Ɛlɔlɔ w’oma lo wekelo

ONDE wɛ ambɛnaka woho wasɔna anto elowa? Dia vɔ shikikɛ ɔnɛ olowa ɔnɛ wambɛla, efula mendaka dangi ndo woke w’olowa. Amɔtshi nongamɛka solo kawɔ. Akina minandaka kana minyaminyaka olowa akɔ. Koko akina nto mbɛdikaka wotsho awɔ lo mbɔsa olowa ɔmɔtshi ko kitsha lo diwambo nɛ, ko olowa okina lo diwambo dikina dia mbeya wɔnɛ wele l’ashi efula. Kakɔna kakanyiya anto asɔ na? Vɔ wekɔ lo sɛdingola akambo, menda etshikitanu, mbohɔ ɛsɔnwɛlɔ wakawasale mbala yakete, ko mbɛdika kɛnɛ kɛnawɔ kakianɛ la kɛnɛ kokoweyaka. Lâsɔ, olêlo w’ɔlɔlɔ wekɔ lo mbakongɛ nɛ dia vɔ wakadjisha yimba wolo dia sala ɔsɔnwɛlɔ wa dimɛna.

Lo mɛtɛ, ɛlɔlɔ waya oma lo wekelo w’Ɔtɛkɛta wa Nzambi ndeka wɛsɔ la fwa. Naka wekelo wekɔ la dihole di’ohomba lo nsɛnɔ yaso, kete mbetawɔ kaso kayokeketshama efula, ngandji kaso kayohama, olimu aso wayonga l’etombelo w’ɔlɔlɔ, ndo tɛdikɔ tayotɔsa tayɛnya dia tekɔ la shɛnɔdi ndo la lomba l’oma le Nzambi. Lo kɛnɛ kendana la ɛlɔlɔ wele la lomba, Tukedi 3:15, mbutaka ɔnɛ: “[Lɔ] ndeka diango tshe diukukiye nanga ushinga wulu.” Onde wɛ ekɔ lo kondja ɛlɔlɔ wa ngasɔ? Kɛsɔ nemanɛka la yoho yasalayɛ wekelo ayɛ.​—Kol. 1:9, 10.

Wekelo kɛdikɛdi na? Wekelo kema oko wadielo wa lahahɛ. Vɔ nɔmbaka dia wɛ kamba l’akoka ayɛ wa yimba dia sɛdingola dikambo dimɔtshi la yambalo ndo l’ɔlɔlɔ tshɛ. Vɔ nembetshiyaka nto sɛdingola kɛnɛ kadiayɛ ko kiɛdika la kɛnɛ kokoyeyaka, ndo nembetɛ ɛkɔkɔ woshawɔ lo kɛnɛ kendana la kɛnɛ kadiayɛ. Etena kekayɛ, kanyiya dimɛna lo tokanyi tele eyoyo le yɛ. Sɛdingola nto nganɛ wakokayɛ nyomoleka kamba dimɛna l’alako w’oma l’Afundelo. Oko weyɛ Ɔmɛnyi wa Jehowa, wɛ pombaka nto kanyiya lo kɛnɛ kendana la waaso wakokayɛ kamba l’awui wadishayɛ dia kimanyiya anto akina. Mbokɛmaka hwe dia wekelo nembetshiyaka nto kana yimba.

Woho wa nɔngɔsɔla yimba dimɛna

Lam’ayalɔngɔsɔlayɛ dia mbeka, wɛ salaka dia monga la diangɔ diele oko, Bible kayɛ, ekanda walangɛ kamba lawɔ, kidiyɔ kana bikɛ, ndo kana la kalupɛ yayɛ. Ko onde wɛ nɔngɔsɔlaka ndo otema ayɛ? Bible totɛka dia Ɛzɛra “akalɔngɔsɔla otema ande dia mbeka ɛlɛmbɛ wa Jehowa ndo dia kamba la wɔ ndo dia mbetsha Isariyɛlɛ ɛlɛmbɛ la wadjango akɔ.” (Ɛz. 7:10, NW) Ngande wahomba onto nɔngɔsɔla otema na?

