‘Nyotetemale mɛnya weho wa anto wenyu nyâmɛ’
‘Nyotetemale ndjâhemba dia mbeya kana nyekɔ lo mbetawɔ, nyotetemale mɛnya weho wa anto wenyu nyâmɛ.’—2 KORETO 13:5.
1, 2. a) Naka sho monga la tâmu lo kɛnɛ kendana la dietawɔ diaso, kete dui sɔ koka monga la shɛngiya yakɔna le so? b) Dui diakɔna diakatombe lo etshumanelo ka lo ntambe ka ntondo ka la Kɔrɛtɔ diele ondo diakakonya anto amɔtshi dia kandakanda mboka kakawahombe ndjela?
PAMI kɛmɔtshi katande lɔkɛndɔ ambokoma lo asanga wa mboka. Oko wahandeye shikaa mboka kakɔna kayowokonya lɛnɛ atandatshu, nde ambombola ambetshetshi mboka kahombande ndjela. Koko nde ambolongola ekadimwelo wotshikitanyi. Wonya ɔnɛ, nde hayokoka tetemala lɔkɛndɔ lande nɛ dia nde ambɔtɔ lo okandokando. Naka sho monga la tâmu lo kɛnɛ kendana la dietawɔ diaso, kete dui sɔ koka todja sho lawɔ lo okandokando. Tâmu tɔsɔ koka ndanya akoka aso wa mbɔsa tɛdikɔ ndo ndjotokonya lo okandokando lo kɛnɛ kendana la mboka kahombaso ndjela.
2 Dui dimɔtshi diakakoke monga la etombelo wa ngasɔ le anto amɔtshi diakatombe lo etshumanelo k’Akristo ka lo ntambe ka ntondo ka la Kɔrɛtɔ, lo wodja wa Ngirika. “Atumami wuleki waki” wakɔnyɔlaka lowandji laki Paulo, lo mbuta ɔnɛ: “Mikanda andi weko wutshu la wulu, keli eyelu kandi l’utundu, eko wodu; la diui diandi dieko anyanya.” (2 Koreto 10:7-12; 11:5, 6) Ondo kanyi ya ngasɔ yakakonya anto amɔtshi wa lo etshumanelo ka la Kɔrɛtɔ dia kandakanda mboka kahombawɔ ndjela.
3, 4. Lande na kele dako diaki Paulo otsha le ase Kɔrɛtɔ diekɔ la wahɔ le so?
3 Paulo akâte etshumanelo ka la Kɔrɛtɔ lam’akandatshu lɛkɔ lo ɔnɔnyi 50 T.D. Nde akatshikala la Kɔrɛtɔ “utundu w’eleku la ngondo shamalu, aketshaka antu diui dia [Nzambi].” Ɔnkɔnɛ, “lam’akuki asi Koreto efula awui wa Paulu, vo waketawo, wakabatizama.” (Etsha 18:5-11) Paulo akayashaka l’otema ande tshɛ lo dikambo dia yônge ya lo nyuma ya asekande ambetawudi wa la Kɔrɛtɔ. Ndo nto, ase Kɔrɛtɔ wakafundɛ Paulo dia mbɔlɔmba dako lo akambo amɔtshi. (1 Koreto 7:1) Ɔnkɔnɛ nde akawasha alako wa amɛna efula.
4 Paulo akafundɛ ate: ‘Nyotetemale ndjâhemba dia mbeya kana nyekɔ lo mbetawɔ, nyotetemale mɛnya weho wa anto wenyu nyâmɛ.’ (2 Koreto 13:5) Okambelo wa la alako sɔ akahombe kokɛ anangɛso asɔ wa la Kɔrɛtɔ diaha vɔ kandakanda mboka kahombawɔ ndjela. Dako sɔ koka tokokɛ woho akɔ wâmɛ ɛlɔ kɛnɛ. Ko ngande wakokaso ndjela dako diaki Paulo sɔ na? Ngande wakokaso ndjâhemba dia mbeya kana tekɔ lo mbetawɔ na? Ndo kakɔna kalembetshiya mɛnya weho wa anto weso?
