Nkumbo: nyotombolake Nzambi l’atei w’etshumanelo kande
“Dimi layutumbulaka [Jehowa] lu sanganya.”—OSAMBU 26:12.
1. Lâdiko dia wekelo la dɔmbɛlɔ la ngelo, naa dui dikina di’ohomba efula dia l’ɔtɛmwɛlɔ wa mɛtɛ?
L’ƆTƐMWƐLƆ wa Jehowa, aha paka dɔmbɛlɔ to la wekelo wa Bible la ngelo mbasalaso, koko ndo olimu wa sanganaka kâmɛ l’atei w’etshumanelo ka Nzambi. Ase Isariyɛlɛ w’edjedja wakalongola ɔlɛmbɛ wa ‘tshumanyaka anto, apami la wamato ndo ana wa totshitshɛ,’ dia vɔ mbeka ɛlɛmbɛ wa Nzambi ko mbeya woho wa kɛndakɛndaka lo mboka kande. (Euhwelu k’Elembe 31:12; Jashua 8:35) Ndo epalanga ndo ‘ɛlɔngɔlɔngɔ w’apami la esekaseka a wamato wa dimuma’ wakakeketshamaka dia vɔ sanganaka kâmɛ dia tombola lokombo la Jehowa. (Osambu 148:12, 13) Ɛlɔngɔswɛlɔ wa woho ɔsɔ wekɔ ndo l’atei w’etshumanelo k’Akristo. Lo Mbalasa ya Diolelo ya lo nkɛtɛ k’otondo, hawoshimbe apami, wamato ndo ana kânga yema dia kadimola wembola wambolawɔ ampokami, ndo efula mbokaka ɔlɔ wa mamba lam’ashawɔ kɔmatɛrɛ.—Heberu 10:23-25.
2. (a) Bonde kele ɔlɔngɔswɛlɔ wa nsanganya ohomba efula dia kimanyiya ana w’akɛnda dia vɔ ndjingɛnangɛnaka? (b) Ɛnyɛlɔ kaki na kele ohomba?
2 Eelo mɛtɛ, kimanyiya ana w’akɛnda dia vɔ mbekɛ elimu wa l’etshumanelo kema dikambo dia tshitshɛ. Okakatanu akɔna wakoka monga l’ana amɔtshi watshɔ l’ambutshi awɔ lo nsanganya koko hawoyingɛnangɛna na? Eelo mɛtɛ, ana efula hawokoke mbidja yimba edja lo dikambo, ndo dui sɔ mbahekoyaka esadi eto. Ɔlɔngɔswɛlɔ wa nsanganya kokaka mbakimanyiya di’okakatanu ɔsɔ shila. Naka hawoyalɔngɔsɔdi la ntondo, kete ana hawotokoka mbisha kɔmatɛrɛ lo nsanganya lo yoho yakoka. (Tukedi 15:23) Naka hawɔlɔngɔsɔla nsanganya, kete ayonga wolo vɔ pama lo nyuma lo yoho yayɔngɛnyangɛnya anto. (1 Timote 4:12, 15) Kakɔna kakoka ntshama lâsɔ na? Ntondotondo, ambutshi pombaka tokoyambola kana vamɛ nɔngɔsɔlaka nsanganya. Ɛnyɛlɔ kawɔ kekɔ shɛngiya ya wolo. (Luka 6:40) Tshelo ya takongɛki awui wa lo wekelo wa lo nkumbo dimɛna la ntondo kokaka monga nto ohomba efula.
Lɔngɔsɔla otema w’ɔna
3. Wonya wasalema wekelo wa lo nkumbo, lande na kele pombaka ntsha tshɛ dia nɔngɔsɔla etema w’ase nkumbo, ndo ahombama lo dikambo sɔ?
3 Wekelo wa lo nkumbo hahombe monga paka etena ka ndodjaka wɔɔngɔ l’ewo k’akambo keto koko ndo etena ka nɔngɔsɔlaka etema w’ase nkumbo. Dia dikambo sɔ ntshama, ɔnɔmbɔdi a wekelo pombaka mbeya ekakatanu wele l’ase nkumbo ndo ndjasha la ngandji tshɛ le onto l’onto. Jehowa ekɔ ‘ɔnɛ latɔsɛdingolaka otema.’—1 Ekondo 29:17.
