SAWO DIA WEKELO 29
OSAMBO 121 Sho pombaka monga la ndjakimɛ
Shika ntanga la ntondo k’ehemba
“Nyosungukale ndo nyotetemale nɔmba diaha nyu nkɔ l’ehemba.”—MAT. 26:41.
KƐNƐ KAYOTEKA
Dia tokimanyiya dia mɛna ohomba wa mbewɔ nsala pɛkato ndo wa nsala awui wakoka tokonya diaha sho kisala.
1-2. a) Ɔhɛmwɛlɔ akɔna wakasha Yeso ambeki ande? b) Lande na kakawootshike? (Enda ndo esato.)
“OTEMA nangaka, koko demba mbele wɔdu.”a (Mat. 26:41b) Lo nkamba l’ɛtɛkɛta ɛsɔ, Yeso akɛnya dia nde shihodiaka eongelo k’anto wele keema kokele. Koko ɛtɛkɛta ande waki nto l’ɔhɛmwɛlɔ okina w’ɔnɛ: Tewɔ ndjaɛkɛ le so shoamɛ. Yema tshitshɛ la ntondo ka Yeso mbuta ɛtɛkɛta ɛsɔ, ambeki ande wakooshikikɛ dia hawootshikaki pondjo. (Mat. 26:35) Eyango awɔ waki w’amɛna. Koko vɔ kokoka nshihodia woho wakawakoke nkɔ esadi eto l’ehemba la ntondo ka tɔsɛngiya. Diakɔ diele Yeso akaahɛmɔla ate: “Nyosungukale ndo nyotetemale nɔmba diaha nyu nkɔ l’ehemba.”—Mat. 26:41a.
2 Lonyangu ko, ambeki ande kosungukala. Etena kakawande Yeso, onde vɔ wakatshikala kaamɛ la nde ko kana wakakɔ l’ohemba ko wakanya demba? L’ɔtɛ wakiwɔ komonga la yambalo, ambeki waki Yeso wakasale paka kɛnɛ kakawate dia hawosalaki pondjo, mbuta ate wakatshike Yeso.—Mat. 26:56.
Yeso akalake ambeki ande dia sungukalaka ndo nshika ntanga la ntondo k’ehemba, koko wakootshike (Enda odingɔ 1-2)
3. a) Dia ntshikala la kɔlamelo le Jehowa, lande na kahombaso mbewɔ ndjaɛkɛ le so amboleka? b) Kakɔna kayotɔsɛdingola lo sawo nɛ?
3 Hatohombe ndjaɛkɛ le so amboleka. Lo mɛtɛ, sho ndjashikikɛka diaha kaanga dui ɔtɔi tanganya la Jehowa. Koko, sho keema kokele ndo pomanaka l’ehemba. (Rɔmɔ 5:12; 7:21-23) Sho koka pembama dia nsala dui dimɔtshi dia kɔlɔ aha la mbeya. Dia ntshikala la kɔlamelo le Jehowa ndo le Ɔnande, sho pombaka ndjela dako dia Yeso dia nshika ntanga la ntondo k’ohemba wa nsala pɛkato. Sawo nɛ koka tokimanyiya dia nsala dui sɔ. Ntondotondo, tayɔsɛdingola l’awui akɔna wahombaso nshika ntanga. Oma laasɔ, tayɔsɛdingola woho wa nshika ntanga la ntondo k’ehemba. Ndo l’ekomelo, tayɔsɛdingola woho wa ntetemala nshika ntanga.
LO AWUI AKƆNA WAHOMBASO NSHIKA NTANGA?
4-5. Lande na kahombaso nshika ntanga kaanga la ntondo ka pɛkato ya totshitshɛ?
4 Kaanga pɛkato yɛnama dia yɔ bu weke koka ndanya diɔtɔnganelo diasaso la Jehowa. Ndo nto, yɔ koka tokonya dia nsala pɛkato ya weke.
5 Sho tshɛ pembamaka dia nsala pɛkato. Koko ɔmɔmɔ la l’atei aso ekɔ l’awui walekande pembama, oyadi dia nsala pɛkato ka woke, ndjasha lo lɔkɛwɔ la mindo, kana ndjatambiya tshavu lo tokanyi ta l’andja ɔnɛ. Ɛnyɛlɔ, onto ɔmɔtshi mbeyaka pembama dia nsala awui wa mindo wa dieyanelo. Okina mbeyaka ndɔshana la ditshelo dia mindo diele oko esuse kana wendelo w’esato wɛnyawɔ anto etakataka. Ndo akina mbeyaka ndɔshana la wɔma w’onto, tokanyi tande, nkɛlɛ kana dui dikina. Oko wɛnya Jakɔba, “onto l’onto pembamaka etena ketawɔnde kotwama ndo kesama la nsaki kande hita.”—Jak. 1:14.
