SAWO DIA WEKELO 26
Toyalɔngɔsɔlake dikambo dia lushi la Jehowa
“Lushi la Jehowa layoya paka woho watoyaka wovi l’otsho.”—1 TƐS. 5:2.
OSAMBO 143 Totetemale nkamba, nsungukala ndo nkongɛɛ
AWUI WAYƆTƐKƐTAMAa
1. Kakɔna kahombaso nsala dia ndjohandɔ lo lushi la Jehowa?
ETENA katɛkɛta Bible dikambo dia “lushi la Jehowa,” tɔ nangaka ntɛkɛta dia etena kayolanya Jehowa atunyi ande ndo kayondela ekambi ande mpanda. Lo nshi y’edjedja, Jehowa akashaka wedja ɛmɔtshi dilanya. (Isa. 13:1, 6; Ɛzk. 13:5; Zɛf. 1:8) Lo nshi yaso nyɛ, “lushi la Jehowa” tatɛka la etena kayolanya ewandji wa pɔlitikɛ Babiblɔna ka Woke ndo layokonya lo kondoko lo ta di’Aramangɛdɔna. Dia ndjohandɔ lo “lushi” lɔsɔ, sho pombaka ndjalɔngɔsɔla oma ko kakianɛ. Yeso aketsha dia hatokoke tsho mongaka suke dikambo “dia mfɔnu ka woke” koko ndo nto ‘ntetemala ndjalɔngɔsɔla’ dikambo diatɔ.—Mat. 24:21; Luka 12:40.
2. Lande na kakokaso nkondja wahɔ oma lo 1 Tɛsalɔnika?
2 Lo mukanda ande wa ntondo wakasambiyama otsha le ase Tɛsalɔnika, ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ akakambe la lokema la wɛdikelo wakoka nkimanyiya Akristo dia vɔ mongaka suke dikambo dia lushi la woke la kilombo la Jehowa. Pɔɔlɔ akeyaka dia lushi la Jehowa takalakoke ndja l’etena kɛsɔ. (2 Tɛs. 2:1-3) Koko, nde akakɔkɔmiya anango dia ndjalɔngɔsɔlaka dikambo dia lushi lɔsɔ oko wate kana lɔ layoya loyi ndo sho lawɔ nto koka nkamba la dako diande sɔ. Nyɛsɔ tɔsɛdingole elembetshielo ande lo nkamba l’awui wayela anɛ: 1) woho wayoya lushi la Jehowa, 2) waa na wele hawotohandɔ lo lushi lɔsɔ, ndo 3) woho wakokaso ndjalɔngɔsɔla dia ndjohandɔ.
NGANDE WAYOYA LUSHI LA JEHOWA?
Etena kakafundaka ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ 1 Tɛsalɔnika, nde akakambe la wɛdikelo wakoka monga la wahɔ le so (Enda odingɔ 3)
3. Woho akɔna wayoya lushi la Jehowa oko watoyaka wovi l’otsho? (Enda ndo osato.)
3 “Woho watoyaka wovi l’otsho.” (1 Tɛs. 5:2) Ɔnɛ mbele etelo ka ntondo lo tɔtɛkɛta tosato ta didjidji takakambema dia nembetshiya oyelo wa lushi la Jehowa. Mbala efula wevi tosalaka akambo esadi esadi ndo vɔ tosalaka dui sɔ l’otsho etena kele anto hawolongamɛ. Lushi la Jehowa layoya la shashimoya aha l’onto mbeya, lɔ layokashimola anto efula. Kaanga Akristo wa mɛtɛ ondo wayokashimɔ lo woho wayosalema akambo esadi esadi. Koko otshikitanyi l’anto wa kɔlɔ, sho hatotolanyema.
