LAIPELI Taua Le‘o ‘I HE ‘INITANETÍ
Taua Le‘o
LAIPELI ‘I HE ‘INITANETÍ
Faka-Tonga
ʻ
  • ʻ
  • ā
  • ē
  • ī
  • ō
  • ū
  • TOHI TAPU
  • ‘Ū TOHI
  • NGAAHI FAKATAHA
  • g05 10/8 p. 26-27
  • ʻOku Hala ke Sio Tuʻunga?

‘Ikai ala ma‘u ha vitiō

Kātaki, ‘oku ‘ikai ma‘u ha vitiō.

  • ʻOku Hala ke Sio Tuʻunga?
  • ʻĀ Hake!—2005
  • Kaveinga Tokoni
  • Fakamatala Meimei Tatau
  • Naʻe Sio Tuʻunga ʻa ʻĒpalahame?
  • Ko ha Vakai Kehe ki he Tuʻungá, Ongoongoá mo e Mafaí
  • Taki Atu ʻa e Anga-Fakatōkilaló ki he Hakeakiʻi
  • ʻOku Fakaʻehiʻehi ʻa e Kau Kalisitiane Moʻoní mei he Sio Tuʻungá
  • Naʻe Ui Ia ʻe Sihova “Ko Hoku Takanga”
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová (Ako)—2016
  • “Ko e Kotoa ʻo e Tangata Ia”
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—1997
  • “Poupou Homou Loto”
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—1999
  • ʻOkú Ke Maʻu ha Tui Hangē ko ʻĒpalahamé?
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—1999
Sio ki he Me‘a Lahi Ange
ʻĀ Hake!—2005
g05 10/8 p. 26-27

Ko e Vakai ʻa e Tohi Tapú

ʻOku Hala ke Sio Tuʻunga?

“KAE kehe, ko e hā hono kovi ʻo e ongoongoá, monuú mo e mālohí?” Naʻe hā ʻa e fehuʻi ko ʻení ʻi ha līpooti mei ha kautaha lotu ʻi lalo ʻi he ʻuluʻitohi ko e “Ngaahi Palopalema Fakaeʻulungāanga.” Naʻe lave ʻa e fakamatalá ki he ngaahi folofola ʻa e ʻOtuá kia ʻĒpalahamé: “Teu fakatubu iate koe ha buleaga lahi, bea teu tabuakiʻi koe, bea gaohi ho higoa ke lahi.”—Senesi 12:​2, PM.

Lolotonga hono fakahaaʻi ko ia “ʻoku ʻikai totonu ke tuli ki he sio tuʻungá ke fakatupu-kovi ki he niʻihi kehé,” naʻe hiki mai ʻe he līpōtí ha lea ʻa ha lāpai ʻiloa ʻo e ʻuluaki senitulí, ʻa ia naʻá ne pehē: “Kapau heʻikai ke u hakeakiʻi ʻe au au, ko hai te ne fai ia maʻakú?” pea fakaʻosiʻaki leva: “Kapau heʻikai ke tau ʻiloʻi ʻetau malavá ʻe ʻikai ke ʻiloʻi ia ʻe ha toe taha.” ʻOku ʻomai ʻe he sio tuʻungá ha palopalema ki he faʻahinga ʻoku nau holi ke tauhi ki he ʻOtuá? Ko e hā ʻoku kau ki hono ʻiloʻi ʻetau malavá? ʻOku hala ke sio tuʻunga? Ko e hā ʻa e vakai ʻa e Tohi Tapú?

Naʻe Sio Tuʻunga ʻa ʻĒpalahame?

ʻOku ʻiloa ʻa ʻĒpalahame ʻi he Tohi Tapú ko ha tangata tuʻu-ki-muʻa ʻo e tuí. (Hepelu 11:​8, 17) Naʻe ʻikai ke fakaʻaiʻai ʻe he ʻOtuá ia ʻa ʻĒpalahame ke sio tuʻunga ʻi hono talaʻofa ange te Ne fakatupu ʻiate ia ha puleʻanga lahi pea ngaohi hono hingoá ke lahí. Naʻe fakahaaʻi ʻe he ʻOtuá ia ʻa ʻene taumuʻa ke tāpuakiʻi ʻa e faʻahinga ʻo e tangatá fakafou ʻia ʻĒpalahamé, ko ha taumuʻa naʻe mahuʻinga mamaʻo ange ia ʻi he ngaahi holi fakaetangatá pē.—Kaletia 3:14.