4. (a) ‘Monga bu la otema’ kɛdikɛdi na? (b) Kakɔna kahomba onto ntsha dia nde ‘kondja otema’?
4 Jehowa atondɛnaka etena katondɔsɛdingolaka etema w’anaso na? Efula ka l’atei awɔ wayota ɔnɛ vɔ mbokaka Nzambi ngandji. Ɔsɔ ekɔ dui di’ɔlɔlɔ. Koko, dikɛnda kana ɔnɛ leke ka mbeka akambo wa Jehowa ataleke mana mboka ya Jehowa fundo. Lam’ele nde atahotɔ awui efula, mbeyaka monga ko nde ‘kema la ewo [“bu l’otema,” NW],’ oko ɔnkɔnɛ wata Bible. Ondo aha tokanyi tshɛ ta l’otema ande mbele kɔlɔ, koko di’otema w’onto ndjoyala lo yoho yangɛnyangɛnya Nzambi mɛtɛ, paka l’ɔkɔngɔ wa kianda ya nshi. Kɛdikɛdi, pombaka ntsha dia mbɔtɔnganyiya tokanyi t’onto, nsaki yande, nango yande, asolo ande, ndo eyango ande wa lo lɔsɛnɔ la kɛnɛ ketawɔ Nzambi, lo yɛdikɔ yakoka anto wele bu kokele ntsha. Etena kalɔngɔsɔla onto lonto lande la l’etei k’otema ngasɔ lo yoho yɔtɔnɛ la lolango la Nzambi, nde ekɔ lo ntsha dia monga “one latukundjaka [“otema,” NW].”—Tukedi 9:4; 19:8.
5, 6. Ngande wakoka ambutshi kimanyiya anawɔ dia vɔ ‘kondja otema’?
5 Onde ambutshi kokaka kimanyiya anawɔ dia vɔ ‘kondja otema’? Lo mɛtɛ, ndoko lakoka mbɔsa otema wa dimɛna ko nde mbidja l’otema w’onto okina. Ɔm’ɔmɔ a l’atei aso ekɔ la lotshungɔ la ntsha kɛnɛ tshɛ kalangande, ndo awui efula nemanɛka la kɛnɛ kakanyiyaso lo timba taso. Koko naka ambutshi wekɔ la shɛnɔdi, kete vɔ kokaka ndjihola otema w’ɔna, mbeya kɛnɛ kele l’atei w’otema ande ndo mɛna lɛnɛ ende l’ohomba w’ekimanyielo. Okande wembola wa nganɛ: ‘Akanayɛ lo dikambo nɛ?’ ndo ‘Otondo ayɛ wɛmɛ mɛtɛ alangayɛ ntsha?’ Oma lâsɔ ko wɛ mbohokamɛ la lotutsha. Tongake la solo di’esasesase. (Tukedi 20:5) Naka wɛ nangaka munanda otema w’onto, kete pombaka wɛ monga ɔlɔlɔ otsha le nde, ndjadja lo dihole diande ndo mbôka ngandji.
6 Dia keketsha otema w’ɔna dia vɔ mɛngama otsha l’akambo w’ɔlɔlɔ, nyosawolake esangɔ efula dia elowa wa nyuma—nyɔsɛdingolake olowa l’olowa—, ndo nyokimane nkumbo k’otondo dia monɛ elowa ɛsɔ l’etema anyu. (Ngalatiya 5:22, 23) Keketsha ngandji ka Jehowa la ka Yeso Kristo l’otema w’ɔna, aha paka lo mbutaka tsho ɔnɛ sho pombaka mbaoka ngandji koko lo sawolaka la nde dia mbɛ̂nya bonde kawaokaso ngandji ndo woho wakokaso mɛnya ngandji kakɔ lo sɛkɛ. (2 Koreto 5:14, 15) Keketsha saki kande ka ntsha kɛnɛ kele ɔlɔlɔ lo kanaka la nde yimba dia mbɛ̂nya ɛlɔlɔ wayondoyokondja. Keketshande dia nde monga la saki ka mbewɔ tokanyi ta kɔlɔ, ɛtɛkɛta wahasungana, ndo dionga dia kɔlɔ lam’ayoyosawolaka la nde dia mbɛ̂nya etombelo wa kɔlɔ w’oma l’akambo asɔ. (Amose 5:15; 3 Joani 11) Ɛnyande woho wele tokanyi, ɛtɛkɛta la dionga—oyadi ɔlɔlɔ kana kɔlɔ—kokaka monga la shɛngiya lo diokanelo diasaso la Jehowa.
