Tokoya andjelo wa kɔlamelo

1-2. a) Lo awui akɔna wotshikitanyiso la andjelo? b) Lo awui akɔna wafɔnaso la andjelo?

ETENA kakakokotola Jehowa oya l’akambo wa mɛtɛ, nde akakelɛ dia wɛ monga lo nkumbo k’atɛmɔdi wokana ngandji, kele ndo la miliyɔ y’andjelo wa kɔlamelo. (Dan. 7:​9, 10) Etena kakanyiyaso dikambo di’andjelo, sho koka mɛna woho wotshikitanyiwɔ la so. Ɛnyɛlɔ, andjelo wakatongama edja efula la ntondo ka sho tongama. (Jɔbɔ 38:​4, 7) Vɔ toleka wolo la fwa. Vɔ wekɔ ekila ndo la losembwe toleka nɛ dia sho tekɔ anto wele keema kokele.—Luka 9:26.

² Koko kaanga mbotshikitanyiso ngasɔ, tekɔ l’awui efula wafɔnaso la andjelo. Ɛnyɛlɔ, oko andjelo sho koka nkɛnɛmɔla waonga w’amɛna wa Jehowa. Oko andjelo, sho lawɔ tekɔ la lotshungɔ la ndjaɔsɛ tɛdikɔ. Ndo nto, tekɔ la nkombo, waonga ndo ɛkɛndɛ wotshikitanyi oko vɔ. Ndo oko andjelo, sho tekɔ l’ohomba wa ntɛmɔla Otungi aso.—1 Pe. 1:12.

3. Kakɔna kakokaso mbeka oma le andjelo wa kɔlamelo?

³ Lam’ele tekɔ la awui efula wafɔnaso la andjelo, ɛnyɛlɔ kawɔ ka dimɛna koka tokeketsha ndo tetsha awui efula. Lo mɛtɛ, sho koka nkondja wetshelo w’amɛna efula oma le wɔ. Lo sawo nɛ, tayɔsɛdingola woho wakokaso mbokoya okitshakitsha w’andjelo wa kɔlamelo, ngandji kokawɔ anto, ekikelo kawɔ ndo welo wadjawɔ dia nama etshumanelo pudipudi.

ANDJELO WEKƆ LA OKITSHAKITSHA

4. a) Ngande wɛnya andjelo okitshakitsha awɔ? b) Lande na kele andjelo l’okitshakitsha? (Osambo 89:7)

⁴ Andjelo wa kɔlamelo wekɔ l’okitshakitsha. Kaanga mbewɔ la diewo, wolo ndo lomba, vɔ kitanyiyaka ɛlɛmbɛ wa Jehowa. (Os. 103:20) Etena kakotshawɔ ɛkɛndɛ awɔ, vɔ hawoyasɛmɛ l’ɔtɛ wa kɛnɛ kasalawɔ kana nkamba la wolo awɔ dia nkotola yambalo y’anto oya le wɔ. Vɔ salaka lolango la Nzambi l’ɔngɛnɔngɛnɔ tshɛ kaanga etena kele anto haweye nkombo yawɔ.a (Eta. 32:​24, 29; 2 Nku. 19:35) Vɔ tonaka mbɔsa lotombo la Jehowa. Lande na kele andjelo l’okitshakitsha ngasɔ? Nɛ dia vɔ mbokaka Jehowa ngandji ndo mbɔlɛmiyaka lo yɛdikɔ y’efula.—Adia Osambo 89:7.

