‘Nzambi ele ngandji’
“Untu lahalangi akina, heyi [Nzambi]; ne dia [Nzambi] eli ngandji.”—1 JOANI 4:8.
1-3. (a) Kakɔna kata Bible lo kɛnɛ kendana la dionga diaki Jehowa dia ngandji, ndo lo yoho yakɔna yele etelo kɛsɔ kekɔ etelo ka lânde? (b) Bonde kata Bible ɔnɛ ‘Nzambi ele ngandji’?
WAONGA waki Jehowa tshɛ wekɔ kokele ndo amɛna efula. Koko ngandji mbele dionga diaki Nzambi dioleki waonga ande akina tshɛ. Ndoko ɛngɔ katokotola la wolo efula oya le nde oko ngandji kande. Diɛsɛ ko, ngandji mbele dionga diande dioleki woke. Ngande weyaso dikambo sɔ?
2 Bible tɛkɛtaka dikambo dimɔtshi lo kɛnɛ kendana la ngandji diele tɔ hatɛkɛta pondjo lo kɛnɛ kendana la waonga akina wa weke waki Jehowa. Afundelo hawote ɔnɛ Nzambi ekɔ nkudu kana ɔnɛ Nzambi ekɔ losembwe, kana ɔnɛ Nzambi ekɔ lomba. Nde ekɔ la waonga asɔ, nɛ dia nde mbele kiɔkɔ ya waonga akɔ tshɛ asato. Koko 1 Joani 4:8 tɛkɛtaka dikambo dimɔtshi di’ohomba efula lo kɛnɛ kendana la ngandji, ɔnɛ: ‘Nzambi ele ngandji.’ Eelo, ngandji ekɔ tshondo ya lonto laki Jehowa. Lo kɛnɛ kendana la dikambo sɔ, sho koka monga la tokanyi tɔnɛ: Nkudu kaki Jehowa mbawosha akoka wa sala akambo. Losembwe ndo lomba lande nɔmbɔlaka toho tasalande akambo. Koko ngandji kaki Jehowa mbôtshutshuya dia sala akambo. Ndo ngandji kande mɛnamaka nshi tshɛ lo yoho yakambande la waonga ande akina.
3 Mbutamaka mbala efula dia Jehowa ekɔ tshondo ya ngandji. Diɔ diakɔ diele, naka sho nangaka mbeka akambo wendana la ngandji, kete sho pombaka mbeka akambo wendana la Jehowa. Nyɛsɔ tɔsɛdingolake toho tɔmɔtshi ta ngandji koleki tshɛ kaki Jehowa.
Tshelo yoleki tshɛ ya ngandji
4, 5. (a) Naa tshelo ya ngandji yoleki tshɛ ya l’ɔkɔndɔ w’anto? (b) Bonde kakokaso mbuta dia Jehowa nde l’Ɔnande wekɔ la diokanelo di’oshika dioleki tshɛ?
4 Jehowa akɛnya ngandji lo toho efula, koko ekɔ yoho mɔtshi yoleki toho tokina tshɛ. Yoho yakɔna shɔ na? Ekɔ yoho yakandatome Ɔnande dia ndjosowa ndo ndjovɔ dikambo diaso. Sho koka mbuta l’eshikikelo tshɛ ɔnɛ ɔsɔ mbele tshelo ya ngandji yoleki tshɛ ya l’ɔkɔndɔ w’ana w’anto. Lande na kakokaso mbuta ngasɔ na?
5 Bible mbelɛka Yeso ɔnɛ: “Enundu a diango tshe diakatungama.” (Kolosai 1:15) Ohokanyiya yema, Ɔna Jehowa akasɛnaka la ntondo k’andja ɔnɛ tongama. Ɛnɔnyi engana wakonge Yeso kâmɛ nde la She na? Waa nomb’ewo mɔtshi mbɔsaka di’ambeta ɛnɔnyi miliyara 13 tatɛ lam’akatongama andja. Koko oyadi kɛnɛ katawɔ kɛsɔ kɛkɔ mɛtɛ, ɛnɔnyi ɛsɔ hawɛdimi la wɛnɛ wakonge Jehowa kâmɛ nde l’Ɔnande l’enondo! Kakɔna kakandasalaka l’edja kɛsɔ tshɛ na? Nde akakambaka l’ɔngɛnɔngɛnɔ tshɛ oko “ukambi a komba” waki She. (Tukedi 8:30; Joani 1:3) Jehowa nde l’Ɔnande wakakambe kâmɛ dia tonga diangɔ dikina tshɛ. Ɔsɔ mɛtɛ aki etena k’ɔngɛnɔngɛnɔ efula kakawetsha kâmɛ! Akɔna l’atei aso akoka mɛtɛ shihodia diɔtɔnganelo diakonge la Jehowa nde la Yeso l’edja k’ɛnɔnyi wakawetsha kâmɛ ɛsɔ na? Mbokɛmaka hwe dia Jehowa Nzambi nde l’Ɔnande wekɔ la diokanelo di’oshika dioleki tshɛ.
