɔlɔtɔ tasala dia apami mɛnama oko wamato. Etena kasɔnande dihɔndɔ dia ndɔta, ɔlɔngɔlɔngɔ watahame dia nkoma Okristo wambotshunda lo nyuma nɔmbwamaka lo ndjela atɔndɔ w’oma lo Bible ndo oma lo bɛnyɛlɔ di’amɛna dia l’etshumanelo. Nde koka ndjambola ɔnɛ: ‘Onde ɛsɔnwɛlɔ ami mɛnyaka dia lekɔ la yimba y’ɔlɔlɔ ndo ɔnɛ dimi mbɔsaka anto akina la nɛmɔ? Onde yoho yami ya ndɔta mbetawoyaka anto akina esadi eto dia dimi lamboyakimɔka le Nzambi dia mbokambɛ?’ (1 Kɔr. 10:​31-33; Tito 2:6) Ɔlɔngɔlɔngɔ wele la dikoka di’ekanelo ka yimba ayɔlɛmiyama aha tsho oma le anangɛso l’akadiyɛso, koko ndo oma le Shɛso lele l’olongo.

8. Ngande wakoka ɔnangɛso l’ɔlɔngɔlɔngɔ mbeka dia monga onto lakokawɔ mbɛkɛ otema?

⁸ Onga onto lakokawɔ mbɛkɛ otema. Ɔlɔngɔlɔngɔ wakokawɔ mbɛka otema le nde kotshaka ɛkɛndɛ ande l’etete tshɛ. (Luka 16:10) Sɛdingola ɛnyɛlɔ ka kokele kaki Yeso. Ndooko lushi lakandanya yimba oma l’ɔkɛndɛ ande. Koko nde akakotsha ɛkɛndɛ wakawosha Jehowa kaanga mbele dui sɔ komonga wɔdu nsala. Nde akokaka anto ngandji, djekoleko ambeki ande ndo nde aketawɔ nkimɔ lɔsɛnɔ lande la lolango tshɛ lo dikambo diawɔ. (Jni. 13:1) Lo mbokoya Yeso, nsala la wolo dia nkotsha ɔkɛndɛ tshɛ wakoshawɔ. Naka wɛ heye woho wa nkotsha ɔkɛndɛ wakawakosha, kete onga l’okitshakitsha ndo yanga ekimanyielo k’oma le anangɛso wambotshunda lo nyuma. Nsala tshɛ diaha mbidja dɛwɔlɛwɔ lo kɛnɛ kendana l’ɛkɛndɛ ayɛ. (Rɔmɔ 12:11) Koko, kotshaka ɔkɛndɛ ayɛ tshɛ oko onto ‘lasalɛ Jehowa koko aha anto.’ (Kɔl. 3:23) Lo mɛtɛ, wɛ bu kokele, ɔnkɔnɛ onga la wɛdimo ndo etawɔ munga tshɛ yasalayɛ.—Tok. 11:2.

ONGA L’AKOKA WELE OHOMBA

9. Lande na kahomba ɔnangɛso l’ɔlɔngɔlɔngɔ monga l’akoka w’ohomba?

⁹ Dia nkoma Okristo wa pami wambotshunda lo nyuma, wɛ pombaka monga l’akoka wele ohomba. Akoka aso wayokokimanyiya dia mɛmba ɛkɛndɛ l’etshumanelo, dia nkondja olimu wa l’emunyi wayokokimanyiya dia nkotsha ehomba ayɛ kana nkumbo kayɛ ndo monga la diɔtɔnganelo dia dimɛna l’anto akina. Tɔsɛdingole akoka amɔtshi w’ohomba wahombayɛ monga lawɔ.

10-11. Ngande wayoyakondjiyɛ ɔnangɛso l’ɔlɔngɔlɔngɔ ndo etshumanelo wahɔ lo mbeka mbadia ndo mfunda dimɛna? (Osambo 1:​1-3) (Enda ndo osato.)

¹⁰ Eka dia mbeya mbadia ndo mfunda dimɛna. Bible mbutaka di’onto lele l’ɔngɛnɔngɛnɔ ndo la ntondoya ekɔ onto la ntshungola etena lushi tshɛ dia mbadiaka Ɔtɛkɛta wa Nzambi ndo kanaka lawɔ yimba. (Adia Osambo 1:​1-3.) Lo mbadiaka Bible lushi la lushi, nde ayomana ekanelo ka yimba ka Jehowa mfundo ndo nde ayonga l’akoka wa nkana yimba dimɛna. (Tok. 1:​3, 4) Apami wa ngasɔ mbeewɔ l’ohomba l’etshumanelo. Lande na?