5. Ngande wakakɛnɛmɔla ondjelo ɔmɔtshi okitshakitsha etena kakandangola ɔpɔstɔlɔ Joani? (Enda ndo osato.)

⁵ Tɔsɛdingole ɔkɔndɔ ɔmɔtshi wɛnya okitshakitsha w’andjelo. Oya lo 96 T.D., ondjelo ɔmɔtshi wahateye lokombo akɛnya ɔpɔstɔlɔ Joani awui wa diambo lo ɛnɛlɔ. (Ɛny. 1:1) Kakɔna kakasale Joani etena kakandɛnyi ɛnɛlɔ ka diambo kɛsɔ? Nde akakusama dia ntɛmɔla ondjelo. Koko, etongami ka lo nyuma ka kɔlamelo kɛsɔ akooshimbe aha la ntshimbatshimba lo mbotɛ ate: “Eenda! Tosalake ngango, dimi lekɔ tsho osekayɛ okambi ndo ɔmɔtshi l’atei w’ananyɔ . . . Tɛmɔla Nzambi!” (Ɛny. 19:10) Ande okadimwelo w’okitshakitsha lee! Ondjelo kombetawɔ dia nongola lotombo kana kɛnɛmɔ. Aha la ntshimbatshimba, nde akakotola yambalo ya Joani otsha le Jehowa Nzambi. L’etena kakɔ kaamɛ, ondjelo kɔmɔnyɔla Joani. Kaanga mbele ondjelo akakambɛ Jehowa edja efula la ntondo ndo aki la wolo ndeka Joani, l’okitshakitsha tshɛ, nde akelɛ Joani oko osekande okambi. Ndo kaanga mbakangola ondjelo Joani, nde kombohangwɛ kana mbosalɛ akambo l’epetenge. Lo dihole dia nsala ngasɔ, ondjelo akatɛkɛta la nde la loshilambo tshɛ. Nde akashihodia dia Joani aki la wɔma l’ɔtɛ wa kɛnɛ kakandɛnyi.

6. Ngande wakokaso mbokoya okitshakitsha w’andjelo?

⁶ Ngande wakokaso mbokoya okitshakitsha w’andjelo? Sho lawɔ koka nkotsha ɛkɛndɛ aso aha la ndjaasɛma ɔnɛ sho mboleki kana mɛnya diele oko tekɔ l’akoka amɔtshi wa laande. (1 Kɔr. 4:7) Laadiko dia laasɔ, sho hatohombe mɛnya dia sho ndeka anto akina oyadi tambokambɛ Jehowa l’edja k’ɛnɔnyi efula mbaleka kana tekɔ la ɛkɛndɛ ɛmɔtshi. Lo mɛtɛ, lam’atataleke monga la ɛkɛndɛ, mbahombaso ndeka monga l’okitshakitsha. (Luka 9:48) Oko andjelo, sho nangaka kambɛ anto akina. Sho hatolange mɛnya dia sho ndeka anto akina.

7. Ngande wakokaso mɛnya okitshakitsha aso etena kalakaso kana kangolaso onto ɔmɔtshi?

⁷ Sho koka nto mɛnya okitshakitsha etena kalakaso kana kangolaso onto ɔmɔtshi, ɛnyɛlɔ osekaso ombetawudi kana ɔnaso. Etena kalakaso onto ɔmɔtshi, tena dimɔtshi nɔmbamaka dia mbosha alako wa wolo. Koko oko ondjelo wakangola Joani la loshilambo tshɛ, sho koka mbisha onto alako wa wolo aha la nde nkɔmɔ. Naka hatoyaɔshi oko sho ndeka anto akina, kete tayosha onto akɔ alako wotombi oma lo Bible la dilɛmiɛlɔ ndo la kɛtshi.—Kɔl. 4:6.

ANDJELO MBOKAKA ANTO NGANDJI

8. a) Lo ndjela Luka 15:​10, ngande wɛnya andjelo ngandji kokawɔ anto? b) Ɔkɛndɛ akɔna wele la andjelo l’olimu w’esambishelo? (Enda ndo osato.)