‘Nyotetemale ndjâhemba dia mbeya kana nyekɔ lo mbetawɔ’
5, 6. Tɔndɔ diakɔna diatokimanyiya dia ndjâhemba kana tekɔ lo mbetawɔ, ndo lande na kele tɔndɔ sɔ diekɔ kokele?
5 Mbala efula lo kɛnɛ kendana la ohemba, onto kana ɛngɔ mbahembama lo ndjela yɛdikɔ kana tɔndɔ dimɔtshi. Etena kɛsɔ aha mbetawɔ, mbuta ate awui tshɛ wetawɔso mbahembama. Koko aha sho shoamɛ. Dia ndjâhemba, tekɔ la tɔndɔ dimɔtshi dia kokele. Lembo lɔmɔtshi laki omembi w’esambo Davidi mbutaka ɔnɛ: “Olembe wa [Jehowa] eli ololo tshe, vo watululaka utema; aui wa [Jehowa] weli shikaa, watushaka enginya yimba. Adjangu wa [Jehowa] weli usimbwi, watongenyangenyaka utema; elembe wa [Jehowa] weli pudipudi, watosenyaka ashu.” (Osambu 19:7, 8) Bible ekɔ la ɛlɛmbɛ wa kokele, tɛdikɔ tosembwe, waohwelo w’eshika ndo wadjango wa pudipudi waki Jehowa. Losango latanema lɔkɔ mbele tɔndɔ dia kokele dia ndjâhemba.
6 Lo kɛnɛ kendana la losango lɔsɔ lakasambiyama oma le Nzambi, ɔpɔstɔlɔ Paulo akate ate: “Ne dia diui dia [Nzambi] dieko la lumu, la wangasanu, la diesa diuleki yombo ya pemo wedi ehendi, dio diatutundulaka edja ndu diambatanya utema la nyuma, ndu asonga la ehihu. Dio mbeyaka nimbitela tukanyi la saki ya utema.” (Heberu 4:12) Eelo, ɔtɛkɛta wa Nzambi koka pemba otema aso, mbuta ate lonto laso la mɛtɛ la l’etei. Ngande wakokaso kamba onto l’onto la losango lɔsɔ lele la nkudu ndo lananda otema? Omembi w’esambo akɛnya hwe woho wakokaso kamba la ɔtɛkɛta wa Nzambi dia pemba otema aso. Nde akembe ate: ‘Diɛsɛ le onto latɔngɛnangɛnaka lo ɛlɛmbɛ wa Jehowa, ndo latadiaka ɛlɛmbɛ akɔ la dui dia l’ɛse ndo la yanyi ndo la otsho.’ (Osambu 1:1, 2) ‘Ɛlɛmbɛ wa Jehowa’ tanemaka lo Ɔtɛkɛta wa Nzambi wakafundama, mbuta ate lo Bible. Sho pombaka ngɛnangɛnaka mbadiaka Ɔtɛkɛta wa Jehowa. Lo mɛtɛ, sho pombaka ndjatshungwɛ etena ka mbadiaka ɔtɛkɛta akɔ la dui dia l’ɛse, kana kanaka la wɔ yimba. Etena kasalaso dui sɔ, sho pombaka tshika dia kɛnɛ kofundami lɔkɔ tohemba.
7. Naa yoho yoleki dimɛna ya ndjâhemba dia mbeya kana tekɔ lo mbetawɔ?
7 Yoho yoleki dimɛna ya sho ndjâhemba dia mbeya kana tekɔ lo mbetawɔ ele: Mbadiaka ndo kanaka yimba la Ɔtɛkɛta wa Nzambi ndo sho sɛdingola polo lo yɛdikɔ yakɔna yɔtɔnɛ lɔkɛwɔ laso la kɛnɛ kekaso. Sho koka ngɛnangɛna woho weso la ekimanyielo k’efula dia shihodia Ɔtɛkɛta wa Nzambi.
