SAWO DIA WEKELO 6
OSAMBO 18 Losaka dikambo di’oshinga w’etshungwelo
Tekɔ la lowando lo woho watodimanyiya Jehowa pɛkato yaso
“Nzambi akalange andja lo yɛdikɔ y’efula, diakɔ diakandakimɔ Ɔnande ɛtɔi lakandote.”—JNI. 3:16.
KƐNƐ KAYOTEKA
Sho nangaka mfudia lowando laso lo woho watodimanyiya Jehowa pɛkato yaso. Dia nsala dui sɔ, tayeka kɛnɛ kakasale Jehowa dia pɛkato yaso dimanyiyama.
1-2. Lo woho akɔna wele akambo wele l’anto wekɔ oko w’ɔlɔngɔlɔngɔ wɔtɛkɛtami l’odingɔ 1?
OHOKANYIYA dikambo di’ɔlɔngɔlɔngɔ wakotɔ lo nkumbo k’anto wele la falanga. Lushi lɔmɔtshi, ambutshi ande wakavu l’aksida. Losango lɔsɔ lakawosha lonyangu l’efula. Koko losango loleki tshɛ kɔlɔ lakakongɛɛka ɔlɔngɔlɔngɔ ɔsɔ. Nde akayeyaka di’ambutshi ande wakatshupe falanga ndo wakootshike l’abasa efula. Kakianɛ, lo dihole dia nde monga ɔhɛna w’ɔngɔnyi awɔ, nde aya ɔhɛna w’abasa awɔ ndo akanga w’abasa wowodja pɛpɔ dia mfuta abasa akɔ. Koko nde bu l’akoka wa mfuta abasa asɔ.
2 Lo toho tɔmɔtshi, akambo wele la so wekɔ oko w’ɔlɔngɔlɔngɔ ɔnɛ. Ambutshi aso wa ntondo, Adama l’Eva waki anto wa kokele ndo wakadjasɛka lo paradiso k’olangala efula. (Eta. 1:27; 2:7-9) Vɔ waki l’elongamelo ka monga la lɔsɛnɔ l’ɔngɛnɔngɛnɔ ndo laha l’ekomelo. Koko awui tshɛ wakayotshikitana. Vɔ wakashisha Paradiso kawɔ ndo elongamelo ka nsɛna pondjo pondjo. Ko kakɔna kakawahombe tshikɛ ana wakawayotaka? Bible mbutaka ɔnɛ: “Oko wakɔtɔ pɛkato l’andja oma le onto 1 [Adama] ndo nyɔi oma lo pɛkato, ɔnkɔnɛ nyɔi kakadiangana le anto tshɛ dikambo anto tshɛ wakasale pɛkato.” (Rɔmɔ 5:12) Takahowɔ pɛkato oma le Adama ndo etombelo wele la dui sɔ ele nyɔi. Pɛkato kakatahowɔ ekɔ oko dibasa dia woke diele ndooko onto la l’atei aso lakoka difuta.—Os. 49:8.
3. Lande na kakoka pɛkato yaso mbɛdikama la “abasa”?
3 Yeso akɛdika pɛkato la “abasa.” (Mat. 6:12; Luka 11:4) Etena kasalaso pɛkato, sho mongaka oko anto wambokolama dibasa le Jehowa. Nde kokaka tɔlɔmba dia sho mfuta oshinga wa pɛkato wɛdimi. Naka hatodifutshi, kete tayoshisha elongamelo ka ndjɔsɛna nto.—Rɔmɔ 6:7, 23.
4. a) Otondongaka hawotokimanyiyisha, kakɔna kotokomɛ atshi wa pɛkato tshɛ? (Osambo 49:7-9) b) Lo Bible tshɛkɛta “pɛkato” mendanaka la na? (Enda kiombo yele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: “Pɛkato.”)
4 Onde sho koka nkondja nto kɛnɛ tshɛ kakashisha Adama l’Eva? Naka la wolo aso oto, kete hatotokoka. (Adia Osambo 49:7-9.) Otondongaka hawotokimanyiyisha, tshike tototonga l’elongamelo ka lɔsɛnɔ la lo nshi yayaye kana ka eolwelo. Lo mɛtɛ, totovɔka tsho oko waa nyama.—Ond. 3:19; 2 Pe. 2:12.