⁸ Andjelo hawoyakakitola l’anto kana ndjanganya la wɔ. Vɔ mbokaka anto ngandji. Vɔ ngɛnangɛnaka etena kayatshumoya otshi wa pɛkato, mbuta ate, etena kakalola ɔkɔkɔ wakashishɔ le Jehowa kana etena katshikitanya onto ɔmɔtshi yoho yande ya lɔsɛnɔ ndo kayande lo akambo wa mɛtɛ. (Adia Luka 15:10.) Andjelo mbishaka nto lonya l’olimu w’esambishelo ka Diolelo. (Ɛny. 14:6) Kaanga mbele andjelo hawosambisha anto okoko l’okoko, vɔ koka nɔmbɔla opandjudi otsha le onto ɔmɔtshi lalanga mbeka akambo wendana la Jehowa. Lo mɛtɛ, hatokoke mbuta l’eshikikelo tshɛ ɔnɛ andjelo wakatɔlɔmbɔla otsha le onto ɔmɔtshi. Kɛnɛ koleki tshɛ ele, Jehowa kambaka la toho tokina, ɛnyɛlɔ oko nyuma kande k’ekila dia nkimanyiya kana nɔmbɔla ekambi ande otsha le wɔ. (Ets. 16:​6, 7) Koko, nde kambaka la andjelo lo yɛdikɔ y’efula. Laasɔ etena kasambishaso lokumu l’ɔlɔlɔ, sho koka monga l’eshikikelo ɔnɛ andjelo wayongaka suke dia tosukɛ.—Enda kiombo yele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: “Alɔmbɛlɔ awɔ wakakadimɔma.”b

9. Ngande wakokaso mbokoya ngandji kooka andjelo anto?

⁹ Ngande wakokaso mbokoya ngandji kooka andjelo anto? Etena kookaso diewoyelo ɔnɛ onto ɔmɔtshi ambokalola l’etshumanelo, sho koka ngɛnangɛna oko andjelo. Sho koka ntshɔ towolongola ndo mboshikikɛ dia sho mbookaka ngandji. (Luka 15:​4-7; 2 Kɔr. 2:​6-8) Sho koka mbokoya andjelo lo nsala kɛnɛ tshɛ kakokaso nsala l’olimu w’esambishelo. (Ond. 11:6) Ndo paka oko watosukɛ andjelo etena kasambishaso lokumu l’ɔlɔlɔ, sho lawɔ koka nyanga toho ta nsukɛ anangɛso l’akadiyɛso l’olimu awɔ w’esambishelo. Ɛnyɛlɔ, lande na kahatɔshi yɛdikɔ ya sambishaka l’apandjudi w’eyoyo? Onde hatokoke nsukɛ esombe kana anangɛso l’akadiyɛso wele la dikɔmɔ l’oyango wa ndo vɔ lawɔ nsambisha?

10. Wetshelo akɔna wakokaso nkondja oma l’ɛnyɛlɔ ka Sara?

¹⁰ Kakɔna kayotosala naka tekɔ l’ekakatanu watodjɛ elelo lo kɛnɛ kakokaso nsala? Sho koka ntetemala ntana toho takokaso nkamba kaamɛ la andjelo l’olimu w’esambishelo. Tɔsɛdingole ɛnyɛlɔ ka kadiyɛso Sarac ladjasɛ la Inde. L’ɔkɔngɔ wa nde nkamba oko ombatshi mboka l’edja k’ɛnɔnyi oko 20, Sara akayongaka la hemɔ ndo kondjoonga l’akoka wa nkɛndakɛnda kana mbetɔ oma lo ntange. Mbokɛmaka dia nde akakɔmɔ lo yɛdikɔ y’efula. Koko l’osukɔ wa ngandji w’oma le nkumbo kande ka lo nyuma kaamɛ la wadielo wa Bible wa lushi la lushi, yema yema Sara akayongaka nto l’ekanelo k’ɔlɔlɔ. Aha la taamu, nde akahombe mbɔtɔnganyiya esambishelo kande l’okakatanu waki la nde. Lam’ele nde komonga l’akoka wa mfunda kaanga mukanda, esambishelo kande kaketaka paka lo telefɔnɛ. Nde akelɛka wanɛ wakekaka la nde Bible ndo vɔ wakawotɛka di’anto akina wakalangaka mbeka Bible. Etombelo akɔna waki la dui sɔ? L’edja ka ngɔndɔ ngana tsho, Sara akonge l’ambeki wa Bible 70 ndo nde komonga l’akoka wa mbeka la wɔ vɔ tshɛ! Ɔnkɔnɛ, nde akalɔmbɛ ase etshumanelo amɔtshi dia vɔ mbekaka la amɔtshi l’atei awɔ. Kakianɛ, efula ka l’atei w’ambeki asɔ wɔtɔ lo nsanganya yaso. Ande ɔngɛnɔngɛnɔ wahomba monga la andjelo lo nkamba kaamɛ l’anangɛso l’akadiyɛso, ɛnyɛlɔ oko Sara, wasala kɛnɛ tshɛ kakokawɔ nsala l’olimu w’esambishelo lee!