8. Ngande wakoka ekanda waki ‘ɔhɔmbɔ wa kɔlamelo ndo wa kɛsɔ’ tokimanyiya dia sho ndjâhemba kana tekɔ lo mbetawɔ?
8 Jehowa ekɔ lo mbisha wetshelo ndo alako oma lo tshimbo ya ekanda watondja ‘ɔhɔmbɔ wa kɔlamelo ndo wa kɛsɔ,’ walembetshiya Afundelo. (Mateu 24:45) Ɛnyɛlɔ, tɔsɛdingole kiombo yele la ɔtɛ a dui ɔnɛ: “Awui wa kana yimba” yele l’ekomelo ka totshapita efula tele lo dibuku Approchez-vous de Jéhovah.a Dibuku sɔ mbishaka mɛtɛ onto waaso w’amɛna wa nde kana yimba lo awui wekande! Asawo efula watomba lo tojurunalɛ taso, Tshoto y’Etangelo la Réveillez-vous!, tokimanyiyaka nto dia sho ndjâhemba dia mbeya kana tekɔ lo mbetawɔ. Lo kɛnɛ kendana la asawo wendana la dibuku dia Tukedi wotumbi atete edja lo Tshoto y’Etangelo, Okristo ɔmɔtshi wa womoto akate ate: “Asawo asɔ wekɔ mɛtɛ ohomba efula le mi. Vɔ kimanyiyakami dia dimi sɛdingola dia kana ɛtɛkɛta, lɔkɛwɔ ndo dionga diami mbɔtɔnɛka mɛtɛ la atɔndɔ wosembwe waki Jehowa.”
9, 10. Tɛdikɔ takɔna takɔsɛ Jehowa tatokimanyiya dia sho tetemala ndjâhemba kana tekɔ lo mbetawɔ?
9 Sho nongolaka nto ɛlɔmbwɛlɔ ndo ekeketshelo k’efula oma lo nsanganya yaso ya l’etshumanelo ndo oma lo nsanganya ya weke. Ɔsɔ ekɔ l’atei wa tɛdikɔ ta lo nyuma takɔsɛ Nzambi lo dikambo dia wanɛ wele Isaya akate lo dikambo diawɔ lo ɛtɛkɛta wa prɔfɛsiya ate: “Lu nshi yayayi, ukungu wa luudu la [Jehowa] ayushikikala ladiku di’ekungu. Vo wayediama ladiku dia akuna. Ku wedja tshe wayokelaka utsha leko. Wedja efula wayunelaka, wayutaka vati: Nyuyi tumbeli lu ukungu wa [Jehowa], . . . ndi ayututetsha akambu andi. Ku shu tayokendakenda lu mbuka kandi.” (Isaya 2:2, 3) Ekɔ mɛtɛ tshondo y’ɔtshɔkɔ dia nongola wetshelo wa ngasɔ wendana la mboka ya Jehowa.
10 Yoho kina ya sho ndjâhemba shoamɛ ele oma lo ekimanyielo ka alako w’oma le anto wele la akoka wa lo nyuma, mbidja ndo dikumanyi dia Akristo. Lo dikambo diawɔ, Bible mbutaka ɔnɛ: “Anyasu, naka untu ambutakana lu dikambu dia kolo, nyu akanga a nyuma nyûkaluya l’etema wa memakana. Uyalami weme, ndu we utukuhimbama.” (Ngalatiya 6:1) Sho mɛtɛ koka monga la lowando lo kɛnɛ kendana la anto asɔ wakawatosha dia tokimanyiyaka!