6. Lo na ahombaso monga la losembwe?
6 Onde wɛ mbeyaka l’awui akɔna walekayɛ pembama? Ekɔ waale ntona dia mbetawɔ wɛɔdu aso kana mfɔnya dia tekɔ l’akoka wa mbewɔ nsala pɛkato. (1 Jni. 1:8) Laadiko a laasɔ, ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ akɛnya dia kaanga “wanɛ wele la akoka wa lo nyuma” koka nkɔ l’ehemba naka vɔ hawosungukadi. (Ngal. 6:1) Sho pombaka monga la losembwe le so shoamɛ ndo nshihodia l’awui akɔna shikaa weso wɔdu.—2 Kɔr. 13:5.
7. Lo dui diakɔna diahombaso mbidjaka yimba ya laande? Sha ɛnyɛlɔ.
7 Etena kashihodiaso awui walekaso pembama, kakɔna kakokaso nsala? Tosale la wolo dia monga l’akoka wa nshika ntanga! Tɔshi ɛnyɛlɔ, lo nshi yakafundamaka Bible, etenyi kakaleke wɔdu l’osomba aki asoko. Diakɔ diele, asoko waki ahole wakawalekaka nama. Woho akɔ waamɛ mbele, sho pombaka mbidja yimba ya laande l’awui weyaso dia tekɔ wɔdu lɔkɔ.—1 Kɔr. 9:27.
WOHO WA NSHIKA NTANGA LA NTONDO K’EHEMBA
8-9. Ngande wakakoke ɔlɔngɔ a pami wɔtɛkɛtami lo Tokedi tshapita 7 mbewɔ nsala pɛkato ka woke? (Tokedi 7:8, 9, 13, 14, 21)
8 Ngande wakokaso ndjakokɛ diaha nsala pɛkato? Tɔsɛdingole wetshelo wakokaso nkondja oma le ɔlɔngɔ a pami wɔtɛkɛtami lo Tokedi tshapita 7. Nde akasale awui wa mindo wa dieyanelo la womoto lele la lɔkɛwɔ la mindo. Divɛsa 22 totɛka dia ɔlɔngɔ a pami akɔ akatshu le nde “mbala kakɔ ɔtɔi.” Koko oko wɛnya avɛsa w’etshi, nde akasale awui efula la ntondo wakayookonyaka yema yema dia ndjosala pɛkato.
9 Kakɔna kakayookonyaka dia nsala pɛkato? Ntondotondo, la dikɔlɔ, nde “akete lo shinga yele suke la sanga dia [womoto lele la lɔkɛwɔ la mindo] akɔ.” Oma laasɔ, nde akatshu otsha lo luudu la womoto akɔ. (Adia Tokedi 7:8, 9.) Ndo nto, etena kakandɛnyi womoto akɔ, nde komimɔ oma lalende. Lo dihole dia nsala ngasɔ, nde aketawɔ mbishana la nde bizɛ ndo akoohokamɛ etena kakandatɛkɛtaka dikambo di’elambo w’osanga wakandakimɔka, ondo dia mbokonya dia nde mfɔnya ɔnɛ nde komonga onto la kɔlɔ. (Adia Tokedi 7:13, 14, 21.) Otondongaka ɔlɔngɔ a pami ɔsɔ akewɔ waale wakonya lo nsala pɛkato, tshike nde otoshika ntanga la ntondo k’ohemba wa nsala pɛkato.
10. Ngande wakoka onto nsala munga kakɔ kaamɛ ɛlɔ kɛnɛ oko kakasale ɔlɔngɔ a pami wɔtɛkɛtami lo Tokedi?
10 Ɔkɔndɔ wa Sɔlɔmɔna ɔnɛ mɛnyaka kɛnɛ kakoka komɛ ɔtɛmɔdi wa Jehowa tshɛ. Nde mbeyaka nsala pɛkato ka woke ko ndjota l’ɔkɔngɔ ɔnɛ akambo tshɛ wakasalemi “mbala kakɔ ɔtɔi.” Kana mbeyaka mbuta ate: “Akasalemi tsho.” Koko naka nde nkanyiya lo dikambo dia awui tshɛ wakasalemi, kete nde mbeyaka ndjoshola dia nde akasadi awui amɔtshi wakayookonya dia nsala pɛkato. Awui asɔ koka monga: Lɔngɛnyi la kɔlɔ, tɔkɛnyɔ ta kɔlɔ kana membola ahole amɔtshi wahateye dimɛna l’okoko l’okoko kana l’Ɛtɛrnɛtɛ. Ondo nde ambotshikaka nɔmba, mbadia Bible, mbɔtɔ nsanganya kana nsambisha. Oko ɔlɔngɔ a pami wɔtɛkɛtami lo Tokedi, mbeyaka monga ko nde hasadi pɛkato “mbala kakɔ ɔtɔi.”
