LAIPELI Taua Le‘o ‘I HE ‘INITANETÍ
Taua Le‘o
LAIPELI ‘I HE ‘INITANETÍ
Faka-Tonga
ʻ
  • ʻ
  • ā
  • ē
  • ī
  • ō
  • ū
  • TOHI TAPU
  • ‘Ū TOHI
  • NGAAHI FAKATAHA
  • w18 Fepueli p. 13-17
  • ʻOku Malava ʻa e Meʻa Kotoa Pē kia Sihova

‘Ikai ala ma‘u ha vitiō

Kātaki, ‘oku ‘ikai ma‘u ha vitiō.

  • ʻOku Malava ʻa e Meʻa Kotoa Pē kia Sihova
  • Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová (Ako)—2018
  • Kaveinga Tokoni
  • Fakamatala Meimei Tatau
  • NGĀUE MEI HE HENGIHENGÍ KI HE EFIAFI POʻULI
  • ʻOMI ʻE HE KAU FAKAHEEʻI KI MUʻÁ ʻA E MOʻONÍ KI KEKISITANI
  • OFI MAI ʻA E MOʻONÍ KI ʻAPI
  • VAVE HONO ʻILOʻI ʻE HOKU UAIFÍ ʻA E MOʻONÍ
  • TAPUI ʻA E NGAAHI FAKATAHÁ MO E PAPITAISÓ
  • PUKE ʻA E FAINGAMĀLIÉ KE FAKALAHI AI ʻEMA NGĀUE FAKAFAIFEKAÚ
  • FEMOʻUEKINA ʻI HE FĀMILÍ MO E NGĀUE FAKAFAIFEKAÚ
  • NGAAHI LILIU FAKAOFO
  • ʻIkai Fakaʻiseʻisa ʻi he Fili Naʻá Ne Fai ʻi Heʻene Kei Siʻí
    Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová—2015
Ko e Taua Leʻo ʻOku Fanongonongo Ai ʻa e Puleʻanga ʻo Sihová (Ako)—2018
w18 Fepueli p. 13-17
Beishenbai Berdibaev

TALANOA KI HE MOʻUÍ

ʻOku Malava ʻa e Meʻa Kotoa Pē kia Sihova

Fakamatala fai ʻe Beishenbai Berdibaev

“HEʻIKAI ke toe ʻi ai ha mate, pea naʻa mo e kau maté ʻe toe fokotuʻu hake kinautolu.” Naʻe fanongo atu ʻa hoku uaifí ko Mairambubu ki he ngaahi leá ni lolotonga ʻene heka ʻi ha pasi. Naʻá ne fieʻilo peá ne loto ke ʻilo lahi ange ki ai. ʻI he tuʻu pē ʻa e pasí pea hifo ʻa e kau pāsesé, naʻá ne tulimui atu ʻi he fefine naʻá ne leaʻaki ʻa e ngaahi lea ko iá. Ko hono hingoá ko Apun Mambetsadykova, pea ko e taha ia ʻo e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová. Naʻe fakatuʻutāmaki ke talanoa mo e Kau Fakamoʻoní ʻi he ngaahi ʻaho ko iá, ka ko e meʻa naʻá ma ako ki mui ai meia Apun naʻá ne liliu ʻema moʻuí.

NGĀUE MEI HE HENGIHENGÍ KI HE EFIAFI POʻULI

Naʻe fāʻeleʻi au ʻi he 1937 ʻi ha kolkhoz, pe ko ha faama fakapuleʻanga, ofi ki Tokmok, Kekisitani. Naʻe kau homau fāmilí ki he kakai Kekisí, pea ʻoku mau lea ʻi he lea faka-Kekisí. Ko ʻeku ongo mātuʻá naʻá na ngāue ʻi he fāmá, pea naʻá na ngāue ʻi he fāmá mei he hengihengí ki he efiafi poʻuli. Naʻe tufa maʻu pē ʻa e meʻakai ki he kau ngāue ʻi he fāmá, ka naʻe fai tuʻo taha pē ʻa e vahé ʻi he taʻu. Naʻe fāinga lahi ʻa e fineʻeikí ke tokangaʻi au mo hoku kiʻi tuofefine. Hili ʻa ʻeku ako pē ʻi ha taʻu ʻe nima, naʻá ku kamata ngāue taimi-kakato foki mo au ʻi he fāmá.