Dɔmbɛlɔ tokimanyiyaka dia mbeka Ɔtɛkɛta wa Nzambi lo yoho y’ɔlɔlɔ. Sho nangaka di’otema aso ndo lonto laso la l’etei k’otema nongola wetshelo watosha Jehowa. Mbala tshɛ kalangɛ mbeka, lɔmba Jehowa ekimanyielo ka nyuma kande. (Luka 11:13) Lɔmbande dia nde kokimanyiya dia wɛ shihodia ohomba wa kɛnɛ kotshayɛ mbeka, nganɛ wɔtɔnɛtɔ la sangwelo diande, nganɛ wakokatɔ kokimanyiya dia wɛ mbeya tshikitanya ɔlɔlɔ la kɔlɔ, nganɛ wahombayɛ kamba l’atɔndɔ ande lo lɔsɛnɔ layɛ, ndo dia shihodia shɛngiya yele l’awui akɔ lo diɔtɔnganelo diasayɛ la nde. (Tuk. 9:10) Etena kekayɛ, “tetemala la nɔmba Nzambi” dia nde kosha lomba. (Jak. 1:5, NW) Yasɛdingola wɛmamɛ l’otema ɔtɔi lo ndjela kɛnɛ kekayɛ ndo lɔmba Jehowa ekimanyielo dia wɛ mbeya minya tokanyi ndo nsaki ya kɔlɔ. Nshi tshɛ, ‘okaka Jehowa losaka’ l’ɔtɛ w’awui watosholɛnde. (Osam. 147:7) Wekelo wa l’otema ɔtɔi wa ngasɔ tokonyaka dia monga la diɔtɔnganelo di’ɔlɔlɔ la Jehowa, nɛ dia vɔ tokimanyiyaka dia mbohokamɛ etena katɛkɛtande la so oma l’ekimanyielo k’Ɔtɛkɛta ande.​—Osam. 145:18.

Woho wetawɔ ekambi wa Jehowa awui ande mbâtshikitanya l’ambeki akina. Anto wahamamema Nzambi wekɔ wonya tshɛ suke dia mbidja tâmu kana tona awui tshɛ wadiawɔ. Koko sho bu la dionga dia ngasɔ. Sho ndjaɛkɛka le Jehowa. (Tuk. 3:5-7) Naka hatoshihodia dikambo dimɔtshi, sho hatote la lotamanya tshɛ ɔnɛ munga pombaka monga lo dikambo diakɔ. Lam’asalaso eyangelo ndo watshimolaso dia kondja ekadimwelo, sho mendɛka le Jehowa. (Mika 7:7) L’ɛnyɛlɔ kaki Ɛzɛra, tekɔ l’oyango wa kamba la kɛnɛ kekaso ndo wa mbetsha anto akina awui akɔ. Naka sho monga la kanyi ya ngasɔ l’otema aso, kete tayokondja ɛlɔlɔ efula oma lo wekelo aso.

Woho wa mbeka

Lo dihole dia tatɛ tsho l’odingɔ 1 ko tetemala polo l’ekomelo, ntondotondo, ɔsa etena ka tokotoki sso lo sawo di’otondo kana lo tshapita y’otondo yalangayɛ mbeka. Tatɛ la sɛdingola tɔtɛkɛta tokambi lawɔ l’ɔtɛ a dui, nɛ dia vɔ mbayangayɛ mbeka. Oma lâsɔ, ko wɛ menda woho wɔtɔnɛ ɛtɛ w’awui wahɔnyi la lokanyi loleki ohomba la lo sawo. Sɛdingola esato, kartɛ, kana wembola w’ovuswelo. Yambola wate: ‘Lo ndjela sso diamomotoki l’awui anɛ, alongamɛmi mbeka oma l’awui akɔ? Woho akɔna wayonga awui akɔ ohomba le mi?’ Kɛsɔ mbayokɔlɔmbɔla lo wekelo ayɛ.