7. Kakɔna kakoka ntshama dia kimanyiya ana dia vɔ kandolaka ekakatanu ndo mbɔsa tɛdikɔ lo yoho yahakoke mbawanganya la Jehowa?
7 Etena kele ɔna l’okakatanu ɔmɔtshi kana l’ohomba wa mbɔsa yɛdikɔ mɔtshi y’ohomba efula, sho kokaka mombola ɔnɛ: ‘Oko akanayɛ, Jehowa ngande wɛnande dikambo nɛ? Kakɔna keyayɛ lo dikambo dia Jehowa kakotshutshuya dia wɛ mbuta ngasɔ? Onde wɛ akɔ̂lɔmbi lo dikambo nɛ?’ Totshimbatshimbake kânga yema, kimanyiya anayɛ dia vɔ monga la yoho ya lɔsɛnɔ ya ndjâtshutshuyaka nshi tshɛ l’otema ɔtɔi dia mpotɔ lolango la Nzambi ko litsha. Lam’ayowoyonga la diokanelo dia wolo lam’asawɔ la Jehowa, kete vɔ wɔngɛnangɛna dia kɛndakɛnda lo towoka tande. (Osambu 119:34, 35) Dui sɔ diayowakeketsha dia vɔ ngɛnangɛna diɛsɛ dia monga l’atei w’etshumanelo ka Nzambi ka mɛtɛ.
Ɔlɔngɔswɛlɔ wa nsanganya y’etshumanelo
8. (a) Kakɔna kakoka tokimanyiya dia sho mbidjaka awui tshɛ wele ohomba lo wekelo aso wa lo nkumbo? (b) Naa ohomba wa wekelo ɔsɔ?
8 Ekɔ akambo efula wahombanyu mbidjaka yimba lo tena diasalanyu wekelo wa lo nkumbo. Ngande wakokanyu menda akambo akɔ asɔ tshɛ l’etena kakɔ na? Hanyotokoka mɛtɛ ntsha oseka dikambo tshɛ l’etena kakɔ kâmɛ. Koko, wɛ mbeyaka mɛna ɔlɔlɔ fundaka akambo tshɛ wahombayɛ ntsha lo kiatshi mɔtshi. (Tukedi 21:5) Kendake kiatshi yakɔ tena la tena dia mbɔsa awui woleki ohomba. Yasha efula dia menda woho watahame ose nkumbo tshɛ. Ɔlɔngɔswɛlɔ ɔsɔ wendana la wekelo wa lo nkumbo ekɔ etenyi kɛmɔtshi k’ohomba ka kalasa k’Akristo, kalasa katosha akoka wahombama lo lɔsɛnɔ la kakianɛ ndo katɔlɔngɔsɔla otsha lo lɔsɛnɔ la pondjo layaye.—1 Timote 4:8.
9. Lo kɛnɛ kendana la nɔngɔsɔlaka nsanganya, naa eyango ɛmɔtshi wahombaso takotshaka yema yema wonya wasalaso wekelo aso wa lo nkumbo?