4. Lo yoho yakɔna yele lushi la Jehowa layoya oko woho watoyaka lɔɔnɔ le womoto lele diemi?
4 “Oko watoyaka lɔɔnɔ le womoto lele la diemi.” (1 Tɛs. 5:3) Womoto lele la diemi hakoke nshikikɛ etena nshikaa kayondotata lɔɔnɔ. Koko nde bu la taamu ɔnɛ dikambo sɔ hadiotokotshama. Koko etena kakotshama dui sɔ, ondo lɔɔnɔ lande layoya la shashimoya aha la nde mbeya, ndo dui sɔ mbelaka paa ndo mongaka wolo mbikikɛ. Woho akɔ waamɛ mbele, sho hateye lushi ndo wonya wayotatɛ lushi la Jehowa. Koko, tekɔ l’eshikikelo dia lɔ lekɔ lo ndjaye ndo kilombo ka Nzambi otsha le anto wa kɔlɔ kayoya la shashimoya ndo hawotohandɔ.
5. Lo yoho yakɔna yayonga mfɔnu ka woke oko woho watohotɔka wonya?
5 Oko woho watohotɔka wonya. Wɛdikelo wa sato waki Pɔɔlɔ mɛnyaka nto woho watovaka wevi l’otsho. Koko l’etena kɛnɛ nto, mɛnamaka oko Pɔɔlɔ ambɛdika lushi la Jehowa la woho watohotɔka wonya. (1 Tɛs. 5:4) Wevi watovaka l’otsho mbeyaka monga ko vɔ hawoleke mbeya woho watete wenya. Wonya mbeyaka mbahotwɛ etena kavawɔ ndo mbatondja sɛkɛ. Mfɔnu ka woke kayotondja anto wele oko wevi sɛkɛ, wanɛ watetemala ntshikala lo wodjima, watetemala nsala awui wanyangiya Nzambi. Otshikitanyi la wɔ, sho koka monga suke lo ntona nsala awui wahangɛnyangɛnya Jehowa ndo mbesa “ɔlɔlɔ tshɛ ndo la losembwe ndo la mɛtɛ.” (Ɛf. 5:8-12) Pɔɔlɔ ambokamba nto la wɛdikelo ehende wɛnya woho wayonga wanɛ wele hawotohandɔ.
WAA NA WELE HAWOTOHANDƆ LO LUSHI LA JEHOWA?
6. Lo woho akɔna wele anto efula lo djɔ? (1 Tɛsalɔnika 5:6, 7)
6 “Wanɛ walala djɔ.” (Adia 1 Tɛsalɔnika 5:6, 7.) Pɔɔlɔ akɛdika wanɛ wele hawotohandɔ lo lushi la Jehowa l’anto walala djɔ. Vɔ hawotoshihodiaka kɛnɛ keta lalewɔ kana woho weta wenya. Vɔ haweye woho weta dui dimɔtshi di’ohomba ndo mbeya kɛnɛ kahombawɔ nsala. Efula k’anto ɛlɔ kɛnɛ wekɔ lo ndala djɔ ya lo nyuma. (Rɔmɔ 11:8) Vɔ hawetawɔ tolembetelo tɛnya dia tekɔ lo nsɛna lo “nshi y’ekomelo” ndo ɔnɛ keem’edja mfɔnu ka woke kayanga la ntatɛ. Awui wa diambo weta l’andja ɔnɛ mbeyaka nkonya anto amɔtshi dia vɔ ndala djɔ ya lo nyuma ndo mbatshutshuya diaha vɔ ndeka ndjasha lo losango laso la Diolelo. Koko, efula ndjokalolaka lo djɔ lo dihole dia sungukalaka. Kaanga amɔtshi wanɛ wetawɔ dia lushi la kilombo la Jehowa lekɔ lo ndjaye, fɔnyaka di’ɔnɛ lɔ leke etale. (2 Pe. 3:3, 4) Koko, sho mbeyaka dia dako diakasambiyama dia ntetemala nsungukala diamboleka monga ohomba etena katete nshi.