11. Ndjâhemba dia mbeya kana tekɔ lo mbetawɔ nɔmbaka dikambo diakɔna?
11 Ekanda aso, nsanganya ya Akristo, apami wakasɔnwama wekɔ weshasha w’oma le Jehowa. Koko, ndjâhemba dia mbeya kana tekɔ lo mbetawɔ nɔmbaka dia sho ndjasɛdingola. Ɔnkɔnɛ, etena kadiaso ekanda aso kana kahokamɛso dako dimɔtshi di’oma lo Afundelo, sho pombaka ndjambola shoamɛ ɔnɛ: ‘Onde awui asɔ mendanaka la mi? Onde dimi mbâsalaka? Onde dimi ndjaɔtɔnganyiyaka la dietawɔ dia Akristo?’ Dionga diaso otsha l’awui walongolaso lo tshimbo ya weshasha ɛsɔ wekɔ la shɛngiya nto lo lonyuma laso. Bible mbutaka ɔnɛ: “Untu a la kete halungula akambu wa nyuma ka [Nzambi], ne dia vo weko uku akambu w’anyanya le ndi. Keli one leli la nyuma, atulimbitelaka akambu tshe.” (1 Koreto 2:14, 15) Shi sho pombaka ndjatshutshuya la wolo dia monga la ɛnɛlɔ k’ɔlɔlɔ ka lo nyuma ka awui wadiaso oma lo abuku aso, periodikɛ yaso ndo oma l’ekanda ekina ndo kɛnɛ kahokamɛso lo nsanganya yaso oma le dikumanyi?
‘Nyotetemale mɛnya weho wa anto wenyu nyâmɛ’
12. Mɛnya weho wa anto weso nembetshiyaka na?
12 Mɛnya weho wa anto weso shoamɛ nembetshiyaka ndjaɛdika. Eelo, sho mbeyaka monga lo akambo wa mɛtɛ, ko polo lo yɛdikɔ yakɔna yɔtɔnganyiyaso lɔsɛnɔ laso l’akambo akɔ wa mɛtɛ? Mɛnya weho wa anto weso shoamɛ nembetshiyaka mɛnya woho wambototshunda lo nyuma ndo woho wɔsaso weshasha wa lo nyuma la nɛmɔ di’efula.
13. Lo ndjela Heberu 5:14, kakɔna kɛnya ɔnɛ tambotshunda?
13 Djembetelo yakɔna yakokaso nyanga le so shoamɛ dia mɛnya ɔnɛ taya Akristo wambotshunda? Ɔpɔstɔlɔ Paulo akafunde ate: “Keli mbu ya nde ya wulu ndjalaka nɛ dia etshundu w’antu, wane wambekela, la wambuyala la tumba ta ntshikitanya ololo la kolo.” (Heberu 5:14) Sho mɛnyaka dia tambotshunda lo mbekiya akoka aso w’ekanelo ka yimba. Oko wele emunyi ɛmɔtshi wa lo demba diaki ɔkɛnyi wa tɔkɛnyɔ ekɔ l’ohomba wa mbekiyama mbala la mbala la ntondo ka nde tɔkɛnya kɛnyɔ yande, mbele akoka aso w’ekanelo ka yimba la dia mbekiyama oma lo kamba la atɔndɔ wa lo Bible.
14, 15. Lande na kahombaso mbidja welo dia mbeka akambo wa wolo wa lo Ɔtɛkɛta wa Nzambi?
14 Koko, la ntondo ka sho mbekiya akoka aso w’ekanelo ka yimba, sho pombaka kondja ewo. Lo ɔkɔkɔ ɔsɔ mbele, wekelo w’onto ndamɛ wa la etete wekɔ ohomba. Lama wekaso mbala la mbala djekoleko wekelo wa akambo wa wolo wa lo Ɔtɛkɛta wa Nzambi, akoka aso w’ekanelo ka yimba ndowanyemaka. Lo ɛnɔnyi efula wambeta, akambo amɔtshi wa wolo efula wakakɛtshanyema lo Tshoto y’Etangelo. Ngande watotosalaka etena kahomanaso la asawo watɛkɛta akambo wa mɛtɛ woshami etale? Onde sho toyangaka mbaewɔ paka nɛ dia ɔnɛ vɔ wekɔ la “akambu amotshi weli wulu nshihudia”? (2 Petero 3:16) Sho mbidjaka welo efula dia shihodia kɛnɛ katama.—Efeso 3:18.