11. Kakɔna kahombaso mbewɔ diaha nsala pɛkato?
11 Wetshelo akɔna wakokaso nkondja? Sho pombaka mbewɔ aha tsho pɛkato koko ndo awui watokonya dia kisala. Sɔlɔmɔna akate dui sɔ etena kakandakɔndɔla dikambo di’ɔlɔngɔ a pami ndo womoto lele la lɔkɛwɔ la mindo. Lo ntɛkɛta dia womoto ɔsɔ, nde mbutaka ate: “Tetake lo ɛsɛsɛ ande.” (Tok. 7:25) Nde mbutaka nto lo dikambo dia womoto lele la lɔkɛwɔ la mindo ɔsɔ ate: “Angana etale la nde; totshɔke suke la soko dia luudu lande.” (Tok. 5:3, 8) Aha la taamu, sho ndjalamaka diaha nsala pɛkato lo ndjaanganya l’awui wakoka tokonya dia kisala.b Dui sɔ mendanaka la mbewɔ awui amɔtshi kana totshelo tɔmɔtshi tele bu kɔlɔ le Akristo koko koka tokonya dia nsala dui dimɔtshi dia kɔlɔ.—Mat. 5:29, 30.
12. Yɛdikɔ yakɔna yakɔshi Jɔbɔ ndo ngande wakayookimanyiya dia nshika ntanga la ntondo k’ehemba? (Jɔbɔ 31:1)
12 Dia mbewɔ awui wakoka tokonya lo pɛkato, sho pombaka monga la yambalo y’efula. Kɛsɔ mbakasale Jɔbɔ. Nde ‘akadje sheke la washo ande’ diaha menda womoto okina la nsaki ya kɔlɔ. (Adia Jɔbɔ 31:1.) Mbɔsa yɛdikɔ ya ngasɔ akookimanyiya diaha nde nsala loseka. Sho lawɔ koka mbewɔ oseka dui tshɛ diakoka tokonya l’ehemba.
13. Lande na kahombaso nama tokanyi taso? (Enda ndo esato.)
13 Sho pombaka nto nama tokanyi taso. (Eto. 20:17) Anto amɔtshi fɔnyaka ɔnɛ bu kɔlɔ nkanyiya dui dimɔtshi dia kɔlɔ diele lo mɛtɛ hatodisale. Tokanyi ta ngasɔ tekɔ kɔlɔ. Onto lakanyiya awui wa kɔlɔ ayokombola mbasala. Naka nde nsala ngasɔ, kete ayonga wolo le nde dia nshika ntanga la ntondo ka tɔsɛngiya ta kɔlɔ. Aha la taamu, tokanyi ta kɔlɔ koka toyɛ lo yimba yaso. Kɛnɛ kahombaso nsala ele minya tokanyi ta kɔlɔ tɔsɔ mbala kakɔ ɔtɔi ko tihɛnya la t’amɛna. Etena kasalaso ngasɔ, sho ndjakokɛka oma lo pɛkato ya weke nɛ dia hatetawɔ dia tokanyi ta kɔlɔ mpama l’etema aso.—Flpɛ. 4:8; Kɔl. 3:2; Jak. 1:13-15.
Sho pombaka mbewɔ kɛnɛ tshɛ kakoka tokonya l’ehemba (Enda odingɔ 13)
14. Kakɔna nto kakoka tokimanyiya dia nshika ntanga la ntondo k’ehemba?
14 Kakɔna kahombaso nsala nto dia nshika ntanga la ntondo k’ehemba? Sho pombaka ndjashikikɛ ɔnɛ tayokondja wahɔ lo kitanyiyaka ɛlɛmbɛ wa Jehowa. Tosale la wolo dia mbɔtɔnganyiya tokanyi ndo nsaki yaso la kɛnɛ ketawɔ Nzambi ndo etena kayotosala la wolo dia nsala dui sɔ, tayonga mɛtɛ l’ɔngɛnɔngɛnɔ.