7. Ngande wele wanɛ wayohomana la nkɛlɛ kaki Nzambi wekɔ oko anto wambodjɔ wanu?
7 “Wanɛ wadjɔ wanu.” Ɔpɔstɔlɔ akɛdika wanɛ wayolanyema oma lo nkɛlɛ ka Nzambi la wanɛ wadjɔ wanu. Anto wambodjɔ wanu mongaka ɔkɔkɛ dia nshihodia kɛnɛ keta lamawewɔ ndo vɔ mbɔsaka tɛdikɔ ta kɔlɔ. Woho akɔ waamɛ mbele, anto wa kɔlɔ hawodje yimba l’ɛhɛmwɛlɔ wa Nzambi. Vɔ sɔnaka yoho ya lɔsɛnɔ yawakonya l’elanyelo kawɔ. Koko Akristo nɔmbamaka dia ntetemala monga l’ekanelo ka yimba k’ɔlɔlɔ, monga la yimba y’ɔlɔlɔ. (1 Tɛs. 5:6) Nomb’ewo kɛmɔtshi k’awui wa lo Bible mbutaka ate: “Yimba y’ɔlɔlɔ shɔ ekɔ dionga di’onto lele ki, lele la yimba yoshikimadi yawokimanyiya dia mbɛdika ndo nsɛdingola akambo dimɛna ndo kɛsɔ mbokimanyiyaka dia mbɔsa tɛdikɔ t’amɛna.” Lande na kahombaso ntetemala monga ki ndo nshikimala? Diaha sho ndjoyanga dia ndjasha l’awui wa pɔlitikɛ wa nshi nyɛ kana ndjohemba dia nkandola ekakatanu wa l’andja ɔnɛ. Shɛngiya ya mbeta lo wedi w’awui asɔ yayotahamaka etena kataleke sukana lushi la Jehowa. Koko, sho hatokoke ndjakiyanya lo kɛnɛ kendana la woho wayotosala akambo. Nyuma kaki Nzambi koka tokimanyiya dia sho ntshikala ki ndo shikimadia wɔɔngɔ ndo mbɔsa tɛdikɔ ta lomba.—Luka 12:11, 12.
KAKƆNA KAHOMBASO NSALA DIA NDJALƆNGƆSƆLA DIA LUSHI LA JEHOWA?
Etena kele anto efula wekɔ lo ntetemala minya yimba, sho tetemalaka monga suke dikambo dia lushi la Jehowa ndo ndɔtaka okombɔ wa mbetawɔ, wa ngandji ndo lofulɛ l’elongamelo (Enda odingɔ 8, 12)
8. Ngande wɛdika 1 Tɛsalɔnika 5:8 waonga watokimanyiya dia sungukalaka ndo tetemalaka monga la yimba y’ɔlɔlɔ? (Enda ndo osato.)
8 “Tɔlɔtɛ okombɔ . . . ndo . . . lofulɛ.” Pɔɔlɔ tɛdikaka la asɔlayi wele suke dia ndɔ ta ndo wɔlɔtshi ɛlɔtɔ wa ta. (Adia 1 Tɛsalɔnika 5:8.) Anto nongamɛka dia ɔsɔlayi mongaka suke dia ndɔ ta wonya tshɛ etena katomba ta. Ngasɔ mbediɔ ndo lo dikambo diaso. Sho tetemalaka monga suke dikambo dia lushi la Jehowa lo ndɔta okombɔ wa mbetawɔ ndo ngandji ndo lofulɛ l’elongamelo. Waonga asɔ kokatokimanyiya efula.
9. Ngande watokokɛ mbetawɔ kaso?
9 Okombɔ wakakokɛka otema w’ɔsɔlayi. Mbetawɔ ndo ngandji kokɛka otema aso wa didjidji. Vɔ wayotokimanyiya dia ntetemala kambɛ Nzambi ndo ndjela Yeso. Mbetawɔ toshikikɛka dia Jehowa ayotofuta naka sho ntetemala mboyanga l’otema aso tshɛ. (Hɛb. 11:6) Kɛsɔ ayotokimanyiya dia sho ntetemala ntshikala la kɔlamelo le Ɔnɔmbɔdi aso, Yeso, kaanga naka tekɔ lo mbikikɛ ekakatanu. Sho koka nkeketsha mbetawɔ lo ndɔshana l’ekakatanu wa nshi nyɛ wa lo lɔsɛnɔ ndo mbeka bɛnyɛlɔ di’anto wakatetemala nama olowanyi awɔ kaanga mbahomanawɔ l’ɔlɔshamelo kana ekakatanu wendana l’ekondjelo. Ndo sho koka mbewɔ waale wa monga la ngandji ka falanga ndo lomombo efula naka sho mbokoya wanɛ waketsha nsɛnɔ yawɔ ɛsɛlɛngɛ lo mbetsha wahɔ wa Diolelo lo dihole dia ntondo.b