6. Ngande wakɛnya Jehowa nganɛ wakandayaokaka lo dikambo di’Ɔnande lam’akalongola Yeso batismu na?
6 Koko Jehowa akatome Ɔnande la nkɛtɛ dia nde ndjotɔ oko ɔna onto. Dui sɔ akasale di’aha Jehowa monga kâmɛ l’Ɔnande la ngandji l’olongo l’edja k’ɛnɔnyi ndekana akumi asato. Nde akendaka l’ɔlɔlɔ tshɛ oma l’olongo woho wakayolaka Yeso dia koma l’akoka tshɛ wahombama. Lam’akandakotsha ɛnɔnyi 30, Yeso akabatizama. Lo diaaso sɔ, She akatɛkɛta ndamɛ oma l’olongo ate: “On’ami la ngandji one, ndi atongenyangenyaka ololo.” (Mateu 3:17) She akahombe monga l’ɔngɛnɔngɛnɔ efula lam’akandɛnyi dia Yeso ambokotsha la kɔlamelo tshɛ kɛnɛ kakatɛkɛtama dikambo diande ndo kɛnɛ tshɛ kakawɔlɔmbɛ dia sala!—Joani 5:36; 17:4.
7, 8. (a) Awui akɔna wakakikɛ Yeso lo Nisana 14, 33 T.D., ndo ngande wakayaoke She lele l’olongo? (b) Lande na kaketawɔ Jehowa di’Ɔnande sowa ndo mvɔ?
7 Ngande wakayaoke Jehowa lo Nisana 14, 33 T.D., lam’akawafunge Yeso ndo lam’akawonde olui ɔmɔtshi w’anto waki la kɛlɛ? Ngande wakandayaoke lam’akawasɔkɛ Yeso, lam’akawawotɛ sɔyi, lam’akawɔkɔmɔla akɔfi, lam’akawɔkɔmɔla fimbo yaki la tɛtshi ta weka wa nyama kana towolowolo lo tokoma tayɔ ko mbetɛ ɔkɔngɔ mpota tsho? Ngande wakandayaoke etena kakawahanɛ Yeso ekolo l’anya l’otamba ko mbotshika di’anto mbɔsɔkaka? Ngande wakayaoke She lam’akolelɛ Ɔnande la ngandji etena kakandasunyasunyaka lomu? Ngande wakayaoke Jehowa etena kakavu Yeso ndo mbala ka ntondo oma k’etatelo k’etongelo k’Ɔnande la ngandji monga bu nto la lɔsɛnɔ na?—Mateu 26:14-16, 46, 47, 56, 59, 67; 27:26, 38-44, 46; Joani 19:1.
8 Lam’ele Jehowa ekɔ la solo, lâsɔ pâ kakandakoke mboka l’asolo lo Nisana 14, 33 T.D., l’ɔtɛ w’asui ndo wa nyɔi k’Ɔnande heyama ndo woho wa sho kilembetshiya. Kɛnɛ kakokaso mbuta lo dikambo dia Jehowa ele kɛnɛ kakôtshutshuya dia mbetawɔ dia dikambo sɔ komɛ Ɔnande. Lande na kakandetawɔ ndjasha pâ ka ngasɔ na? Jehowa tosholɛka dikambo dimɔtshi dia diambo efula lo Joani 3:16, divɛsa dia lo Bible di’ohomba diakakome polo ndo lo mbelamɛ ɔnɛ divɛsa dioleki ohomba l’Evanjiliɔ. Diɔ mbutaka ɔnɛ: “Ne dia [Nzambi] akalangi wa la kete utamanya, mbakandawasha On’andi etoi lakanduti, dia untu tshe lawetawo, tavokaki, keli ayali la lumu la pundju.” Ɔnkɔnɛ, kɛnɛ kakatshutshuya Nzambi ko: ngandji. Ndoko onto okina lambongaka la woho wa ngandji ka ngasɔ.