5. Ngande wakatokimanyiya Shɛso ka ngandji dia mfuta dibasa dia pɛkato kakatahowɔ? (Enda ndo osato.)
5 Ohokanyiya di’ɔlɔngɔlɔngɔ wakatatɛkɛtshi l’etatelo ka sawo nɛ, ngande wayondoyaoka naka onto ɔmɔtshi l’ɔngɔnyi amboyakimɔ dia mfuta abasa tshɛ wele la nde? Aha la taamu, ɔlɔngɔlɔngɔ ɔsɔ ayetawɔ woshasha ɔsɔ la lowando l’efula. Woho akɔ waamɛ mbele, Shɛso ka ngandji Jehowa akatosha woshasha wafuta dibasa dia pɛkato kakatahowɔ oma le Adama. Yeso akalembetshiya dikambo sɔ lo yoho nyɛ: “Nzambi akalange andja lo yɛdikɔ y’efula, diakɔ diakandakimɔ Ɔnande ɛtɔi lakandote, dia onto tshɛ longa la mbetawɔ le nde atovɔke, koko akondja lɔsɛnɔ la pondjo.” (Jni. 3:16) Ndo nto, woshasha akɔ waamɛ ɔsɔ tokimanyiyaka dia monga la diɔtɔnganelo dia dimɛna la Jehowa.
Yeso akasambisha lokumu l’ɔlɔlɔ lendana la edimanyielo ka Jehowa kohikami l’oshinga w’etshungwelo. (Jni. 3:16) La lolango tshɛ, nde akakimɔ lɔsɛnɔ lande dia mfuta oshinga w’etshungwelo (Enda odingɔ 5)
6. Tɔtɛkɛta takɔna ta lo Bible tayangaso nsɛdingola lo sawo nɛ ndo lande na?
6 Wahɔ akɔna wakokaso nkondja oma lo woshasha wa diambo ɔsɔ ndo dimanyiyama pɛkato, kana “abasa” aso? Okadimwelo wa dimbola sɔ tanemaka lo woho wakamba Bible la tɔtɛkɛta tele oko diokanyelo, okombelo wa pɛkato, olambo wa nkomba pɛkato, oshinga w’etshungwelo, etshungwelo, ndo mbɔsama oko anto w’ɛlɔlɔ. Lo sawo nɛ, tayɔsɛdingola kɛnɛ kalembetshiya tshɛkɛta la tshɛkɛta. Naka sho nkana yimba lo kɛnɛ kakasale Jehowa dia todimanyiya, kete tayonga la lowando l’efula le nde.
OYANGO: DIOKANYELO
7. a) Kakɔna nto kakashisha Adama l’Eva? b) Oko weso tokanula taki Adama l’Eva, kakɔna keso l’ohomba w’efula? (Rɔmɔ 5:10, 11)
7 Laadiko dia vɔ nshisha elongamelo ka lɔsɛnɔ la pondjo, Adama l’Eva wakashisha ndo diɔtɔnganelo dia dimɛna diaki lam’asawɔ la Jehowa, Shɛwɔ. L’etatelo, Adama l’Eva waki ase nkumbo ka Nzambi. (Luka 3:38) Koko etena kakawahindolɛ Jehowa, vɔ wakatshanyema oma lo nkumbo kande la ntondo ka vɔ monga l’ana. (Eta. 3:23, 24; 4:1) Oko weso tokanula tawɔ, tekɔ l’ohomba wa ndjaokanya la Jehowa. (Adia Rɔmɔ 5:10, 11.) L’ɛtɛkɛta ekina, sho pombaka monga la diɔtɔnganelo dia dimɛna la nde. Lo ndjela dibuku dimɔtshi, tshɛkɛta ya lo Grɛkɛ yokambiwɔ la yɔ lanɛ lo dikambo dia “diokanyelo,” koka nembetshiya “mbɔtɔ lɔngɛnyi l’otunyi.” Dui dia diambo ko, Jehowa mbakɔshi yɛdikɔ dia dikambo sɔ salema. Lo woho akɔna?
YƐDIKƆ: OKOMBELO WA PƐKATO
8. a) Okombelo wa pɛkato kɛdikɛdi na? b) Diokanelo kɛdikɛdi na?