Mape ‘o Kekisitani
‘Otu mo‘unga Teskey Ala-Too

ʻOtu moʻunga Teskey Ala-Too

Naʻe mafolalahia ʻa e masivá ʻi he feituʻu naʻá ku nofo aí, pea ko e ngāue ke feau ʻa e fiemaʻú naʻe fakaongosia. ʻI hoku tuʻunga ko ha talavoú, naʻe ʻikai te u loko fakakaukau ki he taumuʻa ʻo e moʻuí pe ki he kahaʻú. Naʻe ʻikai ʻaupito te u sioloto atu ʻe hanga ʻe he ngaahi moʻoni fakaofo fekauʻaki mo e ʻOtua ko Sihová mo ʻene taumuʻá ʻo liliu ʻeku moʻuí. Ko ha talanoa fakalotomāfana ʻa e founga ʻo e aʻu mai ki Kekisitani ʻa e pōpoakí pea mafola ʻi hení. Naʻe kamata kotoa ia ʻi hoku feituʻú ʻi he fakatokelau ʻo Kekisitaní.

ʻOMI ʻE HE KAU FAKAHEEʻI KI MUʻÁ ʻA E MOʻONÍ KI KEKISITANI

Ko e moʻoni fekauʻaki mo Sihova ko e ʻOtuá naʻe kamata ia ʻi Kekisitani ʻi he 1950 tupú. Ke hoko iá, naʻe pau ke ikuʻi ʻe he moʻoní ha fakakaukau fakapolitikale mālohi. Ko e hā hono ʻuhingá? Ko Kekisitani he taimi ní naʻe maʻu he taimi ko iá ʻe he Sovieti ʻIunioní (USSR). ʻI he kotoa ʻo e Sovietí, naʻe hanganaki tuʻu-ʻatā ai ʻa e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová ʻi he ngaahi meʻa fakapolitikalé. (Sione 18:36) Ko ia ai, naʻe fakatangaʻi kinautolu ʻi he tuʻunga ko e ngaahi fili ʻo e puleʻanga Kominiusí. Ka heʻikai lava ke taʻofi ʻe ha fakakaukau fakapolitikale ʻa e aʻu ʻa e Folofola ʻa e ʻOtuá ki he kakai loto-totonú. Ko e moʻoni, ko e taha eni ʻo e ngaahi lēsoni mahuʻinga taha kuó u ako ʻi he kotoa ʻo ʻeku moʻuí, “ko e ngaahi meʻa kotoa pē ʻoku malava” ia kia Sihova​—Mk. 10:27.

Emil Yantzen

Emil Yantzen

Ko hono fakatangaʻi ʻa e Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová naʻe iku ia ki heʻenau tupu ʻi Kekisitani. Ko e hā hono ʻuhingá? Naʻe kau ki he Sovietí ʻa e vahefonua Saipīliá, ʻa ia naʻe fakaheeʻi ki ai ʻa e ngaahi fili ʻo e Puleʻangá. ʻI hono tuku ange ʻa e kau fakaheeʻi ko ení, naʻe omi ʻa e tokolahi ki Kekisitani, pea naʻe ʻomi ai ʻe he niʻihi ʻo kinautolu ʻa e moʻoní. Ko e taha ʻo e kau fakaheeʻi ko ia ki muʻá ko Emil Yantzen, ʻa ia naʻe fāʻeleʻi ʻi Kekisitani ʻi he 1919. Naʻe ʻave ʻa Emil ki ha kemi fakamamahi peá ne fetaulaki ai mo e Kau Fakamoʻoní. Naʻá ne tali ʻa e moʻoní pea naʻá ne foki ki ʻapi ʻi he 1956. Naʻe nofo ʻa Emil ofi ki Sokuluk, ʻi hoku feituʻú. Ko Sokuluk naʻe fokotuʻu ai ʻa e ʻuluaki fakatahaʻanga ʻi Kekisitaní ʻi he 1958.