Woho watoshikikɛ Jehowa ngandji kande
9. Kakɔna kayanga Satana tetawoya lo kɛnɛ kendana la woho watɔsa Jehowa, ndo kakɔna katoshikikɛ Jehowa?
9 Koko, wombola ɔnɛ w’ohomba mimbɔmaka: Onde Nzambi mbokakami dimɛ ngandji? Amɔtshi koka mbuta dia Nzambi nangaka anto lo tshɛ kawɔ, oko wata Joani 3:16. Koko onto koka fɔnyaka ɔnɛ ‘Nzambi hakoke mbokami ngandji lo dimɛmɛ.’ Kɛnɛ kele lanɛ ele Satana nangaka tetawoya la wolo tshɛ dia Jehowa hatoke ngandji ndo hatɔshi la nɛmɔ. Lo wedi okina, tekɔ lo ndjaɔsa oko anto wahokama ngandji kana anto w’anyanya, Jehowa toshikikɛka di’ekambi ande tshɛ wa kɔlamelo wekɔ la nɛmɔ lo washo ande.
10, 11. Ngande wɛnya ɛnyɛlɔ kaki Yeso kendana la sɔlɛ dia sho tekɔ la nɛmɔ lo washo wa Nzambi?
10 Ɛnyɛlɔ, tende ɛtɛkɛta waki Yeso wele lo Mateu 10:29-31. Dia mɛnya di’ambeki ande wekɔ la nɛmɔ, Yeso akate ate: “Hawutusundjaka [sɔlɛ di]hendi dikuta diame? Keli nduku otoi ayoko lu kete ku Shenyu heyi. Ndu divu dia l’ete anyu diambalema tshe. Okone tanyukaki woma. Nyu nyambuleka [lemba la sɔlɛ efula nɛmɔ].” Tende kɛnɛ kakalembetshiyaka ɛtɛkɛta ɛsɔ le anto wakahokamɛka Yeso lo ntambe ka ntondo.
11 Lo nshi yaki Yeso lanɛ la nkɛtɛ, ɛsɔlɛ mbaki fudu yakalekaka sondjama oshinga wɔdu l’ɔnɔngɔ wa tofudu takawalɛka. Nɛ dia okenga ɔtɔi wa lofalanga akakokaka somba sɔlɛ pende. Koko, lo ndjela Luka 12:6, 7, Yeso akayotaka l’ɔkɔngɔ dia naka onto kimɔ ekenga ehende wa falanga, kete nde ayokondja, aha sɔlɛ nɛi koko sɔlɛ tanu. Wakashaka onto tɛkatɛka k’ɛsɔlɛ ɔtɔi, watekana oko fudu shɔ komongaka ndoko la nɛmɔ. Ondo tofudu tɔsɔ komongaka ndoko la nɛmɔ lo washo w’anto, ko ngande wakatiɔsaka Otungi atɔ na? Yeso akate ate: “Keli nduku otoi [oyadi kânga nyɛ yashawɔ onto tɛkatɛka] ayoko lu kete ku Shenyu heyi.” Kakianɛ, tambokoka mɛna kɛnɛ kakalange Yeso mbuta. Lam’ele Jehowa mbɔsaka ɛsɔlɛ ɔtɔi la nɛmɔ dia ngasɔ, kete hoke etondo w’anto! Oko wakate Yeso, Jehowa mbeyaka kiambokambo tshɛ yendana la so. Kɛnɛ koleki tshɛ ele nde mbeyaka ndo wɛɔngi aso wa divo!
12. Lande na kakokaso ndjashikikɛ dia Yeso kombidjaka oshimu esɔ lam’akandate ɔnɛ wɛɔngi wa divo wa l’ɛtɛ aso mbadiemaka?