15. Ngande wele monga la tokanyi t’amɛna koka tokimanyiya dia nshika ntanga la ntondo k’ehemba?
15 Sho pombaka monga la tokanyi t’amɛna. Naka sho mbeka dia ‘mpetsha kɛnɛ kele kɔlɔ ndo nanga kɛnɛ kele ɔlɔlɔ,’ kete tayokeketsha yɛdikɔ yaso ya nsala kɛnɛ kele ɔlɔlɔ ndo tayewɔ awui wakoka tokonya dia nsala pɛkato. (Amɔ. 5:15) Tokanyi t’amɛna tayotokeketsha nto dia ntshikala nge l’etena kayototanema mbala kakɔ ɔtɔi l’ohemba wahatakoke mbewɔ.
16. Ngande wakoka awui wa lo nyuma tokimanyiya dia nshika ntanga? (Enda ndo esato.)
16 Ngande wakokaso nkɛnɛmɔla tokanyi t’amɛna? Sho koka nsala dui sɔ etena kayashaso l’awui wa lo nyuma. Etena keso lo nsanganya y’Akristo kana l’olimu w’esambishelo, hatohembama esadi eto dia nsala kɛnɛ kele kɔlɔ. Lo dihole dia nsala ngasɔ, sho keketshaka nsaki kaso ka ngɛnyangɛnya Jehowa. (Mat. 28:19, 20; Hɛb. 10:24, 25) Etena kadiaso, kekaso Ɔtɛkɛta wa Nzambi ndo kakanaso yimba l’awui w’oma lɔkɔ, sho keketshaka ngandji kaso ka nsala kɛnɛ kele ɔlɔlɔ ndo tonaka nsala kɛnɛ kele kɔlɔ. (Jas. 1:8; Os. 1:2, 3; 119:97, 101) Tohɔ dia Yeso akatɛ ambeki ande ate: “Nyotetemale nɔmba diaha nyu nkɔ l’ehemba.” (Mat. 26:41) Etena ketshaso wenya kaamɛ la Shɛso lele l’olongo, sho keketshaka yɛdikɔ yaso ya mbɔngɛnyangɛnya.—Jak. 4:8.
Mbekelo y’amɛna ya lo nyuma tokimanyiyaka dia mbewɔ ehemba (Enda odingɔ 16)c
TETEMALA NSHIKA NTANGA
17. Lo wɔdu akɔna wakakɔ Petero mbala ndekana ɔtɔi?
17 Sho koka mbahemɛ wɛɔdu aso lo pondjo. Koko sho mbeyaka ndɔshana la wɔɛdu ɛmɔtshi l’etena k’okotale. Tɔsɛdingole ɛnyɛlɔ k’ɔpɔstɔlɔ Petero. L’ɔtɛ wa wɔma w’onto, nde akanguna Yeso mbala shato. (Mat. 26:69-75) Akɛnama diele oko Petero ambahemɛ wɔma ande etena kakandasambisha la dihonga tshɛ la ntondo ka tominadi ta laadiko t’ase Juda. (Ets. 5:27-29) Koko l’ɔkɔngɔ w’ɛnɔnyi ɛmɔtshi, nde akayotshikaka ndɛ kaamɛ l’ase Wedja wakayokomaka Akristo nɛ dia nde “akokaka olui w’anto wakanyɛma mpota wɔma.” (Ngal. 2:11, 12) Wɔma wa Petero wakakalola nto. Ondo nde kombahemɛ wɔma ɔsɔ lo pondjo.
18. Kakɔna kakoka ntomba lo kɛnɛ kendana la nsaki mɔtshi ya kɔlɔ?
18 Sho lawɔ koka ntanema l’okakatanu akɔ waamɛ. Lo woho akɔna? Wɔdu ɔmɔtshi wakokaso mfɔnya ɔnɛ tambonyaka koka ndjotokalolɛ nto. Ɛnyɛlɔ, ɔnangɛso ɔmɔtshi mbutaka ate: “Lakashike ntanga la ntondo k’ohemba wa menda esato wɛnyawɔ anto etakataka l’edja k’ɛnɔnyi dikumi ndo laki l’eshikikelo ɔnɛ okakatanu ɔsɔ wamboshila. Koko wɔdu ami ɔsɔ waki oko nyama ka ngala koholami kakonga etena ka dimɛna ka minda.” Dui dia dimɛna ko nde kopekɔ. Nde akashihodia dia nde akahombe mbidja welo dia ndɔshana la wɔdu ɔsɔ, ondo l’etenyi kande ka lɔsɛnɔ kambootshikalɛ l’etena ka dikongɛ nɛ di’akambo. L’ekimanyielo ka wadɛnde ndo ka dikumanyi dia l’etshumanelo, nde akɔshi yɛdikɔ ya nshika ntanga la ntondo k’ohemba wa menda esato wɛnyawɔ anto etakataka.