8 Okombelo wa pɛkato ekɔ yɛdikɔ yakɔshi Jehowa di’atshi wa pɛkato monga nto la diɔtɔnganelo dia dimɛna la nde. Dui sɔ diakalɔmbaka mengɔnya ɛngɔ kɛmɔtshi la ɛngɔ kekina kɛdimi la tɔ nɛmɔ. Lo yoho shɔ mbele, ɛngɔ kakashishɔ kana kakalanyema koka pɛnyama l’ɛngɔ kekina. Afundelo w’Akristo wa lo Grɛkɛ kambaka la tshɛkɛta yele la elembetshielo akɔ waamɛ la tshɛkɛta “olambo wa nkomba pɛkato,” mbuta ate diokanelo. (Rɔmɔ 3:25) Diokanelo ekɔ tshelo yakimanyiya onto dia monga la wɔladi la Nzambi ndo dia monga la diɔtɔnganelo dia dimɛna la nde.
9. Yɛdikɔ ya lo tshanda yakɔna yakɔshi Jehowa dia pɛkato y’ase Isariyɛlɛ dimanyiyama?
9 Dia nkimanyiya ase Isariyɛlɛ dia vɔ monga la diɔtɔnganelo dia dimɛna la nde, Jehowa akakongɛ yoho mɔtshi yakakoke ase Isariyɛlɛ dimanyiyama pɛkato yawɔ ndo monga la diɔtɔnganelo dia dimɛna la nde. L’Isariyɛlɛ, fɛtɛ ka Lushi l’ekombelo ka pɛkato kakasalemaka ɔnɔnyi tshɛ. Lo lushi lɔsɔ, ɔlɔmbɛdi a laadiko akahombaka nambola elambo wa nyama lo dikambo di’anto. Lo mɛtɛ, elambo wa nyama kokokaka nkomba pɛkato y’ase Isariyɛlɛ lo yoho ya kokele nɛ dia nyama hayɛdimi l’anto. Koko mbala tshɛ kakalambolaka ase Isariyɛlɛ waki la ndjatshumoya elambo wakalɔmbaka Jehowa, nde aketawɔka mbadimanyiya pɛkato yawɔ. (Hɛb. 10:1-4) Ndo nto, yɛdikɔ shɔ ndo woho wakakimɔka ase Isariyɛlɛ elambo mbala la mbala akaakimanyiya dia vɔ mbohɔka dia vɔ wekɔ atshi wa pɛkato ndo ɔnɛ vɔ waki l’ohomba w’ɛngɔ kɛmɔtshi kakakoke nkomba pɛkato yawɔ lo pondjo.
10. Kakɔna kakasale Jehowa dia pɛkato y’anto dimanyiyama?
10 Kakɔna kakasale Jehowa dia pɛkato y’anto dimanyiyama? Nde akasale di’Ɔnande la ngandji ‘ndjakimɔ mbala ɔtɔi lo pondjo dia mɛmba pɛkato y’anto efula.’ (Hɛb. 9:28) Yeso akakimɔ “lɔsɛnɔ lande oko oshinga w’etshungwelo dikambo di’anto efula.” (Mat. 20:28) Oshinga w’etshungwelo kɛdikɛdi na?
OSHINGA: OSHINGA W’ETSHUNGWELO
11. a) Lo ndjela Bible, oshinga w’etshungwelo kɛdikɛdi na? b) Kakɔna kakalɔmbamaka di’oshinga w’etshungwelo futama?
11 Lo ndjela Bible, oshinga w’etshungwelo ekɔ oshinga wakafutama dia nkomba pɛkato ndo dia mbokanyaa anto la Nzambi. Lo kanyi ya Jehowa, dui sɔ kimanyiyaka dia mfuta kɛnɛ kakashishɔ. Lo yoho yakɔna? Tohɔ di’Adama l’Eva wakashisha lɔsɛnɔ lawɔ la kokele ndo elongamelo ka vɔ nsɛna pondjo pondjo. Laasɔ, oshinga w’etshungwelo akahombe monga la nɛmɔ diɛdimi la kɛnɛ kakashishɔ. (1 Tim. 2:6) Oshinga w’etshungwelo wakahombe futama paka oma le pami k’opalanga kaki 1) kokele; 2) kaki l’akoka wa nsɛna pondjo pondjo lanɛ la nkɛtɛ; ndo 3) kaki suke dia nkimɔ lɔsɛnɔ lande oko olambo dikambo diaso. Paka lo yoho shɔ mbakakoke lɔsɛnɔ l’onto ɔsɔ mpɛna kana nkomba lɔsɛnɔ lakashishɔ.