ANDJELO MƐNYAKA EKIKELO

11. Ngande wakɛnya andjelo wa kɔlamelo ekikelo ka diambo?

¹¹ Andjelo wa kɔlamelo wekɔ bɛnyɛlɔ di’amɛna efula lo kɛnɛ kendana l’ekikelo. Vɔ wakakikɛ awui waha la losembwe ndo wa kɔlɔ l’edja k’ɛnɔnyi nunu. Vɔ wakɛnyi Satana la ditongami dikina dia lo nyuma diakakambaka kaamɛ la wɔ, watɔmbɔkwɛ Jehowa. (Eta. 3:1; 6:​1, 2; Judɛ 6) Bible tɛkɛtaka dikambo di’ondjelo wa kɔlamelo wakalɔshana l’ɔdiɛngɛ wa wolo efula. (Dan. 10:13) Ndo nto, l’edja k’ɔkɔndɔ w’ana w’anto, andjelo wakɛnyi paka anto yema tshitshɛ tsho waya l’ɔtɛmwɛlɔ wa mɛtɛ. Kaanga mbediɔ ngasɔ, andjelo wa kɔlamelo asɔ wekɔ lo ntetemala kambɛ Jehowa l’ɔngɛnɔngɛnɔ ndo l’ohetoheto. Vɔ mbeyaka dia l’etena kakashikikɛma, Nzambi ayonya awui tshɛ waha la losembwe.

12. Kakɔna kakoka tokimanyiya dia mbikikɛ?

¹² Ngande wakokaso mbokoya ekikelo k’andjelo? Oko andjelo, sho koka mɛna awui waha la losembwe kana mpomana l’ɔlɔshamelo. Koko oko vɔ, sho tekɔ l’eshikikelo ɔnɛ l’etena kakashikikɛma, Nzambi ayonya awui tshɛ wa kɔlɔ. Ɔnkɔnɛ oko andjelo, “tatotshikake nsala kɛnɛ kele ɔlɔlɔ.” (Ngal. 6:9) Ndo Nzambi ndakaka dia tokimanyiya dia mbikikɛ. (1 Kɔr. 10:13) Sho koka nɔmba Jehowa nyuma kande dia tɔ tokimanyiya dia sho monga la solo dia lotutsha ndo l’ɔngɛnɔngɛnɔ. (Ngal. 5:22; Kɔl. 1:11) Ahombayɛ nsala naka wɛ ambohomana l’ɔlɔshamelo? Yaɛkɛ tshɛ le Jehowa ndo tayayake. Jehowa ayotetemala kosukɛ ndo kokeketsha.—Hɛb. 13:6.

ANDJELO KIMANYIYAKA DIA NAMA ETSHUMANELO PUDIPUDI

13. Ɔkɛndɛ akɔna wa laande wele l’andjelo lo nshi y’ekomelo nyɛ? (Mateo 13:​47-49)