10. Ngande wele ngandji kaso otsha le Nzambi ndo k’otshale asukanyi aso tokimanyiyaka dia mbikikɛ?
10 Ngandji kekɔ nto ohomba dia ntetemala sungukala ndo monga la yimba y’ɔlɔlɔ. (Mat. 22:37-39) Ngandji kokaso Nzambi tokimanyiyaka dia mbikikɛ l’olimu w’esambishelo kaanga la ntondo ka woho akɔna w’okakatanu wakoka tokomɛ. (2 Tim. 1:7, 8) Kaanga mbɛnyaso ngandji kaso otsha le wanɛ wele bu la so mbetawɔ ɔtɔi, sho tetemalaka nsambisha ndo nkindjakindja ɛtshi kaso ka nkɛtɛ, kaanga lo tshimbo ya telefɔnɛ ndo ya mikanda. Hatoshisha elongamelo di’ɔnɛ lushi lɔmɔtshi asukanyi aso wayotshikitana ndo wayotatɛ nsala kɛnɛ kele ɔlɔlɔ.—Ɛzk. 18:27, 28.
11. Ngande watokimanyiya ngandji k’otsha le asekaso ambetawudi? (1 Tɛsalɔnika 5:11)
11 Ngandji kokaso anto ndo k’asekaso Akristo. Sho mɛnyaka ngandji k’efula ka ngasɔ lo “keketshana onto la wonyande ndo mbodiana onto la wonyande.” (Adia 1 Tɛsalɔnika 5:11.) L’ɛnyɛlɔ k’asɔlayi wakamba dihɛka lo dihɛka lo ta, sho keketshanaka onto la wonyande. Lo mɛtɛ, ɔsɔlayi ɔmɔtshi kokaka mpomuya osekande ɔmɔtshi aha la nde mbeya etena kewɔ lo ta, koko nde hasalaki dui sɔ pondjo l’okonda. Woho akɔ waamɛ mbele, hatohombe salɛ anangɛso ndo akadiyɛso kɔlɔ l’okonda ndo hatokoke nkaloya kɔlɔ lo kɔlɔ. (1 Tɛs. 5:13, 15) Sho mɛnyaka nto ngandji kaso lo nɛmiyaka anangɛso walɔmbɔla etshumanelo. (1 Tɛs. 5:12) Etena kakafundaka Pɔɔlɔ mukana ɔnɛ, laasɔ ko etshumanelo ka la Tɛsalɔnika kaki katakotsha kaanga ɔnɔnyi. Apami wakasɔnama asɔ waki ondo watahokɔ akambo ndo ondo wakasalaka munga. Koko vɔ wakahombaka nɛmiyama. Oko waya sukana mfɔnu ka woke ondo tayolemanɛ l’ɛlɔmbwɛlɔ kayotosha dikumanyi dia l’etshumanelo kaso oleki kaanga kɛnɛ kasalaso ɛlɔ kɛnɛ. Sho mbeyaka monga ko hatoyonga l’akoka wa nongola ɛlɔmbwɛlɔ oma lo mbalasa kalɔmbɔla ndo oma le anangɛso wakamba lo biro ka filialɛ; koko, ekɔ ohomba kakianɛ dia mbeka dia monga la ngandji ndo nɛmiya dikumanyi diaso. Oyadi kakɔna tshɛ kayotomba, nyɛsɔ totetemale monga la yimba y’ɔlɔlɔ aha la mbika washo lo munga yawɔ, koko totetemale mbidja yimba lo ɛlɔmbwɛlɔ kasha Jehowa apami wa kɔlamelo asɔ lo tshimbo ya Kristo.