Victor Vinter

Victor Vinter

ʻI ha taʻu nai ʻe taha mei ai, naʻe hiki mai ʻa Victor Vinter ki Sokuluk. Ko e tokoua faitōnunga ko ení naʻá ne toutou tofanga ʻi he faingataʻa. Naʻá ne ngāue pōpula tuʻo ua ʻi he taʻu ʻe tolu ʻi heʻene pouaki ʻa e tuʻu-ʻataá; pea naʻá ne toe ʻi he pilīsoné ʻi he taʻu ʻe hongofulu pea tānaki atu ki ai mo e taʻu ʻe nima ʻi hono fakahēʻí. Neongo ia, naʻe ʻikai ke taʻofi ʻe he fakatangá ʻa e tupu ʻa e lotu moʻoní.

OFI MAI ʻA E MOʻONÍ KI ʻAPI

Eduard Varter

Eduard Varter

ʻI he 1963 naʻe ʻi ai ʻa e Kau Fakamoʻoni ʻe toko 160 nai ʻi Kekisitani, ko e tokolahi ʻo kinautolu ko ʻenau haʻu mei Siamane, ʻIukalaine, pea mo Lūsia. Naʻe kau ai ʻa Eduard Varter, ko ha tokotaha fakaheeʻi naʻe papitaiso ʻi Siamane ʻi he 1924. ʻI he 1940 tupú, naʻe ʻave ia ʻe he kau Nasí ki ha kemi fakamamahi, pea ʻi ha ngaahi taʻu siʻi ki mui ai, naʻe fakaheeʻi ʻe he kau Kominiusi ʻi he Sovietí ʻa Eduard. ʻI he 1961 naʻe hiki ʻa e tokoua faitōnunga ko ení ki he kolo ko Kant, ʻa ia ʻoku tuʻu ʻo ofi ʻaupito ki hoku kolo tupuʻangá.

Elizabeth Fot; Aksamai Sultanalieva

Elizabeth Fot; Aksamai Sultanalieva

Naʻe nofo foki ʻi Kant ʻa Elizabeth Fot, ko ha sevāniti mateaki ʻa Sihova. Naʻá ne maʻu moʻui mei he tuituí. Koeʻuhi ko ʻene pōtoʻi he tuituí, ko e kau palōfesinale hangē ko e kau toketaá mo e kau faiakó naʻa nau ʻota honau valá meiate ia. Ko e taha ʻo ʻene kau kasitomaá ko ha fefine ko Aksamai Sultanalieva, ʻa ia naʻe mali mo ha ʻōfisa ʻi he ʻōfisi talatalaaki ʻa e puleʻangá. Naʻe haʻu ʻa Aksamai kia Elizabeth ke ʻomi ha tuitui ka naʻá ne ʻeke ʻa e ngaahi fehuʻi lahi fekauʻaki mo e ʻuhinga ʻo e moʻuí pea mo e tuʻunga ʻo e kau maté. Naʻe tali hangatonu ʻe Elizabeth ʻa ʻene ngaahi fehuʻí mei he Tohi Tapú. Naʻe hoko ʻa Aksamai ko ha tokotaha malanga faivelenga ʻo e ongoongo leleí.

Nikolai Chimpoesh

Nikolai Chimpoesh

ʻI he taimi nai ko iá, ko Nikolai Chimpoesh mei Molotová, naʻe fakanofo ko ha ʻovasia sēketi pea naʻá ne ngāue fakasēketi ʻi he meimei taʻu ʻe 30. Naʻe ʻikai ngata pē ʻi he ʻaʻahi ʻa Nikolai ki he ngaahi fakatahaʻangá ka naʻá ne toe fokotuʻutuʻu ʻa hono hiki-tatau mo tufaki ʻa ʻetau ʻū tohí. Naʻe ʻikai ke puli mei he kau maʻu mafaí ʻene ngāué. Ko ia, naʻe fai ai ʻe Eduard Varter ha faleʻi fakalototoʻa kia Nikolai: “ʻI he taimi ʻe fakafehuʻi ai koe ʻe he kau maʻu mafaí, tala hangatonu ange ʻoku maʻu ʻetau ʻū tohí mei he ʻuluʻi ʻapitanga ʻi Brooklyn. Sio hangatonu ki he mata ʻo e fakafofonga KGB. ʻOku ʻikai ha meʻa ke ke manavahē ki ai.”​—Māt. 10:19.