9 Onde lo wekelo anyu wa lo nkumbo nyu nɔngɔsɔlaka ndo nsanganya y’etshumanelo? Etena kekanyu kâmɛ, ekɔ eyango efula wahombanyu tâkotshaka yema yema. Ɛmɔtshi mbeyaka ndjokotshama paka kana l’ɔkɔngɔ wa mingu, ngɔndɔ koyanga ɛnɔnyi. Enda eyango ɛnɛ: (1) di’ose nkumbo tshɛ ndjâlɔngɔsɔlaka dimɛna dia mbishaka kɔmatɛrɛ lo nsanganya y’etshumanelo; (2) di’onto tshɛ ntshaka la wolo dia mbishaka kɔmatɛrɛ l’ɛtɛkɛta wakinde hita; (3) dia sɔhanyaka ndo avɛsa lo kɔmatɛrɛ; la (4) dia sɛdingola dui dimɔtshi ko mɛnya ndo woho wakoka onto ndamɛ diyela lo lɔsɛnɔ lande. Awui asɔ tshɛ kokaka kimanyiya onto dia nde mbɔtshiya akambo wa mɛtɛ l’atei w’otema ande.—Osambu 25:4, 5.
10. (a) Ngande wakokaso mbidja yimba lo ɔm’ɔmɔ a nsanganya yaso y’etshumanelo? (b) Bonde kele dui sɔ ohomba?
10 Oyadi kânga wekelo anyu wa lo nkumbo salemaka suke la tena tshɛ lo sawo dia lo Tshoto y’Etangelo diahomba etshumanelo mbeka lomingu lakɔ lenyu, tanyohɛke ɔnɛ ekɔ ohomba onto l’onto kana nkumbo k’otondo nɔngɔsɔlaka Wekelo wa Dibuku wa l’Etshumanelo, Kalasa k’Olimu wa Teokrasi, la Losanganya l’Olimu. Nsanganya shɔ ndo yɔ la wɔ yekɔ ohomba efula dia tolakanya woho wa sho kɛndakɛndaka lo mboka ka Jehowa. Ondo lo tena la tena, nyayokokaka nɔngɔsɔla nsanganya l’olui anyu wa nkumbo. Lam’akambanyu kâmɛ, nyayolowanya akoka anyu wa mbeka, ko nyayokondja ɛlɔlɔ efula oma lo nsanganya. L’atei w’awui wayonyosawolaka, kanyendake ndo ɛlɔlɔ w’oma l’ɔlɔngɔswɛlɔ wa nsanganya tena tshɛ, ndo ohomba wa namaka etena kɛmɔtshi kakasɔnama dia ndjilɔngɔsɔlaka.—Efeso 5:15-17.
11, 12. Ɛlɔlɔ akɔna wakokaso kondja oma lo nɔngɔsɔlaka esambo wa l’etshumanelo, ndo ngande wakokaso mbalɔngɔsɔlaka?
11 Lo Nsanganya ya weke yaki l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: “Mboka ka Nzambi ka Lɔsɛnɔ,” wakatokeketsha dia nɔngɔsɔlaka etenyi kekina ka nsanganya yaso—mbut’ate membaka esambu. Onde wɛ akayele dui sɔ? Naka sho ntshaka ɔsɔku kete akambo wa mɛtɛ wa lo Bible wayɔtɔtɔmɛ lo timba ndo l’etema aso ko ndo ɔlɔ wokaso lo nsanganya ya l’etshumanelo wayɔtɛkɔya.
12 Naka lam’alɔngɔsɔlaso nsanganya ko sho mbadiaka ndo kɛtshanyaka tokitshimudi t’ɛtɛkɛta ɛmɔtshi wa l’esambu ɛmɔtshi wakalɔngɔswama dia membama, kete tayokoka memba oma k’ɛse otema. L’Isariyɛlɛ w’edjedja, wakakambaka la dihomɔ dia mishiki woho w’anyanya lam’akawatɛmɔlaka Nzambi. (1 Ekondo 25:1; Osambu 28:7) Onde ɔmɔtshi l’atei a nkumbo mbeyaka poma ehomɔ kɛmɔtshi ka mishiki? Bonde lâsɔ kahandakiɔshi dia nkɛnya osambu ɔmɔtshi wa Diolelo wayembama lomingu lakɔ, ko nyu tshɛ, nkumbo k’otondo, ndjêmba osambu akɔ l’ɔkɔngɔ na? Dui dikina diokokinyu ntsha ele kambaka la bandɛ-kasɛtɛ k’esambu. Lo wedja ɛmɔtshi, anangɛso membaka dimɛna dia mamba aha kânga la dihomɔ dia mishiki. Lam’atawakɛndakɛnda l’otadimbo kana lam’atawatshu otsha l’okonda, esangɔ efula vɔ ngɛnangɛnaka têmbaka esambu wakalɔngɔswama dia membama lomingu lakɔ lo nsanganya y’etshumanelo.—Efeso 5:19.