12. Ngande wele elongamelo kaso kokɛka yimba yaso?
12 Paka oko watokokɛka lofulɛ ɔtɛ w’ɔsɔlayi, mbele elongamelo kaso ka mpanda kokɛka ekanelo kaso ka yimba. La elongamelo ka wolo, sho mbeyaka dia kɛnɛ katosha andja ɔnɛ kekɔ anyanya. (Flpɛ. 3:8) Elongamelo kaso tokimanyiyaka dia sho ntetemala monga ki ndo nshikimala. Ngasɔ mbakidiɔ ndo lo dikambo dia Wallace nde la Laurinda, wakamba l’Afrikɛ. Vɔ akɔ ahende, onto l’onto akashishɛ ombutshi ande lo yɛdikɔ ya mingu shato tsho. L’ɔtɛ wa hemɔ ka COVID-19, takiwɔ l’akoka wa nkalola lo ngelo yawɔ dia tonga kaamɛ la nkumbo yawɔ. Wallace akafunde ate: “Elongamelo ka eolwelo kimanyiyakami dia nkana yimba lo dikambo diawɔ, aha oko woho wakakomɛ nshi yawɔ y’ekomelo l’andja ɔnɛ, koko woho wayowonga lo nshi yawɔ ya ntondo lo andja w’oyoyo. Elongamelo kɛsɔ tutshaka asolo ami etena kalɔshanami la ɔkɛyi waya lo mvusha.”
13. Kakɔna kakokaso nsala dia nongola nyuma k’ekila?
13 “Tanyodimake dja ya nyuma.” (1 Tɛs. 5:19) Pɔɔlɔ akɛdika nyuma k’ekila la dja yele l’etei kaso. Etena keso la nyuma kaki Nzambi, sho tshutshuyamaka dia monga l’ohetoheto ndo la waangasanu l’akambo wa losembwe ndo sho mongaka la wolo wa kambɛ Jehowa. (Rɔmɔ 12:11) Kakɔna kakokaso nsala dia nongola nyuma k’ekila? Sho koka nɔmba dia kikondja, lo mbekaka Ɔtɛkɛta wa Nzambi wakasambiyama ndo sanganaka kaamɛ l’okongamelo walɔmbɔma mbala kakɔ ɔtɔi la nyuma kande. Sala dui sɔ ayotokimanyiya dia nkɛnɛmɔla “olowa wa nyuma.”—Ngal. 5:22, 23.
Yambola wate: ‘Onde etsha ami mɛnyaka dia dimi kombolaka ntetemala nongola nyuma ka Nzambi?’ (Enda odingɔ 14)
14. Kakɔna kahombaso mbewɔ naka talanga ntetemala nongola nyuma ka Nzambi? (Enda ndo osato.)
14 L’ɔkɔngɔ wa Nzambi tosha nyuma kande k’ekila, sho pombaka monga la yewo diaha “[dima] dja ya nyuma.” Nzambi mbishaka nyuma kande k’ekila paka le wanɛ watetemala monga l’ekanelo ka pudipudi ndo la lɔkɛwɔ la pudipudi. Nde hatotetemala tosha nyuma kande naka tekɔ lo ndodja yimba yaso l’awui wa mindo ndo tekɔ lo mbasala. (1 Tɛs. 4:7, 8) Dia ntetemala nongola nyuma k’ekila, sho pombaka nto “[ntona] mɔnyɔla prɔfɛsiya.” (1 Tɛs. 5:20) Lanɛ “Prɔfɛsiya” nembetshiyaka nsango yoye oma le nyuma ka Nzambi, prɔfɛsiya shɔ mendanaka ndo la lushi la Jehowa ndo woho wa nsala akambo la shamanya lo nshi yaso nyɛ. Sho hatotaloya lushi lɔsɔ lo timba taso, lo mfɔnya dia Aramangɛdɔna hatoya etena kekeso la lɔsɛnɔ. Koko, sho mɛnyaka dia tekɔ lo nongamɛ dia tɔ kayoya keem’edja kana ntetemala nama dui sɔ lo yimba ndo ndeka ndjasha lo “ditshelo diɛnya omamemelo le Nzambi” lushi tshɛ ndo lo ntetemala monga la lɔkɛwɔ la pudipudi.—2 Pe. 3:11, 12.