ʻIkai fuoloa mei he fetalanoaʻaki ko ení, naʻe fekauʻi mai ʻa Nikolai ke ʻalu ange ki he ʻuluʻi ʻapitanga KGB ʻi Kant. Naʻá ne fakamatala ki he meʻa naʻe hoko atu aí: “Naʻe ʻeke ʻe he fakafofongá ʻa e feituʻu ʻoku maʻu mei ai ʻemau ʻū tohí. Naʻá ku tala ange ʻoku mau maʻu ia mei Brooklyn. Naʻe ʻikai te ne ʻiloʻi pe ko e hā ke leaʻaki ʻi he meʻa ko iá. Naʻá ne tuku ange pē au ke u ʻalu pea ʻikai ʻaupito ke ne toe ui au.” Ko e Kau Fakamoʻoni loto-toʻa peheé naʻa nau hanganaki fakamafola pōtoʻi ʻa e ongoongo leleí ʻi hoku feituʻú ʻi he fakatokelau ʻo Kekisitaní. ʻI he iku ʻo aʻu mai ʻa e moʻoni mahuʻinga fekauʻaki mo Sihová ki hoku fāmilí tonu ʻi he 1980 tupú, ko hoku uaifí ʻa Mairambubu naʻe ʻuluaki fanongo aí.

VAVE HONO ʻILOʻI ʻE HOKU UAIFÍ ʻA E MOʻONÍ

Ko e haʻu ʻa Mairambubu mei he Vahefonua Naryn ʻo Kekisitaní. ʻI he ʻaho ʻe taha ʻi ʻAokosi 1974, naʻá ne ʻaʻahi mai ai ki he ʻapi ʻo hoku tuofefiné, ʻa ia ko e feituʻu ia naʻá ma ʻuluaki fetaulaki aí. Naʻá ku saiʻia he taimi pē ko iá ʻia Mairambubu. Naʻá ma mali ai pē ʻi he ʻaho tatau.

Apun Mambetsadykova

Apun Mambetsadykova

ʻI Sanuali 1981 lolotonga ʻa e heka ʻa Mairambubu ʻi ha pasi ki ha māketi ʻi he feituʻú, naʻá ne fanongo atu ai ki he talanoa ʻa ē naʻe lave ki ai ʻi he kamatá. Naʻe loto ʻa hoku uaifí ke toe fanongo ki ha meʻa lahi ange, ko ia naʻá ne ʻeke ki he fefiné ʻa hono hingoá mo hono tuʻasilá. Naʻá ne tala ange ko hono hingoá ko Apun, ka naʻá ne fakapotopoto he naʻa mo e 1980 tupú naʻe tapui ai ʻa e ngāue ʻa e Kau Fakamoʻoní. ʻI he ʻikai te ne ʻoange hono tuʻasilá ki hoku uaifí, naʻe hiki ʻe Apun ʻa homa tuʻasilá. Naʻe fiefia ʻa hoku uaifí ʻi heʻene aʻu mai ki ʻapí.

“Naʻá ku fanongo ʻi ha ngaahi meʻa fakaofo,” ko e lea mai ia ʻe Mairambubu. “Naʻe tala mai ʻe ha fefine kiate au kuo vavé ni ke ʻikai ke toe mate ʻa e kakaí. Naʻa mo e fanga manu fekaí te nau lalata.” Kiate aú, naʻe ongo hangē ia ha fanangá. “Ta tatali pē kae ʻoua ke ne ʻaʻahi mai ʻo tala mai ʻa e fakaikiikí,” ko ʻeku talí ange ia.

ʻI ha māhina ʻe tolu ki mui ai, naʻe ʻaʻahi mai ʻa Apun. Naʻe hokohoko atu ai ha toe ngaahi ʻaʻahi, ʻa ia naʻá ma feʻiloaki ai mo e niʻihi ʻo e muʻaki Kau Fakamoʻoni ʻi he kakai Kekisí. Naʻe fakafeʻiloaki ʻe he fanga tuofāfine ko ení kimaua ki he ngaahi moʻoni fakaofo fekauʻaki mo Sihova mo ʻene taumuʻa ki he tangatá. Naʻa nau lau mai kiate kimaua ʻa e tohi From Paradise Lost to Paradise Regained.a Pea koeʻuhi naʻe taha pē ʻa e tatau ʻo e tohí ni ʻi Tokmok, naʻá ma hiki-nimaʻi haʻama tatau.