Woho wayalɔngɔsɔla nkumbo otsha l’olimu w’esambishelo
13, 14. Bonde kele asawo wa lo nkumbo walɔngɔsɔla etema aso otsha l’olimu w’esambishelo ohomba efula?
13 Nsambisha asekaso anto akambo wa Jehowa la sangwelo diande ekɔ dui dimɔtshi di’ohomba efula lo nsɛnɔ yaso. (Isaya 43:10-12; Mateu 24:14) Oyadi dikɛnda kana opalanga mbeso, sho ngɛnangɛnaka olimu ɔsɔ woho w’anyanya ndo sho kondjaka etombelo w’ɛlɔlɔ efula naka takayalɔngɔsɔdi. Ngande wakokaso ndjâlɔngɔsɔla l’atei a nkumbo na?
14 Oko lo akambo tshɛ wendana l’ɔtɛmwɛlɔ aso, ekɔ ohomba nɔngɔsɔla etema wakiso. Hatohombe komɛ lo sawolaka kɛnɛ kayangaso ntsha koko têndake ndo bonde kahombaso ntsha dui diakɔ. Lo nshi ya Nkumekanga Jɛhɔshafata, wakalakanyaka anto ɛlɛmbɛ wa Nzambi, koko Bible totɛka ɔnɛ vɔ ‘kɔnɔngɔsɔla etema awɔ.’ Diɔ diakɔ diakiwɔ komonga la wolo wa nshika ntanga la ntondo ka tɔsɛngiya takakoke mbanya oma l’ɔtɛmwɛlɔ wa mɛtɛ. (2 Ekondo 20:33; 21:11) Oyango aso kema paka wa kimɔ lofulo la wenya wakatasambisha, kana nkahɛ anto ekanda ko pe. Olimu wakambaso pombaka monga djembetelo ya ngandji kokaso Jehowa ndo kokaso anto wele l’ohomba wa kondja diaaso dia sɔna mboka ka lɔsɛnɔ. (Heberu 13:15) Ɔsɔ ekɔ olimu ‘wakambaso kâmɛ la Nzambi.’ (1 Koreto 3:9) Ande diɛsɛ dia woke lee! Lam’atatasambisha, ndo andjelo w’ekila mbatatotshindɛ. (Enyelo 14:6, 7) Ɔsɔ mɛtɛ ekɔ etena k’ɔlɔlɔ ka keketsha onto dia nde mbɔsa olimu ɔsɔ la nɛmɔ efula; etena kɛsɔ ndeka ndo etena kasawolaso l’atei a nkumbo, oyadi lo wekelo aso wa lomingu la lomingu kana lam’asɛdingolaso divɛsa dimɔtshi di’oma lo biukubuku ya Tɔsɛdingolake Afundelo Lushi la Lushi!
15. Etena kakɔna kakokaso ndjâlɔngɔsɔlaka l’atei a nkumbo otsha l’olimu w’esambishelo?
15 Onde wɛ mbɔsaka etena kɛmɔtshi mbala la mbala lo wekelo anyu wa lo nkumbo dia kimanyiyaka ase nkumbo kayɛ dia vɔ ndjâlɔngɔsɔla otsha l’olimu w’esambishelo lomingu lakɔ? Wɛ kokaka kondja ɛlɔlɔ efula lo ntsha ngasɔ. (2 Timote 2:15) Dui sɔ kokaka mbakimanyiya dia vɔ ntshaka olimu w’oshika ndo watɔ elowa. Esangɔ ɛmɔtshi, wɛ mbeyaka mbetsha wekelo w’otondo wa lo nkumbo paka lo nɔngɔsɔla olimu w’esambishelo. Tena efula, wɛ mbeyaka sawola la wɔ awui amɔtshi wendana l’olimu w’esambishelo lo tshena pe l’ekomelo ka wekelo wa lo nkumbo kana l’etena kekina l’atei a lomingu.