Kakianɛ, tshumanya awui tshɛ. Asawo wa wekelo wa Tshoto y’Etangelo ndo abuku amɔtshi mongaka la wembola wa wekelo. Lam’adiayɛ odingɔ tshɛ, ekɔ ɔlɔlɔ wɛ mbekɛ oshidi lo ekadimwelo. Oyadi kânga wekelo akɔ bu la wembola, wɛ koka tsho mbekɛ oshidi l’awui w’ohomba wahayatolanga mbohɛ. Naka kanyi mɔtshi yekɔ oyoyo le yɛ, kete nyomɔsa yema ya wenya kambe lawɔ woho wa wɛ ndjimana fundo. L’awui wekayɛ, yanga bɛnyɛlɔ dimɔtshi kana toho tɔmɔtshi ta kana l’anto yimba tayonga ohomba le yɛ l’olimu w’esambishelo kana takokayɛ ndjokamba latɔ lo sawo diayowokosha mbala kayaye. Kanyiya anto amɔtshi wele mbetawɔ kawɔ kokaka keketshama naka wɛ mbatɛ awui weyɛ lo mbeka. Ekɛ eshidi l’awui wayoyolanga kamba la wɔ, ndo vusolawɔ l’ɔkɔngɔ wa wɛ shidiya wekelo ayɛ.

Lam’eyɛ lo mbeka, oka sso lo avɛsa woshilami. Enda woho wɔtɔnɛ divɛsa tshɛ la tokanyi t’ohomba ta l’odingɔ.

Wɛ koka pomana l’awui amɔtshi wele ekɔ wolo wɛ mbaoka dimɛna esadi eto kana wayokɔlɔmba dia paka sala eyangelo w’efula. Di’aha awui akɔ kekola yimba, ɔsa nɔtɛ woho wa wɛ ndjasɛdingola l’ɔkɔngɔ. Mbala efula awui asɔ ndjokɛmaka hwe paka l’ɔkɔngɔ wa wɛ shidiya la mbadia tenyi dikina. Naka wɛ amboshidiya la mbadia ko hashihodia awui akɔ, kete sala eyangelo ekina. Akambo akɔna wahombayɛ funda dia nyomoyosala eyangelo na? Mbeyaka monga divɛsa dimɔtshi dioshilami koko wɛ hadioke dimɛna. Kana ondo wɛ haleke mɛna woho wɔtɔnɛ divɛsa diakɔ l’awui wekayɛ. Ondo wɛ koka mɛna di’ekɔ tokanyi tɔmɔtshi ta l’awui wekayɛ tele wɛ tiokaka hwe koko wɛ heye nganɛ wakokayɛ nembetshiya onto okina tokanyi takɔ dimɛna. Lo dihole dia wɛ tamba awui asɔ, ayonga ɔlɔlɔ wɛ ndjosala eyangelo l’ɔkɔngɔ lo kɛnɛ kendana la tokanyi tɔsɔ naka wɛ amboshidiya wekelo wa kɛnɛ kakayalɔngɔsɔdi dia mbeka.

Lam’akafundɛ ɔpɔstɔlɔ Paulo Akristo w’ase Hɛbɛru mukanda ande waki l’awui efula, nde akemala yema l’atei ko mbuta ate: “Dikambu dia wuki dieko okone.” (Heb. 8:1) Onde wɛ tayaoholaka ngasɔ tena la tena? Tende lande na kakasale Paulo ngasɔ. Lo totshapita t’etatelo ta mukanda ande wakasambiyama, nde akashile la mɛnya dia Kristo ekɔ Ɔlɔmbɛdi wa Lâdiko wa woke waki Nzambi wakɔtɔ l’olongo. (Heb. 4:14–5:10; 6:20) Koko, lo sɔtɔla ndo lo mbika epole ɔsɛkɛ lo dikambo sɔ di’ohomba, l’etatelo ka tshapita 8, Paulo akalɔngɔsɔla timba t’ambadi wa mukanda ande dia vɔ kanyiya dimɛna lo woho wendana dikambo sɔ la nsɛnɔ yawɔ. Nde akɛnya dia Kristo akɛnama la ntondo ka Nzambi lo dikambo dia wahɔ awɔ ndo akâdihwɛ mboka dia vɔ mbɔtɔ l’olongo lo ‘dihole di’ekila.’ (Heb. 9:24; 10:19-22) Elongamelo ka shikaa kaki lawɔ akahombe mbatshutshuya dia vɔ kamba la dako dikina diaki lo mukanda ɔsɔ diendana la mbetawɔ, l’etetemalelo, ndo la lɔkɛwɔ lahomba monga l’Akristo. Woho akɔ wamɛ mbele etena kekaso, naka sho mbidja yimba l’awui woleki ohomba, kete dui sɔ diayotokimanyiya dia nembetɛ woho watɔmbwama lokanyi loleki ohomba ndo di’aha mbohɛ ɛkɔkɔ w’eshika watotshutshuya dia mbɔtɔnganyiya nsɛnɔ yaso l’awui asɔ.