Ko e taha ʻo e ʻuluaki ngaahi meʻa naʻá ma akó ko e kikite ʻi he Sēnesi 3:15. ʻE fakahoko ʻa e kikité ni fakafou ʻia Sīsū ko e Tuʻi Faka-Mīsaia ʻa e ʻOtuá. Ko ha pōpoaki mahuʻinga ia kuo pau ke fanongo ki ai ʻa e tokotaha kotoa! Ko e toe ʻuhinga lahi ange ia ke ma kau ai ʻi hono fanongonongó. (Māt. 24:14) Naʻe vave ʻa e kamata ke liliu ʻe he moʻoni Fakatohitapú ʻa ʻema moʻuí.

TAPUI ʻA E NGAAHI FAKATAHÁ MO E PAPITAISÓ

Naʻe fakaafeʻi kimaua ʻe ha tokoua Kalisitiane ʻi Tokmok ki ha mali. Naʻe vave ʻeku fakatokangaʻi mo hoku uaifí ʻa e kehe ʻa e tōʻonga ʻa e Kau Fakamoʻoní. Naʻe ʻikai ha ʻolokaholo ʻi he malí, pea naʻe maau ʻa e ngaahi kātoanga fakafiefiá. Naʻe faikehekehe lahi eni mo e ngaahi mali naʻá ma ʻosi ʻalu ki aí, ʻa ia naʻe faʻa konā ai ʻa e kau fakaafé, kovi honau ʻulungāngá, pea nau lea kovi.

Naʻá ma toe maʻu ʻa e ngaahi fakataha ʻe niʻihi ʻa e fakatahaʻangá ʻi Tokmok. Naʻe fai eni ʻi he loto vaó, ʻo fakatatau ki he anga ʻo e ʻeá. Naʻe ʻiloʻi ʻe he fanga tokouá mo e fanga tuofāfiné naʻe mātuʻaki siofi kimautolu ʻe he kau polisí, ko ia naʻe fili ʻe he fanga tokouá ha tokoua ke tuʻu ʻo fakasiosio. ʻI he taimi momokó, naʻa mau fakatahataha ai ki he ngaahi fakatahá ʻi ha fale. Naʻe omi tuʻo ua ʻa e kau polisí ki he falé ʻo ʻekeʻi pe ko e hā ʻemau meʻa ʻoku faí. ʻI heʻeku papitaiso mo Mairambubu ʻi Siulai 1982 ʻi he Vaitafe Chüy, naʻe pau ke mau fakapotopoto. (Māt. 10:16) Naʻe omi ʻi ha fanga kiʻi kulupu tokosiʻi ʻa e fanga tokouá ʻo fakatahataha ʻi he loto vaó. Naʻa mau hivaʻi ha hiva ʻo e Puleʻangá pea fanongo ki he malanga papitaisó.

PUKE ʻA E FAINGAMĀLIÉ KE FAKALAHI AI ʻEMA NGĀUE FAKAFAIFEKAÚ

ʻI he 1987 naʻe kole mai ai ha tokoua ke u ʻaʻahi ki ha tokotaha mahuʻingaʻia naʻe nofo ʻi he kolo ko Balykchy. Ke aʻu ki ai mei homa ʻapí naʻe kau ki ai ha fononga lēlue houa ʻe fā. Hili ha ngaahi fononga fakamalanga ki Balykchy, naʻá ma ʻiloʻi ʻa e mafolalahia ai ʻa e mahuʻingaʻiá. Naʻe hā mahino ko ha faingamālie eni ke fakalahi ai ʻema ngāue fakafaifekaú.

Naʻá ku faʻa fononga mo Mairambubu ki Balykchy. Naʻá ma nofo ai ʻi he lahi taha ʻo e ngaahi fakaʻosinga uiké, ʻalu ʻi he malangá, pea fai mo ha ngaahi fakataha faka-Kalisitiane. Naʻe kamata ke lahi ʻa hono fiemaʻu ʻo e ʻū tohí. Naʻá ma ʻave ʻa e ʻū tohí mei Tokmok ʻi ha mishok, ko ha tangai naʻe ngāueʻaki ki hono fetuku holo ʻo e patetá. Ko e tangai tohi fonu ʻe ua ʻi he māhiná naʻe ʻikai meimei feau kotoa ai ʻa e fiemaʻú. Naʻa mo e heka ʻi he lēlue ʻo ʻalu mo foki mei Balykchy, naʻe malava ke ma faifakamoʻoni ai ki he kau pāsesé.