“NYƆSƐDINGOLE AKAMBO TSHƐ”
15. Ngande wakokaso mbewɔ kesama oma lo nsango ya kashi ndo prɔpagandɛ y’ɛdiɛngɛ? (1 Tɛsalɔnika 5:21)
15 Keem’edja lo nshi yayaye, atunyi wa Nzambi wayota lo yoho mɔtshi ɔnɛ: “Wɔladi ndo lotui tshitshi!” (1 Tɛs. 5:3) Ɛtɛkɛta wa prɔpagandɛ wakasambiyama oma le ɛdiɛngɛ ɛsɔ wayololanɛ lo nkɛtɛ ndo efula wayokesama (Ɛny. 16:13, 14) Kayotota lo dikambo diaso? Sho hatotokesama naka sho “nsɛdingola [kana, “mpemba”] akambo tshɛ.” (Adia 1 Tɛsalɔnika 5:21; enda nɔtɛ ya wekelo.) Tshɛkɛta ya lo Grɛkɛ yokadimɔmi ɔnɛ “nyɔsɛdingole” yakakambemaka dia nembetshiya yoho yakahembaka anto mbolo dia menda kana yɔ yekɔ nkonga ndo mfɛsa dia ndjashikikɛ dia kana yɔ yekɔ amɛna. Woho akɔ waamɛ mbele sho pombaka mpemba kɛnɛ kahokamɛso kana kɛnɛ kadiaso dia nshikikɛ kana kekɔ dimɛna. Dui sɔ diaki ohomba le ase Tɛsalɔnika ndo diamboleka monga ohomba efula le so etena kayasukana mfɔnu ka woke. Lo dihole dia mbetawɔ dui tshɛ diata anto akina, sho kambaka l’akoka aso w’ekanelo ka yimba dia mbɛdika kɛnɛ kadiɛso la kɛnɛ kokaso la kɛnɛ kata Bible ndo okongamelo wa Jehowa. Lo nsala ngasɔ, hatotokesama oma lo prɔpagandɛ tshɛ y’ɛdiɛngɛ kana lokeso lawɔ.—Tok. 14:15; 1 Tim. 4:1.
16. Elongamelo kakɔna nshikaa kele la so ndo kakɔna katotshutshuyatɔ dia nsala?
16 Oko olui, ekambi wa Nzambi wayoka lo mfɔnu ka woke. Koko, le onto ndo l’onto, hateye kɛnɛ kakoka tokomɛ loyi. (Jak. 4:14) Koko, oyadi tayonga la lɔsɛnɔ lo mfɔnu ka woke kana tayovɔ la ntondo ka tɔ ndja, tayolongola difuto dia lɔsɛnɔ la pondjo naka tayotetemala ntshikala la kɔlamelo. Akitami wayolɛ kaamɛ la Kristo l’olongo. Ɛkɔkɔ ekina wayonga lo paradiso lanɛ la nkɛtɛ. Nyɛsɔ sho tshɛ toleke ndjasha lo elongamelo kaso ka diambo ndo ntetemala monga suke dikambo dia lushi la Jehowa!
OSAMBO 150 Yanga Nzambi dia nde kotshungola
a Lo 1 Tɛsalɔnika tshapita 5, sho tanaka lokema la wɛdikelo latetsha awui wendana l’oyelo wa lushi la Jehowa. Naa “lushi” lɔsɔ ndo etena kakɔna kayoloya? Waana wayohandɔ lo lushi lɔsɔ? Waana wele hawotohandɔ? Ngande wakokaso ndjalɔngɔsɔla dikambo dia lushi lakɔ? Tayɔsɛdingola ɛtɛkɛta waki ɔpɔstɔlɔ Pɔɔlɔ ndo ekadimwelo wa ambola asɔ.
b Enda seri k’asawo wele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: “Wakayakimɔ la lolango.”