15 Kayotota naka sho mɛnaka wolo dia sala wekelo w’onto ndamɛ na? Ekɔ ohomba sho sala la wolo dia ngɛnangɛnaka wekelo w’onto ndamɛ.b (1 Petero 2:2) Dia pama otsha lo lotshundju, sho pombaka mbeka dia ndɛka diangɔ dia wolo, mbuta ate akambo wa mɛtɛ wa lo Ɔtɛkɛta wa Nzambi woshami etale. Naka hatosadi ngasɔ, kete akoka aso w’ekanelo ka yimba hawotolowanyema. Koko mɛnya woho wambototshunda, halembetshiya tsho monga l’akoka w’ekanelo ka yimba. Lo lɔsɛnɔ laso la lushi la lushi, sho pombaka kamba la ewo kakondjaso oma lo wekelo w’onto ndamɛ wa la etete.
16, 17. Dako diakɔna diakatosha ombeki Jakɔba lo kɛnɛ kendana la monga “utshi a diui”?
16 Sho mɛnyaka nto weho wa anto weso shoamɛ oma lo woho wandolaso akambo wa mɛtɛ, mbuta ate etsha aso wa mbetawɔ. Lo kamba la ɛnyɛlɔ kɛmɔtshi kele la nkudu k’efula dia mɛnya weho wa anto weso lo dikambo sɔ, ombeki Jakɔba akate ate: “Keli nyuyali atshi wa diui, aha ambuki atu, watuyadimbiyaka. Naka untu eko umbuki a diui, la haditshi, ndi eko uku untu lenda elundji kandi lu lulindu. Ne dia lam’ayaendandi lu lulindu, ndi atumoka, kema edja ku ndi ambuhela didjidji diandi. Keli lenda elembe w’ololo wa ndjadjasela, ndu latetemala loko, aha umbuki a diui ladiuhela, keli utshi a diui mbendi. Untu ako ayotshokwama lu etsha andi.”—Jakoba 1:22-25.
17 Jakɔba mbutaka ate: ‘Nyende lo talatala ka ɔtɛkɛta wa Nzambi, kele nyeye woho wenyu. Nyotetemale la ntsha ngasɔ, ndo nyoyasɛdingole oma lo ekimanyielo ka kɛnɛ kɛnanyu lɔkɔ. Oma lâsɔ, tanyohɛke esadi eto kɛnɛ kɛnyinyu. Nyosale etshikitanu wele ohomba.’ Tena dimɔtshi, mbeyaka monga tshondo y’okakatanu dia sho ndjela dako sɔ.
18. Lande na kele ekɔ tshondo y’okakatanu dia ndjela dako diaki Jakɔba?
18 Ɛnyɛlɔ, totokɔsa didjango diendana la olimu w’esambishelo ka Diolelo. Paulo akafunde ate: “Ne dia untu letawo l’utema andi, atuyindjamaka; la one lashula l’unyo andi, atushimbamelaka.” (Romo 10:10) Sala wotelo wa lo sɛkɛ wa panda kaso oma l’enyɔ aso nɔmbaka dia sho sala etshikitanu ɛmɔtshi. Anto efula l’atei aso mbɔsaka olimu w’esambishelo oko dikambo dia wolo. Monga la ohetoheto l’esambishelo ndo kitsha olimu ɔsɔ lo dihole di’ohomba efula lo nsɛnɔ yaso nɔmbaka dia sho sala etshikitanu efula ndo dia ndjahombia. (Mateu 6:33) Koko naka tayosala olimu ɔsɔ wakatosha Nzambi, kete tayonga la ɔngɛnɔngɛnɔ nɛ dia olimu ɔsɔ mbishaka Jehowa lotombo. Onde tekɔ apandjudi wa Diolelo wele la ohetoheto?