ʻI he tuli ki heʻene anga-līʻoa ki he ʻOtuá, naʻe liʻaki ai ʻe ʻĒpalahame ha founga-moʻui hā ngali fiemālie mo lakalakaimonū ʻi ʻUa. (Senesi 11:31) Ki mui ai, koeʻuhi ko e melinó, naʻe tukuange loto-lelei atu ai ʻe ʻĒpalahame ʻa e mālohí mo e mafaí ʻi heʻene tuku kia Lote naʻá ne fohaʻakí ʻa e konga lelei taha ʻo e fonuá ke nofo aí. (Senesi 13:​8, 9) ʻOku ʻikai ha lēkooti ia ʻi he Tohi Tapú ʻokú ne fakahaaʻi ko ʻĒpalahamé ko ha tangata sio tuʻunga. ʻI hono kehé, ko ʻene tuí, talangofuá mo e anga-fakatōkilaló ʻa e meʻa naʻá ne ʻai ia ke ʻofeina ʻe he ʻOtuá ʻi he tuʻunga ko ha “kaumeʻa.”—Aisea 41:​8, NW.

Ko ha Vakai Kehe ki he Tuʻungá, Ongoongoá mo e Mafaí

ʻOku fakamatalaʻi ʻa e sio tuʻungá ko ha “holi faivelenga ki he tuʻunga, ongoongoa pe mafai.” ʻI he kuonga muʻá naʻe maʻu ai ʻe Tuʻi Solomone ʻa e tuʻunga, ongoongoa mo e mafai, fakataha mo e koloa lahi. (Koheleti 2:​3-9) Neongo ia, ko e meʻa fakatupu tokangá, naʻe ʻikai te ne kamata ʻaki ha holi vēkeveke kiate kinautolu. ʻI hono maʻu tukufakaholo ʻe Solomone ʻa e tuʻunga-tuʻí, naʻe fakaafeʻi ia ʻe he ʻOtuá ke ne kole ki ha meʻa pē naʻá ne loto ki ai. Naʻe kole anga-fakatōkilalo ʻa Solomone ki ha loto-talangofua pea mo e ʻiloʻilo naʻe fiemaʻu ke puleʻiʻaki ʻa e kakai fili ʻa e ʻOtuá. (1 Tuʻi 3:​5-9) Ki mui ai, hili hono fakamatalaʻi ʻa e tuʻunga kakato ʻo e koloaʻia mo e mafai naʻá ne hoko ʻo maʻú, naʻe talaki ʻe Solomone ʻo pehē “ko e muna pe hono kotoa mo e kai matangi.”—Koheleti 2:11.

Naʻe leaʻaki ʻe Solomone ha meʻa fekauʻaki mo hono aʻusia ʻe he faʻahinga ʻo e tangatá ʻenau malavá? Naʻá ne leaʻaki ia ʻi ha tuʻunga. Hili hono sivisiviʻi ʻa ʻene ngaahi hokosia lahi ʻi he moʻuí, ko ʻene fakamulitukú ʻeni: “Ke ke manavahe ki he Otua, bea ke fai ki he ene gaahi fekau: he oku katoa i he mea ni ae gaue totonu ae tagata.” (Koheleti 12:​13, PM) ʻOku aʻusia ʻe he faʻahinga ʻo e tangatá ʻenau malavá, ʻikai ʻaki hono aʻusia ha tuʻunga, koloa, ongoongoa, pe mafai, ka ʻi hono fakahoko ʻa e finangalo ʻo e ʻOtuá.

Taki Atu ʻa e Anga-Fakatōkilaló ki he Hakeakiʻi

Ko e moʻoni, ʻoku ʻikai ha meʻa ia ʻe hala ʻi heʻete ʻofa feʻunga kia kitá. ʻOku tuʻutuʻuni mai ʻa e Tohi Tapú kiate kitautolu ke tau ʻofa ki hotau kaungāʻapí ʻo hangē pē ko ʻetau ʻofa kiate kitautolú. (Mātiu 22:39) ʻOku fakanatula ke te holi ki he fiemālié mo e fiefiá. Ka ʻoku toe fakalototoʻaʻi mai ʻe he Tohi Tapú ʻa e ngāue mālohí, anga-fakatōkilaló mo e anga-fakanānaá. (Palovepi 15:33; Koheleti 3:13; Maika 6:8) Ko e kakai ko ia ʻoku faitotonu mo falalaʻanga pea ʻoku nau ngāue mālohí ʻoku faʻa fakatokangaʻi, maʻu ʻa e ngāue lelei pea maʻu ʻa e fakaʻapaʻapaʻia. Ko hono moʻoní, ko e muimui ʻi he ʻalunga ko ʻení ʻoku lelei ange ia ʻi he ngāue kākā ʻaki ʻa e niʻihi kehé ke maʻu fakafoʻituitui ai ha meʻa pe ko e feʻauhi mo e niʻihi kehé ki ha tuʻungá.