¹³ Lo nshi y’ekomelo, Jehowa akasha andjelo ɔkɛndɛ wa laande. (Adia Mateo 13:​47-49.) Olimu w’esambishelo kotolaka miliyɔ y’anto oya l’okongamelo wa Jehowa. Amɔtshi l’atei w’anto asɔ wekɔ lo ntakola wanya w’ohomba dia nkoma Akristo wa mɛtɛ etena kele akina hawosale dui sɔ. Andjelo wakalongola ɔkɛndɛ wa ‘nkakitola anto wa kɔlɔ oma l’atei w’anto w’ɛlɔlɔ.’ Kɛsɔ mɛnyaka dia vɔ wakalongola ɔkɛndɛ wa nkimanyiya dia nkokɛ pudipudi k’etshumanelo. Kɛsɔ halange nembetshiya di’onto tshɛ lanyɛma oma l’etshumanelo kana latona monga kaamɛ la so oyadi l’ɔtɛ w’ɔkɔkɔ akɔna tshɛ hakoke nkawola nto; ndo nto kɛsɔ halange nembetshiya di’ɔnɛ ekakatanu hawongaki nto pondjo l’etshumanelo. Koko, sho koka monga l’eshikikelo ɔnɛ andjelo wekɔ lo nkamba wolo dia nama tshumanelo diaso pudipudi.

14-15. Ngande wakokaso mbokoya woho wayasha andjelo dia nama etshumanelo pudipudi lo nyuma ndo lo lɔkɛwɔ? (Enda ndo esato.)

¹⁴ Ngande wakokaso mbokoya woho wayasha andjelo lo dikambo dia pudipudi k’etshumanelo? Lo nsala kɛnɛ keso l’akoka wa nsala dia nama etshumanelo kaso pudipudi lo lɔkɛwɔ ndo lo nyuma. Dia nsala ngasɔ, sho pombaka nsala la wolo dia nkokɛ otema aso lo nsɔna angɛnyi w’amɛna ndo lo ntona tɔsɛngiya takoka ndanya diɔtɔnganelo diasaso la Jehowa. (Os. 101:3) Sho koka nto nkimanyiya asekaso atɛmɔdi dia ntshikala la kɔlamelo le Jehowa. Ɛnyɛlɔ, kakɔna kahombaso nsala naka tambeya dia osekaso ombetawudi akasale pɛkato ka woke? L’ɔtɛ wa ngandji kawokaso, sho pombaka mbutɛ osekaso ombetawudi dia nde tosawola la dikumanyi. Naka nde hawate, kete sho pombaka mbutɛ dikumanyi dikambo diakɔ. Sho kombolaka di’osekaso ombetawudi tshɛ lele la wɔdu wa lo nyuma nongola ekimanyielo aha la ntshimbatshimba!—Jak. 5:​14, 15.

¹⁵ Lonyangu ko, wanɛ wasala pɛkato ya weke minyɛmaka oma l’etshumanelo. Lo tena dia ngasɔ, sho pombaka “ntshika mbekesanɛ” la wɔ.d (1 Kɔr. 5:​9-13) Yɛdikɔ shɔ kimanyiyaka dia nama etshumanelo pudipudi. Kɛnɛ koleki tshɛ ele, lo nsɔna diaha mbekesanɛ la wanɛ wambonyɛma oma l’etshumanelo, sho mbaɛnyaka mɛtɛ ɔlɔlɔ w’otema. Ntona diaha mbekesanɛ la wɔ koka mbatshutshuya dia vɔ ndjatshumoya. Naka vɔ nsala ngasɔ, kete tayɔngɛnangɛna kaamɛ la Jehowa ndo la andjelo.—Luka 15:7.

16. Lo toho takɔna takokaso nsala la wolo dia mbokoya andjelo?

¹⁶ Ande nɛmɔ diele la so dia Jehowa mbetawɔ dia sho mbeka awui wendana la andjelo ndo nkamba kaamɛ la wɔ lee! Nyɛsɔ tokoya waonga awɔ w’amɛna, mbuta ate: Okitshakitsha awɔ, ngandji kokawɔ anto, ekikelo kawɔ ndo woho wayashawɔ dia nama etshumanelo pudipudi lo lɔkɛwɔ ndo lo nyuma. Naka sho mbokoya ɛnyɛlɔ k’andjelo wa kɔlamelo, kete sho lawɔ koka monga etenyi kɛmɔtshi ka lo nkumbo ka Jehowa k’atɛmɔdi pondjo pondjo.