¹¹ Anangɛso l’akadiyɛso wekɔ l’ohomba w’apami wele l’akoka wa mbetsha ndo wa mbisha anto alako w’oma lo Bible. (Tito 1:9) Naka wɛ ekɔ l’akoka wa mbadia ndo wa mfunda dimɛna, kete wayonga l’akoka wa nɔngɔsɔla asawo ndo kɔmatɛrɛ ya nkeketsha. Ndo nto wɛ ayongaka l’akoka wa mbɔsaka nɔtɛ y’amɛna etena kekayɛ ndo kahokamɛyɛ asawo wa lo nsanganya ya l’etshumanelo, lo nsanganya ya weke ndo ya rɛjɔ. Nɔtɛ shɔ yayokokimanyiya efula dia nkeketsha mbetawɔ kayɛ ndo nkeketsha anto akina.

12. Kakɔna kayokokimanyiya dia wɛ nkoma onto leya nsawola dimɛna?

¹² Onga l’akoka wa mbeya nsawola l’anto dimɛna. Okristo wa pami pombaka mbeka dia mbeya nsawola l’anto dimɛna. Pami keya nsawola dimɛna ekɔ onto lahokamɛ anto akina dimɛna ndo la nshihodia tokanyi ndo nsaki y’anto akina. (Tok. 20:5) Oma lo wondjo wa dui w’onto, oma lo ɛnamelo ka l’elungi ndo oma lo tɔjɛstɛ tasala onto, nde koka mbeya woho wayaoka onto. Wɛ hakoke nsala dui sɔ aha la mbetshaka wenya kaamɛ l’anto. Naka wɛ kambaka mbala tshɛ la dihomɔ dia ntshulatshula dia sawolaka l’anto, ɛnyɛlɔ fundɛ onto mesajɛ l’ɔrdinatɛrɛ kana lo telefɔnɛ, kete dui sɔ mbeyaka ndjokitshakitsha dikoka diayɛ dia nsawola l’anto okoko l’okoko. Ɔnkɔnɛ, yanga waaso wa sawolaka l’anto akina okoko l’okoko.—2 Jni. 12.

13. Kakɔna nto kahomba mbeka ɔlɔngɔlɔngɔ? (1 Timɔte 5:8) (Enda ndo osato.)

¹³ Eka woho wa kondjaka dikuta dia kotshaka ehomba ayɛ. Okristo wa pami wambotshunda lo nyuma, pombaka monga l’akoka wa nkotsha ehomba ande ndo wa nkumbo kande. (Adia 1 Timɔte 5:8.) Lo wedja ɛmɔtshi, anangɛso w’ɛlɔngɔlɔngɔ mbeyaka mbeka dia monga l’akoka amɔtshi wa l’emunyi oma le washɛwɔ kana oma le ewotɔ awɔ ekina. Lo wedja ekina, ɔlɔngɔlɔngɔ mbeyaka mbeka dia monga la dikoka dia nkondja olimu etena kende lo kalasa ya sekɔndɛrɛ. Lo weho akɔ tshɛ, ekɔ ohomba mbeka dia monga la dikoka dimɔtshi diayokokimanyiya dia nkondja olimu. (Ets. 18:​2, 3; 20:34; Ɛf. 4:28) Eyama oko onto lakamba olimu wolo ndo onto lasala olimu polo mbowoshidiya. Naka wɛ nsala ngasɔ, kete ondo wɛ ayonga l’akoka wa nkondja olimu ndo aha nshisha olimu akɔ. Waonga ndo akoka wambotɔkɛtshanya wekɔ nto ohomba le Okristo wa pami dia nde mbeya nkotsha ɛkɛndɛ ande wa lo nshi yayaye. Nyɛsɔ tɔsɛdingole ɛkɛndɛ ɛmɔtshi l’atei awɔ.