16. Ɛnya ohomba wa tako la tako diofundami l’odingɔ ɔnɛ.
16 Wonya wasalanyu wekelo wa lo nkumbo, nyu pombaka mbidja yimba efula dia ndjela atako amɔtshi wele oko wanɛ: (1) Tâlɔngɔsɔlaki sawo dimɔtshi ndo tadihembi dimɛna dimɛna, aha la mbohɛ mbidja divɛsa dimɔtshi di’oma lo Bible dia mbadia naka diaaso diambotanema. (2) Naka kokaka, ona woho w’onto l’onto monga la tapa diande di’olimu, la Bible kande ndamɛ, la kalupɛ ya tafundaka awui, la bikɛ kana kidiyɔ, la traktɛ ndo l’ekanda ekina lo yoho y’ɔlɔlɔ. Aha paka tapa di’esambishelo monga tapa di’oshinga wolo koko diayale pudipudi ndo kɔmba. (3) Nyosawole dia mbeya dihole la woho akɔna wakoka onto sambisha lo tshakitudi. Yela tako tshɛ dia lo dako nɛ lo nshi yatombanyu kâmɛ l’olimu w’esambishelo. Shawɔ tokanyi takoka mbakimanyiya, koko aha ndeka mbasha lokema l’alako lo akambo efula.
17, 18. (a) Naa woho w’ɔlɔngɔswɛlɔ wa lo nkumbo wakoka kimanyiya ase nkumbo di’olimu awɔ w’esambishelo ntɔ elowa efula? (b) Naa dui dimɔtshi dia l’ɔlɔngɔswɛlɔ ɔsɔ diakokawɔ ntshaka lomingu tshɛ?
17 Olimu ɔmɔtshi wa woke wakasha Yeso Kristo ambeki ande ele mbetɛ anto ambeki. (Mateu 28:19, 20) Dia mbetɛ anto ambeki, aha komɛ lo sambisha tsho. Pombaka mbalakanyaka. Ngande wakoka wekelo anyu wa lo nkumbo kokimanyiya dia wɛ mbeya ntsha olimu ɔsɔ dimɛna na?
18 L’atei a nkumbo, kanyosawolake dia mbeya anto wakokanyu ntshɔ dia tênda nto. Mbeyaka monga ko amɔtshi wakɔshi ekanda; akina ondo wakahokamɛ tsho l’atui. Ondo takahomana la wɔ l’esambishelo ka lo luudu la luudu kana ka tshakitudi lo lobingu kana la kalasa. Nyotshike Ɔtɛkɛta wa Nzambi wanyɔlɔmbɔlɛ. (Osambu 25:9; Ezekiyele 9:4) Nyoshikikɛ onto lalanga ɔm’ɔmɔ a l’atei anyu ntshɔ dia tênda lomingu lakɔ. Awui akɔna wayondotosawola la nde na? Sawo dia lo nkumbo kokaka kimanyiya ose nkumbo tshɛ dia nde ndjâlɔngɔsɔla. Funda avɛsa wahombayɛ tâdiɛ wanɛ wayasha ndo awui amɔtshi wasungana w’oma lo biukubuku ya Kakɔna Katɔlɔmba Nzambi? kana wa lo dibuku dia Ewo Katɔla Otsha lo Lɔsɛnɔ la Pondjo. Aha ndeka tɛkɛta awui efula lo wendelo ɔtɔi. Tshika ɔnɛ lasawola la yɛ la dimbola diayoyokadimwama mbala kekina kayoyokalola dia ndjowaenda. Ekɔ ɔlɔlɔ dia nkumbo monga la mbekelo ka tâlɔngɔsɔlaki waendelo w’eyoyo: anto wahomba ɔm’ɔmɔ a l’atei a nkumbo kalola dia tênda, etena kayondotshɔ dia towaenda, ndo kɛnɛ kalongamɛnde tosala. Naka nyu ntshaka ɔsɔku, kete olimu w’esambishelo wasala nkumbo k’otondo wayɔtɔ elowa efula.