ʻI he 1995 naʻe fokotuʻu ai ha fakatahaʻanga ʻi Balykchy​—ko e taʻu ia ʻe valu hili ʻema ʻuluaki ʻaʻahi ki he kolo ko iá. Ko e ngaahi taʻu ko ia ʻo e fononga ʻi he vahaʻa ʻo Tokmok mo Balykchy naʻe fakamoleki ai ha paʻanga lahi. Naʻe ʻikai ke lahi ʻema paʻangá, ko ia naʻe malava fēfē ke ma fakahoko iá? Naʻe ʻomai maʻu pē ʻe ha tokoua Kalisitiane ʻema paʻanga ke tokoni ki heʻema fakamolé. Naʻe ʻafioʻi ʻe Sihova ʻema holi ke fakalahi ʻema ngāue fakafaifekaú, pea naʻá ne fakaava mai “ʻa e ngaahi matapā ʻo e langí” kiate kimaua. (Mal. 3:10) Ko e moʻoni ʻoku malava ʻa e meʻa kotoa pē kia Sihova!

FEMOʻUEKINA ʻI HE FĀMILÍ MO E NGĀUE FAKAFAIFEKAÚ

ʻI he 1992, naʻe fakanofo ai au ke ngāue ko ha mātuʻa, ko e ʻuluaki mātuʻa Kekisi au ʻi he fonuá. ʻI heʻemau fakatahaʻanga ʻi homau feituʻú ʻi Tokmok, naʻe ʻatā mai ai ʻa e ngaahi tafaʻaki foʻou ʻo e ngāué. Naʻe lahi ʻaupito ʻema ako Tohi Tapu mo e tamaiki ako Kekisi ʻi he ngaahi ʻapiakó. Ko e taha ʻi he toʻutupu ko eni naʻá ma ako mo iá ʻoku ngāue he taimí ni ʻi he Kōmiti Vaʻá, pea ko e toko ua kehe ʻokú na tāimuʻa makehe. Naʻá ma toe kakapa atu foki ke tokoniʻi ʻa e niʻihi kehé ʻi heʻemau ngaahi fakatahá. ʻI he konga ki muʻa ʻo e 1990 tupú, ko ʻemau ʻū tohí pea pehē ki he ngaahi fakatahá naʻe fai ʻi he lea faka-Lūsiá. Ka ko e tokolahi ʻi he fakatahaʻangá ko ʻenau lea tuʻufonuá ʻa e lea faka-Kekisí. Ko ia naʻá ku fakatonulea, ʻa ia naʻe tokoni ia ke nau mahinoʻi lelei ange ai ʻa e moʻoní.

Beishenbai Berdibaev mo hono uaifí mo e toko valu ‘o ‘ena fānaú

Mo hoku uaifí mo e toko valu ʻi heʻema fānaú ʻi he 1989

Naʻá ku hanganaki femoʻuekina foki mo Mairambubu ʻi hono ʻohake ʻa homa fāmilí ʻa ē naʻe ʻalu ke tokolahí. Naʻá ma ʻave ʻema fānaú ʻi he ngāue fakamalangá pea ki he ngaahi fakataha ʻa e fakatahaʻangá. Ko ʻema taʻahine ko Gulsayra​—naʻe toki hoko he taimi ko iá ʻa hono taʻu 12—​naʻá ne fiefia ʻi he lea ki he faʻahinga naʻe fononga mai ʻi he halá ʻo talanoa mo kinautolu fekauʻaki mo e Tohi Tapú. Pea naʻe manako ʻema fānaú ʻi hono ako maʻuloto ʻa e ngaahi konga Tohi Tapú. ʻI he founga ko ení naʻe mātuʻaki kau lahi ai ʻema fānaú, pea mo homa fanga makapuná ki mui ai, ʻi he ngaahi ngāue ʻa e fakatahaʻangá. ʻI he fānau ʻe toko 9 mo e fanga makapuna ʻe toko 11 ʻoku kei moʻuí, ko e toko 16 ai ʻoku nau tauhi kia Sihova pe maʻu ʻa e fakatahá mo ʻenau mātuʻá.