Naʻe fakatokanga ʻa Sīsū ki heʻene kau fanongó fekauʻaki mo hono fili maʻanautolu ʻa e ngaahi nofoʻanga tuʻu-ki-muʻa ʻi ha kātoanga malí. Naʻá ne faleʻi kiate kinautolu ke nau ō ki he nofoʻanga māʻulalo tahá pea tuku ke faʻiteliha ʻa e tokotaha talitalí ʻi hono toe fakanofonofo kinautolú. ʻI hono fakahaaʻi mahino ʻa e tefitoʻi moʻoni naʻe kaunga ki aí, naʻe pehē ʻe Sīsū: “Ko ia ʻoku ne hakeakiʻi ia ʻe fakavaivaiʻi; pea ko ia ʻoku ne fakavaivaiʻi ia ʻe hakeakiʻi.”—Luke 14:​7-11.

ʻOku Fakaʻehiʻehi ʻa e Kau Kalisitiane Moʻoní mei he Sio Tuʻungá

ʻOku fakahaaʻi ʻe he Tohi Tapú ko e sio tuʻunga hīkisiá ʻoku fekauʻaki ia mo e taʻehaohaoa fakaetangatá. (Semisi 4:​5, 6) Naʻe ʻi ai ʻa e taimi ʻe taha naʻe sio tuʻunga ai ʻa e ʻapositolo ko Sioné. Naʻe mātuʻaki vēkeveke ʻene holi ki ha tuʻungá, ʻo ne kole taʻemāluʻia ai fakataha mo hono tokouá kia Sīsū ki ha tuʻunga tuʻu-ki-muʻa māʻolunga ʻi he Puleʻangá. (Maake 10:37) Ki muí naʻe liliu ʻe Sione ʻene fakakaukaú. Ko hono moʻoní, ʻi heʻene ʻipiseli hono tolú, naʻá ne fai ai ha ngaahi lea mālohi ʻo e valokiʻi ʻo Taiotifi, ʻa ia, naʻá ne pehē, “oku manako ke lahi hake.” (3 Sione 9, 10, PM) ʻOku muimui fakamātoato ʻa e kau Kalisitiane ʻi he ʻaho ní ʻi he ngaahi lea ʻa Sīsuú pea fakamoʻulaloaʻi kinautolu, ʻo nau muimui ʻi he taimi tatau ki he faʻifaʻitakiʻanga ʻa e ʻapositolo taʻumotuʻa ko Sioné, ʻa ia naʻá ne ako ke fakamamaʻo mei he ngaahi hehema sio tuʻungá.

Kae kehe, ko hono moʻoní, kuo pau ke fakahaaʻi ko ha ngaahi talēniti, ngaahi lavameʻa, ngaahi ngāue lelei, mo e ngāue mālohi ʻa ha taha ʻoku ʻikai fakapapauʻi ia ai ʻe fakatokangaʻi ai ia. ʻI he taimi ʻe niʻihi ʻoku fakapaleʻi kinautolu ʻe he kaungā faʻahinga ʻo e tangatá, pea ʻi he taimi ʻe niʻihi ʻoku ʻikai. (Palovepi 22:29; Koheleti 10:7) ʻI he taimi ʻe niʻihi, ko e faʻahinga ko ia ʻoku siʻi ʻenau poto tāú ʻoku fokotuʻu nai kinautolu ki he ngaahi tuʻunga mafai, lolotonga iá ko e faʻahinga ko ia ʻoku malava lahi angé ʻoku ʻikai ke fakatokangaʻi kinautolu. ʻI he māmani taʻehaohaoa ko ʻení, ko e faʻahinga ko ia ʻoku nau maʻu ha tuʻungá mo e mafaí ʻoku ʻikai ʻaupito ko e faʻahinga poto taau lahi tahá ia.

Ki he kau Kalisitiane moʻoní ko e tuʻunga-lea ko ia ko e sio tuʻungá ʻoku ʻikai te ne ʻomai ʻe ia ha palopalema fakaeʻulungāanga. ʻOku tokoniʻi kinautolu ʻe honau konisēnisi kuo akoʻi ʻe he Tohi Tapú ke nau fakaʻehiʻehi mei he sio tuʻungá. ʻOku nau feinga pē ke fai honau lelei tahá ʻi he ngaahi tuʻunga kotoa pē, ke lāngilangi ai ʻa e ʻOtuá, pea tuku hono olá ki hono toʻukupú. (1 Kolinito 10:31) ʻOku feinga ʻa e kau Kalisitiané ke aʻusia ʻenau malavá ʻaki ʻa e manavahē ki he ʻOtuá pea tauhi ʻene ngaahi fekaú.

[Fakatātā ʻi he peesi 26, 27]

Naʻe fakaʻaiʻai ʻe he ʻOtuá ʻa ʻĒpalahame ke sio tuʻunga?

    ʻŪ Tohi Faka-Tonga (1987-2026)
    Hū ki Tu‘a
    Hū ki Loto
    • Faka-Tonga
    • Share
    • Sai‘ia
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Makatu‘unga Hono Ngāue‘akí
    • Polisī Fakafo‘ituitui
    • Privacy Setting
    • JW.ORG
    • Hū ki Loto
    Share