12 Amɔtshi koka fɔnya ɔnɛ Yeso akaleke mbidja oshimu esɔ. Koko, nyɛsɔ tokanyiya yema lo kɛnɛ kendana l’elongamelo ka eolwelo. Dia Jehowa nyomototonga nto nde la dia teya dimɛna dimɛna! Nde tɔsaka la nɛmɔ di’efula diɔ diakɔ diateyande tshɛ lo tshɛ, mbidja ndo woho wakakengama kɛnɛ kele l’etei ka tɔtshɔngu taso la kɛnɛ tshɛ kakatasale l’ɛnɔnyi aso tshɛ wa lɔsɛnɔ ndo akambo wakatokomɛ. Lâsɔ, mbadia divo diaso diele ɔtɛ l’ɔtɛ koka monga la wɛɔngi wa divo 100 000 hahombe monga dikambo dia wolo le nde. Ɛtɛkɛta w’amɛna efula waki Yeso ɛsɔ toshikikɛka mɛtɛ dia Jehowa tokokɛka kana tokanɛka l’onto l’onto!
13. Ngande wɛnya dikambo diaki Jɛhɔshafata dia Jehowa nyangaka kɛnɛ kele ɔlɔlɔ l’etema aso kânga mbeso bu kokele?
13 Bible tosholɛka dui dikina diatoshikikɛ ngandji ka Jehowa: Nde tɔsɛdingolaka ndo mbɔsaka la nɛmɔ waonga w’ɔlɔlɔ watanande l’etema aso. Tɔshi ɛnyɛlɔ kaki Nkumekanga k’ɔlɔlɔ Jɛhɔshafata. Etena kakasale nkumekanga kɛsɔ akambo wa kɔlɔ, omvutshi waki Jehowa akawotɛ ate: “Uma lu dikambu ne mambukuka [Jehowa] kele.” Ɔsɔ mɛtɛ ekɔ dikambo diatshutshuya onto dia kana yimba! Koko losango laki Jehowa kokomɛ lâsɔ. Nde tetemalaka mbuta ate: “Keli akambu amotshi w’ololo weko le ye.” (2 Ekondo 19:1-3) Ɔnkɔnɛ, kɛlɛ kaki la Jehowa kombodiha washo dia nde mɛna “akambu amotshi w’ololo” waki la Jɛhɔshafata. Shi ekɔ mɛtɛ ekeketshelo dia mbeya dia Nzambi kaso nyangaka akambo w’ɔlɔlɔ wele l’etema aso kânga mbeso bu kokele?
Nzambi ‘Kele Suke dia Nyimanyiya’
14. Etena kasalaso pɛkato kɛmɔtshi, naa tokanyi tɔmɔtshi ta kɔlɔ takokaso monga latɔ, ndo ngande wakokaso kondja edimanyielo oma le Jehowa na?
14 Lam’asalaso pɛkato kɛmɔtshi, okiyanu, sɔnyi ndo lonyangu lele laso koka ndjotokonya dia fɔnya ɔnɛ sho hatoyosungana nto pondjo kambɛ Jehowa. Koko tatohɛke dia Jehowa ‘ekɔ suke dia nimanyiya.’ (Osambu 86:5) Eelo, naka sho ndjatshumoya oma lo pɛkato yaso ndo sala la wolo di’aha ndjikalolɛ nto, kete Jehowa ayotodimanyiya. Tende woho watɛkɛta Bible dikambo dia yoho ya diambo ya ngandji ka Jehowa shɔ.
15. Etale ka ngande kakasha Jehowa pɛkato yaso?
15 Omembi w’esambo Davidi akakambe l’etelo kekina kasalanganya otema dia mɛnya woho walanga Jehowa nimanyiya pɛkato, nde akate ate: “Uku wanganyi ehutwelu la edjelu, mbatundutanganyiyaka ehedia asu etali.” (Osambu 103:12, sho mbɛnganyisha alɛta ango.) Etale ka ngande kanganyi ehotwelo la edjelo ka wonya na? Ehotwelo la edjelo ka wonya mangana etale heyama ndo tokoma tɔsɔ tohende hatohomanaki pondjo. Nomb’ewo kɛmɔtshi k’awui wa lo Bible mbutaka ɔnɛ etelo kɛsɔ nembetshiyaka ɔnɛ ɔsɔ ekɔ “etale kahadjama anya.” Ɛtɛkɛta wakasambiyama waki Davidi tɛnyaka di’etena katodimanyiya Jehowa, nde mbikadjaka pɛkato yaso etale kahatakoke ndo kanyiya.