12. Lande na kaki Yeso l’akoka wa mfuta oshinga w’etshungwelo wakalɔmbamaka?
12 Tɔsɛdingole ɛkɔkɔ esato wɛnya dia Yeso aki l’akoka wa mfuta oshinga w’etshungwelo. 1) Nde aki kokele, mbuta ate “nde kosala pɛkato.” (1 Pe. 2:22) 2) L’ɔtɛ wa dikambo sɔ, nde aki l’akoka wa nsɛna pondjo pondjo la nkɛtɛ. 3) Nde aketawɔ mvɔ ndo nkimɔ lɔsɛnɔ lɔsɔ lo dikambo diaso. (Hɛb. 10:9, 10) Oko wakinde onto la kokele, Yeso akɛdima la pami ka ntondo Adama, la ntondo ka pami kakɔ nsala pɛkato. (1 Kɔr. 15:45) Laasɔ lo tshimbo ya nyɔi ka Yeso, nde aki l’akoka wa nkomba pɛkato kaki Adama, mbuta ate mfuta kɛnɛ kakashisha Adama. (Rɔmɔ 5:19) Lo yoho shɔ mbakakome Yeso “Adama w’ekomelo.” Bu ohomba di’onto okina la kokele ndja ndjofuta kɛnɛ kakashisha Adama. Yeso akavu “mbala ɔtɔi lo pondjo.”—Hɛb. 7:27; 10:12.
13. Otshikitanu akɔna wele lam’asa yɛdikɔ y’okombelo wa pɛkato la oshinga w’etshungwelo?
13 Laasɔ, otshikitanu akɔna wele lam’asa yɛdikɔ y’okombelo wa pɛkato la oshinga w’etshungwelo? Okombelo wa pɛkato ekɔ yɛdikɔ yɔsa Nzambi dia nɔngɔsɔla diɔtɔnganelo diakalana lam’asande l’anto. Oshinga w’etshungwelo ekɔ oshinga wakafutama dia nkomba pɛkato yaso. Oshinga ɔsɔ wekɔ didjidji dia dikila dia Yeso di’oshinga wolo diakandatshola lo wahɔ aso.—Ɛf. 1:7; Hɛb. 9:14.
ETOMBELO: ETSHUNGWELO NDO MBƆSAMA OKO ANTO W’ƐLƆLƆ
14. Kakɔna kayangaso nsɛdingola kakianɛ ndo lande na?
14 Etombelo akɔna wele la yɛdikɔ yendana l’okombelo wa pɛkato? Bible kambaka la ditelo efula dia mɛnya wahɔ wakondjaso. Kaanga mbele elembetshielo wa ditelo sɔ fɔnaka, etelo tshɛ mbikaka epole ɔsɛkɛ lo dikambo dimɔtshi diendana la yɛdikɔ y’okombelo wa pɛkato yatodiholɛ mboka otsha lo edimanyielo ka Jehowa. Etena katatasɛdingola ditelo diakɔ, tayɛna nto woho wayodionga la shɛngiya lo lonto laso.
15-16. a) Kakɔna kata Bible lo dikambo dia “etshungwelo”? b) Shɛngiya yakɔna yele la tɔ le so?
15 Bible mbutaka ɔnɛ lam’ele oshinga w’etshungwelo wakafutama, sho takatshungɔ. Ɔpɔstɔlɔ Petero akate lo dikambo sɔ ate: “Nyu mbeyaka dia aha la diangɔ diahɔnda, mfɛsa kana paonyi mbakanyatshungɔ oma lo yoho yanyu ya lɔsɛnɔ y’anyanya yakanyotshikɛ watshɛnyu. Koko, la dikila dia nɛmɔ diele oko dia ɔna ɔkɔkɔ waha l’ɛkɔmɔ ndo waha la vadi, mbuta ate Kristo.”—1 Pe. 1:18, 19.
16 L’ɔtɛ w’olambo w’oshinga w’etshungwelo, sho koka ntshungɔ oma lo pɛkato la nyɔi. (Rɔmɔ 5:21) Lo mɛtɛ, tekɔ l’ɔkɔkɔ w’oshika wa ndjaoka dia tekɔ la dibasa le Jehowa nde la Yeso l’ɔtɛ wambototshungɔ diɛsɛ la dikila di’oshinga wolo, kana lɔsɛnɔ la Yeso.—1 Kɔr. 15:22.
17-18. a) Kakɔna kalembetshiya mbɔsama oko anto w’ɛlɔlɔ? b) Shɛngiya yakɔna yele la dikambo sɔ le so?