19. Ngande wakokaso nshika ntanga la ntondo ka wɔdu ɔmɔtshi wele la so?
19 Kakɔna kakokaso nsala diaha wɔdu ɔmɔtshi wele la so taahemɛ ndo diaha vɔ totshutshuya dia nsala dui dimɔtshi dia kɔlɔ? Ele lo ndjela dako dia Yeso diata ɔnɛ: “Nyosungukale.” Kaanga lo tena diɛnaso dia tekɔ la wolo, totetemale mbewɔ nsala awui wakoka tokonya l’ehemba. (1 Kɔr. 10:12) Tetemala nkamba l’awui amɔtshi wambookokimanyiyaka dia ntondoya. Tokedi 28:14 mbutaka ɔnɛ: “Ɔngɛnɔngɛnɔ le onto lambalɛ wonya tshɛ.”—2 Pe. 3:14.
ƐTSHƆKƆ WAYA LO NTETEMALA NSHIKA NTANGA
20-21. a) Difuto diakɔna diayotokondja etena kashikaso ntanga la ntondo k’ehemba? b) Naka sho nsala kɛnɛ kakokaso nsala, kakɔna kayosala Jehowa lo dikambo diaso? (2 Kɔrɛtɔ 4:7)
20 Sho koka ndjashikikɛ ɔnɛ nshika ntanga la ntondo k’ehemba mbele dui dioleki ohomba le so. Nsɛna lo ndjela atɔndɔ wa Jehowa ayotela ɔngɛnɔngɛnɔ woleki “ɔngɛnɔngɛnɔ wa . . . tshanda mɔtshi tsho” wakoka pɛkato tosha. (Hɛb. 11:25; Os. 19:8) Dui sɔ ele nɛ dia takatongama dia sɛnaka lo ndjela mboka yande. (Eta. 1:27) Ɔnkɔnɛ, tayonga la nkum’otema ka pudipudi ndo tayonga suke dia lɔsɛnɔ la pondjo.—1 Tim. 6:12; 2 Tim. 1:3; Judɛ 20, 21.
21 Lo mɛtɛ, “demba mbele wɔdu.” Koko dui sɔ halange mɛnya dia sho bu l’akoka nsala kaanga dui ɔtɔi. Jehowa ekɔ suke dia tosha wolo wele la so ohomba. (Adia 2 Kɔrɛtɔ 4:7.) Teye dia ɔsɔ ekɔ wolo woleki wɔnɛ wokongaka l’onto washa Nzambi. Wolo watongaka l’onto, mbuta ate welo wadjaso lushi la lushi dia nshika ntanga la ntondo k’ehemba, mbele ɔkɛndɛ aso. Naka sho nsala kɛnɛ kakokaso nsala, kete tayonga l’eshikikelo dia Jehowa ayokadimola alɔmbɛlɔ aso wa tosha wolo etena keso l’ohomba awɔ. (1 Kɔr. 10:13) Eelo, l’ekimanyielo ka Jehowa sho koka nshika ntanga la ntondo k’ehemba.
OSAMBO 47 Tɔlɔmbake Jehowa lushi tshɛ
a ELEMBETSHIELO W’AWUI AMƆTSHI: “Otema” watɛkɛtawɔ lo Mateo 26:41 ekɔ wolo ɔmɔtshi wele l’etei kaso watotshutshuya dia ndjaoka kana nsala akambo lo yoho mɔtshi yasalaso. “Demba” ekɔ eongelo kaso kele keema kokele. Laasɔ sho mbeyaka monga la tokanyi ta nsala kɛnɛ kele ɔlɔlɔ. Koko naka hatongi la yambalo, kete sho mbeyaka ndjɔkɔ l’ohemba wa nsala kɛnɛ kata Bible dia kekɔ kɔlɔ.
b Onto ɔmɔtshi lakasale pɛkato ka woke koka ntana ekimanyielo lo dibuku Ngɛnangɛnaka la lɔsɛnɔ pondjo pondjo! wekelo 57 dui di’ohomba 1-3 ndo lo sawo diele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: “‘Endaka tɛɛ’ otsha lo nshi yayaye” lo Tshoto y’Etangelo ya Ngɔndɔ ka dikumi l’ɔtɔi 2020, lk. 27-29, od. 12-17.
c ELEMBETSHIELO W’OSATO: Ɔnangɛso ɔmɔtshi asɛdingola divɛsa dia lushi la lushi la pindju, adia Bible wonya walɛndɛ yangɔ lo diomuyelo ndo ele lo losanganya la l’atei a lomingu la dikɔlɔ.