16. Etena katodimanyiya Jehowa pɛkato yaso, lande na kahombaso monga l’eshikikelo ɔnɛ nde otɔsa oko anto waya pudipudi?
16 Onde wɛ atahembaka minya diwadi dimɔtshi dia mindo lo dihɔndɔ dia wɛma? Mbala mɔtshi ndjaka wɛ kosalaka la wolo tshɛ ko diwadi sɔ hadiomɔ. Tende woho wɛnya Jehowa dikoka diele lande dia nimanyiya: “Kuyanga kolo yanyu yeli tilili, yo yayuyala wema uku pembe. Kuyanga yo yeko belaa, yo yayuyala diosa.” (Isaya 1:18, sho mbɛnganyisha alɛta ango.) Tshɛkɛta “tilili” mɛnyaka kulɛrɛ ka beela efula.a “Beela” aki ɔtɔi ɔmɔtshi wa kulɛrɛ kakatɔtɔmɛka wolo l’ahɔndɔ. Hatokokaki pondjo minya pɛkato oma lo welo aso hita. Koko Jehowa kokaka mbɔsa pɛkato yaso yele beela oko dikila ko ndjikonya wɛma fifɔ oko longe kana oko diɔsa di’ɔkɔkɔ wa wɛma. Lâsɔ, etena katodimanyiya Jehowa pɛkato yaso, hatohombe fɔnya dia tayongaka la towadi ta pɛkato yakɔ nto lo lɔsɛnɔ laso l’otondo.
17. Lo yoho yakɔna yakasha Jehowa pɛkato yaso l’ɔkɔngɔ ande?
17 L’osambo ɔmɔtshi wa lowando wakembɛ Hɛzɛkiya Jehowa l’ɔkɔngɔ wa nde mbɔkɔnɔla oma lo hemɔ ka nyɔi, nde akatɛ Jehowa ate: ‘Wɛ akakadja kɔlɔ yami l’ɔkɔngɔ ayɛ.’ (Isaya 38:17) Kɛsɔ mɛnyaka dia Jehowa mbɔsaka pɛkato y’otshi wa pɛkato wayatshumoya ko nde ndjikasha l’ɔkɔngɔ Ande lɛnɛ ahandakoke mboyɛna kana mbidja yimba lɔkɔ nto. Lo ndjela dibuku dimɔtshi, kanyi yele lanɛ mbeyaka mbutama ɔnɛ: “Wɛ ambetɛ [pɛkato yami] watekana yɔ komonga pɛkato.” Shi ɔsɔ ekɔ mɛtɛ dikambo diatokeketsha?
18. Ngande wakɛnya omvutshi Mika dia naka Jehowa ambotodimanyiyɛ pɛkato nde tonyɛkayɔ lo pondjo?
18 Lo daka dimɔtshi diendana l’okalwelo, omvutshi Mika akakɛnɛmɔla eshikikelo kande k’ɔnɛ Jehowa ayodimanyiya anto wayatshumoya oma lo kɔlɔ yawɔ lo mbuta ate: “Akona eli [Nzambi] uku we, . . . latuhelaka ehedia w’atshikadi w’ukito aye? . . . We ayukadja kolo yasu tshe l’ehongo w’ashi a waki.” (Mika 7:18, 19, sho mbɛnganyisha alɛta ango.) Ohokanyiya kɛnɛ kakalembetshiyaka ɛtɛkɛta ɛsɔ le anto wakasɛnaka lo nshi yakafundamaka Bible. Onde onto akakokaka mbishola kana tɔngɔna nto ɛngɔ kakakadjema “l’ehongo w’ashi a waki”? Ɔnkɔnɛ, ɛtɛkɛta waki Mika mɛnyaka dia naka Jehowa ambotodimanyiyɛ pɛkato, nde tonyɛkayɔ lo pondjo.
“Ketshi ka mamba ka [Nzambi] kasu”
19, 20. (a) Kakɔna kalembetshiya vɛrbɛ ya lo Hɛbɛru yokadimɔmi ɔnɛ “mboka kɛtshi”? (b) Ngande wakamba Bible la nsaki yonga l’ombutshi a womoto otsha le ɔnande l’ashashi dia tetsha kɛtshi kele la Jehowa?