17 Bible mbutaka dia Jehowa mbɔsaka ekambi ande oko anto w’ɛlɔlɔ. Kɛsɔ nembetshiyaka dia nde hatɔlɔmbɛ dia sho mfuta ɛngɔ kɛmɔtshi l’ɔtɛ wa pɛkato yasalaso. Lo nsala ngasɔ, Jehowa hasekola ɛlɛmbɛ ande wendana la losembwe. Nde hatɔshi oko anto w’ɛlɔlɔ kana todimanyiya pɛkato yaso l’ɔtɛ w’akoka aso. Koko l’ɔtɛ wa mbetawɔ kaso lo yɛdikɔ y’okombelo wa pɛkato ndo l’oshinga w’etshungwelo wakafutama, Jehowa ekɔ l’ɔkɔkɔ wa todimanyiya abasa aso.—Rɔmɔ 3:24; Ngal. 2:16.
18 Kakɔna kalembetshiya dui sɔ le ɔmɔmɔ la l’atei aso? Wanɛ wakasɔnama dia tolɛ la Yeso l’olongo wambɔɔsamaka oko anto w’ɛlɔlɔ ndo wakakome ana wa Nzambi. (Tito 3:7; 1 Jni. 3:1) Pɛkato yawɔ yamboodimanyiyamaka. Vɔ waya oko wanɛ wahatasalaka pɛkato ndo vɔ wambokotsha kɛnɛ kalɔmbama dia monga lo Diolelo. (Rɔmɔ 8:1, 2, 30) Wanɛ wele l’elongamelo ka nsɛna la nkɛtɛ mbɔsamaka oko anto w’ɛlɔlɔ ndo angɛnyi wa Nzambi. (Jak. 2:21-23) Olui a woke w’anto wayohandɔ oma l’Aramangɛdɔna wekɔ l’elongamelo ɔnɛ vɔ hawovɔki nto pondjo. (Jni. 11:26) “Anto w’ɛlɔlɔ” la “anto wa kɔlɔ” woladi djɔ lo nyɔi wayolwama. (Ets. 24:15; Jni. 5:28, 29) L’ekomelo, ekambi wa Jehowa tshɛ wele l’okitanyiya wele la nkɛtɛ ‘wayonga la lotshungɔ la lotombo la ana wa Nzambi.’ (Rɔmɔ 8:21) Ande ɔtshɔkɔ wa diambo waya oma lo yɛdikɔ y’okombelo wa pɛkato, mbuta ate ndjaokanya la Shɛso Jehowa lee!
19. Ngande wakatshikitana dikambo diaso lo yoho ya dimɛna? (Enda ndo kiombo yele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: “Kɛnɛ kalembetshiya edimanyielo ka Jehowa le so.”)
19 Lo mɛtɛ, dikambo diaso diekɔ oko di’ɔlɔngɔlɔngɔ wakatatɛkɛtshi l’etatelo, lakashisha tshɛ ndo lakahɛnɛ dibasa di’efula diakinde komonga l’akoka wa mfuta. Koko diɛsɛ la Jehowa, takakondja ekimanyielo. Akambo aso wakatshikitana l’ɔtɛ wa yɛdikɔ yendana l’okombelo wa pɛkato ndo l’oshinga w’etshungwelo wakafutama. Mbetawɔ kaso le Yeso Kristo tokimanyiyaka dia ntshungɔ oma lo pɛkato la nyɔi. Etena katodimanyiya Jehowa pɛkato yaso, sho mongaka oko anto wele watasalaka pɛkato. Koko kɛnɛ koleki ohomba ele, sho koka monga la diɔtɔnganelo dia dimɛna la Shɛso ka ngandji kele l’olongo, Jehowa.
20. Kakɔna kayotɔsɛdingola lo sawo diayela?
20 Etena kakanaso yimba lo kɛnɛ kakatosalɛ Jehowa nde la Yeso, etema aso ndolaka la lowando. (2 Kɔr. 5:15) Otondongaka aha l’ekimanyielo kawɔ, tshike tototonga kaanga la yema y’elongamelo! Ko kakɔna kalembetshiya edimanyielo ka Jehowa le so l’onto ndo l’onto? Kɛsɔ mbayotɔsɛdingola lo sawo diayela.
OSAMBO 10 Totombole Jehowa Nzambi kaso!
a L’ɛtɛkɛta ɛmɔtshi, tshɛkɛta “oshinga w’etshungwelo” kadimɔmaka tshɛkɛta lo tshɛkɛta ɔnɛ “oshinga wa lɔsɛnɔ,” kana “oshinga wakafutama.”