Tetemala mbalakanya mboka ka Jehowa
19. Di’ase nkumbo tetemala kɛndakɛnda lo mboka ka Jehowa, ahombawɔ ntsha, ndo kakɔna kakoka mbakimanyiya dia vɔ ngɛnangɛnaka nsanganya?
19 Monga owandji wa nkumbo l’andja ɔnɛ wa kɔlɔ ekɔ lotumu la wolo efula. Satana nde l’ɛdiɛngɛ ande wekɔ lo ntsha tshɛ dia nanya lonyuma l’ekambi wa Jehowa. (1 Petero 5:8) Lâdiko dia lâsɔ, nyu ambutshi nyekɔ la wesanu wa mamba wanyoheka nshi nyɛ, djekoleko nyu ambutshi wanɛ wele bu la wadi kana l’omi. Ekɔ wolo kondja etena ka nyu ntsha awui tshɛ walanganyu ntsha. Koko, wolo wadjanyu kema anyanya, oyadi kânga nyu kokaka kitanyiya dui ɔtɔi osangɔ ɔtɔi, ko talowanyaka ekongelo kanyu ka wekelo wa lo nkumbo yema yema. Mɛna wanɛ wodjashi kâmɛ la yɛ wakɛndakɛnda la kɔlamelo lo mboka ka Jehowa ekɔ difuto diasalanganya otema. Dia mbeya kɛndakɛnda lo mboka ka Jehowa, ase nkumbo pombaka ngɛnangɛnaka nsanganya y’etshumanelo ndo olimu w’esambishelo. Dia vɔ ngɛnangɛna awui asɔ, ekɔ ohomba vɔ ndjâlɔngɔsɔlaka lo yoho yalowanya otema ndo yasha onto akoka wa nde kamba efula, oyadi lo nsanganya kana l’esambishelo.
20. Kakɔna kakoka kimanyiya ambutshi efula dia vɔ monga la woho w’ɔngɛnɔngɛnɔ wofundami lo 3 Joani 4?
20 Lo dikambo dia wanɛ wakandakimanyiya lo nyuma, ɔpɔstɔlɔ Joani akafunde ate: “Dimi kema la ongenongeno ukina wuleki one, dia mbuka nti: An’ami watokendakendaka lu mete.” (3 Joani 4) Wekelo wa lo nkumbo wasalema l’eyango wa shikaa lo yimba ndo ewandji wa nkumbo wele ɔlɔlɔ ndo wadja yimba lo ehomba w’ose nkumbo tshɛ kokaka kimanyiya nkumbo k’otondo dia tɔ monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ wa ngasɔ. Oma lo woho ɔnɛ wɔsawɔ mboka ka Nzambi k’otsha lo lɔsɛnɔ la nɛmɔ di’efula, ambutshi kimanyiyaka nkumbo kawɔ dia tɔ ngɛnangɛnaka mboka koleki dimɛna tshɛ k’otsha lo lɔsɛnɔ.—Osambu 19:7-11.
[Caption]
Onde wɛ kokaka nembetshiya?
◻ Bonde kele ɔlɔngɔswɛlɔ wa nsanganya ohomba efula le anaso?
◻ Ngande wakoka ambutshi kimanyiya anawɔ dia vɔ ‘kondja otema’?
◻ Ngande wakoka wekelo anyu wa lo nkumbo nyokimanyiya lo ɔlɔngɔswɛlɔ wa nsanganya tshɛ?
◻ Ngande wakoka ɔlɔngɔswɛlɔ w’olimu w’esambishelo l’atei a nkumbo tokimanyiya dia sho ndeka kondja etombelo w’ɛlɔlɔ l’olimu ɔsɔ?
[Caption]
[Study Questions]
[Caption on page 30]
[Picture on page 30]
Lo wekelo anyu wa lo nkumbo, nyu mbeyaka nɔngɔsɔlaka ndo nsanganya y’etshumanelo
[Caption on page 31]
[Picture on page 31]
Ekɔ ɔlɔlɔ efula tâhembaki esambo wayembama lo nsanganya