YALƆNGƆSƆLA DIKAMBO DI’ƐKƐNDƐ WA LO NSHI YAYAYE

14. Ngande wakoka ɔnangɛso l’ɔlɔngɔlɔngɔ ndjalɔngɔsɔla dia nkoma okambi wa lo tena tshɛ?

¹⁴ Okambi wa lo tena tshɛ. Akristo efula w’apami wambotshunda lo nyuma wakatatɛ olimu wa lo tena tshɛ etena kakiwɔ weke ɛlɔngɔlɔngɔ. Olimu w’ombatshi mboka kimanyiyaka ɔlɔngɔlɔngɔ dia mbeka woho wa nkamba olimu dimɛna l’anto wele la waonga wotshikitanyi. Vɔ mbokimanyiyaka nto dia nkamba la lomba la falanga yakondjande ndo diaha nde ndjitshupaka otshupatshupa. (Flpɛ. 4:​11-13) Yoho ya dimɛna ya ntatɛ olimu wa lo tena tshɛ ele, mbɔsa olimu w’ombatshi mboka wa tshanda. Anto efula kambaka olimu w’ombatshi mboka wa tshanda l’etena kɛmɔtshi ndo dui sɔ mbakimanyiyaka dia vɔ monga suke dia ndjokamba oko ombatshi mboka wa pondjo. Olimu w’ombatshi mboka wa pondjo mbeyaka ndjokokonya lo weho ekina w’elimu wa lo ntena tshɛ, oko olimu wa lo wokelo kana wa lo bɛtɛlɛ.

15-16. Kakɔna kakoka nkimanyiya ɔnangɛso l’ɔlɔngɔlɔngɔ dia nkoma okambi wa kimanyiya ndo l’ɔkɔngɔ diko ekumanyi?

¹⁵ Okambi wa kimanyiya kana ekumanyi. Akristo w’apami pombaka ndjadjɛ oyango wa nkotsha kɛnɛ kalɔmbama dia kambɛ anangɛwɔ l’akadiyɛwɔ oko dikumanyi dia l’etshumanelo. Bible mbutaka dia apami wakombola diɛsɛ sɔ “[w]ekɔ lo nkombola olimu w’ɔlɔlɔ.” (1 Tim. 3:1) La ntondo ka nde ndjokamba oko ekumanyi, ɔnangɛso pombaka nkotsha kɛnɛ kalɔmbama dia nkamba oko okambi wakimanyiya. Ekambi wa kimanyiya kimanyiyaka dikumanyi lo toho efula t’ohomba. Oyadi dikumanyi kana ekambi wa kimanyiya, vɔ tshɛ kambɛka anangɛwɔ l’akadiyɛwɔ l’okitshakitsha tshɛ ndo vɔ mongaka l’ohetoheto l’esambishelo. Anangɛso w’ɛlɔngɔlɔngɔ koka nkotsha kɛnɛ kalɔmbama dia nkamba oko ekambi wa kimanyiya oyadi kaanga etena kayangawɔ nkotsha ɛnɔnyi akumi ahende. Ndo okambi wakimanyiya wele l’akoka wahombama wele l’ɛnɔnyi akumi ahende l’ɛmɔtshi koka sɔnama oko ekumanyi.

¹⁶ Ngande wakokayɛ nkotsha kɛnɛ kalɔmbama dia nkamba oko okambi wa kimanyiya ko l’ɔkɔngɔ diko oko ekumanyi? Bible mbishaka tsho listɛ la waonga wahomba onto nkɛnɛmɔla. Koko ohɔ dia waonga asɔ mbika etshina lo Bible ndo lo ngandji kokayɛ Jehowa, nkumbo kayɛ ndo etshumanelo. (1 Tim. 3:​1-13; Tito 1:​6-9; 1 Pe. 5:​2, 3) Sala la wolo dia nshihodia kɛnɛ tshɛ kalɔmbama. Lɔmba Jehowa dia nde kokimanyiya dia wɛ nkotsha kɛnɛ kalɔmbama.c