Onde wekelo ayɛ w’onto ndamɛ wayokotshutshuya dia mbɔsa yɛdikɔ mɔtshi? Ɔsɔ ekɔ wombola w’ohomba efula. Etena kekayɛ dui dimɔtshi, yambola wate: ‘Shɛngiya yakɔna yahomba monga la dikambo nɛ lo dionga diami ndo l’eyango ami? Ngande wakokami kamba l’awui anɛ dia kandola okakatanu ɔmɔtshi, dia mbɔsa yɛdikɔ mɔtshi, kana dia kotsha oyango ɔmɔtshi? Ngande wakokami kamba l’awui akɔ lo nkumbo kami, l’esambishelo, ndo l’etshumanelo na?’ Kana yimba la wembola ɛnɛ lo dɔmbɛlɔ ndo enda awui amɔtshi w’eshika wayoyokoka kamba l’ewo kamboyokondja.

L’ɔkɔngɔ wa wɛ shidiya la sɛdingola tshapita kana sawo dimɔtshi, ɔsa etena ka sala ovuswelo wa lo tshena pe. Enda kana wɛ koka mbohɔ awui w’ohomba ndo tokanyi tasukɛ awui akɔ. Kɛsɔ ayokokimanyiya dia wɛ kimɛ awui akɔ ndo kamba lawɔ lo nshi yayaye.

Ekanda wahombaso mbeka

Oko weso ekambi waki Jehowa, tekɔ l’awui efula wa mbeka. Ko lende ahombaso tatɛ na? Lushi tshɛ, sho pombaka mbeka divɛsa dia lushi la kɔmatɛrɛ kadiɔ oma lo Tɔsɛdingolake Afundelo Lushi la Lushi. Lomingu tshɛ, sho mbɔtɔka lo nsanganya ya l’etshumanelo, ndo ɔlɔngɔswɛlɔ wa nsanganya shɔ tokimanyiyaka dia kondja wahɔ efula oma lɔkɔ. Lâdiko wa dikambo sɔ, anto amɔtshi ndjaombɛka etena ka mbeka ekanda aso w’Akristo wakatombe la ntondo ka vɔ koma Akristo wa mɛtɛ. Akina ndjashaka l’etenyi kɛmɔtshi ka wadielo awɔ wa Bible wa lomingu la lomingu ndo salaka wekelo wa lotshimola w’etenyi kakɔ.

Ko ayoyotsha naka wɛ bu la diaaso dia mbeka dimɛna awui tshɛ wayɔsɛdingwama lo nsanganya ya l’etshumanelo ya lo lomingu na? Ewɔ mbekelo ka kɔlɔ ka mbekaka awui lowango lowango lɔnɛ kele kawote ɔnɛ nde akalɔngɔsɔdi. Ndo kɛnɛ koleki kɔlɔ ele mbuta ɔnɛ lam’ele hakondjisha diaaso dia nɔngɔsɔla tshɛ, ndoko ohomba nɔngɔsɔla yema tsho. Lo dihole dia sala ngasɔ, enda yema y’awui yakokayɛ mbeka, ndo ekawɔ dimɛna. Salaka dikambo sɔ lomingu tshɛ. L’ɔkɔngɔ diko ko wɛ ndjona woho wa nɔngɔsɔlaka ndo nsanganya kina.

‘Keketsha wa lo luudu layɛ’

Jehowa mbeyaka dia ewandji wa nkumbo pombaka kamba la wolo efula dia kotsha ehomba wa wakiwɔ wa ngandji. Tukedi 24:27, mbutaka ɔnɛ: “Olongosole olimu aye wa l’andja, utshi ulimu w’ekambo kaye.” Koko, wɛ hahombe minya yimba l’ehomba wa lo nyuma wa nkumbo kayɛ. Diɔ diakɔ diatetemala divɛsa sɔ la mbuta ɔnɛ: “Ku l’okongo diku, kuyuhiki luudu laye.” Ngande wakoka owandji wa nkumbo sala dikambo sɔ? Tukedi 24:3, mbutaka ɔnɛ: ‘Oma lo shɛnɔdi katushikimalaka nkumbo.’