19 Kɛtshi ekɔ yoho kina yɛnya Jehowa ngandji kande. Kɛtshi kɛdikɛdi na? Lo Bible, tekɔ la tɔtɛkɛta efula ta lo Hɛbɛru la ta lo Grɛkɛ talembetshiya kɛtshi. Ɛnyɛlɔ, tshɛkɛta ya lo Hɛbɛru yelɛwɔ ra·chamʹ yakamba la Jehowa dikambo diande ndamɛ mbɔtɔnɛka la tshɛkɛta matrice, mbut’ate “tapa dia diwotshi dia womoto” ndo yɔ koka nembetshiyama oko “solo dia wale a womoto.”
20 Bible kambaka la nsaki yele l’ombutshi a womoto otsha le ɔnande l’ashashi dia tetsha kɛtshi ka Jehowa. Isaya 49:15 mbutaka ɔnɛ: “Wali mbeyaka mbuhela ona lalomiandi? Umbutshi huki on’andi lakanduti ketshi [ra·chamʹ] uka? Vo mbeyaka mbuhela undu, keli dimi haleyi nkuhela.” Ekɔ wolo efula sho fɔnya di’ombutshi wa womoto koka mbohɛ ndesha ndo kokɛ ɔnande l’ashashi. Lam’ele ɔn’ashashi hakoke ndjakokɛ ndamɛ, nde ekɔ l’ohomba wa nyango mbodjaka yimba yanyi tshɛ ndo otsho tshɛ. Lonyangu k’ambutshi amɔtshi wa wamato minyaka anawɔ yimba, djekoleko lo “tena dia wulu” diasɛnaso nɛ. (2 Timote 3:1, 3) “Koko,” Jehowa mbutaka ɔnɛ: “Dimi haleyi nkuhela.” Kɛtshi kele la Jehowa otsha le ekambi ande ndeka la fwa ngandji tshɛ kele l’anto, tɔ ndeka kânga ngandji kele l’ombutshi a womoto otsha le ɔnande l’ashashi.
21, 22. Kakɔna kakakomɛ as’Isariyɛlɛ l’Edjibito w’edjedja, ndo ngande wakasale Jehowa etena kakawôlelɛ?
21 Ngande wɛnya Jehowa kɛtshi l’ɛnyɛlɔ k’ombutshi wele la ngandji na? Dionga sɔ mɛnamaka dimɛna lo yoho yakandasalɛka wodja w’Isariyɛlɛ w’edjedja akambo. Oya l’ekomelo ka ntambe ka 16 N.T.D., miliyɔ y’ase Isariyɛlɛ waki lo fumbe l’Edjibito lɛnɛ akawasɔkishamaka heyama. (Etumbelu 1:11, 14) Lo shɔkɔ yawɔ, ase Isariyɛlɛ wakalelɛ Jehowa. Kakɔna kakatshe Nzambi ka kɛtshi na?
22 Jehowa akanandema l’otema. Nde akate ate: “Dimi lambena asui a wudja ami weli l’Edjibitu. Lambuka tukuku tawo. . . Lambeya ndu toshoko tawo.” (Etumbelu 3:7) Jehowa totondokoka mɛna asui ndo mboka alelo w’ekambi ande ko nde hawaoki kɛtshi. Jehowa ekɔ Nzambi ka kɛtshi. Ndo kɛtshi ekɔ dikoka diele l’onto dia mboka kandji kele l’anto akina ndo dionga sɔ kakatana la dionga dia kɛtshi. Koko, Jehowa kokomɛ tsho lo mboka ekambi ande kɛtshi; nde akɔshi yɛdikɔ mɔtshi lo wahɔ awɔ. Isaya 63:9 mbutaka ɔnɛ: “Lu ngandji kandi la ketshi kandi mbakandashimbela.” Nde akatondja as’Isariyɛlɛ oma l’Edjibito la “lunya la wulu.” (Euhwelu k’Elembe 4:34) Oma lâsɔ, nde akâlesha lo dihindo ndo akawasha nkɛtɛ yakangɔnyaka diangɔ efula dia vɔ mbidjasɛ.
23. (a) Ngande wɛnya ɛtɛkɛta w’omembi w’esambo dia Jehowa ndjakiyanyaka efula le so onto l’onto na? (b) Lo toho takɔna tatokimanyiya Jehowa na?