17. Ngande wakoka ɔnangɛso l’ɔlɔngɔlɔngɔ ndjalɔngɔsɔla dia nkoma omi ndo owandji wa nkumbo? (Enda ndo osato.)

¹⁷ Omi ndo owandji wa nkumbo. Oko wakadiɛnya Yeso, apami amɔtshi wambotshunda lo nyuma tshikalaka enyimba. (Mat. 19:12) Koko naka wɛ ambɔsɔna dia ntshuka, kete wayonga l’ɔkɛndɛ okina laadiko, mbutaka ate ɔkɛndɛ w’omi kana wa owandji wa nkumbo. (1 Kɔr. 11:3) Jehowa nongamɛka dia omi nanga wadɛnde ndo mbokotshɛ ehomba ande wa lo demba, wa lo yimba ndo wa lo nyuma. (Ɛf. 5:​28, 29) Waonga ndo akoka wakatatɛkɛtshi l’etatelo ka sawo nɛ, ɛnyɛlɔ oko dikoka di’ekanelo ka yimba, nɛmiya wamato ndo monga onto lakokawɔ mbɛkɛ otema ayokokimanyiya oko olonganyi. Wɛ ayoyalɔngɔsɔla dimɛna dia nkotsha ɔkɛndɛ ayɛ oko omi ndo oko owandji wa nkumbo.

18. Ngande wakoka ɔnangɛso l’ɔlɔngɔlɔngɔ ndjalɔngɔsɔla dia nkoma papa?

¹⁸ Papa. L’ɔkɔngɔ wa wɛ ntshuka, wɛ mbeyaka ndjokoma papa. Wetshelo akɔna wakokayɛ nkondja oma le Jehowa dia monga papa k’ɔlɔlɔ? Wetshelo efula. (Ɛf. 6:4) Jehowa akatɛ Ɔnande Yeso hwe, dia nde mbolangaka ndo mbowetawɔka. (Mat. 3:17) Naka wɛ ambokoma papa, shikikɛka anayɛ mbala la mbala ɔnɛ wɛ mbalangaka. Andolakawɔ efula l’ɔtɛ w’awui w’ɛlɔlɔ wasalawɔ. Ambutshi w’apami wokoya ɛnyɛlɔ ka Jehowa, kimanyiyaka anawɔ dia vɔ nkoma Akristo w’apami ndo wa wamato wambotshunda lo nyuma. Wɛ koka ndjalɔngɔsɔla oma ko kakianɛ l’ɔkɛndɛ ɔsɔ lo nkokɛ la ngandji tshɛ anto akina wa lo nkumbo kayɛ ndo wa l’etshumanelo ndo lo mbeka woho wa nkɛnɛmɔla ngandji ndo lowando layɛ otsha le wɔ. (Jni. 15:9) Dui sɔ diayokokimanyiya dia wɛ nkotsha ɔkɛndɛ ayɛ wa lo nshi yayaye oko omi ndo papa. Koko l’etena kɛnɛ, wɛ ayonga ehomɔ k’ɔlɔlɔ le Jehowa, le nkumbo kayɛ ndo l’etshumanelo.

KAKƆNA KAYOYOSALA L’ETENA KƐNƐ?

19-20. Kakɔna kayokimanyiya anangɛso w’ɛlɔngɔlɔngɔ dia nkoma Akristo wambotshunda lo nyuma? (Enda osato wa lo lohoso.)

¹⁹ Anangɛso w’ɛlɔngɔlɔngɔ le, hanyotokoma Akristo wa mbotshunda lo nyuma aha la mbidja welo. Nyu pombaka nsɔna bɛnyɛlɔ di’amɛna dia mbokoya, monga la dikoka di’ekanelo ka yimba, monga anto wakokawɔ mbɛkɛ otema, monga l’akoka wele ohomba lo lɔsɛnɔ ndo ndjalɔngɔsɔla dia ndjɛmba ɛkɛndɛ lo nshi yayaye.

²⁰ Lo tena dimɔtshi nyu mbeyaka nkɔmɔ naka nyu menda olimu w’efula wele la ntondo kanyu. Koko nyu koka ntondoya. Nyohɔ dia Jehowa ekɔ lo nomɔlomɔ dia nyokimanyiya. (Isa. 41:​10, 13) Lo mɛtɛ, anangɛnyu l’akadiyɛnyu wa lo etshumanelo wayonyokimanyiya ndo vɔ lawɔ. Etena kakomayɛ Okristo wa mbotshunda lo nyuma, wɛ ayonga la lɔsɛnɔ la dimɛna ndo l’ɔngɛnɔngɛnɔ. Ɛlɔngɔlɔngɔ le, sho nyokaka ngandji efula! Jehowa atshɔkɔlɛ welo wadjanyu oma ko kakianɛ dia nkoma Akristo wambotshunda lo nyuma.—Tok. 22:4.