19. Etsha aso wa mbetawɔ pombaka mendana nto la akambo akɔna?
19 Etsha aso wa mbetawɔ pombaka mendana nto la akambo akɔna? Paulo mbutaka ate: “Nyutshaki akambu wakanyeyi la wakanyuki ndu wakanyenyi le mi. Ku [Nzambi k]a ki ayuyala la nyu.” (Filipi 4:9) Sho mɛnyaka weho wa anto weso lo kamba olimu la awui wakateke, wakatetawɔ, wakatoke ndo wakatɛnyi, mbuta ate awui tshɛ wendana la ndjakimɔ kaso ka Okristo ndo woho weso ambeki. Jehowa todjangɛka oma lo tshimbo ya ɔprɔfɛta Isaya ate: “Mbuka keku, nyokendekende loko!”—Isaya 30:21.
20. Weho akɔna w’anto wele tshondo y’ɔtshɔkɔ le etshumanelo?
20 Apami la wamato weka Ɔtɛkɛta wa Nzambi la etete, wasambisha lokumu l’ɔlɔlɔ la ohetoheto, walama olowanyi awɔ ndo wasukɛ Diolelo la kɔlamelo tshɛ wekɔ ɔtshɔkɔ a woke le etshumanelo. Tshumanelo diele anto asɔ mongaka nge. Vɔ mɛnyaka dia wekɔ ohomba efula, djekoleko lam’ele eyoyo efula wahombawɔ kokɛ wekɔ. Etena kalamaso l’etema dako diaki Paulo dia ‘tetemala ndjâhemba dia mbeya kana tekɔ lo mbetawɔ ndo tetemala mɛnya weho wa anto weso,’ sho mongaka la shɛngiya y’ɔlɔlɔ le anto akina.
Tɔngɛnɛngɛnɛ dia sala lolango la Nzambi
21, 22. Ngande wakokaso ngɛnangɛna dia sala lolango la Nzambi?
21 Nkumekanga Davidi ka lo Isariyɛlɛ w’edjedja akembe ate: “Dimi latongenangenaka dia ntsha lulangu laye, we [Nzambi k]ami. Ee, olembe aye ambufundama l’utema ami.” (Osambu 40:8) Davidi akangɛnangɛnaka dia ntsha lolango la Nzambi. Lande na? Nɛ dia ɛlɛmbɛ wa Jehowa wakikɔ l’otema waki Davidi. Davidi komonga la okandokando lo mboka kakandahombe ndjela.
22 Naka Ɔtɛkɛta wa Nzambi wekɔ l’etei k’otema aso, kete hatotengenga mboka kɛnɛ ka sho ndjela. Tayɔngɛnangɛnaka dia ntsha lolango laki Nzambi. Lo akambo tshɛ, nyɛsɔ ‘tosale la wolo’ dia kambɛ Jehowa olimu l’otema ɔtɔi.—Luka 13:24.
[Nɔtɛ ya l’ɛse ka dikatshi]
a Akatondjama oma le Ɛmɛnyi wa Jehowa.
b Dia kondja alako w’ohomba wendana la woho wa mbeka, enda lo lɛkɛ 27-32 la dibuku Kondja Wahɔ oma lo Kalasa k’Olimu wa Teokrasi, diakatondjama oma le Ɛmɛnyi wa Jehowa.
Onde wɛ âkohɔ?
• Ngande wakokaso ndjâhemba dia mbeya kana tekɔ lo mbetawɔ?
• Kakɔna kalɔmbama dia sho mɛnya weho wa anto weso shoamɛ?
• Ngande wakokaso mɛnya lotshundu laso la Okristo?
• Ngande watokimanyiya etsha aso wa mbetawɔ dia sho mɛnya weho wa anto weso?
[Osato wa lo lɛkɛ 9]
Onde wɛ mbeyaka yoho yoleki ya wɛ ndjâhemba dia mbeya kana wɛ ekɔ lo mbetawɔ?
[Osato wa lo lɛkɛ 10]
Sho mɛnyaka dia taya Akristo wambotshunda lo kamba la akoka aso w’ekanelo ka yimba
[Esato wa lo lɛkɛ 11]
Sho mɛnyaka weho wa anto weso shoamɛ lo monga ‘aha amboki ato, koko atshi wa dui’