Ngande wakoka nkumbo kayɛ kondja wahɔ oma lo shɛnɔdi? Shɛnɔdi kɛdikɛdi dikoka dia lo yimba diakimanyiya onto dia mɛna kɛnɛ kele ledia ka dikambo. Sho kokaka mbuta ɔnɛ dia wekelo wa lo nkumbo monga l’etombelo wa dimɛna, owandji wa nkumbo pombaka mbeya nkumbo kande dimɛna. Ngande watahame ase nkumbo kayɛ lo nyuma na? Hokamɛwɔ dimɛna wonya weyɛ lo sawola la wɔ. Onde vɔ wekɔ la dionga dia ngunanguna kana dia mombanɛ tokumbɛkumbɛ? Onde vɔ ndjashaka efula l’eyango wa l’emunyi? Lam’atombayɛ l’anayɛ l’esambishelo, onde vɔ hawɛnyi wolo dia ndjaeyanya la ntondo ka anyawɔ dia vɔ wekɔ Ɛmɛnyi wa Jehowa? Onde vɔ ngɛnangɛnaka ekongelo kanyu ka wadielo ndo ka wekelo wa Bible wa lo nkumbo? Onde vɔ mɛtɛ kɛndakɛndaka lo mboka ka Jehowa? Naka wɛ sɛdingola awui asɔ dimɛna, kete wɛ ayɛna kɛnɛ kahombayɛ sala oko weyɛ owandji wa nkumbo di’ose nkumbo tshɛ monga la waonga wa lo nyuma.

Enda asawo wa lo Tshoto y’Etangelo la wa lo Réveillez-vous ! wendana l’ehomba ɛmɔtshi wa lânde wa nkumbo. Oma lâsɔ, ko wɛ tate ase nkumbo awui wayonyeka woho wa vɔ takanyi yimba l’awui akɔ. Sala dia yimba ya ngandji monga wonya wasalema wekelo. Aha la nyangiya kana la kiyanya ose nkumbo ɔmɔtshi, ɛnya ohomba w’awui wele lo mbekama, ndo woho wakoka ase nkumbo kamba l’awui akɔ. Sala di’ose nkumbo tshɛ tɛkɛta. Kimanyiya onto tshɛ dia nde mɛna di’Ɔtɛkɛta wa Jehowa wekɔ ‘kokele’ nɛ dia vɔ mbishaka kɛnɛ kele ohomba lo lɔsɛnɔ.​—Osam. 19:7.

Tokondja ɛlɔlɔ w’oma lo wekelo

Ase tomba wele bu la eokelo ka lo nyuma kokaka mbeka andja ɔnɛ, awui weta lɔkɔ, ndo wendana la wɔ aha la vɔ mbeya kitshimudi ya kɛnɛ kewɔ lo mɛna. Koko, oma l’ekimanyielo ka nyuma ka Nzambi, anto weka Ɔtɛkɛta ande mbala la mbala kokaka sɛdingola elimu w’anya waki Nzambi, okotshamelo wa prɔfɛsiya ya Bible, ndo sangwelo diaki Nzambi lo dikambo di’anto w’okitanyiya.​—Mako 13:4-29; Romo 1:20; Eny. 12:12.

Mbeya awui asɔ ekɔ dui dia diambo efula, koko ewo kɛsɔ hatokonya dia sho monga la lotamanya. Koko, ɔsɛdingwelo wa lushi la lushi w’Ɔtɛkɛta wa Nzambi tokimanyiyaka dia sho monga la ndjakitshakitsha. (Euh. 17:18-20) Vɔ tokokɛka nto oma lo ‘nkudu kele la pɛkato’ nɛ dia etena kele Ɔtɛkɛta wa Nzambi la lɔsɛnɔ l’etema aso, pɛkato hatonga la wolo wa tahemɛ. (Heb. 2:1; 3:13; Kol. 3:5-10) Ɔnkɔnɛ, “[tayo]nkendakenda ololo uku walanga Khumadiondjo dia [sho] nto elua lu elimu w’ololo tshe.” (Kol. 1:10) Ɔsɔ mbele oyango aso lam’ekaso Ɔtɛkɛta wa Nzambi, ndo tayokondja ɛlɔlɔ woleki tshɛ naka sho kotsha oyango akɔ.