23 Aha paka lo lemba mboka Jehowa ekambi ande kɛtshi. Nzambi kaso ka ngandji ndjakiyanyaka efula le so onto l’onto. Nde mbeyaka l’ɔlɔlɔ tshɛ asui wakoka monga laso. Omembi w’esambo akate ate: “Ashu wa [Jehowa] weko le antu w’ololo, la atui andi weko hwe lu alelu awo. [Jehowa] eko lasuki la wane weli la etema wambate. Ndi atushimbelaka waku weli la etema wa ndjakitshakitsha.” (Osambu 34:15, 18) Ngande watokimanyiya Jehowa onto l’onto na? Ekɔ mɛtɛ dia nde hanya kiɔkɔ y’asui aso. Koko nde kimanyiyaka efula wanɛ wayanga ekimanyielo le nde. Ɔtɛkɛta ande toshaka alako wakoka tokimanyiya efula. L’etshumanelo, nde toshaka emendji wa lo nyuma wele l’akoka ndo wasala la wolo tshɛ dia kɛnɛmɔla kɛtshi kande lo kimanyiya anto akina. (Jakoba 5:14, 15) Oko wende ‘Onto latokaka alɔmbɛlɔ,’ Jehowa mbishaka ‘nyuma k’ekila le wanɛ wɔlɔmbatɔ.’ (Osambu 65:2; Luka 11:13) Awui asɔ tshɛ kɛnɛmɔlaka “ketshi ka mamba ka [Nzambi k]asu.”—Luka 1:78.
24. Kakɔna kayoyosala lo menda ngandji kakoka Jehowa na?
24 Shi ekɔ mɛtɛ dui di’ɔngɛnɔngɛnɔ efula dia sɛdingola ngandji ka Shɛso lele l’olongo? Lo sawo dia mbala ketshi, wakatohola woho wakamba Jehowa la nkudu, losembwe, ndo la lomba lande lo wahɔ aso. Ndo lo sawo nɛ tambɛna toho ta diambo tɛnya Jehowa ngandji kande le anto tshɛ, ndo le onto l’onto l’atei aso. Kakianɛ, onto l’onto pombaka ndjambola ɔnɛ: ‘Kakɔna kayomosala lo menda ngandji kamboka Jehowa na?’ Etawɔ ngandji kɛsɔ lo mbolanga l’otema ayɛ tshɛ, la yimba yayɛ tshɛ, l’anima ayɛ tshɛ, ndo la wolo ayɛ tshɛ. (Mako 12:29, 30) Sala dia yoho yayɛ ya lɔsɛnɔ ya lushi la lushi mɛnya saki k’efula kele layɛ ka ndjasukanya otsha le Jehowa. Ndo Jehowa Nzambi ka ngandji ayosukana le yɛ lo pondjo pondjo!—Jakoba 4:8.
[Nɔte ya l’ɛse ka dikatshi]
a Nomb’ewo kɛmɔtshi k’awui wa lo Bible mbutaka dia kulɛrɛ ka beela “aki kulɛrɛ kakatɔtɔmɛka wolo l’ɛngɔ kɛmɔtshi, tɔ komimɔka l’ɛngɔ kakɔ oyadi tɔ kɔlɔlwɛka longe kana mvula, oyadi tɔ kosolamaka kana l’edja kakɔna tshɛ kakoka minandema ɛngɔ kakɔ, kulɛrɛ kɛsɔ komimɔka.”
Onde wɛ akohɔ?
• Ngande weyaso dia ngandji mbele dionga diaki Jehowa dioleki woke?
• Lande na kakokaso mbuta dia woho wakatome Jehowa Ɔnande dia ndjosowa ndo ndjovɔ dikambo diaso mbele tshelo yoleki tshɛ ya ngandji?
• Ngande watoshikikɛ Jehowa dia nde tolangaka onto l’onto?
• Lo toho takɔna t’amɛna tɛnya Bible woho wadimanyiyɛ Jehowa anto pɛkato?
[Osato wa lo lɛkɛ 24]
‘Nzambi akakimɔ ɔnande ɛtɔi lakandote’
[Osato wa lo lɛkɛ 25]
‘Nyu nyamboleka sɔlɛ efula nɛmɔ’
[Efundelo wɛnya kanga]
© J. Heidecker/VIREO
[Osato wa lo lɛkɛ 26]
Ngandji kele l’ombutshi wa womoto otsha le ɔnande l’ashashi tetshaka kɛtshi kaki Jehowa