NGAAHI LILIU FAKAOFO

Ko e siʻi fanga tokoua mo e fanga tuofāfine naʻa nau kamataʻi ʻa e ngāue ʻa Sihová ʻi homau feituʻú ʻi he 1950 tupú te nau ʻohovale ʻi he sio ki he ngaahi liliu kuo mau hokosiá. Ko e meʻa ʻe taha, talu mei he 1990 tupú mo ʻemau maʻu ʻa e tauʻatāina lahi ange ke malangaʻi ʻa e ongoongo leleí pea fakatahataha ʻi ha ngaahi fuʻu kulupu tokolahi.

Beishenbai Berdibaev mo hono uaifí ‘okú na fakamo‘oni ki ha faifakatau

Mo hoku uaifí ʻi he ngāue fakafaifekaú

ʻI he 1991 naʻá ku maʻu ai mo hoku uaifí ʻa e ʻuluaki fakataha-lahi naʻe fai ʻi Alma-Ata, ʻoku ʻiloa he taimí ni ko Almaty, ʻi Kāsakisitani. Pea ʻi he 1993 naʻe fai ai ʻe he fanga tokoua ʻi Kekisitaní ha fakataha-lahi ko e ʻuluaki taimí ia ʻi he Sitētiume Spartak ʻi Bishkek. Naʻe feʻunga mo e uike ʻe taha hono fakamaʻa ki muʻa ʻe he kau malangá ʻa e sitētiumé. Naʻe mātuʻaki maongo ia ki he talēkitá ʻo ne fakaʻatā ai ke mau ngāueʻaki taʻetotongi ʻa e sitētiumé.

ʻI he 1994 naʻa mau aʻusia ai ha toe maka-maile ʻi hono pulusi ʻemau fuofua tohi ʻi he lea faka-Kekisí. ʻOku liliu maʻu pē he taimí ni ʻa e ʻū tohí ki he lea faka-Kekisí ʻe ha timi liliu-lea ʻi he ʻōfisi vaʻá ʻi Bishkek. Ko hono moʻoní, naʻe fakaʻatā fakalao ʻi he 1998 ʻa e ngāue ʻa e Kau Fakamoʻoní ʻi Kekisitani. Kuo tupu ʻa e kautahá, pea ko homau tokolahí ʻoku laka hake he taimí ni ʻi he kau malanga ʻe toko 5,000. ʻI he ʻahó ni, ʻoku mau maʻu ha fakatahaʻanga fakakātoa ʻe 85 mo e kulupu ʻe 25 ʻi he lea faka-Siainá, faka-Pilitāniá, faka-Kekisí, faka-Lūsiá, Lea Fakanoa Faka-Lūsiá, faka-Toaké, faka-Uikuá, mo e faka-ʻAsipekí. Ko e siʻi fanga tokoua mo e fanga tuofāfine kotoa ko eni mei he ngaahi puipuituʻa kehekehé ʻoku nau tauhi fāʻūtaha kia Sihova. Naʻe ʻai ʻe Sihova ke malava ʻa e ngaahi liliu fakaofo kotoa ko ení.

Naʻe liliu foki ʻe Sihova ʻa ʻeku moʻuí. Naʻá ku tupu hake ʻi ha fāmili ngāue faama masiva pea ako ʻi he taʻu pē ʻe nima. Neongo ia, naʻe ngāueʻaki au ʻe Sihova ke u ngāue ko ha mātuʻa pea ke akoʻi ʻa e ngaahi moʻoni mahuʻinga Fakatohitapú ki he kakai naʻa nau ako lelei ange ʻiate aú. Ko e moʻoni, ʻoku ʻai ʻe Sihova ke hoko ʻa e ngaahi meʻa mātuʻaki makehe. ʻOku ueʻi au ʻe heʻeku hokosiá tonu ke hokohoko atu ʻeku faifakamoʻoni mateaki fekauʻaki mo Sihová, ʻa ia kiate iá “ʻoku malava ʻa e meʻa kotoa pē.”​—Māt. 19:26.

a Pulusi ʻe he Kau Fakamoʻoni ʻa Sihová ka ʻoku ʻikai ke kei pulusi he taimí ni.

    ʻŪ Tohi Faka-Tonga (1987-2026)
    Hū ki Tu‘a
    Hū ki Loto
    • Faka-Tonga
    • Share
    • Sai‘ia
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Makatu‘unga Hono Ngāue‘akí
    • Polisī Fakafo‘ituitui
    • Privacy Setting
    • JW.ORG
    • Hū ki Loto
    Share